ΑΡΧΕΙΟ

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΔΟΙΡΑΝΗΣ
Ο Μιλτιάδης Π. Αργυρόπουλος, τηλεφωνητής στη Μάχη της Δοϊράνης (1913), αμέσως μετά το αίσιο, υπέρ των ελληνικών δυνάμεων, τέλος της μάχης, συνέγραψε ένα συναρπαστικό και λεπτομερέστατο Χρονικό, εμπλουτίζοντάς το με συγκινητικά περιστατικά από το μέτωπο. Το κείμενο συνοδεύεται από τα επίσημα τηλεγραφήματα, καθώς και από έναν πρωτότυπο χάρτη των Εκδόσεων Αρχείο, επί του οποίου αποτυπώνονται όλες οι κινήσεις των ελληνικών και των βουλγαρικών δυνάμεων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΕΙΔΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΡΩΣΣΙΑΝ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤ
Ένα ενθουσιώδες πορτρέτο της κομμουνιστικής Ρωσίας του 1934, ενδιαφέρον και για τους γνώστες, αλλά και για όσους, σήμερα ακόμα, δεν γνωρίζουν την πρακτική εφαρμογή του κομμουνισμού στην κοινωνία. Οι εντυπώσεις που κατέγραψε ο Κώστας Βάρναλης στην εφημερίδα "Ελεύθερος Άνθρωπος", μεταφέρουν συνοπτικά όλη την πορεία του κομμουνιστικού οράματος της εποχής. Γραμμένες πριν από τις μεγάλες εκκαθαρίσεις του Στάλιν, από έναν λογοτέχνη που τον χαρακτήριζε η χαρά για τη ζωή, αναδίνουν απόλυτα τον κομμουνιστικό οπτιμισμό. Παιδεία, εκκλησία, έρωτας, πο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΓΕΑ (ΤΕΓΕΑΤΙΚΗ), ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (ΜΑΝΤΙΝΙΚΗ), ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΝ (ΠΑΛΛΑΝΤΙΚΟΝ ΠΕΔΙΟΝ)
Τόπος υμνημένος από τους ποιητές και κατακτημένος από όλους τους εισβολείς, η Αρκαδία υποδέχεται τώρα μόνο ειρηνικούς επισκέπτες ή περιηγητές, που έχουν την περιέργεια να μάθουν τι μαρτυρούν τα υπολείμματα τριών από τις αρχαίες πόλεις της. Οι Αρκάδες καλλιεργούσαν τα ενίοτε δυσπρόσιτα χωράφια τους και διαμόρφωναν τις συνθήκες της ζωής τους εν μέσω ατελείωτων πολιτικών αγώνων και πολέμων. Στο συναρπαστικό φυσικό περιβάλλον τους, ίδρυσαν τις πόλεις-κράτη Μαντινεία, Τεγέα και Παλλάντιον, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για θαυμαστά έργα τέχνης...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΜΠΟΣΙΑΚΑ
Όπως μαρτυρούν όσοι τον γνώρισαν, ο Κώστας Βάρναλης αγαπούσε πολύ το καφενείο, που το έβλεπε σαν το αντίστοιχο της αγοράς των αρχαίων Αθηναίων, αλλά και την ταβέρνα, σαν χώρο συλλογικής ευωχίας. Τα χρονογραφήματα του τόμου αυτού τοποθετούνται ακριβώς σε αυτούς τους δύο πόλους: την ταβέρνα και το καφενείο, και βέβαια τα συμπαρομαρτούντα: τον καφέ και το τσιγάρο, το πιοτό και το φαγητό, τα συμπόσια και τις παρέες των φίλων. Ο Νίκος Σαραντάκος, επιμελητής και σχολιαστής των Χρονογραφημάτων και των λοιπών άρθρων του Κ. Βάρναλη που αποθησαυρίζο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΤΤΙΚΑ
Η Αθήνα του 2016 γεννά συναισθήματα μίσους και αγάπης στους κατοίκους της. Είναι πόλη με τόσο τεράστιο ιστορικό βάρος, όσο και σημαντικά προβλήματα - πολλά από τα οποία παραμένουν μάλλον αναλλοίωτα από δεκαετία σε δεκαετία. Το γνωρίζαμε αυτό, από αφηγήσεις λογοτεχνών όπως ο Μητσάκης, ο Ροΐδης και άλλοι. Όταν όμως διαβάζουμε συγκεντρωμένα 400 χρονογραφήματα για την Αθήνα και την Αττική, γραμμένα μεταξύ 1939 και 1958 από τον απολαυστικά καυστικό Κώστα Βάρναλη, βιώνουμε το σήμερα λες και ήταν χθες. Παρόλες τις πικρές διαπιστώσεις, αυτή η επι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ 1939-1944
