Ο ΝΟΜΙΝΑΛΙΣΜΟΣ

Παρουσίαση

Ο πρώτος γνωστός νομιναλιστής ("nominalis", κατά τον Αλβέρτο το μέγα), στα πλαίσια της μεσαιωνικής φιλοσοφίας, ήταν ο Γάλλος "ψευδο-διαλεκτικός" και "ψευτο-χριστιανός" Roscelinus από την Compiegne (c. 1050 - 1125). Σύμφωνα με τη μαρτυρία του συγχρόνου του Άνσελμου πίστευε πως οι "καθολικές υποστάσεις" αποτελούν μόνο μια "πνοή φωνής" (flatus vocis). Αναντίρρητα στη διαμόρφωση της νομιναλιστικής θεώρησης των "καθόλου" σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Πορφύριος (+305 μ.Χ.) που την "Εισαγωγή" του στις "Κατηγορίες" του Αριστοτέλη γνώρισε στη χριστιανική Δύση ο Βοήθιος (+525 μ.Χ.), ο "τελευταίος Ρωμαίος φιλόσοφος". Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος από την Τύρο ονόμασε τις κατηγορίες ("γένος", "είδος", "διαφορά" "ίδιον" και "συμβεβηκός") "πέντε φωνές" (Quinque voces) θέτοντας το ερώτημα αν οι δυο πρώτες "είτε υφέστηκεν είτε και εν μόναις ψιλαίς επινοίαις κείται". Σ' αυτό απάντησε ο συγγραφέας της "Παρηγοριάς της φιλοσοφίας" συνδυάζοντας την αριστοτελική κριτική των πλατωνικών ιδεών (το "γένος" δεν είναι αυθύπαρκτο) με την άποψη του Σταγιρίτη για την καταγωγή της αλήθειας ("ου γαρ εστί το ψεύδος και το αληθές εν τοις πράγμασιν... αλλ' εν διανοία"): το "σύστημα των κατηγοριών αναφέρεται στα ονόματα και όχι στα πράγματα". [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
Η γένεση των μεσαιωνικών πόλεων
Οι νέες μορφές της οικονομικής δραστηριότητας
Η αντίθεση του κράτους με την εκκλησία
Πολιτική θεώρηση της κοινωνικότητας
Το "φυσικό" και το "θετικό" δίκαιο
Η συνείδηση της ιστορικότητας
Η πάλη του "φωτός" με το "σκοτάδι"
Το "μοντέρνο" και το πρωτείο της βούλησης
Το πρόβλημα του χρόνου
Ο Αριστοτέλης και η φυσική των νομιναλιστών
Οι τεχνικές επιτεύξεις του όψιμου Μεσαίωνα
Το λυκόφως της αστρολογίας
Η προβληματική της γλώσσας
Συμπεράσματα
Πίνακας ονομάτων