ΕΚΚΡΕΜΕΣ

ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
Ο γεωργός απλά ρίχνει τον σπόρο το γόνιμο έδαφος κάνει το φυτό να ανθίσει". Αν αναλογισθούμε ότι εκπαίδευση είναι η καθημερινή τροποποίηση του εγκεφάλου, τότε οι "Σκέψεις Παιδαγωγικής" του Ραμόν υ Καχάλ, του κατ' εξοχήν νευροεπιστήμονα που έβαλε τα μύχια της ψυχής στο μικροσκόπιο, αποκτούν ξεχωριστή αξία. Την τελευταία δεκαετία αναπτύσσεται, σε αρκετά πανεπιστήμια του κόσμου, μια ενθουσιώδης προσπάθεια για τη διεπιστημονική γεφύρωση της Εκπαίδευσης με τις Νευροεπιστήμες. Ο Καχάλ δίνει μια φρέσκια νότα στις ανθρωπιστικές επιστήμες και συνθ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΩΤΙΚΟΥ Ή ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΗ ΝΕΥΡΩΣΗ
Έμαθα ένα σωρό πράγματα από τον Κλωντ Λεβί-Στρως», λέει ο Λακάν. Κατ' αρχάς ότι η συμβολική δομή κυριαρχεί. Δηλαδή; Το κοινωνικό, οι σχέσεις συγγένειας, η ιδεολογία, αλλά επίσης, για τον καθένα, η σχέση του με τον κόσμο, οι σχέσεις που προσφέρουν οι αισθήσεις του, το οικογενειακό του σύμπλεγμα. Στη συνέχεια ότι τα φαντασιακά σενάρια, δηλαδή οι μύθοι και οι τελετουργίες που εγκαθιδρύουν, είναι απαραίτητα για να καλύψουν τις αντιθέσεις της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Τρίτο δίδαγμα: αυτά τα μορφώματα μετασχηματίζονται και αυτό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ
Κινήματα σε όλον τον κόσμο αμφισβητούν την ιδιοποίηση των φυσικών πόρων, των δημόσιων χώρων και υπηρεσιών, των γνώσεων και των επικοινωνιακών δικτύων από μια μικρή ολιγαρχία. Όλοι αυτοί οι αγώνες εγείρουν μία αξίωση και εδράζονται σε μία αρχή: το κοινό. Οι Πιερ Νταρντό και Κριστιάν Λαβάλ δείχνουν γιατί η εν λόγω αρχή επιβάλλεται σήμερα ως ο κεντρικός όρος της πολιτικής εναλλακτικής για τον 21ο αιώνα: συνδέει τον αντικαπιταλιστικό αγώνα και την πολιτική οικολογία μέσα από τη διεκδίκηση "κοινών" ενάντια στις νέες μορφές ιδιωτικής και κρατική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
"Ερχόμαστε τώρα στη φιλοσοφία του νέου κόσμου, και την ξεκινάμε με τον Καρτέσιο. Με αυτόν εισερχόμαστε πράγματι σε μια αυτόνομη φιλοσοφία η οποία γνωρίζει ότι πηγάζει με τρόπο αυτόνομο από τον Λόγο... Εδώ μπορούμε να πούμε ότι είμαστε στο σπίτι μας, και μπορούμε, όπως ο ναύτης μετά από μακρινό ταξίδι σε ταραγμένη θάλασσα, να αναφωνήσουμε: "Στεριά!"... Σε αυτή τη νέα περίοδο η αρχή είναι η σκέψη, η σκέψη που ξεκινάει από τον εαυτό της... Η γενική αρχή είναι τώρα η διαφύλαξη της εσωτερικότητας ως τέτοιας, η υποβάθμιση της νεκρής εξωτερικότη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Ποιες είναι οι γενικές πολιτικές προϋποθέσεις για να συγκροτηθουν σήμερα αποτελεσματικά σχήματα πολιτικού ανταγωνισμού που θα αποκρίνονται σε επιτακτικές κοινωνικές ανάγκες ενισχύοντας πραγματικά την ίση ελευθερία; Η πολιτική θεωρία που βρίσκει έκφραση στα τέσσερα κείμενα της συλλογής θυμάται ότι η πολιτική είναι η τέχνη του "καιρού" που συλλαμβάνει τη συγκυρία και την ευκαιρία. Έτσι τα δοκίμια εκκινούν από γεγονότα της επικαιρότητας: μια ακολουθία διαδηλώσεων, τα δεκεμβριανά του 2008, η έκδοση ενός βιβλίου που μελετά τη μεταπολιτική των η...