Τον θάνατο ακολουθεί η σιωπή. Αντηχούν μόνο, ξανά και ξανά, τα λόγια που ειπώθηκαν πριν. Κι αν αυτά βρίσκονται για δεκαετίες κλεισμένα μέσα σε ένα συρτάρι, ο ψίθυρός τους ίσως επιμείνει, μέχρι να βγουν και να ακουστούν και πάλι. Μετά από εβδομήντα χρόνια, οι Εκδόσεις Αρχείο παρουσιάζουν την αλληλογραφία της ξενιτεμένης Έλλης Λαμπρίδη με την κόρη της Νίκη, που έμεινε πίσω στην Ελλάδα στις μαύρες μέρες της Κατοχής και των Δεκεμβριανών, με αποτέλεσμα να χάσει τόσο άδικα τη ζωή της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΕΜΙΚΑ
Η κήρυξη του πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940 βρήκε τον Κώστα Βάρναλη να γράφει χρονογράφημα στην Πρωία. Παρόλο που η πολεμική προσπάθεια δινόταν από ένα καθεστώς που είχε κυνηγήσει τους αριστερούς και του είχε απαγορεύσει να δημοσιεύει με το όνομά του, ο Βάρναλης στρατεύθηκε στον αγώνα με την πένα, εμψυχώνοντας τους αναγνώστες του και ανατέμνοντας με σοφία αλλά και ειρωνεία τον ιταλικό φασισμό και την προσωπικότητα του Μουσολίνι. Μετά τη γερμανική επίθεση, η ευφορία εξατμίζεται αλλά και πάλι ο ποιητής προσπαθεί να διατηρήσει ψηλά το φρόνημα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΑΓΙΑΤΗΔΕΣ ΚΑΙ ΧΑΜΟΥΤΖΗΔΕΣ
"Ζάντα έγινα πάλι χτες, και μετά χτύπησα κι έναν ντουζλαμά για να στανιάρω, ζίνγκα στο κόκκινο και στο μπούκοβο, κουρσούμι μ' έκατσε... Άσε... μεγάλη τόνγκα έφαγα..." Αν δεν είστε από τη Θεσσαλονίκη κι έχετε απορία για το τι σημαίνει αυτή η φράση ή αν απλώς δεν ξέρετε κάποιες λέξεις, το βιβλίο αυτό το χρειάζεστε.. Κι αν είστε από πάνω και αναρωτιέστε από πού βγαίνουν λέξεις όπως "ντουζλαμάς" και "μπούκοβο" που είναι αρκετά συνηθισμένες στη Θεσσαλονίκη αλλά και τι σημαίνουν λέξεις που σιγά σιγά χάνονται όπως "τόνγκα" και "κουρσούμι", τότε κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ 1915-1917
Η αλληλογραφία του Μαρσελέν Ντελπρά από το Μακεδονικό μέτωπο όπου πολέμησε, μας μεταφέρει στην καθημερινότητα ενός στρατιώτη της εποχής. Ο Μαρσελέν, τον Οκτώβριο του 1915 μπαρκάρισε από τη Μασσαλία με τη Στρατιά της Ανατολής, που είχε σκοπό την αναχαίτιση των Βουλγαρικών δυνάμεων, συμμάχων της Γερμανίας και της Αυστρο-Ουγγαρίας. Τραυματισμένος ήδη από την αρχή του πολέμου στη Γαλλία το 1914, βρέθηκε, έναν χρόνο αργότερα, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την οικογένειά του, σε μια άγνωστη χώρα, ξένη στα μάτια του. Στα γράμματά του περιγράφοντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗ
Ο αρχαιολόγος Γιάννης Μηλιάδης και η φιλόσοφος Έλλη Λαμπρίδη έζησαν μια έντονη, μακρόβια, αλλά άκαρπη αισθηματική περιπέτεια, η οποία μαρτυρείται στις επιστολές τους. Πρόκειται για μια εξαιρετική αισθηματική αλληλογραφία, με έντονο ποιητικό ύφος, που αφορά έναν μάλλον μονόπλευρο έρωτα. Οι επιστολές, εντελώς άγνωστες μέχρι σήμερα, φωτίζουν την προσωπικότητα του μεγάλου αρχαιολόγου. Ο Γιάννης Μηλιάδης, ιδιαίτερα ευαίσθητος παρατηρητής και καταγραφέας, έγραψε τα περισσότερα γράμματα του παρόντος βιβλίου. Μαζί του ταξιδεύουμε στην Ελλάδα των α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΩΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (ΒΕΡΓΙΝΑ, ΠΕΛΛΑ, ΔΕΡΒΕΝΙ)
