Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΟΦΥΛΑΚΗΣ ΣΤΙΣ ΒΕΝΕΤΙΚΕΣ ΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (16ος - 18ος ΑΙ.)

Παρουσίαση

Η δομή του βενετικού κράτους - κατ’ επίφαση δημοκρατική, στην πραγματικότητα όμως αριστοκρατική - απέφευγε τη δημιουργία ενός τακτικού και μόνιμου στρατού ξηράς. Υπήρχαν μόνο μερικά τάγματα πολιτοφυλάκων στις βενετικές επαρχίες της βόρειας Ιταλίας. Σε πολεμικές περιόδους οι επαγγελματίες μαχητές, αξιωματικοί και οπλίτες, στρατολογούνταν έξω από τη Βενετία, ανάμεσα σε διαθέσιμους αλλοδαπούς μισθοφόρους. Η ανάγκη για την ασφάλεια από τον οθωμανικό επεκτατισμό και για την εξοικονόμηση χρηματικών πόρων ερμηνεύει τη μεταφορά του θεσμού της πολιτοφυλακής και την εγκαθίδρυσή του στον βενετοκρατούμενο ελληνικό χώρο. Η λειτουργία του θεσμού συντέλεσε στην ανέξοδη αύξηση της στρατιωτικής ισχύος των Βενετών στις κτήσεις της ελληνικής Ανατολής, αλλά προκάλεσε σοβαρές, κάποτε και επικίνδυνες, συνέπειες - πέρα από το στρατιωτικό - και σε ένα πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η πίστη των υπηκόων δεν ήταν πάντοτε εκ των προτέρων εξασφαλισμένη, όση προσοχή και αν έδειχναν οι κυρίαρχοι στην επιλογή των πολιτοφυλάκων. Η Γαληνότατη Δημοκρατία φοβήθηκε να εξοπλίσει σε ευρεία κλίμακα τους Έλληνες και να τους χρησιμοποιήσει εναντίον των Τούρκων, επειδή δεν μπορούσε να προβλέψει τη στάση που θα τηρούσαν οι χωρικοί, η πιο καταπιεσμένη κοινωνική τάξη. Στόχος της μονογραφίας αυτής, που για τη σύνθεσή της χρησιμοποιήθηκε και ανέκδοτο υλικό, είναι να καλύψει ένα κενό στην ιστορία της βενετοκρατίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Προλεγόμενα
Εισαγωγικά και γενικοί όροι
ΕΙΔΟΛΟΓΙΚΟ
Προϊστορία του θεσμού της πολιτοφυλακής
Βασικές πηγές
Διάρθρωση προσωπικού
Δαπάνες συντήρησης
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ
Κρήτη
Οι τοξότες του 1513
Η απογραφή του Marc' Antonio Bernardo (1536)
Οι εκθέσεις του Jacobo Foscarini (1577), του Zuanne Mocenigo (1583, 1589) και του Giulio Garzoni (1584)
Η έκθεση του Filippo Pasqualigo (1594)
Οι εκθέσεις του Benetto Dolfin και του Nicolo Donado (1598)
Η έκθεση του Sagredo (1608) και ο Σκοτσέζος περιηγητής William Lithgow (1609 - 1610)
Διαταγές του Gierolimo da Leze (1621) και του Piero Giustinian (1630)
Η έκθεση του Francesco Moresini (1629)
Προτάσεις του Fransesco Basilicata (1630)
Η έκθεση του Nicola Gualdo de Priorati (1633)
Σύνοψη αριθμητικών δεδομένων
Ιόνιο
Κύθηρα
Κέρκυρα και Πάργα
Ζάκυνθος
Κεφαλονιά
Λευκάδα
Τήνος
Κύπρος
Νότια Ήπειρος, Δυτική Στερεά και Αττική
Πελοπόννησος
Γενικά συμπεράσματα
Παράρτημα εγγράφων - φωτογραφίες
Βιβλιογραφία
Συντομογραφίες
Χάρτης
Ευρετήριο κύριων ονομάτων και ειδικών όρων
Ελληνικό
Ξενόγλωσσο