ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)

Η ΓΟΡΤΥΝΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Θυμάμαι ακόμα πολύ καθαρά τον αείμνηστο δάσκαλό μου του Ρωμαϊκού Δικαίου Νικόλαο Πανταζόπουλο, να μας μιλά με ενθουσιασμό για την Δωδεκάδελτο Επιγραφή της Γόρτυνας, ανακάλυψη του Federico Halbherr. Με ζέση μας ανέλυε τις περίφημες διατάξεις της, τονίζοντας με έμφαση το γεγονός ότι η νομοθεσία της Γόρτυνας ήταν χαραγμένη σε δώδεκα δέλτους, τοποθετημένη στην αγορά, για να τη γνωρίζουν όλοι οι πολίτες. Αυτή υπήρξε και η αφορμή για να επισκεφθώ, φοιτήτρια πλέον, έναν χώρο που τον γνώριζα ήδη από μικρή, μα που τη σπουδαιότητά του στην ιστορία τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΦΑΓΙΟΥΜ ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

ΣΕΦΕΡΗΣ ΚΑΙ ΜΑΡΩ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ
Το 1936 ο Γιώργος Σεφέρης είναι 36 ετών, εργάζεται στην Α' διεύθυνση πολιτικών υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών και διαμένει με τον πατέρα του, τον καθηγητή Στυλιανό Σεφεριάδη, στην οδό Κυδαθηναίων 9. Τον φιλικό του κύκλο εκείνης της εποχής τον αποτελούν ο Γιώργος Αποστολίδης, ο Δ.Ι. Αντωνίου, ο Γιώργος Κατσίμπαλης, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος και ο Νικόλαος Κριτικός. Ο μακροχρόνιος δεσμός του με την μουσικοκριτικό Λουκία Φωτοπούλου πνέει τα λοίσθια. Το κάλλος και άλλων γυναικών βασανίζει τη σωφροσύνη του ποιητή. Συχνά στις κοσμικές στήλες τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΛΕΤΕΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η βιβλιογραφική αύτη επισκόπησις των περί τον Όμηρον ερευνών από του 1955 μέχρι του 1959 αποτελεί πολύτιμον βοήθημα δια τον επιθυμούντα να εισδύση εις τον αχανή χώρον των ομηρικών προβλημάτων και να γνωρίση τον τρόπον αντιμετωπίσεώς των κατά τα τελευταία έτη. Ο επιφανής ελληνιστής της Βιέννης, ακολουθών εκλεκτικήν μέθοδον, επεσήμανε τας σπουδαιοτέρας και θεμελιωδεστέρας εργασίας, των οποίων εκθέτει το περιεχόμενον κατά τοιούτον τρόπον, ώστε να διαφανούν αι κύριαι σύγχρονοι κατευθύνσεις. Εκ τούτων αι σαφέστερον διαγραφόμεναι είναι, πρώτον,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟ
Ο τόμος αυτός με τίτλο «Ζητήματα ποιητικής στον Ερωτόκριτο» περιέχει τις ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο ομότιτλο εκείνο συνέδριο. Πρόκειται για 26 μελέτες-εισηγήσεις στις οποίες οι συγγραφείς τους εξετάζουν μια πλειάδα θεμάτων που καλύπτουν πολλές και σημαντικές πτυχές της ποιητικής τέχνης του Κορνάρου. Οι περισσότερες εισηγήσεις αφορούν τον διακειμενικό διάλογο που ανέπτυξε ο ποιητής με την ιταλική λογοτεχνία του 15ου και 16ου αιώνα και με λίγο προγενέστερα ή σύγχρονα κρητικά κείμενα. Άλλες ασχολούνται με την ιδιάζουσα δομή και σύνθε...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΡΓΥΡΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΧΑΛΚΟΥ
Το καλοκαίρι του 1980 μου ανατέθηκε η αναγκαστική και σωστική ανασκαφή του προανακτορικού νεκροταφείου Θολωτών τάφων στη Μονή Οδηγήτριας της νότιας Κρήτης. Στο νεκροταφείο εκείνο, κατά το φθινόπωρο του 1979 και τον χειμώνα και την άνοιξη του 1980, είχε διαπιστωθεί μεγάλης κλίμακας λαθρανασκαφή και ληστρική αρχαιοκαπηλία. Η ανασκαφή εκείνη καθόρισε την επιστημονική μου κατεύθυνση προς την έρευνα του προανακτορικού μινωικού πολιτισμού της Κρήτης. Ανάμεσα στα ευρήματα ήταν και δυο από τα ωραιότερα διαδήματα της Π Μ Κρήτης. Τότε είχα ήδη ανασκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΑΡΛΑΑΜ ΚΑΙ ΙΩΑΣΑΦ
Η αγιολογική μυθιστορία Βαρλαάμ και Ιωάσαφ, που αποδίδεται στον Ιωάννη Δαμασκηνό, σώζεται σε ένα εξαιρετικά μεγάλο αριθμό χειρογράφων, πράγμα που δείχνει την πλατειά διάδοσή του από τη βυζαντινή περίοδο μέχρι τον περασμένο αιώνα. Όμως, το γοητευτικό αυτό κείμενο ακολούθησε την τύχη των περισσότερων κειμένων που σώζονται από έναν μεγάλο αριθμό χειρογράφων: η έκδοση που διαθέτουμε στηρίζεται σε τρία χειρόγραφα. Γι' αυτό επιβάλλεται να αναληφθεί μια προσπάθεια για την κατάταξη όχι μόνο των 140 χειρογράφων που σημειώνει ο Fr. Dolger2 αλλά και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΞΙ ΚΑΙ ΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
Από τα μυθιστορήματα του Νίκου Καζαντζάκη τέσσερα είναι τα καλύτερά του: ο "Χριστός ξανασταυρώνεται" είναι το αρτιότερο από την άποψη της σφιχτοδεμένης πλοκής με το ίδιο κριτήριο ο "Τελευταίος πειρασμός" κατατάσσεται δεύτερο τα "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" και "Ο Καπετάν Μιχάλης" έπονται, εξαιτίας της επεισοδιακής πλοκής τους. Και τα τέσσερα διαθέτουν μια σαγήνη που παρασύρει τον αναγνώστη να βυθιστεί σε ένα μαγικό κόσμο. Και τα τέσσερα αποτελούν κορυφές της αφηγηματικής τέχνης στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. [...] (Απ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1866-67
Μετά τη νίκη του Ναπολέοντα κατά των Αυστριακών το 1800, με τη συνθήκη της Λινεβίλ το επόμενο έτος η Ιταλία πέρασε στον γαλλικό έλεγχο. Το 1802 ιδρύθηκε η "Ιταλική Δημοκρατία" με πρόεδρο τον Ναπολέοντα και πρωτεύουσα το Μιλάνο, η οποία το 1805 επεκτάθηκε και μετονομάστηκε σε Βασίλειο της Ιταλίας. Μετά τη νέα ήττα των Αυστριακών το 1807, το Βασίλειο της Ιταλίας επεκτάθηκε μέχρι το Βένετο. Παράλληλα το 1806, μετά την εκδίωξη των Βουρβώνων, το βασίλειο της Νάπολης εντάχθηκε στη γαλλική σφαίρα επιρροής, με βασιλιά πρώτα τον αδελφό του Ναπολέον...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ ΙΩΑΝΝΟΥ
(. . .) Η μελέτη αυτή ασχολείται με τη δομική επεξεργασία του βιβλίου της Αποκάλυψης του Ιωάννου και τη συγκριτική έρευνα των ερμηνευτικών υπομνημάτων, των αναφορών, επισημάνσεων και γενικότερα της θεολογικής βιβλιογραφίας, που σχετίζεται με το κείμενό της, από τον 1ο έως και τον 19ο αιώνα. Η στατιστική, σημασιολογική και εννοιολογική επεξεργασία, του συνόλου των καταχωρισμένων εδαφίων της Αποκάλυψης στα έργα των πατέρων, της ανωτέρω χρονικής περιόδου, βασίζεται στο νέο τρόπο έρευνας, την ανάλυση του περιεχομένου των αναφορών, με τη βοήθει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Ένα απλό ξεφύλλισμα των πέντε τόμων με τις μεταφράσεις ή τις περιλήψεις των τουρκικών εγγράφων, τις οποίες είχε εκπονήσει ο αείμνηστος Νικόλαος Σταυρινίδης προκαλεί ασφαλώς βαθύτατο θαυμασμό. Ο Σταυρινίδης, που ήταν καλός γνώστης της τουρκικής γλώσσας αλλά ήταν αυτοδίδακτος ως προς την οθωμανική παλαιογραφία, που δεν είχε στη διάθεσή του ειδικευμένη ισλαμοτουρκική βιβλιοθήκη, που δεν είχε βοηθούς αλλά μόνο τον μεγάλο σεβασμό και την αγάπη λίγων προσώπων του στενού περιβάλλοντός του, κατόρθωσε με το μόχθο του να κάνει γνωστή την καθημερινή ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ "ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΕΙΑΣ" ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Τις έρευνές μου γύρω από τα ποιήματα της ξενιτιάς τις άρχισα το 1983 υστέρα από υπόδειξη του δασκάλου μου, καθηγητή Ν. Μ. Παναγιωτάκη. Σκόπευα να μελετήσω το θέμα της ξενιτιάς στη βυζαντινή και στη μεταβυζαντινή λογοτεχνία δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στους τελευταίους βυζαντινούς αιώνες, τότε που λόγω κυρίως των τουρκικών επιδρομών ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, και μάλιστα το πιο δυναμικό, έπαιρνε το δρόμο της ξενιτιάς. Όταν όμως άρχισα να μελετώ συστηματικά το θέμα, διαπίστωσα ότι χρειαζόταν πρώτα από όλα μια κριτική έκδοση του "Περί της ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΕΩΝ
[...] Το θέμα της επιβίωσης των αρχαίων θεών στην δυτική τέχνη είχε απασχολήσει από πολύ νωρίς τον κύκλο αυτό των ιστορικών της τέχνης. Η Βιβλιοθήκη Warburg είχε άλλωστε συγκροτηθεί με κύριο αντικείμενο το ζήτημα της επιβίωσης της κλασσικής παιδείας στον δυτικό πολιτισμό. Έτσι, το 1912, Aby Warburg παρουσιάζει στο Συνέδριο Ιστορίας της Τέχνης που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη, τις πλανητικές θεότητες που εικονογράφησε ο Francesco Cossa στο Palazzo Schifanoia της Φερράρας. Ο Fritz Saxl μελετά αντίστοιχα τα αστρονομικά χειρόγραφα και τις σχετικέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Ο ανά χείρας τόμος περιλαμβάνει σε επεξεργασμένη μορφή τα κείμενα που έχουν διασωθεί μέσα στον Δεύτερο -σύμφωνα με την καθιερωμένη αρίθμηση- Κώδικα του Τουρκικού Αρχείου της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Σημειώνουμε αμέσως εδώ πως τα κείμενα αυτά περικλείνουν μερικές από τις πιο παλιές μαρτυρίες σχετικά με το λεγόμενο Κρητικό Πόλεμο και με την κατάσταση που δημιουργήθηκε αμέσως μετά τον τερματισμό του. Φυσικά ο Δεύτερος Κώδικας, όπως και όλοι οι άλλοι κώδικες, είχε τραβήξει την προσοχή του αείμνηστου Νικολάου Σταυρινίδη, ο οποίος επέλε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ)
