ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

Παρουσίαση

Εν των γερμανικών βιβλίων άτινα ενεποίησαν βαθείαν εντύπωσιν εις την ψυχήν μου, ότε το πρώτον ήρχισα να σπουδάζω την γερμανικήν γλώσσαν, ήτο το προκείμενον σύγγραμμα του Μυλλέρου. Η ελληνική Φιλολογία μετά την ανάγνωσιν του βιβλίου τούτου απεκαλύφθη προ των οφθαλμών μου τηλικαύτην λαμπρότητα και χάριν περιβεβλημένη, ώστε ετράπην επί την μελέτην των Ελλήνων ποιητών και συγγραφέων μετά διπλής ή πρότερον προθυμίας και ηδονής διότι χειραγωγηθείς άπαξ υπό του Μυλλέρου, ανεύρισκον εις τα συγγράμματα των παλαιών νέαν εκάστοτε χάριν και νέας τέρψεως αφορμήν. Επειδή δε ο άνθρωπος τότε απολαμβάνει καθαράν των φιλολογικών τέρψεων αίσθησιν, όταν καταστήση ως πλείστους συμμάχους και μάρτυρας της εαυτού ευφροσύνης, επόθησα εξ εκείνου έτι του χρόνου να μεταφράσω το βιβλίον του Μυλλέρου, χάριν εκείνων όσοι δεν κατέχουσι και άλλας μεν ευρωπαϊκάς γλώσσας, μάλιστα δε την γερμανικήν.
Τον πόθον μου τούτον επηύξησε κατόπιν και άλλη σπουδαιότερα αιτία, η εξής ως εκ της θέσεώς μου κατέμαθον, ότι οι νέοι οι σπουδάζοντες εν τοις γυμνασίοις μελετώσι μετ' όκνου τους Έλληνας συγγραφείς, και θεωρούσι την περί αυτούς διατριβήν πικράν και ατερπή ασχολίαν τελευτώντες δε, λαμβάνουσι περί της ελληνικής Φιλολογίας ιδέαν τόσον ταπεινήν, ώστε απολυθέντες άπαξ της ανάγκης του νόμου, παν άλλο είδος μαθήσεως κρίνουσι τιμιώτερον και τερπνότερον, και επί παν άλλο ανάγνωσμα τρέπονται μάλλον, ή την μελέτην των Ελλήνων συγγραφέων. Το κακόν τούτο προέρχεται εκ πολλών αιτίων, ων η εξήγησις απαιτεί μικρότερον λόγον, κυριώτατα δε εκ του τρόπου καθ' ον προβάλλονται εις γεύσιν εν τοις γυμνασίοις οι Έλληνες συγγραφείς. Επειδή καθ' όλον τον χρόνον της γυμνασιακής εκπαιδεύσεως εξακολουθεί και η σπουδή της γραμματικής, ο καλλίμορφος λόγος των Ελλήνων συγγραφέων δεν εμφανίζεται εις τους μαθητάς ως λαλιά ζώσα και έμψυχος, αλλά κατατέμνεται και κατασχίζεται δια της γραμματικής μαχαίρας εις μικρά και άσημα τμήματα φθόγγων και φωνών, ίνα επί των νεκρών εκείνων σωμάτων ασκηθώσιν οι μαθηταί τους κανόνας της γραμματικής ή του συντακτικού". Διά ταύτα, πικράν μεν αισθάνονται την γεύσιν των Ελλήνων συγραφέων οι νέοι εφ' όσον φοιτώσιν εις τα γυμνάσια, διασώζοντες δια της πικρίας την μνήμην και μετά ταύτα επί πολύ, πλην εκείνων όσοι τρέπονται επί την σπουδήν της Φιλολογίας, πάνυ ολίγοι των άλλων υπομένουσι ν' ανοίξωσιν Έλληνα συγγραφέα ή ποιητήν. [...]
Το σύγγραμμα του Μυλλέρου ηθέλησα να μεταχειρισθώ προς τους νέους, καθ' ον τρόπον μεταχειρίζονται προς τους φιλοθεάμονας ανθρώπους τας εικόνας και τας περιγραφάς αξιοθέατων και θαυμαστών τόπων ή μνημείων. Όπως η όψις της εικόνος εξεγείρει εν εκείνοις την επιθυμίαν εις αποδημίας μακράς και δαπανηράς, ούτως ήλπισα ότι η υπό της χειρός του Μυλλέρου περιγραφή του κάλλους και της χάριτος των ελληνικών συγγραμμάτων θέλει παροξύνει τους νέους εις ανάγνωσιν αυτών και μελέτην. Και καθώς οι επισκεπτόμενοι και θεωρούντες ξένας χώρας και τα εν αυταίς θαυμάσια επανέρχονται πάλιν εις τας εικόνας και τοπογραφίας, ίνα μάθωσιν, αν η εικών εζωγραφήθη πιστώς, ή αν αυτοί ορθώς αντελήφθησαν των αντικειμένων, κατά τον αυτόν λόγον επίστευσα ότι και το βιβλίον του Μυλλέρου ηδύνατο να χρησιμεύση εις τους νέους ως λυδία λίθος, εφ' ης τρίβοντες να βασανίζωσι την περί των Ελλήνων συγγραφέων ιδίαν αυτών γνώμην και αίσθησιν. [...]