Στο πέμπτο τομίδιο της σειράς "Η Αρχαιολογία της Αρχαιολογίας" περιδιαβαίνουμε και πάλι στα μέρη της Μακεδονίας, παρακολουθώντας αυτή τη φορά τα πρώτα αρχαιολογικά βήματα του Πέτρου Θέμελη, δίπλα στην "τριανδρία", δηλαδή τον Φώτη Πέτσα, τον Χαράλαμπο Μακαρόνα και τον Μανόλη Ανδρόνικο. Η καθημερινή πλευρά των μεγάλων αυτών αρχαιολόγων, η στιγμή της ανακάλυψης της Πέλλας, η ζωή στη φύση, μακριά από την πόλη, οι δυσκολίες και οι χαρές της ανασκαφής, συμπληρώνουν την καταγραφή των πρώτων επιστημονικών εμπειριών του συγγραφέα. (Από την παρουσί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΦΤΑ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΑ
Ένας σεμνός και τρυφερός συγγραφέας, ο Δημήτρης Σαραντάκος (1929-2011), αυτοβιογραφείται εστιάζοντας στην κατεξοχήν ελληνική εποχή και επιλέγοντας να αφηγηθεί τα πιο ευτυχισμένα καλοκαίρια της ζωής του. Όπως συχνά συμβαίνει, τα παιδικά χρόνια είναι τα πιο αγαπημένα - και για τον συγγραφέα, και για τον αναγνώστη. "Έχω ζήσει ως τώρα στην Αθήνα σχεδόν σαράντα χρόνια, ενώ στην Μυτιλήνη, ούτε δέκα. Κι όμως φαίνεται πως αυτά τα δέκα χρόνια μετράνε πιο πολύ, ίσως γιατί ο άνθρωπος που είμαι, δημιουργήθηκε στο μεγαλύτερο ποσοστό του σ' αυτά τα χρό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΕΛΛΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΙΑ
Το βιβλιαράκι αυτό είναι το πρώτο μιας σειράς των Εκδόσεων Αρχείο, με την οποία φιλοδοξούμε να συγκεντρώσουμε αρχειακό υλικό των ελλήνων αρχαιολόγων από τα πρώτα χρόνια της επαφής τους με την ανασκαφή, μόλις δηλαδή τελείωσαν τις σπουδές τους. Πρόκειται για μια άποψη της Αρχαιολογίας την οποία μάλλον αγνοεί το ευρύτερο κοινό και την οποία θεωρούμε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Κείμενα ανάλαφρα, μη αμιγώς αρχαιολογικά, με προσωπικό και νεανικό ύφος, με ντοκουμέντα από το παρελθόν, με φωτογραφίες από τόπους, πρόσωπα και πράγματα που αλλιώς θα παρέμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΝΙΑ-ΡΕΘΥΜΝΟ
Γιάννης Τζεδάκις και Κρήτη: ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας των Χανίων και του Ρεθύμνου, όχι μόνο για τις αρχαιολογικές ανασκαφές του στην περιοχή ή την οργάνωση της νέας έκθεσης αρχαιοτήτων στο Μουσείου Χανίων, αλλά και για την σημαντικότατη συμβολή του στην κήρυξη των δυο αυτών πόλεων ως Ιστορικών Διατηρητέων Μνημείων. Στο κείμενο αυτό, αφηγείται την πρώτη δεκαετία της σταδιοδρομίας του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ
Τα Δεκεμβριανά που, κατά τον συγγραφέα, καθόρισαν την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, διαχωρίζοντας το μέλλον της από αυτό των Βαλκανίων, άφησαν πίσω τους πολύ πόνο και μεγάλα ερωτηματικά. Ο συγγραφέας περιγράφει συνοπτικά και όσο πιο αντικειμενικά μπορεί αυτή την εποχή. Δεν είναι ιστορικός, αλλά δίνει μια ζωηρή αφήγηση, εμπλουτισμένη με υποσημειώσεις και με έναν πίνακα -για όσους νεότερους δεν ξέρουν τις λεπτομέρειες. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου υπάρχει αρχειακό υλικό ιδιαίτερης σημασίας: πρόκειται για μια ανέκδοτη μαρτυρία της εποχής και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ
Το βιβλίο περιγράφει την ιστορία του Βασίλη Χλωροκώστα, στρατιωτικού ιατρού, εισηγητή της ίδρυσης της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής στην Αθήνα (Σ.Ι.Σ., 1926) Σε ηλικία έντεκα ετών, ξεκινώντας από το χωριό του, τον Άγιο Δημήτριο της τουρκοκρατούμενης τότε Μακεδονίας, πέρασε κρυφά τα σύνορα προς την ελεύθερη Ελλάδα, έχοντας στο μυαλό του ένα όνειρο: να γίνει αξιωματικός και να πολεμήσει για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Μετά το τέλος του σχολείου, το 1915, κατά την διάρκεια του εθνικού διχασμού, επέστρεψε στο χωριό του, στην απελευθερωμένη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ
Ο Νικόλαος Κωστόπουλος (1913, Αλποχώρι Δωρίδος) σπούδασε θεολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στη συνέχεια δίδαξε σε δυο γυμνάσια στον Πειραιά, μέχρι την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, όπου κλήθηκε να υπηρετήσει στην πρώτη γραμμή ως έφεδρος αξιωματικός, επικεφαλής της διμοιρίας σκαπανέων του 36ου Συντάγματος. Στις 2 και 3 Μαρτίου 1941, η διμοιρία του, με επικεφαλής τον ίδιο, εκτέλεσε μία επιχείρηση στην Κλεισούρα, υπό άκρως επικίνδυνες και αντίξοες συνθήκες, ανοίγοντας μία τάφρο μέσα σε εχθρικό έδαφος. Μετά την επιστροφή του από το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ
Το καθημερινό αστυνομικό δελτίο καταχωρεί εφήμερα περιστατικά, αλλά ο αναγνώστης σπάνια τους ρίχνει δεύτερη ματιά. Ο ποιητής Κώστας Βάρναλης, τα χρόνια που έγραφε καθημερινό χρονογράφημα για τις εφημερίδες Πρωία, Προοδευτικός Φιλελεύθερος, Προοδευτική Αλλαγή και Αυγή (1939-1957) αφιέρωσε αρκετά κείμενά του σε μικροειδήσεις του αστυνομικού δελτίου. Ο Νίκος Σαραντάκος, επιμελητής και σχολιαστής των ( Χρονογραφημάτων και των λοιπών άρθρων του Κ. Βάρναλη που αποθησαυρίζονται από το 2013 στις Εκδόσεις Αρχείο, επέλεξε για την παρούσα έκδοση 265 ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ, 1961-1962
Στη σειρά αυτή φιλοδοξούμε να συγκεντρώσουμε αναμνήσεις των αρχαιολόγων που εργάστηκαν στον ελληνικό χώρο, οι οποίες σχετίζονται με τα πρώτα χρόνια της επαφής τους με την Αρχαιολογία. Πρόκειται για μια άποψη της Αρχαιολογίας την οποία μάλλον αγνοεί το ευρύτερο κοινό και την οποία θεωρούμε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Κείμενα ανάλαφρα, μη αμιγώς αρχαιολογικά, με προσωπικό ύφος, με ντοκουμέντα από το παρελθόν, φωτογραφίες από τόπους, πρόσωπα και πράγματα που αλλιώς θα παρέμεναν άγνωστα. Πρόκειται για την "Αρχαιολογία της Αρχαιολογίας". Στο δεύτερ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΕΡΜΑΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Λογοτεχνία και αρχειακό υλικό είναι ο πολύ ασυνήθιστος συνδυασμός με τον οποίο η Αγγελική Γαρίδη περιγράφει την πολυτάραχη ιστορία της ελληνικής και ρουμανικής οικογένειάς της, με επίκεντρο τον πατέρα, Μίλτο Γαρίδη, καλλιτέχνη και καθηγητή Πανεπιστημίου, που έζησε 8 χρόνια φυλακισμένος εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων. Πόλεμος, εξορία, φυλακές, μετανάστευση, πόνος και νοσταλγία -και πάνω απ' όλα ένα μεγάλο ερωτηματικό για το αν άξιζε η θυσία. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρώτα στα γαλλικά (2016) και μεταφράστηκε από την ίδια τη συγγραφέα γι...
Διαβάστε περισσότερα...