ΕΚΚΡΕΜΕΣ

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
Το βιβλίο που άλλαξε τον τρόπο που μιλάμε για τη μουσική κατέκτησε σχετικά γρήγορα τον τίτλο του κλασικού. Μετά το 1992, που κυκλοφόρησε το "Φανταστικό μουσείο των μουσικών εννοιών", η έννοια του μουσικού έργου βρέθηκε στο προσκήνιο των περί μουσικής συζητήσεων μεταξύ μουσικών, μουσικολόγων αλλά και απλών φιλόμουσων. Ενώ η χρήση της έννοιας του «έργου» είναι εντελώς μη προβληματική στην περίπτωση της «Πέμπτης Συμφωνίας» του Μπετόβεν ή της «Ιεροτελεστίας της άνοιξης» του Στραβίνσκι, κατά πόσο νομιμοποιούμαστε να αναφερόμαστε με την ίδια ένν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΑΡΞ
(...) «Πρέπει να μιλήσω για το φάντασμα, ήτοι στο φάντασμα και με το φάντασμα, άπαξ και καμία ηθική, καμία πολιτική, επαναστατική ή μη, δεν φαίνεται εφικτή, νοητή και δίκαιη, αν δεν αναγνωρίσει κατ' αρχάς το σεβασμό για τους άλλους που δεν υπάρχουν πια ή για τους άλλους που δεν είναι ακόμη εδώ, τωρινοί ζώντες, είτε πρόκειται για ήδη νεκρούς είτε για αγέννητους ακόμη. Καμία δικαιοσύνη -ας μην πούμε κανένας νόμος μια και, ας το επαναλάβουμε, εδώ μιλάμε για δίκαιο- δεν μοιάζει εφικτή ή νοητή χωρίς την αρχή κάποιας ευθύνης, πέρα από κάθε ζωντα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΩΗ ΣΤΟ ΟΡΙΟ
Ποια είναι η σχέση της ανθρώπινης ζωής με το πολιτικό στο πλαίσιο της δυτικής μετααποικιακής νεωτερικότητας; Σε ποιες μορφές ζωής αναγνωρίζεται η ιδιότητα της ανθρώπινης υποκειμενικότητας στις σύγχρονες συνθήκες θεαματοποίησης και ιδιοποίησης της κοινωνικής τρωτότητας από τις τεχνολογίες και τις γραφειοκρατίες του βιοπολιτικού ανθρωπισμού; Πώς οι κοινοί τόποι της έμφυλης ιεράρχησης και της εθνικο-κρατικής κυριαρχίας χαράσσουν τα όρια και θέτουν τους όρους της ιδιότητας του πολίτη και της ιδιότητας του ανθρώπου; Συνομιλώντας με τη θεωρία τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΩΜΑΤΑ ΜΕ ΣΗΜΑΣΙΑ
- Μέσα από ποιους κοινωνικούς περιορισμούς υλοποιούνται τα σώματα ως έμφυλα; - Πως μπορούμε να κατανοήσουμε την "υλικότητα" του φύλου και του σώματος ως τη βίαιη περιχαράκωση του πολιτισμικά διανοητού; - Πως τέτοιοι περιορισμοί δεν παράγουν μόνον την επικράτεια των διανοητών σωμάτων, αλλά επίσης παράγουν μια επικράτεια σωμάτων που είναι αδιανόητα και αβίωτα; - Πως μπορούμε να κατανοήσουμε την τελετουργική επανάληψη με την οποία οι έμφυλες νόρμες συγκροτούν όχι μόνον τις συνεπαγωγές του κοινωνικού φύλου αλλά και την υλικότητα του βιολογικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Μεταξύ των υπέρλαμπρων επιτευγμάτων του Ελληνικού πολιτισμού περίοπτη θέση έχουν τα αρχαία Ελληνικά Μαθηματικά. Οι μαθηματικές ανακαλύψεις των τριών πρώτων αιώνων, από τον Θαλή μέχρι τον Ευκλείδη, καταγράφονται κατά τρόπο μεγαλειώδη στα Στοιχεία. Παρουσιάζονται, εν τούτοις, σε τελική μορφή, χωρίς να διαφαίνεται η αρχική τους προέλευση και οι δρόμοι δημιουργίας τους. Γι' αυτό η κλασική περίοδος των Ελληνικών Μαθηματικών μέχρι τον Ευκλείδη, παρά το γεγονός ότι έχει μελετηθεί από σημαντικούς μαθηματικούς ή/και ιστορικούς των Μαθηματικών, συνε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΥΤΡΩΣΗ
"Συναρπαστική η έρευνα του Δημήτρη Αλικάκου. Οι σαφείς απαντήσεις, και απολύτως τεκμηριωμένες, που έδωσε ο ερευνητής στα κρίσιμα ερωτήματα -πότε; πού; πώς; ποιος; γιατί;- δεν είναι κάποιες απόψεις που έρχονται να προστεθούν σε όσες υπάρχουν από παλιά. Προέκυψαν από συστηματικό και ακριβοδίκαιο έλεγχο των πραγμάτων και από τις αλλεπάλληλες επαφές του με τους πρωταγωνιστές ενός θαύματος που έχει τα γνωρίσματα του δράματος. Ο Αλικάκος δεν λειτουργεί με την έπαρση του κρημνιστή. Τιμά και σέβεται, αλλά προτιμά την πικρή αλήθεια από το γλυκό και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Η φιλοσοφία που έχει μπει σε βιβλία έχει πάψει να επερωτά τους ανθρώπους. Ό,τι ασυνήθιστο και σχεδόν αβάσταχτο διαθέτει έχει κρυφτεί στην ευπρεπή ζωή των μεγάλων συστημάτων. Για να ξαναβρούμε ακέραιη τη λειτουργία του φιλοσόφου, πρέπει να θυμηθούμε ότι ακόμα και οι φιλόσοφοι-συγγραφείς που διαβάζουμε και που είμαστε δεν έπαψαν ποτέ να αναγνωρίζουν ως ταγό τους έναν άνθρωπο που δεν έγραφε, δεν δίδασκε, τουλάχιστον σε κρατικές έδρες, απευθυνόταν σε όποιους συναντούσε στον δρόμο και αντιμετώπισε δυσκολίες με την κοινή γνώμη και τις αρχές, πρέ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Ο Αμπού Μπακρ Ιμπν Τουφάυλ (π. 1110-1185) ήταν ένας Άραβας λόγιος από την Ανδαλουσία, ο οποίος διετέλεσε επί αρκετά χρόνια γιατρός, αλλ' και σύμβουλος της αυλής των Αλμοχαδών χαλιφών που κυβερνούσαν το δυτικό μέρος της αραβικής επικράτειας από την έδρα τους στο Μαρρακές του Μαρόκου. Ο Χάυυ Ιμπν Γακζάν είναι το μόνο έργο του που μας είναι πλήρως γνωστό, και αποτελεί ένα σχεδόν μοναδικό δείγμα μεσαιωνικής φιλοσοφικής μυθογραφίας, όπου περιγράφεται η πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου από τα πρώτα σκιρτήματα της λογικής ζωής κατά την παιδική του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
"Ερχόμαστε τώρα στη φιλοσοφία του νέου κόσμου, και την ξεκινάμε με τον Καρτέσιο. Με αυτόν εισερχόμαστε πράγματι σε μια αυτόνομη φιλοσοφία η οποία γνωρίζει ότι πηγάζει με τρόπο αυτόνομο από τον Λόγο... Εδώ μπορούμε να πούμε ότι είμαστε στο σπίτι μας, και μπορούμε, όπως ο ναύτης μετά από μακρινό ταξίδι σε ταραγμένη θάλασσα, να αναφωνήσουμε: "Στεριά!"... Σε αυτή τη νέα περίοδο η αρχή είναι η σκέψη, η σκέψη που ξεκινάει από τον εαυτό της... Η γενική αρχή είναι τώρα η διαφύλαξη της εσωτερικότητας ως τέτοιας, η υποβάθμιση της νεκρής εξωτερικότη...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΟΝΑΔΟΛΟΓΙΑ
Η «Μοναδολογία» γράφτηκε από τον Leibniz το 1714, κοντά στο τέλος της ζωής του, με στόχο τη συμπύκνωση και εκλαΐκευση της φιλοσοφίας του. Σε ενενήντα αριθμημένες παραγράφους ο Leibniz εκθέτει το σύστημά του περιεκτικά και περιληπτικά. Στις παραγράφους αυτές δεν εμπλέκονται τεχνικές λεπτομέρειες του συστήματος. Παρά ταύτα, η εικόνα που προσφέρεται είναι κατά μεγάλο ποσοστό ολοκληρωμένη. Η δομή της «Μοναδολογίας» είναι λιτή και αυστηρή. Στις 36 πρώτες παραγράφους ορίζεται η φύση των Μονάδων, αναλύεται το επίπεδο του φαίνεσθαι και στοιχειοθετ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΛΑΚΑΝ
Στο "Σημείωμα προς τους Ιταλούς" ο Λακάν προτείνει στον λεγόμενο ιταλικό τρίποδα, την ιταλική ομάδα του, "να χρίσει μέλη της εκείνους που θα αιτούνται την είσοδό τους βάσει της αρχής του περάσματος". Τους προτείνει δηλαδή τη δοκιμασία που μπορεί να οδηγήσει στην επαλήθευση ότι "υπάρχει αναλυτής". Υπάρχει αναλυτής μόνο εφόσον μια ορισμένη επιθυμία του έχει έρθει. Αυτή είναι η συνθήκη "της οποίας, μέσα από κάποια πλευρά των περιπετειών του, ο αναλυτής οφείλει να φέρει το σημάδι". Η επιθυμία του αναλυτή είναι μια επιθυμία γνώσης. Ο Λακάν αν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΖΑΚ ΝΤΕΡΙΝΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΜΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Η παρούσα εργασία αποτελεί κριτική περιγραφή και αποτίμηση της αποδομητικής διπλής ανάγνωσης που ο Ζακ Ντεριντά εφαρμόζει στα κείμενα της φιλοσοφικής παράδοσης για να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο θεμελιώδεις δυαδικές ιεραρχικές αντιθέσεις της δυτικής σκέψης αποσυντίθενται, ανατρέπονται ή «αποδομούνται» από το ίδιο το κείμενο στο οποίο εγγράφονται. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου επισημαίνεται ότι υπάρχει μια ορισμένη ένταση ή ακόμα κι αντίφαση ανάμεσα στις δύο διαφορετικές «χειρονομίες» που αποτελούν την αποδομητική ανάγνωση: δηλαδή, ανάμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΕΡΙΕΡΓΟΣ ΜΗ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ
Η οικονομική κρίση των ετών 2008-2009 φαινόταν να αμφισβητεί θεμελιωδώς τον νεοφιλελευθερισμό, το σώμα εκείνο των ιδεών που αποτελεί την πολιτική ορθοδοξία των πιο προηγμένων οικονομιών τις τελευταίες δεκαετίες. Σε αυτό το σημαντικό νέο βιβλίο ο Colin Crouch υποστηρίζει ότι ο νεοφιλελευθερισμός θα ξεπεράσει αυτή την πρόκληση. Ο λόγος είναι ότι, αν και φαίνεται ότι αφορά τις ελεύθερες αγορές, στην πράξη ο νεοφιλελευθερισμός ενδιαφέρεται για την κυριαρχία της εταιρείας-γίγαντα στη δημόσια ζωή. Αυτή έχει ενταθεί, αντί να περιοριστεί, από τη χ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΘΙΚΗ
Στην «Ηθική» του Σπινόζα συνδέονται συστηματικά οι διαφορετικές διαστάσεις της φιλοσοφίας, η μεταφυσική, η γνωσιολογία, η ηθική και η πολιτική. Μέσω της γεωμετρικής δομημένης επιχειρηματολογίας του έργου, υποστηρίζεται η ενότητα σώματος και πνεύματος, η ισοδυναμία του φιλοσοφικού λόγου με την πράξη, και αναπτύσσεται η δυνατότητα μετασχηματισμού του ανθρώπου και της κοινωνίας, από την κατάσταση της δουλείας στην ελευθερία. [...] (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) [...] Μια σύγχρονη, εξαιρετικά επιμελημένη μετάφραση της Ηθικής...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Τι είναι όμως φιλοσοφία; Τι απέμεινε μετά την αποχώρηση από την πατρογονική εστία των επιστημονικών πεδίων που γέννησε η φιλοσοφία; Αυτό που απέμεινε είναι ένας ερευνητικός τομέας ο οποίος δεν κάνει παρατηρήσεις, δεν εκτελεί πειράματα, και δεν χρειάζεται εμπειρικά δεδομένα: πρόκειται για ένα θεωρητικό αντικείμενο που απαιτεί μονάχα στοχασμό. Από μια εμπειριστική σκοπιά εκφράζεται σκεπτικισμός σχετικά με την ύπαρξη ενός τέτοιου αντικειμένου: από τη σκοπιά αυτή κάθε γνώση απορρέει ασφαλώς από την εμπειρία. Μια πρόχειρη απάντηση θα ήταν η ερώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΘΙΚΗ
Αυτό το ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο του Τζ. Μάκι είναι μια πλήρης και διαυγής πραγμάτευση της ηθικής θεωρίας. Οι απόψεις του για την κανονιστική ηθική -οι ηθικές αρχές τις οποίες προτείνει- προσφέρουν μια νέα προσέγγιση σε ένα επί μακρόν παραμελημένο ζήτημα, και το έργο ως σύνολο αποτελεί αναμφισβήτητα μια σημαντικότατη συμβολή στη σύγχρονη φιλοσοφία. Ο συγγραφέας ασχολείται κατ' αρχάς με το status της ηθικής, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχουν αντικειμενικές αξίες, ότι η ηθική δεν μπορεί να ανακαλυφθεί αλλά πρέπει να δημιουργηθεί. Στη συνέχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΡΜΙΔΗΣ
Ο Χαρμίδης, ένας γοητευτικός μικρός και συνάμα απαιτητικός διάλογος, "περίεργος και δύσκολος" κατά τον Guthrie είναι ο πρώτος αφηγηματικός διάλογος του Πλάτωνα. Αφηγητής σε αυτόν είναι ο Σωκράτης που περιγράφει σε κάποιον απροσδιόριστο και μη εμφανιζόμενο ακροατή μια συνάντησή του σε αθηναϊκή παλαίστρα με γνώριμους συμπολίτες του και τη συζήτησή του μαζί τους. Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η σωφροσύνη: Προσπαθούσαν να προσεγγίσουν μια αρετή που λογιζόταν ως ένα είδος σύνεσης, ορθοφροσύνης, περίσκεψης, και συγκαταλεγόταν στις αρετές που θ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΟΥΣ ΥΠΟ ΕΞΩΗΘΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ
Σε κάποια απόμερη γωνιά του εκχυμένου σε αναρίθμητα λαμπυρίζοντα ηλιακά συστήματα σύμπαντος, υπήρξε μια φορά κι έναν καιρό ένα αστέρι, πάνω στο οποίο ευφυή ζώα επινόησαν τη γνώση. Ήταν η πιο υπερφίαλη και η πιο απατηλή στιγμή της "Παγκόσμιας Ιστορίας", αλλά ήταν βέβαια μονάχα μια στιγμή. Έπειτα από λιγοστές ανάσες της φύσης, το αστέρι πάγωσε και τα δαιμόνια ζώα έπρεπε να πεθάνουν". Το "Περί αληθείας και ψεύδους υπό εξωηθική έννοια" (1873) είναι ένα από τα σκαριφήματα με τα οποία ο Νίτσε γέμιζε το ένα σημειωματάριο μετά το άλλο με περιστασι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΓΝΕΙΑ
«Η Λαγνεία της Ελφρίντε Γέλινεκ, μια αδρή και αθυρόστομη αντιπορνογραφία, έγινε ήδη Bestseller. Μια τέτοια γλωσσική και διανοητική πρόκληση για τους αναγνώστες δεν έχει το όμοιό της στη σημερινή γερμανόφωνη λογοτεχνία» (WOLFRAM SCHUTTE, Frankfurter Rundschau), «Η Λαγνεία πρέπει να τοποθετηθεί ανάμεσα στα κορυφαία έργα της σημερινής γερμανόφωνης λογοτεχνίας. . . Αυτό που ερεθίζει είναι η ανελέητη προσβολή κάθε κοσμιότητας, καθώς η συγγραφέας υιοθετεί τη γλώσσα της τυφλής ασέλγειας και με αποφασιστικότητα της δίνει κωμικές και γκροτέσκες δια...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΩΡΙΣΤΟΙ ΔΡΟΜΟΙ
...Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται η διάχυτη ρήξη μεταξύ της αναλυτικής και της ηπειρωτικής φιλοσοφικής παράδοσης κατά τον 20ό αιώνα υπό το πρίσμα ενός εξαιρετικά σημαντικού καθοριστικού συμβάντος. Κατανοώντας τη συνάντηση του Νταβός από τις διαφορετικές προοπτικές καθενός από τους τρεις πρωταγωνιστές μας, μπορούμε, ελπίζω, να αντιληφθούμε και εμείς τα εν λόγω ζητήματα από μια ιδιαίτερα διαφωτιστική προοπτική. Συγκεκριμένα, θα δούμε πώς η σχετικά λιγότερο γνωστή φιλοσοφική θέση που σταδιακά αναπτύχθηκε από τον Κασσίρερ αυτή την περίοδο μπορε...
Διαβάστε περισσότερα...