Έγεινε δε η μετάφρασις του βιβλίου πιστή, τουλάχιστον κατά διάνοιαν, παρά την γνώμην σπουδαίων εν λογίοις ανδρών, οίτινες με προέτρεπον και παρεθάρρυνον παντί τρόπω να μη μεταφράσω τα του Μυλλέρου ακριβώς, αλλά να επιδιορθώσω και συμπληρώσω εξ άλλων βιβλίων το σύγγραμμα. [...] Αλλ' εγώ δεν ηθέλησα να πορευθώ ταύτην την οδόν [...]. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ πρώτης εκδόσεως
ΠΡΟΛΟΓΟΣ της δευτέρας εκδόσεως
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΦ.Α'. Περί της αρχαίας ελληνικής γλώσσης
ΚΕΦ.Β'. Περί της αρχαιοτάτης θρησκείας των Ελλήνων
ΚΕΦ.Γ'. Περί της αρχαιοτάτης ποιήσεως των Ελλήνων
ΚΕΦ.Δ'. Περί της επικής ποιήσεως των Ελλήνων προ του Ομήρου
ΚΕΦ.Ε'. Περί Ομήρου
ΚΕΦ.ΣΤ'. Περί των Κυκλικών ποιητών και των Κυκλίων επών
ΚΕΦ.Ζ'. Περί Ομηρικών Ύμνων
ΚΕΦ.Η'. Περί Ησιόδου
ΚΕΦ.Θ'. Περί τινων άλλων εποποιών
ΚΕΦ.Ι'. Περί ελεγείας και επιγράμματος
ΚΕΦ.ΙΑ'. Περί ιαμβικών και τροχαϊκών ποιημάτων
ΚΕΦ.ΙΒ'. Εποχή της μουσικής αναπτύξεως εν Ελλάδι
ΚΕΦ.ΙΓ'. Περί του Αιολικού μέλους
ΚΕΦ.ΙΔ'. Περί του Δωρίου μέλους μέχρι Πινδάρου
ΚΕΦ.ΙΕ'. Περί Πινδάρου
ΚΕΦ.ΙΣΤ'. Περί Θεολογικής ποιήσεως
ΚΕΦ.ΙΖ'. Περί φιλοσοφικών συγγραμμάτων
ΚΕΦ.ΙΗ'. Περί Ιστοριογραφίας
ΚΕΦ.ΙΘ'. Περί Ηροδότου
ΚΕΦ.Κ'. Περί Αθηνών
ΚΕΦ.ΚΑ'. Περί των πρώτων δοκιμίων του δράματος
ΚΕΦ.ΚΒ'. Περί της οικονομίας της αρχαίας τραγωδίας
ΚΕΦ.ΚΓ'. Περί Αισχύλου
ΚΕΦ.ΚΔ'. Περί Σοφοκλέους
ΚΕΦ.ΚΕ'. Περί Ευριπίδου
ΚΕΦ.Κς'. Περί των άλλων τραγωδοποιών
ΚΕΦ.ΚΖ'. Περί Κωμωδίας
ΚΕΦ.ΚΗ'. Περί Αριστοφάνους
ΚΕΦ.ΚΘ'. Περί των άλλων ποιητών της αρχαίας, μέσης και νέας κωμωδίας
ΚΕΦ.Λ'. Περί της λυρικής και επικής ποιήσεως της περιόδου ταύτης
ΚΕΦ.ΛΑ'. Περί της πολιτικής ρητορείας των Αθηναίων προ της επιδράσεως των ρητορικών σχολών
ΚΕΦ.ΛΒ'. Περί της ρητορικής τέχνης των Σοφιστών
ΚΕΦ.ΛΓ'. Περί της εντέχνου ρητορικής των Αθηναίων της τε πολιτικής και δικανικής
ΚΕΦ.ΛΔ'. Περί Θουκυδίδου και της πολιτικής ιστοριογραφίας
ΚΕΦ.ΛΕ'. Νέα διαμόρφωσις της ρητορικής δια του Λυσίου
ΚΕΦ.ΛΣΤ'. Περί Ισοκράτους
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΞ