ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ

ΚΑΡΕΛΛΗ: ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Τι μπορεί να εκφράσει, να πει ο ποιητής προσπαθώντας να γράψει μια εισαγωγή στο έργο του; Εξηγήσεις, όταν τόσα εξηγούνται ή γίνεται προσπάθεια να εξηγηθούν, να σχολιαστούν και το μυστήριο της ύπαρξης απομένει. Και η ποίηση, πιστεύω πως είναι, τελικά, ένα μυστήριο, όχι μόνο αισθητικό γεγονός αλλά και υπαρκτική κίνηση. Φαινόμενο της ανθρώπινης έκφρασης. Τι έκανε, τι οδήγησε τον άνθρωπο να δημιουργήσει τον ποιητικό λόγο; Αφού υπάρχει ο πεζός, ο πλούσιος, σαφής, άνετος, γιατί αυτό το είδος της ομιλίας, με ιδιαίτερους νόμους και κανόνες; Σε όπο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΜΑΣ
(. . .) Η σημασιολόγηση της σπουδαιότητας του περίγυρου του ανθρώπου στο έργο του Ορτέγα φωτίζει και αποδείχνει αδικαίωτη - αν όχι αδύνατη - την ανθρώπινη μοναξιά. Αφού "εμείς" δεν είμαστε μονάχα "εμείς" αλλά "εμείς και το περιβάλλον μας", "εμείς και οι άλλοι", όταν αυτό το φυσικό, αρμονικό για τον καθένα μας περιβάλλον αποκοπεί από την ύπαρξή μας βίαια, τότε δεν είμαστε ακέραια "εμείς". Η ύπαρξή μας βρίσκεται τότε σ' έκπτωση. Θάλεγε κανείς πως ο περίγυρος αυτός είναι η κοινωνική ουσία της ανθρωπιάς μας, ο χώρος όπου φανερώνεται και ασκείτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΑ ΜΟΝΟΤΟΝΩΝ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΚΤΟΝΩΝ
Δεν γνωρίζω το περιεχόμενο του βιβλίου αυτού. Γνωρίζω όμως το εξόχως κρίσιμο για την ελληνική συνείδηση θέμα του. Και γνωρίζω τον συγγραφέα του, τον τιμώ και τον συμπεριλαμβάνω στους ειλικρινείς μου φίλους. Τον τιμώ εντονώτερα διότι διαπιστώνω πώς και η δική του συνείδηση εισχωρεί, βαθύτερα από τις επιφάνειες τις φραστικές και τα εποχιακά φαινόμενα, μέσα στον πυρήνα τον ιερό της ελληνικότητας που είναι η γλώσσα των Ελλήνων, η αρχαιότερη ζωντανή γλώσσα της Ευρώπης, τροφός και ευεργέτιδα των άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών. Αυτή η γλώσσα η ιερή, η ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΡΟΛΑΛΗΣΑΝΤΕΣ
Ο κόσμος έρχεται στον άνθρωπο με ήχους, με εικόνες, με οσμές, με ψαύσεις. Η ύπαρξη αναπτύσσεται σε δίχτυ που νυχτόημερα καρτερεί απλωμένο ν' αλιεύσει την τροφή της. Κάποτε οι ήχοι γίνονται φωνή, και η φωνή λόγος. Κάποτε οι εικόνες σαλεύουν, πάλλουν και γίνονται μορφές, πρόσωπα ανθρώπινα που προφέρουν τον λόγο. Και κάποτε οι άνθρωποι, τα πρόσωπα, αποτυπώνουν τον λόγο τους στο χαρτί και φεύγουν, ανηφορίζοντας για του θανάτου την απόκοσμη δόξα. Αυτά τα χαρτιά, τα σημαδεμένα απ' τον λόγο του ανθρώπου, μας καρτερούν να γεννηθούμε. Με μύριους τρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΨΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
(. . .) Δεν μπορεί κανείς να ξέρει τι απ' αυτά που γράφει θα σωθεί, μέσα από την αέναη κάθαρση που επιτελεί στον κόσμο αυτόν ο χρόνος. Αρκεί κανείς να μη κρυφτεί και να ομολογήσει ποιος και τι είναι. Τα κείμενα του τόμου αυτού ακριβώς σ' αυτή την ομολογία προβαίνουν: ποιος και τι είναι κείνος που τα έγραψε αγγίζοντας την πύρινη ουσία του παρόντος, υποφέροντας μέσα στην αναθεωρητική εποχή του και προσπαθώντας, κατά την κρίση του, να διασώσει την πολύτιμη μαρτυρία του πνεύματος που γνωρίζει τα πράγματα σε κατάσταση μάχης. Τα κείμενα αυτά βγή...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Τα κείμενα των τριών αυτών τόμων, με τίτλους «Αγωνιώδης θητεία», «Αυτοψία της εποχής» και «Η μαρτυρία του ανθρώπου» εγράφτηκαν και πρωτοδημοσιεύτηκαν πριν από την Δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 - μια περίοδο με σοβαρές πολιτικές, ηθικές, κοινωνικές, ιδεολογικές και πνευματικές συνέπειες για την Ελλάδα. Κοιταγμένα ύστερα από τόσα χρόνια αποκτούν τον χαρακτήρα μιας ιδεολογικής και πνευματικής «μυθολογίας» της προδικτατορικής νεοελληνικής περιόδου ζωής, αλλά και μιας προσωπικής μαρτυρίας, αφού εγράφτηκαν μέσα στην μάχη μιας συνείδησης με τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΩΝΙΩΔΗΣ ΘΗΤΕΙΑ
"ΘΗΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΣΜΟ": Ο Νεοελληνισμός είναι ένα εσωτερικό γεγονός και μια κίνηση από τα έσω της ύπαρξής μας προς τα έξω, με σκοπό ν' αλλοιώσει τον εξωτερικό κόσμο. Η εποχή είναι, για τη συνείδησή μας, μια κίνηση από τα έξω προς τα έσω, πίεση διαρκής για ν' αλλοιωθεί ο ακήρατος εσωτερικός μας κόσμος. Καθώς ο Νεοελληνισμός ανεβαίνει από τα βαθιά σκοτάδια, από τις ρίζες της ύπαρξής μας προς το φως της συνείδησης, έρχεται σε διάλογο με την εποχή. Η εποχή περνά, αφήνοντας επιτεύγματα και πληγές. Ο Νεοελληνισμός είναι από τη φύση του ένα δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΚΡΙΝΟ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΦΕΓΓΑΡΙ
Τώρα πια δεν έπρεπε να κελαηδούνε πουλιά. Κι όμως τα πουλιά κελαηδούσαν. Κάθε πρωί στον ευκάλυπτο της αυλής μαζεύονταν αναρίθμητα και τραμπαλίζονταν στα κλαδιά με μια ξεγνοιασιά, τ' αθεόφοβα! Η φύση είναι αδιάφορη στα παθήματά μας. Αστράφτει ο ήλιος κι ας γκρεμίζεται ο κόσμος στο θάνατο. Ήλιος και θάνατος κάνουν τη δουλειά τους, ενώ εμείς υποφέρουμε. Το σύμπαν θρηνεί όταν μέσα σου αχτιδοβολεί χαρά. Εσύ ευτυχείς και τα θηρία αλληλοσπαράζονται, τα νέα βλαστάρια ανθοφορούν, πεθαίνουν οι πεταλούδες, γεννούν οι μέλισσες, σκοτώνονται οι άνθρωποι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΗ ΣΕ ΑΠΟΣΤΑΣΗ
Από μακρινούς και συχνά απόκρημνους δρόμους ξεκίνησε ο Κωνσταντίνος Τσάτσος για να φθάσει στο πέρας των κειμένων που συνθέτουν τον τόμο αυτό - ένα πέρας που φυσιολογικά χωρίζει τη γη από τον ουρανό. Από τα χλωρά του νιάτα έστρεφε ορμέμφυτα την ύπαρξή του προς τα ψηλά και ορεγόταν τα μεγάλα. Επικίνδυνη όρεξη της ψυχής, όταν η περιπέτεια του ανθρώπου χαράζεται σε εύθρυπτες επιφάνειες. Την μαρτυρία αυτού του τανύσματος του συνειδητού όντος προς τα ύψη αποτυπώνει, πριν απ' όλα στο ποιητικό του έργο -ένα έργο από τα πιο συνειδητά λυρικά έργα τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΝΑΞΙΑ
Το δράμα "Μοναξιά" το έχω εμπνευστεί από την καθημερινή ζωή. Ειδικότερα το χαρακτήρα της πρωταγωνίστριας τον έχω μελετήσει σ' έναν νησιώτικο τύπο αγαθής δασκάλας που καταποντίστηκε μέσα στην καλοσύνη, την ευθύτητα και τη μετριοφροσύνη της, όπως θα βρίσκαμε σωστό να βουλιάξει ο κακούργος μέσα στην κακία του. Από την ήττα αυτής της γυναίκας προήλθαν δυο διδάγματα, που με παρακολούθησαν κάμποσο καιρό ώσπου να λάβουν την κατάλληλη μορφή για να παρουσιαστούν από σκηνής: πρώτο, πώς η καθαρότητα του χαραχτήρα, η αγνότητα -με την ηθική και όχι τη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ
Τι είναι το Αρκάδι για μένα, δεν ξέρω αν μπορεί να το εκφράσει ο λόγος. Αφότου ένιωσα τον κόσμο, το Αρκάδι μεγαλώνει μέσα μου. Το αντίκρισα πρώτη μου φορά παιδί, όταν με πήρε ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου μαζί με το μεγαλύτερο αδελφό μου και μας πήγε να προσκυνήσουμε. Είχαμε κι εμείς έναν δικό μας σε κείνο τ' Ολοκαύτωμα, το θείο μου το Γιωργάκη. Ένα χρόνο ύστερα από το χαμό του, ο παππούς μου είχε κάμει έναν άλλο γιο και τονε βάφτισε Γιώργη, για τη μνήμη του σκοτωμένου. Είχε πράξει σα χωρικός που ήταν: του έκαψε το αστροπελέκι το κυπαρίσσι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Είτε είμαστε "εγκαταλειμμένοι" μέσα στην ελευθερία, όπως παρατηρεί ο Χάιντεγγερ ψαύοντας ψύχραιμα την αρχέγονη σκληρότητα της ανθρώπινης ειμαρμένης, είτε, μόλις λάβουμε συνείδηση του εαυτού μας την αναζητούμε, ή αλήθεια μας είναι πως δεν μπορούμε να ζήσουμε και να καταξιωθούμε ως άνθρωποι χωρίς ελευθερία. Στοχαζόμαστε, λαχταρούμε, αναζητούμε, αποκτούμε, προασπίζουμε, χάνουμε και ξανακερδίζουμε την ελευθερία καθώς γίνεται με τον Θεό και με τον βαθύ εαυτό μας. Κι όσες φορές, αποτραβηγμένοι σε κάποια μυστική όχθη της ζωής, αποφασίζουμε να την...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ (ΔΙΤΟΜΟ)
Μια αυτοβιογραφία συνιστά μια αυτοπεριγραφή: είναι η εξιστόρηση του βίου ενός ανθρώπου από τον ίδιο, αυτοπεριγραφή και εξωτερική, και εσωτερική. Έτσι, υπό την επιβολή μιας χρονολογικής συνέπειας, αναπλάθεται και με την δύναμη των λέξεων ορθώνεται, μέσα από ένα κείμενο και ο εξωτερικός, και ο εσωτερικός βίος του ανθρώπου εκείνου που αποφασίζει να αυτοπεριγραφεί. Το κείμενο που με τέτοιο τρόπο παραδίδεται στους άλλους συνιστά και μιαν εξομολόγηση, και μιαν αποκάλυψη, και μιαν αποφόρτωση αλλά κάποτε, και μια προσπάθεια αυτοδικαίωσης. Και κάπο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ
[...] Πρέπει επίσης να προσθέσω ότι το κείμενο που ακολουθεί δεν εξαντλεί, φυσικά, το θέμα της εξωτερικής πολιτικής, στην ιστορική του εξέλιξη και στην μελλοντική του διαμόρφωση. Θέμα ευρύτατο που θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε πολύτομο έργο. Διαγράφει όμως τα σύνορα και την ουσία της εξωτερικής πολιτικής και επισημαίνει ορισμένα σημεία που αναφέρονται στη σημερινή πραγματικότητα και που ενδιαφέρουν ειδικότερα την Ελλάδα. Θα μπορούσε να αποτελέσει την αφετηρία ή και απλώς την αφορμή μιας περισσότερο διεξοδικής θεωρητικής αναπτύξεως. Ας πούμε...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΥ
Τα κείμενα του τόμου αυτού είχαν γραφεί πριν από 15 χρόνια, -χρόνια κρίσιμα πάλι, και για τον τόπο μας και για τον κόσμο. Από τότε, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Άλλαξαν και στον εσωτερικό κόσμο του συγγραφέα. Όχι τόσο οι ιδέες του -που κι αυτό είναι πνευματικά νόμιμο,- όσο ο τρόπος γραφής του. Για τούτο, ενώ το βιβλίο είναι από χρόνια εξαντλημένο, δεν δεχόταν να επανεκδοθεί πριν το αναπλάσει και του χαρίσει την τελική του μορφή. Επειδή όμως το βιβλίο αυτό αποδείχτηκε χρήσιμο βοήθημα για τους μαθητές των Λυκείων της πατρίδας μας που το ζητ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΟ ΚΑΙΡΟ ΜΑΣ (ΔΟΚΙΜΙΑ)
Πολύ μεγάλες ζυμώσεις, που θα τις λέγαμε χτες ακόμα απίστευτες, πραγματώνονται, τα τελευταία χρόνια, στους κόλπους των χριστιανικών Εκκλησιών. Παντού γίνονται εκδηλώσεις, συναντήσεις και συσκέψεις με σκοπό να προετοιμάσουν πλατύτερες ενότητες αναμεταξύ τους. Ο οικουμενισμός, από την περιοχή της θεωρίας, αρχίζει να περνά στην πράξη. Προαιώνιες δυσπιστίες, προκαταλήψεις και εχθρότητες, βαθιά ριζωμένες στην ψυχή των λαών, υποχωρούν για πρώτη φορά και αφήνουν να εξωτερικευθούν διαθέσεις για την προσέγγιση, την κατανόηση, τη συμφιλίωση των χωρι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ
Η διαυγής και απολλώνεια παράσταση της ελληνικής τραγωδίας στην εξωτερική της μορφή, δηλαδή στην τεχνική της διάρθρωση, η ολοκλήρωση του επικού στοιχείου που ανευρίσκεται πλούσιο στο αρχαίο δράμα και ο βαθύτατος διονυσιασμός του χορού που αποτελεί την πληθωρικήν έκφραση της εσωτερικής δραματικής κινήσεως της τραγωδίας, εμφανίζουν με αρτιότητα πλήρη και ακηλίδωτη το μεγαλείο της αρχαίας τέχνης. Σύνολο του οποίου οι επί μέρους εκδηλώσεις αποτελούν πλήρη και ολοκληρωμένα τεμάχια του τέλειου. Η επιτυχία της παραστάσεως της αρχαίας τραγωδίας εί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΑΧΝΙΑ
Ο κάπως ατημέλητος άνθρωπος με το λεπτό, μικρό πρόσωπο, με τα στοχαστικά κι' ανήσυχα μάτια που πολλοί είπαν ότι τον έκαναν να μοιάζει με κουκουβάγια, ο ιδιορρυθμότερος εκπρόσωπος του Ισπανικού πάθους και της "τραγικής αίσθησης της ζωής", ο ξεροκέφαλος κι' ανένδοτος Βάσκος, Μιγέλ ντε Ουναμούνο, γεννήθηκε στο Μπιλμπάο το 1864. Από τις πιο ταραγμένες είναι κι' αυτή η περίοδος της Ισπανικής Ιστορίας όπου ο μακροχρόνιος αγώνας των Καρλιστών για τη διαδοχή του Θρόνου βρίσκεται στις τελευταίες φάσεις του, όπου οι εμφύλιοι πόλεμοι εντείνονται με τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΝΗΣΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Εισαγωγή 1. Edward Noel και Fredrick Fellenberg - Άφιξη στην Ελλάδα, 1832 2. Ο Σύνδεσμος με τον Byron, το Hofwyl και ο Καποδίστριας, 1770 - 1830 3. Το νησί της Εύβοιας, 1833 - 1834 4. Ιδεαλισμός ή ρεαλισμός; 5. Παραμονή, 1834 6. Επίλυση του Ζητήματος, 1835 - 1836 7. Ο Karl von Muller επιστρέφει στο Αχμέταγα, 1837 8. Fanny, 1820 - 1837 9. Γάμος και ταξίδι του μέλιτος, 1838 10. Ο πρώτος χρόνος της Fanny στο Αχμέταγα, 1838 -1839 11. Η Αθήνα στις αρχές του 19ου αιώνα 12. Η οικογένεια των Noel αναχωρεί για την Αγγλία, 1841 13. Η διένεξη με τη Λ...
Διαβάστε περισσότερα...