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΑΚ ΛΑΚΑΝ - ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Ο Αλκιβιάδης, απέναντι στον Σωκράτη, έκανε μια απόπειρα αποπλάνησης, θέλησε να τον μετατρέψει, και με τον πιο δηλωμένο τρόπο, σε εργαλείο, υποταγμένο σε τι; - στο αντικείμενο της επιθυμίας του, της δικής του, του Αλκιβιάδη, το οποίο είναι "άγαλμα", το καλό αντικείμενο. Και θα μπορούσα να προσθέσω: πώς, εμείς, αναλυτές, να μην αναγνωρίσουμε περί τίνος πρόκειται; Έχει ειπωθεί με ξεκάθαρο τρόπο - το καλό αντικείμενο το έχει ο Σωκράτης στην κοιλιά του. Ο Σωκράτης δεν είναι πλέον εδώ παρά το περίβλημα αυτού που αποτελεί το αντικείμενο της επιθυ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΜΕΝΟΣ ΘΕΑΤΗΣ
Η χειραφέτηση ξεκινά όταν αμφισβητήσουμε την αντίθεση ανάμεσα στη θέαση και τη δράση, όταν κατανοήσουμε ότι τα προφανή δεδομένα που δομούν έτσι τις σχέσεις ανάμεσα στον λόγο, την παρατήρηση και την πράξη ανήκουν τα ίδια στη δομή της κυριαρχίας και της υποταγής. Ξεκινά όταν κατανοήσουμε ότι και η θέαση είναι μια δράση που επιβεβαιώνει ή μετασχηματίζει την κατανομή των θέσεων. Ο θεατής δρα και αυτός, όπως ο μαθητής ή ο επιστήμονας. Παρατηρεί, επιλέγει, συγκρίνει, ερμηνεύει. Συνδέει αυτό που βλέπει με πολλά άλλα πράγματα που έχει δει σε άλλες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Το βιβλίο που δημοσίευσε ο Le Corbusier το 1923 ήταν μια ολοκληρωμένη έκφραση της νεωτερικότητας και αποτέλεσε πραγματικό σταθμό για την αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα. Η ριζοσπαστική αναζήτηση του νέου πνεύματος απέρριπτε το ακαδημαϊκό παρελθόν, αλλά αυτό το νέο πνεύμα στηριζόταν προκλητικά στην επανερμηνεία του κλασικού ιδεώδους του Παρθενώνα μέσα σε ένα απρόσμενο περιβάλλον μηχανών (αεροπλάνα, αυτοκίνητα, πλοία). Αυτές οι ιδέες ξεπέρασαν το στενό πλαίσιο της εποχής τους και αποτέλεσαν πεδίο προβληματισμού για την πορεία της σύγχρονης αρχι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η κρίση της ευρωπαϊκής ύπαρξης έχει μόνο δύο διεξόδους: είτε την έκπτωση της Ευρώπης και την αποξένωση της μακριά από το οικείο της ορθολογικό νόημα της ζωής, δηλαδή την κατάπτωση της σε εχθρότητα απέναντι στο πνεύμα και σε βαρβαρότητα, είτε την αναγέννηση της Ευρώπης μέσα από τη φιλοσοφία και χάρη σε έναν ηρωισμό του λόγου που θα υπερβεί οριστικά τον νατουραλισμό. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της Ευρώπης είναι η κόπωση. Αν δώσουμε τη μάχη ενάντια στον κίνδυνο των κινδύνων ως "καλοί Ευρωπαίοι", επιδεικνύοντας εκείνη την ανδρεία που δεν φοβάται ο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΩΗ ΣΤΟ ΟΡΙΟ
Ποια είναι η σχέση της ανθρώπινης ζωής με το πολιτικό στο πλαίσιο της δυτικής μετααποικιακής νεωτερικότητας; Σε ποιες μορφές ζωής αναγνωρίζεται η ιδιότητα της ανθρώπινης υποκειμενικότητας στις σύγχρονες συνθήκες θεαματοποίησης και ιδιοποίησης της κοινωνικής τρωτότητας από τις τεχνολογίες και τις γραφειοκρατίες του βιοπολιτικού ανθρωπισμού; Πώς οι κοινοί τόποι της έμφυλης ιεράρχησης και της εθνικο-κρατικής κυριαρχίας χαράσσουν τα όρια και θέτουν τους όρους της ιδιότητας του πολίτη και της ιδιότητας του ανθρώπου; Συνομιλώντας με τη θεωρία τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑΘΕΡΟ ΠΑΘΟΣ
