ΑΔΑΜ

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ
Ο "Ερωτόκριτος" είναι το ποίημα που έγραψε στα 1645 ο Βιτζέντζος Κορνάρος στη Σητεία της Κρήτης. Έγινε γρήγορα πολύ γνωστό και τραγουδήθηκε από τους απλούς ανθρώπους όσο κανένα άλλο ποίημα της εποχής. Στην Κρήτη, στη Βενετία, στα Επτάνησα και στις παραδουνάβιες χώρες, όλοι ευχαριστήθηκαν με τούτο το παραμύθι. Ο εθνικός μας ποιητής, Κωστής Παλαμάς, έγραψε: "Ντροπή στο Έθνος που ακόμα δεν κατάλαβε, ύστερα από πέντε αιώνων περπάτημα, πως ο ποιητής του Ερωτόκριτου, αυτός είναι "ο μέγας του Ελληνικού Έθνους και αθάνατος ποιητής"!". Σαν μια αλλη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ
(. . .) Μια ακόμα προσέγγιση στο θέμα αποτελεί η νέα αυτή προσπάθεια ερμηνείας εικονογραφικών εκφράσεων της Παναγίας Βρεφοκρατούσας μέσα από ειδική σημειολογία, που σχετίζεται τώρα με σημασιολογικά προβλήματα και ειδικούς συμβολισμούς. Η άποψη που επιχειρείται εδώ δεν στοχεύει σε γενικότερα συμπεράσματα και μένει κυρίως σε ορισμένα εικονογραφικά σχήματα, επτά συνολικά εικονογραφικών τύπων της Βρεφοκρατούσας Παναγίας, δηλωτικά της προεικόνισης του μελλοντικού Πάθους του Χριστού. (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΝΕΣ - ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΩΤΗΡ - ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ Ο Χριστός Η Δέηση Η Φιλοξενία του Αβραάμ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΝΣΑΡΚΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Ο Ευαγγελισμός Η ΓΕΝΝΗΣΗ Η Γέννηση Η Υπαπαντή ΤΑ ΠΑΘΗ Τα Πάθη Η Σταύρωση Η Αποκαθήλωση Η Άκρα Ταπείνωση Ο Επιτάφιος Θρήνος Η Εις Άδου Κάθοδος Η Ανάσταση ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΦΩΤΩΓΡΑΦΙΩΝ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΤΟΥ ΦΑΓΙΟΥΜ
Ένα από τα επαναλαμβανόμενα όνειρα όσων γοητεύονται με το παρελθόν είναι να μπορούσαν να "ξεκλειδώσουν" τις πόρτες της ιστορίας και να δουν τα πρόσωπα ανθρώπων που έζησαν πριν δύο χιλιάδες χρόνια να τους κοιτάξουν στα μάτια, να συλλάβουν την έκφρασή τους, την προσωπικότητά τους, την παρουσία τους. Αυτή ακριβώς την ασυνήθιστη εμπειρία προσφέρουν τα πορτρέτα του Φαγιούμ. (. . .) Οι προσωπογραφίες αυτές είχαν σκοπό να διατηρήσουν ζωντανή τη μνήμη του νεκρού, κάτι που πετυχαίνουν σε απρόσμενο βαθμό, άλλοτε χάρη στον άψογο ρεαλισμό τους, και ά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ
Ευτυχισμένος όποιος σαν τη Λίζα Έβερτ, την Ντόρα Μηναΐδη και τη Μαρία Φακίδη οδήγησε τα βήματά του στα χώματα του ακραίου Ελληνισμού. Ιδού μετά τον Πόντο και την Κωνσταντινούπολη, η μεγάλη Καππαδοκία κοιτίδα του χριστιανισμού με τους Πατέρες της Εκκλησίας -τον πρωτοχρονιάτικο Βασίλειο Καισαρείας, τους δύο Γρηγορίους, τον Ναζιανζηνό και τον Νύσσης- λίκνο του ένδοξού μας βυζαντινισμού με τους Φωκάδες, τους Μαλεϊνούς και τους Αργυρούς, πατρίδα ταπεινών αγίων που λάμπρυναν την ορθοδοξία, σαν το φτωχό Μελέτιο της Μουταλάσκης που σημάδεψε με το ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΛΕΑΣ (1879-1928)
