ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΤΕΥΧΟΣ 9

Παρουσίαση

Οι εργασίες που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό απορρέουν από το πρόγραμμα του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών / Ε.Ι.Ε. που έχει τον τίτλο "Εστίες παιδείας στον ελληνικό χώρο, 15ος - 19ος αι.: οι βιβλιοθήκες."
Θέμα που απασχόλησε από τα πρώτα του βήματα το Κέντρο, οι βιβλιοθήκες του υπόδουλου ελληνισμού και της διασποράς, αποτέλεσε με τον καιρό αντικείμενο ειδικότερης μελέτης και έρευνας. Αν το πρόγραμμα απέβλεψε αρχικά να στεγάσει και να συντονίσει ερευνητικά ενδιαφέροντα που ήδη υπήρχαν, συνετέλεσε παράλληλα στη συστηματοποίηση και περαιτέρω στην προώθηση των αναζητήσεων στον τομέα αυτό. Αναζητήσεων που στοχεύουν να ανταποκριθούν σε πολλαπλά αιτήματα, αρχίζοντας, φυσικά, από τον εντοπισμό και τη συγκέντρωση της ποικίλης, διάσπαρτης πληροφορίας και φθάνοντας στη θεώρηση του φαινομένου "βιβλιοθήκη" ως έκφρασης και ανάγκης του συγκεκριμένου συλλογικού σώματος στη δεδομένη χρονική περίοδο.
Για να επιτευχθεί ο στόχος είναι οπωσδήποτε απαραίτητη η γνωριμία και εξοικείωση με το υλικό ωστόσο, όχι μόνον αυτό. Οι καταλογογραφήσεις που αποτυπώνουν τις υπάρχουσες διαμορφωμένες συλλογές αποτελούν το πρώτο στάδιο της έρευνας. Η ανασύσταση των συλλογών με βάση τις σωζόμενες μαρτυρίες, ένα δεύτερο. Όμως δεν επαρκεί η απογραφή και η περιγραφή, χρειάζεται η ερμηνεία, η ποιοτική προσέγγιση στην ποσοτική γνώση. Κάτω από αυτό το πρίσμα έχουν γίνει οι επεξεργασίες που περιέχονται στο συλλογικό τόμο που κυκλοφορεί σήμερα και στο δεύτερο μέρος του που θα ακολουθήσει με έρευνες για τις σχολικές βιβλιοθήκες του νεοϊδρυμένου ελληνικού κράτους. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Προλογικό σημείωμα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΣ
Πνευματικές εστίες κατά το πρώτο μισό του 17ου αιώνα. Η περίπτωση της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας
Απαραίτητες υπογραμμίσεις
Επιλογή του θέματος
Η βιβλιοθήκη στο πέρασμα του χρόνου
Ανασύσταση της βιβλιοθήκης
Προηγούμενες καταγραφές
Ποσοτικές προσεγγίσεις
Έντυπα
Χειρόγραφα
Ποιοτικές προσεγγίσεις
Κλασική φιλολογία
Φιλοσοφία
Έργα εγκυκλοπαιδικά
Θετικές επιστήμες
Λεξικά - Γραμματικές - Συμπερασματικά ("κοσμική" παιδεία)
Σχόλια και ερμηνείες της Αγίας Γραφής Εκκλησιαστικοί πατέρες
Χριστιανοί συγγραφείς και θεολόγοι
- Συμπερασματικά ("θεολογική" παιδεία)
Οι (βασικοί) δημιουργοί της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας
Ο χώρος
Οι "βιβλιοθήκες" των ιεραρχών
Μητροφάνης Κριτόπουλος
Επιδίωξη - στόχοι
Παράλληλες προσπάθειες
Η ιστορική συγκυρία
Κατάλογοι
ΑΛΕΞΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Τέσσερις ιδιωτικές βιβλιοθήκες μέσου τύπου, 18ος αιώνας Προσέγγιση του τεκμηρίου βιβλιοθήκη
Η μεθοδολογία
Βιογραφικά των κτητόρων
Περιγραφή και ανάλυση των βιβλιοθηκών
- Κατά κάτοχο
Η βιβλιοθήκη του Άνθιμου
Η βιβλιοθήκη του Γερμανού
Η βιβλιοθήκη του Αμφιλόχιου
Η βιβλιοθήκη του Διονύσιου
- Συνολικά
Βιβλιοθήκες και αναγνώσεις
ΛΟΥΚΙΑ ΔΡΟΥΛΙΑ
Λογιοσύνη και βιβλιοφιλία. Ο Δημήτριος Μόστρας και η βιβλιοθήκη του
Παράρτημα Α.
Παράρτημα Β.
Καταγραφή 1
Καταγραφή 2