(CD) PIANO TRIOS

Παρουσίαση

Είναι από τα παράδοξα της τέχνης: Ο Mozart και ο Beethoven, ο Schubert, ο Mendelssohn, ο Schumann και ο Brahms τίμησαν όλοι τους το είδος του πιάνο τρίο γράφοντας έργα τα οποία ουσιαστικά δεν θα έπρεπε να αποκαλούνται έτσι. Αντί να αποδεχθούν την υπεροχή του πληκτροφόρου οργάνου έναντι των εγχόρδων, οι συνθέτες αυτοί χρησιμοποίησαν τον όρο "πιάνο τρίο" για να δημιουργήσουν μια ισότιμη συνομιλία μεταξύ των οργάνων στην οποία οι μεγάλες αντιθέσεις των ηχοχρωμάτων συγκεράζονται σε ένα υψηλότερο επίπεδο δημιουργώντας ένα νέο ηχητικό αποτέλεσμα.
Αυτό το επίτευγμα συνέβη καθώς οι συνθέτες απελευθέρωσαν το βιολοντσέλο από τον αρχικό του προορισμό ως ένα όργανο continuo, (σε καθαρά συνοδευτικό ρόλο), ενώ παράλληλα έδωσαν στο βιολί τη λάμψη που του αξίζει, που ποτέ ως τότε δεν είχε στη διάρκεια του 18ου αιώνα, ούτε καν στη φόρμα του κονσέρτου.
Σ' αυτή την ομάδα των μεγάλων συνθετών που εισήγαγαν αυτή την καινοτομία της ισοτιμίας (του πιάνου, του βιολιού και του τσέλου) συγκαταλέγεται και ο Peter Ilyich Tchaikovsky, με το ένα μοναδικό του έργο μουσικής δωματίου, με αυτή τη διάταξη οργάνων: το Τρίο σε λα ελάσσονα, op. 50.
Αυτός ο ευσυνείδητος συνθέτης, ο οποίος ποτέ δεν πείστηκε για τη συνθετική του οντότητα παρά το γεγονός ότι είχε αποσπάσει τεράστια αναγνώριση για έργα με εντελώς διαφορετικές μουσικές δυσκολίες (συμφωνίες, κοντσέρτα πιάνο, όπερες και μπαλέτα), δίσταζε για πολύ καιρό πριν αρθρώσει το συνθετικό του λόγο σε αυτό το πεδίο. Για να τον υπερευαίσθητο Τσαϊκόφσκι, ο συνδυασμός του πιάνου και των εγχόρδων οργάνων ήταν, όπως το έθεσε κάποτε σε επιστολή του προς την δια βίου ευεργέτιδα του Nadezhda von Meck, "ως κάτι αφύσικο, καθώς κάθε όργανο ήταν υποχρεωμένο να θυσιάσει κάτι από την προσωπική του γοητεία".
Παρ' όλα αυτά, ο Tchaikovsky υπερπήδησε τις συνθετικές του δυσκολίες. Επέλυσε το παράδοξο με έναν διαφορετικό τρόπο απ' αυτόν που άλλοι συνθέτες, από τον Μότσαρτ ως τον Μπραμς είχαν αναζητήσει και ξεπεράσει: έδωσε στο έργο του μια σχεδόν ορχηστρική περιβολή. Η γνώση που είχε αποκτήσει από την συμφωνική μουσική του πρόσφερε το πλεονέκτημα μιας καλής μουσικής δωματίου, όπου ο ορχηστρικός πλούτος του πιάνου ισορροπεί με τον πλούτο των χρωμάτων και τις έντονες δυναμικές των εγχόρδων. Είναι περισσότερο από βέβαιο πως αυτό το είδος της ηχοχρωματικής χειραφέτησης στέφεται με επιτυχία όταν παίζεται από μουσικούς του αναστήματος του Gidon Kremer (βιολί), Giedre Dirvanauskaite (βιολοντσέλο) και της Khatia Buniatishvili (πιάνο), που αντλούν και διοχετεύουν όλο τον ενθουσιασμό και τη ζωντάνια των οργάνων τους, παραμένοντας ταυτόχρονα απόλυτα εναρμονισμένοι με τους συμπαίκτες τους. Και συμβαίνει αυτό, σε ένα έργο που εκρήγνυται από τα όρια της φόρμας του, με την νοσταλγική πρώτη κίνηση να αυξάνεται με ένα τεράστιο σύνολο παραλλαγών και να χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες.
Αυτή η σπάνια ποιότητα μεταβιβάζεται και στην απόδοση του έργου Zerkalo (που σημαίνει Καθρέφτης), ένα τρίο που συνέθεσε ο Victor Kissine το 2009, για τον ίδιο συνδυασμό οργάνων. Το Τρίο του, ερμηνεύεται με άψογη μαεστρία από τον Kremer και τους συμπαίκτες του Dirvanauskaite και Buniatishvili, με μια ισορροπημένη ευαισθησία, σχεδόν οικεία, όπου το αμάλγαμα των ιριδιζόντων ηχοχρωμάτων απαιτούν μια τεχνική υψηλού επιπέδου. Ο Kissine, φίλος του Gidon Kremer εδώ και χρόνια, εμπνεύστηκε το έργο αυτό από ένα δίστιχο από το Ποίημα δίχως Ήρωα της Anna Akhmatova χωρίς κάποιες άμεσες αναφορές στην ίδια τη μουσική. Θα μετατραπεί σε μια από τις πιο μεστές και λαμπρές δημιουργίες του, ανάγοντας το μουσικό αποτέλεσμα σε τόσο λεπταίσθητους ηχητικούς κόσμους που απαιτούν αυτήν ακριβώς την ποιότητα που διαθέτουν οι τρείς μουσικοί: τηλεπαθητική ενόραση.

Περιεχόμενα

VICTOR KISSINE
Zerkalo (The Mirror) (2009)
PETER I. TCHAIKOVSKY
Trio in a-minor, op. 50
I. Pezzo elegiaco: Moderato assai - Allegro giusto - In tempo molto sostenuto - Adagio con duolo e ben sostenuto - Moderato assai - Allegro giusto - In tempo molto sostenuto - Animato
II. Tema con Variazioni:
Tema: Andante con moto
Variazione I
Variazione II: Piu mosso
Variazione III: Allegro moderato
Variazione IV: L'istesso tempo
Variazione V: L'istesso tempo
Variazione VI: Tempo di Valse
Variazione VII: Allegro moderato
Variazione VIII: Fuga. Allegro moderato
Variazione IX: Andante flebile ma non tanto
Variazione X: Tempo di Mazurka
Variazione XI: Moderato
Variazione Finale e Coda: Allegro risoluto e con fuoco - Andante con moto - Lugubre. L'istesso tempo

Gidon Kremer: βιολί
Giedre Dirvanauskaite: βιολοντσέλο
Khatia Buniatishvili: πιάνο