Μια εργασία για τον Μαλέα είναι εκ των πραγμάτων διείσδυση στις απαρχές του ελληνικού μοντερνισμού: ο ζωγράφος αυτός αναδείχτηκε σε μία από τις φυσιογνωμίες που, λόγω της ευρείας επιρροής του έργου του σε σύγχρονους και μεταγενέστερους ομότεχνους, καθόρισαν τις κατευθύνσεις. Αλλά, επίσης, το διάστημα της δράσης του, τα πρώτα τριάντα χρόνια του 20ου αιώνα, ταυτίζεται με την κρίσιμη εκείνη περίοδο, κατά την οποίαν επιχειρείται η έξοδος της ελληνικής ζωγραφικής από το περιφερειακό πλαίσιό της και η σύνδεσή της με τα ρεύματα της μοντέρνας τέχν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
(. . .) Είναι φανερό ότι μια Ιστορία της Τέχνης ενός ολόκληρου αιώνα δεν είναι δυνατό να συμπεριλαμβάνει όλο το καλλιτεχνικό δυναμικό μιας χώρας, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο άφησε τα δικά του ίχνη σε μια ολόκληρη εποχή. Η έρευνα που επιχειρείται και η κριτική θέση που διατυπώνεται έχουν ως στόχο να ξεχωρίσουν τις προσπάθειες των καλλιτεχνών, που κάτω από δύσκολες συνθήκες προσπάθησαν να συνταιριάξουν το παλιό με το νέο, να διασυνδέσουν την παράδοση με την πρωτοπορία και να αναπτύξουν μια προβληματική γύρω από τις παντοειδείς σχέσεις το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η ιστορία της Νεότερης Τέχνης στην Ελλάδα έχει διανύσει μέχρι σήμερα μια πορεία περίπου τριών αιώνων, από τα μέσα δηλαδή του 18ου αιώνα και μετά. Σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές ο 18ος αιώνας είναι εκείνος που επέφερε τις αλλαγές στα Επτάνησα αρχικά, που ως βενετοκρατούμενες περιοχές δέχτηκαν σε ευρεία κλίμακα τις αναγεννησιακού τύπου εικαστικές αλλαγές, οι οποίες προοδευτικά μεταλαμπαδεύτηκαν και στον υπόλοιπο ελληνικό χώρο. Η αναζήτηση ωστόσο των αφετηριών της Νεοελληνικής Τέχνης δεν είναι εύκολη υπόθεση. Γι’ αυτό άλλωστε παρατηρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΩΝ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Οι τοιχογραφίες που κοσμούν το καθολικό της μονής του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών, μνημείο ευσέβειας και θεοπρόβλητης δόξας της αλλοτινής μοναστικής κοινότητας που στέριωσε στο νησάκι της λίμνης των Ιωαννίνων τα νήνεμα έργα της, πρέπει να είναι το λαμπρότερο ζωγραφικό σύνολο του 16ου αιώνα και όλης της μεταβυζαντινής εποχής στην Ήπειρο. Είναι, επίσης, από τα κορυφαία δημιουργήματα της μετά την Άλωση μνημειακής ζωγραφικής που διασώζονται στην ελληνική επικράτεια. Με την υψηλή στάθμη της τέχνης, την έκταση, την εικονογραφική ευγλωττία κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ
(. . .) Αναζητώντας ίχνη της ελληνικής περιπέτειας στη Δύση, κάναμε ένα τεράστιο διαχρονικό ταξίδι, συμπλεύσαμε με τον Οδυσσέα στα στενά της Σκύλλας και της Χάρυβδης, αναγνωρίσαμε τους τόπους των Καρχηδονίων, περπατήσαμε πάνω στα χνάρια του στρατηγού Βελισσάριου και των Βυζαντινών, πατήσαμε τα κάστρα των σταυροφόρων και μιλήσαμε ελληνικά με τους τελευταίους απογόνους των πρώτων αποίκων στη Sternatia του Salento και στο Galliciano της Καλαβρίας. Τον Ελληνισμό έξω από την Ελλάδα τον συναντούμε παντού όπου τον αναζητούμε κι έχουμε βαθιά ανάγκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Η