ΧΑΡΤΕΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ

Παρουσίαση

Τι θα συνέβαινε αν ο πολιτισμός των Νέων Χρόνων ξεκινούσε από τους λαούς του αμερικάνικου, ας πούμε, Νότου; Τι θα συνέβαινε αν ήταν οι Ίνκας, οι αλλοτινοί κυρίαρχοι του Περού και της Χιλής, αυτοί που θα έστελναν πρώτοι καράβια για να ανακαλύψουν την Ευρώπη; Η "καθυστερημένη" γηραιά ήπειρος, που για κείνους θάταν νεαρά, δεν θα θεωρούσε άραγε τους παράδοξους εισβολείς από τη Δύση σαν τους μεταθανάτιους κατοίκους των Νήσων των Μακάρων ή των Ηλίσιων Πεδίων, που επέστρεφαν ξανά στη ζωή διεκδικώντας την αρχική τους πατρίδα; Δεν θάβλεπαν φυσιολογικά τότε τις βάρβαρες ανθρωποθυσίες τους σαν δίψα των νεκρών για αίμα των ζωντανών; Αν οι εισβολείς αυτοί επικρατούσαν, οι παγκόσμιοι χάρτες της εποχής μας δεν θάχαν άραγε το νότο επάνω και τον βορρά κάτω; Και δεν θάχαμε σήμερα έναν αναπτυγμένο Νότο που θα κυριαρχούσε πάνω σ' έναν υπανάπτυκτο Βορρά;
Πρόκειται ασφαλώς για ερωτήματα και υποθέσεις μυθιστορηματικής φαντασίας, που μπορούν να πάρουν οποιαδήποτε αρεστή απάντηση. Ίσως γι' αυτό και δεν έχουν τόσο νόημα.
Ας κάνουμε τότε τα ερωτήματα επιστημονικά. Ας μιλήσουμε για πραγματικά ιστορικά γεγονότα, χωρίς να ξεχνάμε όμως πως η φαντασία παίζει ρόλο όχι μόνο στις υποθετικές ιστορίες, αλλά στην ίδια την πραγματική ιστορία των λαών. Γιατί την ιστορία τη "γράφουν" ζωντανοί, δηλαδή φαινομενικά μόνο πεζοί και πρακτικοί άνθρωποι, άνθρωποι που όχι μόνο δεν στερούνται φαντασίας, αλλά που κατατρύχονται από φαντάσματα, φαντασιώσεις, έμμονες ιδέες, περίεργες παραστάσεις, οπτασίες, σύμβολα, εικόνες και -γιατί όχι;- χάρτες.
Λοιπόν, γιατί οι χάρτες μας έχουν επάνω τον βορρά και κάτω το νότο; Τι συνέβαινε άλλες εποχές; Ποιοι, πότε και γιατί άλλαξαν και επέβαλαν τον προσανατολισμό των χαρτών; Τι επιπτώσεις είχε αυτό στη συνείδηση, τη στάση και τη δράση των ανθρώπων; Επηρέασε τις τύχες των λαών; Και πιο συγκεκριμένα, ευθύνεται ο προσανατολισμός των παγκόσμιων χαρτών για την πολυσυζητημένη σήμερα κυριαρχία του αναπτυγμένου Βορρά πάνω στον υπανάπτυκτο Νότο; Έχει σχέση η πείνα που μαστίζει τα παιδιά του αφρικάνικου ή αμερικάνικου Νότου με τους χάρτες που κρέμονται στους τοίχους των σχολείων τους; Έχει σχέση με τον συγκεκριμένο τρόπο που κρέμονται; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Αντί προλόγου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ Μια υπόθεση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ Μαγεία, επιστήμη και σύμβολα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ Η δύναμη των συμβολισμών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ Συστήματα κατάταξης και σημεία αναφοράς
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ Το νόημα του Πάνω και του Κάτω
1. Η καταγωγή των εννοιών του Πάνω και του Κάτω
2. Η απολυτότητα του Πάνω και του Κάτω
3. Η ηθικοποίηση του Πάνω και του Κάτω
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ Τα σημεία του ορίζοντα σε σχέση με το Πάνω και το Κάτω
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ Προσανατολισμοί και χάρτες
1. Η σημασία του προσανατολισμού στα ζώα
2. Η σημασία του προσανατολισμού για τον άνθρωπο
3. Η σημασία των χαρτών
4. Τρόπος ζωής και προσανατολισμός
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄ Η παράλληλη εξέλιξη χαρτών και προσανατολισμού
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄ Από την αρχαιότητα στην αναγέννηση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄ Νέοι χρόνοι-Νέοι χάρτες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ΄ Χάρτες και ιδεολογίες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ΄ Η επίδραση του προσανατολισμού των χαρτών στα άτομα και τους λαούς
1. Ο βορράς κυρίαρχος στους χάρτες και τις συνειδήσεις
2. Λευκοί και βόρειοι, μαύροι και νότιοι
3. Οι νέοι Γερμανοί και οι αρχαίοι Έλληνες
4. Οι χάρτες και η Λατινική Αμερική
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ΄ Συμπεράσματα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
Πώς προσανατολίζονταν οι Φοίνικες;
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
Ντετερμινισμός;