Αυτός είναι στρατευμένος σε μια επαναστατική ομάδα, είναι παράνομος, χωρίς αυταπάτες. Εκείνη είναι ξένη, λαμπρή δικηγόρος, πλούσια, όμορφη. Είκοσι και παραπάνω χρόνια τούς χωρίζουν. Συνταυτισμένοι και αντίθετοι, συναντιούνται και δεν θα χωρίσουν πια. Το "Σταθερό πάθος" είναι μαζί και η ιστορία τους. Το ημερολόγιο ενός έρωτα που ξεκίνησε μέσα στην ευτυχία και που έκτοτε δεν παρέκκλινε ποτέ από αυτήν. Όπως πάντοτε στον Σολλέρς, πρόκειται για κάτι παραπάνω από μια πλοκή, με τη μυθιστορηματική έννοια του όρου, μια ακολουθία συμβάντων ή καταστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
Η "Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση" είναι το εναρκτήριο κείμενο του λακανισμού. Με αυτό ο Λακάν έγινε ο Λακάν. Μέχρι το θάνατό του συνέχισε να λέει: «Είμαι καταρχάς εκείνος που εκφώνησε την Ομιλία της Ρώμης». Πώς να χαρακτηρίσουμε την προσπάθεια του Λακάν σε αυτό το κείμενο; Στοχεύει στα θεμέλια της ψυχανάλυσης. Δεν κάνει μια μερική πολεμική στο τάδε ή στο δείνα σημείο της κλινικής. Θέτει υπό αμφισβήτηση και την ίδια τη σύλληψη αυτού που δρα στην ψυχανάλυση και, ταυτόχρονα, τα ίδια της τα θεμέλια. Προσφέρει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΚΑΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΙΑΣ
"Τοξικομανία και αλκοολισμός" (Toxicomania y Alcoolismo) είναι το όνομα ενός δικτύου του Φροϋδικού Πεδίου που συγκροτήθηκε στη Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη. Στο δίκτυο συμμετέχουν όσοι ενδιαφέρονται για την κλινική των εξαρτήσεων και εργάζονται σε εξειδικευμένα ιδρύματα ή κέντρα. Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης (Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Βρυξέλλες, Ρεν, Μπορντώ, Αθήνα κ.ά.) διοργανώνονται σεμινάρια, ομάδες κλινικών ερευνών και ημερίδες που έχουν ως αντικείμενο την κλινική της τοξικομανίας και των εξαρτήσεων γενικότερα, συγκροτώντας έτσι μια διε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΜΙΑ ΓΑΛΑΖΙΑ ΜΕΡΑ
Το "Γεννήθηκα μια γαλάζια μέρα" είναι ένα ταξίδι μέσα σε ένα από τα πλέον γοητευτικά μυαλά του καιρού μας. Ο Ντάνιελ Τάμμετ μας οδηγεί ο ίδιος μέσα στο νου του και μας μιλάει για το πώς βλέπει τους αριθμούς σαν σχήματα, χρώματα και υφές. Μπορεί να πραγματοποιεί φοβερούς υπολογισμούς στο κεφάλι του. Μπορεί να μαθαίνει να μιλάει άπταιστα ξένες γλώσσες μέσα σε μια βδομάδα. Το 2004 δημιούργησε ένα ρεκόρ απαγγέλλοντας χωρίς λάθος, μετά από τρεις μήνες προετοιμασία, 22.514 δεκαδικά ψηφία του αριθμού π, σε πέντε ώρες και εννέα λεπτά σε μια αίθουσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΟΥΣ ΥΠΟ ΕΞΩΗΘΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ
Σε κάποια απόμερη γωνιά του εκχυμένου σε αναρίθμητα λαμπυρίζοντα ηλιακά συστήματα σύμπαντος, υπήρξε μια φορά κι έναν καιρό ένα αστέρι, πάνω στο οποίο ευφυή ζώα επινόησαν τη γνώση. Ήταν η πιο υπερφίαλη και η πιο απατηλή στιγμή της "Παγκόσμιας Ιστορίας", αλλά ήταν βέβαια μονάχα μια στιγμή. Έπειτα από λιγοστές ανάσες της φύσης, το αστέρι πάγωσε και τα δαιμόνια ζώα έπρεπε να πεθάνουν". Το "Περί αληθείας και ψεύδους υπό εξωηθική έννοια" (1873) είναι ένα από τα σκαριφήματα με τα οποία ο Νίτσε γέμιζε το ένα σημειωματάριο μετά το άλλο με περιστασι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΩΤΑΣ
Το 1932, ο Ζαν Βαν Χάιγενουρτ, σε ηλικία είκοσι χρονών, λαμπρός φοιτητής στο Λύκειο Σαιν-Λουί στο Παρίσι, εγκατέλειψε μια επιστημονική καριέρα για να ενώσει τις δυνάμεις του με τον Λέοντα Τρότσκυ, τον Ρώσο επαναστάτη που είχε εξοριστεί στην Τουρκία από τον Στάλιν. Εκεί ο Βαν Χάιγενουρτ έγινε μέλος του στενού κύκλου του Τρότσκυ και ο πιο πιστός του ακόλουθος. Ακολουθώντας τον αρχηγό του και ζώντας μαζί του στη Γαλλία, τη Νορβηγία και το Μεξικό, ο νεαρός σύντροφος Βαν υπήρξε μάρτυρας και συμμέτοχος στη σκηνή της παγκόσμιας πολιτικής του '30,...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΙΑΝΙΣΤΡΙΑ
Βαθύ πάθος, καταπιεσμένη σεξουαλικότητα και εναλλαγή έρωτα και μίσους για τη μητέρα της κυριαρχούν στη ζωή της Έρικα Κόχουτ, καθηγήτριας πιάνου στο Ωδείο της Βιέννης. Ενώ η μητέρα της την περιμένει, η Έρικα Κόχουτ παίρνει σβάρνα τα πορνομάγαζα της Βιέννης, αναζητώντας πρόσκαιρη ηδονή. Μέσα σ' αυτή την πιεστική ατμόσφαιρα κάνει την εμφάνισή του ο Βάλτερ Κλέμερ, σπουδαστής μουσικής και γυναικάς. Καθώς η σχέση δασκάλας - μαθητή βυθίζεται σε ιλιγγιώδη στρόβιλο, η Γέλινεκ ζωγραφίζει τη φρικιαστική εικόνα μιας γυναίκας που κατατρώγεται από την έ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΗ
Η πολιτική του ψυχαναλυτή πραγματώνεται κατ' ουσίαν στην καθοδήγηση της θεραπείας που αναλαμβάνει. Πρόκειται για "πολιτική" επειδή κινητοποιείται η "εξουσία" και δη η εξουσία του λόγου και της μεταβίβασης, δηλαδή η ισχύς της λίμπιντο και της απόλαυσης. Ο ψυχαναλυτής, ως θεματοφύλακας της εξουσίας, τη χρησιμοποιεί και τη χειρίζεται, όχι βέβαια προς ίδιον όφελος, αλλά "σύμφωνα με την επιθυμία του", τις πτυχές της οποίας ανέδειξε ο Λακάν μιλώντας για "επιθυμία του ψυχαναλυτή", και εξειδικεύοντας έτσι τον άνευ προηγουμένου χαρακτήρα της στην ι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΖΑΚ ΝΤΕΡΙΝΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΜΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Η παρούσα εργασία αποτελεί κριτική περιγραφή και αποτίμηση της αποδομητικής διπλής ανάγνωσης που ο Ζακ Ντεριντά εφαρμόζει στα κείμενα της φιλοσοφικής παράδοσης για να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο θεμελιώδεις δυαδικές ιεραρχικές αντιθέσεις της δυτικής σκέψης αποσυντίθενται, ανατρέπονται ή «αποδομούνται» από το ίδιο το κείμενο στο οποίο εγγράφονται. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου επισημαίνεται ότι υπάρχει μια ορισμένη ένταση ή ακόμα κι αντίφαση ανάμεσα στις δύο διαφορετικές «χειρονομίες» που αποτελούν την αποδομητική ανάγνωση: δηλαδή, ανάμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΟΝΑΔΟΛΟΓΙΑ
Η «Μοναδολογία» γράφτηκε από τον Leibniz το 1714, κοντά στο τέλος της ζωής του, με στόχο τη συμπύκνωση και εκλαΐκευση της φιλοσοφίας του. Σε ενενήντα αριθμημένες παραγράφους ο Leibniz εκθέτει το σύστημά του περιεκτικά και περιληπτικά. Στις παραγράφους αυτές δεν εμπλέκονται τεχνικές λεπτομέρειες του συστήματος. Παρά ταύτα, η εικόνα που προσφέρεται είναι κατά μεγάλο ποσοστό ολοκληρωμένη. Η δομή της «Μοναδολογίας» είναι λιτή και αυστηρή. Στις 36 πρώτες παραγράφους ορίζεται η φύση των Μονάδων, αναλύεται το επίπεδο του φαίνεσθαι και στοιχειοθετ...
Διαβάστε περισσότερα...