ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΕΛΜΟΥΖΟΣ

Παρουσίαση

Εκείνος που θα γράψει την πνευματική ιστορία του Ελληνισμού κατά τα πρώτα πενήντα χρόνια του αιώνα μας, θα υποχρεωθεί να αφιερώσει ένα μεγάλο κεφάλαιο στις προσπάθειες που έγιναν για την ανάπλαση της ελληνικής παιδείας με το ζωογόνο πνεύμα τού Εκπαιδευτικού Δημοτικισμού, και να σταθεί με σεβασμό μπροστά σε μια μορφή που κατέχει ξεχωριστή θέση μέσα σ' αυτή τη γενικότερα εθνική αναμορφωτική κίνηση: στον Αλέκο Δελμούζο. Από την πλειάδα των δημιουργικών ανθρώπων που πρωτοστάτησαν στον αγώνα (έναν από τους πιο σημαντικούς για την τύχη του εθνικού μας πολιτισμού) και άλλοι έχουν κατακτήσει με το έργο τους βαρείς από αξία τίτλους αυτός όμως είναι ο κατεξοχήν παιδαγωγός, με την κύρια και αυθεντική σημασία του όρου. Δηλαδή ο άνθρωπος, ο γεμάτος παλμό και πίστη, που έσκυψε με πάθος απάνω στα προβλήματα και στις πληγές της ελληνικής παιδείας και μόχθησε όσο κανένας άλλος να της χαράξει ένα καινούριο δρόμο ν' αλλάξει όχι απλώς το εξωτερικό της σχήμα, τα όργανα και τη μέθοδο της εργασίας, αλλά το πνεύμα, την εσωτερική της λειτουργία, τις βαθύτερες επιδιώξεις της, και έτσι να γίνει πάλι το σχολείο ζωντανό και αληθινό, κέντρο ακτινοβολίας για το φωτισμό τού Έθνους. Αυτό τον αγώνα ό Δελμούζος τον έκανε μέσα στην πράξη και με την πράξη. Δεν περιορίστηκε να διαγνώσει το κακό, θεωρητικά μόνο να θέσει τα προβλήματα και να διερευνήσει τις λύσεις τους, ή με άρθρα, ομιλίες και βιβλία να διαδώσει τις ιδέες του και να κερδίσει οπαδούς. Σαν γνήσιος παιδαγωγός που ήταν, αγνή και φλογερή ψυχή δασκάλου, μπήκε μέσα στο σχολείο, κι εκεί, στην πράξη, πάλεψε στήθος με στήθος, ολόκληρος αναλώθηκε για να υπερνικήσει τις δυσκολίες και να βρει το δρόμο που αναζητούσε. Από την αρχή κιόλας της δράσης του έχει εντελώς συνειδητοποιήσει ποιος είναι ο δικός του κλήρος: όχι έρευνα του σπουδαστηρίου, ούτε οργάνωση διοικητική, αλλά σχολική πράξη. Το παιδαγωγικό του ένστικτο του έλεγε καθαρά ότι τα προβλήματα του σχολείου "με τη θεωρία μονάχα δεν μπορείς να τα μελετήσεις. Θα τα ιδείς, θα τα ζήσεις μέσα στο σχολειό. (. . .)". (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)