Πελοπόννησος είναι κατάσπαρτη από κάστρα. Μικρά και μεγάλα. Βυζαντινά, φράγκικα, βενετσιάνικα. Με την υποβλητική ομορφιά τους στέκονται να θυμίζουν μέρες δοξασμένες, την «ενιαία ψυχή της Ελλάδας». Ορισμένα από τα κάστρα έχουν χτιστεί στη θέση αρχαιοελληνικών οχυρωμένων ακροπόλεων, λιγότερα οικοδομήθηκαν από την αρχή σε θέσεις αμυντικές, που χρησίμευαν στους κατόχους τους. Σήμερα τα περισσότερα είναι ερειπωμένα. Στα τείχη τους, όμως, έχει γραφτεί μεγάλο μέρος της ιστορίας μας γι' αυτό και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της πολιτιστικής μας κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΙΚΟΣ ΚΕΣΣΑΝΛΗΣ
Ο Νίκος Κεσσανλής αντιπροσωπεύει μια παραδειγματική κατηγορία καλλιτέχνη του 20ού αιώνα: τον μέτοικο, τον νομάδα, τον εθελοντή πλάνητα, τον ανικανοποίητο ταξιδιώτη. Η τέχνη του, με τον ερευνητικό της χαρακτήρα, τις αέναες μεταμορφώσεις της, γίνεται το αισθητό σύμβολο της βιογραφίας του. Η πρωτοπορία οφείλει πολλά, αν όχι την ίδια την γένεσή της, στον πλανητικό τύπο του καλλιτέχνη. (. . .) Το 1988, ο Νίκος Κεσσανλής εκπροσωπεί την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας με μια σειρά από έργα όπου πρωταγωνιστούν και πάλι οι αναδυόμενες εικόνες μέσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΓΑΙΟ : ΚΑΣΤΡΑ ΚΑΙ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑ
Το Αιγαίο, μια αγκαλιά θάλασσας χαϊδεμένης από έναν ήλιο ανεμπόδιστο, εκτυφλωτικό, ένα μπλε στολίδι που χωρίζει και ενώνει την Ανατολή με τη Δύση, έχει τα νησιά ολόγυρα απλωμένα σαν τις πολύχρωμες χάντρες ενός περιδέραιου που κρατιούνται από το ίδιο νήμα και σε καλούν να ανακαλύψεις τη μοναδικότητα της καθεμιάς. (. . .) Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να σας ξεναγήσει, μέσα από τα κείμενα και τις φωτογραφίες του, στους μυστηριώδεις κόσμους των κάστρων. Να ταξιδέψει νοερά μαζί σας στο κομμάτι εκείνο της ιστορίας που έχει να κάνει με το Βυζάν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ 1842-1901
Η πολύπλευρη καλλιτεχνική προσωπικότητα του Νικόλαου Γύζη συνέτεινε στη δημιουργία ενός σύνθετου έργου, που συγκέρασε δύο στην ουσία διαφορετικές κατευθύνσεις, το Ρεαλισμό, και τον Ιδεαλισμό, και αφομοίωσε δύο περαιτέρω μορφές του νέου κινήματος, το Jugend-stil (art nouveau) και, κατά κάποια έννοια, και το συμβολισμού. Η παράλληλη ενασχόλησή του με ηθογραφικές σκηνές, προσωπογραφίες, «νεκρές φύσεις», αλληγορικές και ιδεαλιστικές συνθέσεις, καθώς και με την τέχνη της αφίσας ,δεν διέσπασε το έργο του, αλλά απέδειξε τη δυνατότητά του να υποτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ
Ο "Θησαυρός της Τροίας", που φυλάσσεται στο Μουσείο Εικαστικών Τεχνών "Puskin" της Μόσχας, καταλαμβάνει μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις μεγαλύτερες συλλογές αρχαιοτήτων όλου του κόσμου. Σε άλλες χώρες υπάρχουν συλλογές με αντικείμενα ακόμη αρχαιότερα ή πλουσιότερες σε αριθμό, αλλά γύρω από αυτή τη συλλογή έχει δημιουργηθεί ένας φωτοστέφανος μυστηρίου και αινίγματος. Τόσοι πολλοί είναι οι μύθοι που συνοδεύουν τους τρωικούς Θησαυρούς όλα αυτά τα χρόνια -από την ανακάλυψή τους από τον αρχαιολόγο Heinrich Schliemann μέχρι τις ημέρες μας-, ώστε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΒΡΟΥ
(. . .) Το βιβλίο αυτό προσφέρεται ως μια "νοερή ξενάγηση στον τόπο και το χρόνο". Ταυτόχρονα ευελπιστεί να μεταδώσει την απέραντη συγκίνηση που νιώθει όχι μόνον ο αρχαιολόγος ή ο ιστορικός της τέχνης, αλλά και ο φιλότεχνος, όταν ανατρέχει στην ιστορία των συγκεκριμένων μοναδικών έργων της ελληνικής τέχνης, τα οποία, μολονότι αρχικά ήταν προορισμένα να τιμούν θεούς, ήρωες ή αφηρωϊσμένους ανθρώπους, βρέθηκαν μερικούς αιώνες μετά τη δημιουργία τους να δοξάζουν ένα από τα σπουδαιότερα μουσεία του κόσμου. Αν λοιπόν, η αναδρομή στο παρελθόν του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΩΝΙΑ
Πέρα από οποιαδήποτε συγκεκριμένα και δεσμευτικά γεωγραφικά όρια, και μολονότι για πολλές καρδιές παραμένει ακόμα η αντίπερα" η " απαγορευμένη" όχθη, για τους Έλληνες -όχι της Ελλάδας μοναχά αλλά τους απανταχού γης- η ΙΩΝΙΑ δεν έπαψε ποτέ να είναι μια Ιδέα. Η Ιδέα "Ιωνία" δεν κουβαλάει μέσα της απλά ένα από τα γνησιότερα κομμάτια του αρχαιοελληνικού και βυζαντινού βίου, μα συμβολίζει κιόλας, στα νεώτερα χρόνια, την πολύτιμη μίξη του ελληνικού πολιτισμού με το μαγευτικό μύθο της Ανατολής. Η Ιδέα "Ιωνία", αποτελεί σήμερα, για όσους ξέρουν, γ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΕΞΗΣ ΑΚΡΙΘΑΚΗΣ
Απρόσμενο, αυθόρμητο, τραγικό και πηγαίο το έργο του Αλέξη Ακριθάκη (1939-1994), περνά μέσα από διαφορετικούς, ασυμβίβαστους δρόμους, και συνιστά, στη σύγκλισή τους, μια πρωτογενή και ερευνητική καλλιτεχνική πράξη. Ως δημιουργός έρχεται στην τέχνη αυτοδίδακτος και γνώστης πρώτα της ζωής και του δρόμου και μετά των μουσείων και της ζωγραφικής. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Μετά την επιβολή της τουρκικής κυριαρχίας στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, η μεταλαμπάδευση του ελληνικού πολιτισμού στη Δυτική Ευρώπη προώθησε την ανάπτυξη των ανθρωπιστικών σπουδών και των τεχνών, ενώ αντίθετα ο ελληνικός χώρος, που παρέμεινε πολλούς αιώνες σε δουλεία, καταδικάστηκε σε ασφυκτική απομόνωση. Την εποχή των μεγάλων καλλιτεχνικών δημιουργημάτων της Αναγέννησης, που έθεταν ως το ύψιστο ιδανικό την αρμονία, το μέτρο, την ισορροπία, και αφομοίωναν τα ανθρωπιστικά ιδεώδη της ελληνικής φιλοσοφίας, στην Ελλάδα δεν έφτανε ούτε ο απόηχος ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΡΙΑ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΑΠΟΗΧΟΙ
Η Συρία, όλοι γνωρίζουμε, είναι μια χώρα "κατασκευασμένη". Υπόλειμμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεννήθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Γαλλία και την Αγγλία, και τέθηκε υπό την κηδεμονία τους. Παρ' όλα αυτά δεν υπάρχει τίποτα λιγότερο "κατασκευασμένο" από τη Συρία. Η χώρα, αν και απέκτησε την πλήρη ανεξαρτησία της μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι τόσο αρχαία, ώστε μοιάζει να αποτέλεσε την κοιτίδα της ιστορίας. Υπήρξε διαδοχικά βασίλειο, καρδιά μιας αυτοκρατορίας, απλή επαρχία- το...
Διαβάστε περισσότερα...