Ο ανά χείρας τόμος είναι καρπός ενός τριετούς ερευνητικού προγράμματος, 2006-2009, που χρηματοδότησε ο Δήμος Ηρακλείου, και ο τρίτος που εκ-δίδεται ύστερα από συνεργασία της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Το ερευνητικό πρόγραμμα στο Τουρκικό Αρχείο άρχισε το 2000 και το 2003 τελείωσε η εκτύπωση του πρώτου τόμου της σειράς των Τουρκικών Πηγών της Κρητικής Ιστορίας, ο οποίος περιλαμβάνει περιλήψεις 934 τουρκικών εγγράφων του Κώδικα με αριθμό 3 σύμφωνα με την αρίθμη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ)
Ο ανά χείρας τόμος είναι καρπός ενός τριετούς ερευνητικού προγράμματος, 2006-2009, που χρηματοδότησε ο Δήμος Ηρακλείου, και ο τρίτος που εκ-δίδεται ύστερα από συνεργασία της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Το ερευνητικό πρόγραμμα στο Τουρκικό Αρχείο άρχισε το 2000 και το 2003 τελείωσε η εκτύπωση του πρώτου τόμου της σειράς των Τουρκικών Πηγών της Κρητικής Ιστορίας, ο οποίος περιλαμβάνει περιλήψεις 934 τουρκικών εγγράφων του Κώδικα με αριθμό 3 σύμφωνα με την αρίθμη...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΤΖΩΝ ΠΕΝΤΕΛΜΠΕΡΥ
Ο ΤΖΩΝ ΠΕΝΤΕΛΜΠΕΡΥ (1904-1941), ο "Κρητικός Λώρενς", σκοτώθηκε κατά τις πρώτες ημέρες της γερμανικής κατοχής της Κρήτης, ενώ οργάνωνε ντόπιες ομάδες ανταρτών για να πολεμήσουν τους εισβολείς. Παρότι δεν ήταν εκπαιδευμένος στρατιώτης, ο Πέντελμπερυ επιλέχθηκε για τον συγκεκριμένο σκοπό εξαιτίας της ολοκληρωμένης γνώσης του της Κρήτης, των ανθρώπων της και της γλώσσας τους, γνώση που αποκτήθηκε μέσα από τα χρόνια της αρχαιολογικής του εμπειρίας στο νησί. Στα 1928-35, η αθλητική του κράση και η όρεξή του για περιπέτεια τον είχαν ωθήσει στην π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ 149 (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον παρόντα τόμο, που είναι ο δεύτερος της νέας σειράς δημοσιευμάτων της Βικελαίας Βιβλιοθήκης, η οποία έχει τον τίτλο "Βενετικές πηγές της Κρητικής Ιστορίας", δημοσιεύεται με επιμέλεια του Μανόλη Δρακάκη το πρώτο μέρος από το κατάστιχο 149 (b. 149) του συμβολαιογράφου του Χάνδακα Μιχαήλ Μαρά. Πρόκειται για το δεύτερο κατά χρονολογική σειρά από τα 18 συνολικά σωζόμενα κατάστιχα (1538-1578) στη σειρά των νοταρίων της Κρήτης (notai di Candia) του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας (Archivio di Stato di Venezia), που συνέταξε ο Μαράς, ένας από το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ ΚΩΔΙΚΑΣ 5: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΡΙΝΟΣ ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗΣ, Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΤΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ ΣΤΗ ΝΕΟΚΑΤΑΚΤΗΜΕΝΗ ΚΡΗΤΗ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1673-1675 (ΣΕΛ. 1-185 ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ
Κατάλογος έκθεσης τεκμηρίων για τη ζωή και το έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο από την 1 Σεπτεμβρίου - 10 Οκτωβρίου 1990, με αφορμή τα 450 χρόνια από τη γέννησή του. (Από τον εκδότη)...
Διαβάστε περισσότερα...