ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2022

Παρουσίαση

Η ζωή μας κύκλους κάνει: από τη χαρά στη λύπη και πάλι πίσω στη χαρά. Κανείς δεν το εξέφρασε αυτό πιο ποιητικά από τον Βιτσέντζο Κορνάρο, τον ποιητή του Ερωτόκριτου:
Στου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Καλό κι εις το Κακό περιπατούν και τρέχουν...»
Η χρονιά που φεύγει, παρά την πανδημία και όσα αρνητικά έφερε μαζί της, ήταν μια επετειακή χρονιά για ένα χαρμόσυνο γεγονός. Γιορτάσαμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, που οδήγησε στην απελευθέρωση και τη δημιουργία του Νέου Ελληνικού Κράτους.
Η χρονιά που έρχεται είναι και πάλι μια επετειακή χρονιά, αλλά για ένα οδυνηρό γεγονός. Θα αναθιβάλομε -για να θυμηθώ πάλι τον Κορνάρο- τη Μικρασιατική Καταστροφή, τον αφανισμό χιλιάδων Ελλήνων της Μικράς Ασίας και τον ξεριζωμό σχεδόν 1,5 εκατομμυρίου ψυχών που ήρθαν πρόσφυγες στη μητέρα-πατρίδα, η οποία όμως συχνά-πυκνά αποδείχθηκε μια κακιά μητριά. Η «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» κράτησε μόλις δύο χρόνια.
Μικρασιατική καταστροφή - ξεριζωμός - πρόσφυγες: το τραγικό τρίπτυχο της ιστορίας του νεότερου ελληνισμού. «Πώς έγινε με τούτον τον αιώνα και γύρισε καπάκι η ζωή!» αναρωτήθηκε ο Μάνος Ελευθερίου. Ίσως όμως η καλύτερη αποτύπωση της τραγωδίας να ανήκει στη Διδώ Σωτηρίου (Μέσα στις φλόγες [1978]):
«Ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι βρεθήκανε ξαφνικά έξω από την προγονική τους γη. Παράτησαν σκοτωμένα παιδιά και γονιούς άταφους. Παράτησαν περιουσίες, τον καρπό στα δένδρα, το φαΐ στη φουφού, τη σοδειά στην αποθήκη, το κομπόδεμα στο συρτάρι, τα πορτρέτα των προγόνων στους τοίχους. Και βάλθηκαν να τρέχουν, να φεύγουν κυνηγημένοι απ' το τούρκικο μαχαίρι και τη φωτιά του πολέμου. Και λογίζονταν τυχεροί που αντάλλαξαν το έχει τους, την πατρίδα τους, το παρελθόν τους με μια στάλα σιγουριά... άρπαξαν βάρκες, καΐκια, σχεδίες, βαπόρια και πέρασαν τη θάλασσα σ' έναν ομαδικό, φοβερό ξενιτεμό. Κοιμήθηκαν αποβραδίς νοικοκυραίοι στον τόπο τους και ξύπνησαν φυγάδες, θαλασσοπόροι, άστεγοι, άποροι, αλήτες και ζητιάνοι στα λιμάνια του Πειραιά, της Σαλονίκης, της Καβάλας, του Βόλου, της Πάτρας».
Πολλά έχουν γραφεί για το 1922 και τις συνέπειες που είχε για τον Ελληνισμό. Πολλά θα γραφούν και θα ειπωθούν ακόμα στο μέλλον, όσο υπάρχουν οι άνθρωποι, οι σύλλογοι, οι φορείς που θα κρατούν άσβεστη τη μνήμη των αλλοτινών πατρίδων. Και αυτή η ιστορική μνήμη οφείλει να έχει θετικό πρόσημο. Να προσφέρει στις νεότερες γενιές, που δεν γνώρισαν ή δεν άκουσαν ή δεν διάβασαν για το 1922, τη γνώση για το τι συνέβη τη ζοφερή εκείνη εποχή. Και παράλληλα να τους διδάσκει - γιατί και η ιστορία κύκλους κάνει. (Αντουανέττα Καλλέγια, από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Μια αναγκαία εξήγηση
Το εξώφυλλο του Α.Η. 2021
Αντουανέττα Καλλέγια: Αντί προλόγου
Αργίες του έτους 2022
Πασχάλιο έτος του 2022
Καλλέγια Αντουανέττα: Οι μικρασιάτες πρόσφυγες στη νέα πατρίδα τους
Εορτολόγιο του ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Αμπελόκηποι: Κουντουριώτικα και προσφυγικά
Εορτολόγιο του ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Δουργούτι
Εορτολόγιο του ΜΑΡΤΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Βύρωνας - Καισαριανή
Εορτολόγιο του ΑΠΡΙΛΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Νέα Σμύρνη
Εορτολόγιο του ΜΑΪΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Αργυρούπολη
Εορτολόγιο του ΙΟΥΝΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Ασύρματος
Εορτολόγιο του ΙΟΥΛΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Ταύρος
Εορτολόγιο του ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Νέα Χαλκηδόνα - Νέα Φιλαδέλφεια
Εορτολόγιο του ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Νέα Ιωνία
Εορτολόγιο του ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Νέα Ερυθραία
Εορτολόγιο του ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Καλλέγια Αντουανέττα: Παλαιά Κοκκινιά - Νίκαια - Αιγάλεω
Εορτολόγιο του ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Λεωνίδας Ν. Κουρής: Η Αθήνα αποκτά κολυμβητήριο
Μάρω Βουγιούκα: Κτήρια στην παλιά Αθήνα για τις θρησκευτικές ανάγκες των Φράγκων κατακτητών της
Νίκος Βατόπουλος: Στην οδό Ισμήνης παρέα με τις σκιές των παιδιών
Μαίρη Καρανάσου-Παπανδρέου: «Αμερικάνικο κολλέγιο Ελλάδας: Pierce - Deree - Alba»
Αποστόλης Ν. Σαχάς: Το Γαλάτσι στο διάβα των αιώνων
Νικόλαος Γ. Μπερκέτης: Πολιτεύεσθαι τους Κείους κατά πόλεις: η διάσπαση ως μέσον πολιτικού ελέγχου
Μαρία Π. Σταθέα: Φοιτητές στην Αθήνα του '74
Μάρω Βαμβουνάκη: Στρατής πανταχού
Στρατής Γ. Φιλιππότης: Γνώρισα τη μεγάλη εποχή των εκδόσεων
Δώρα Φακιολά: Αντρέας Φραγκιάς (Αθήνα 1921-2002). Δημοσιογράφος, μεταφραστής, βραβευμένος συγγραφέας
Βασιλική Μουρίκη: Άνοιξαν τα γιοματάρια
Στρατης Αλ. Μολίνος: Ένα αξιομνημόνευτο γεγονός
Στέλιος Γ. Πλακίτσης: Παραμονή Πρωτοχρονιάς της νέας δεκαετίας του 1960
Αθανάσης Απέργης: Ο γάμος της Νίκης
Ζωή Ρωπαΐτου: Σχετικά με τη συνοικία της Νεαπόλεως
Γιώργος Ζεβελάκης: Ο Γιώργος Σεφέρης με τον Εντουάρ Ερριώ στην Ακρόπολη το 1929
Λάκης Δόλγερας: Μια μέρα του Ιουνίου σ' ένα νοσοκομείο της Αθήνας
Γιώργος Μεταξάς: Η ανέγγιχτη συντροφιά του ποιητή
Νίκη Σαλπαδήμου: Ναπολέων Λαπαθιώτης. Ο αγαπημένος ανιψιός του Χαρίλαου Τρικούπη
Φωτεινή Καραμαλούδη: Ο εθνικός κήπος και η ιστορία του
Μαριλένα Σταθέα: Θερινά σινεμά
Γεωργία Γιαννακοπούλου: Ξεφυλλίζοντας τις αναπαραστάσεις της Αθήνας σε λίγα περιηγητικά κείμενα του 20ού αιώνα
Τάκης Γεραρδής: Μ+Μ+μ
Μ.Γ. Βαρβούνης: Ο Δημήτριος Σ. Λουκάτος (1908-2003) και η αθηναϊκή αστική λαογραφία
Μαγδαληνή Παναγιωτοπούλου-Παναγοπούλου: Το σχολείο των κορασίων στον Παρθενώνα (1825-1826)
Δημήτρης Αλεξίου: Αυτοπροσδιορισμός
Γιώργος Χωματηνός: Το χνάρι της αθηναϊκής μοναξιάς