ΠΛΑΤΩΝΟΣ «ΙΩΝ»
Ο «Ίων» είναι ένας από τους απλούστερους και συντομότερους σωκρατικούς διάλογους που έγραψε ο Πλάτωνας, και διακρίνεται για το ευτράπελο, σχεδόν αριστοφανικό σε ορισμένα σημεία, ύφος του. Εκ πρώτης όψεως, εδώ μοιάζει να απουσιάζουν εντελώς οι ζοφεροί ή ενίοτε και δραματικοί τόνοι που χρωματίζουν το σκηνικό ορισμένων άλλων πρώιμων διαλόγων σε ευθύ λόγο, με παρόμοια δηλαδή δραματουργική τεχνική, όπως λ.χ. ο «Ευθύφρων», ο «Κρίτων», ο «Λάχης» και ο «Γοργίας». Η κουβέντα αναδίνει κάτι από την άθολη χάρη και τη σπιρτάδα των ανέμελων λεκτικών δι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΘΙΚΗ
Στην «Ηθική» του Σπινόζα συνδέονται συστηματικά οι διαφορετικές διαστάσεις της φιλοσοφίας, η μεταφυσική, η γνωσιολογία, η ηθική και η πολιτική. Μέσω της γεωμετρικής δομημένης επιχειρηματολογίας του έργου, υποστηρίζεται η ενότητα σώματος και πνεύματος, η ισοδυναμία του φιλοσοφικού λόγου με την πράξη, και αναπτύσσεται η δυνατότητα μετασχηματισμού του ανθρώπου και της κοινωνίας, από την κατάσταση της δουλείας στην ελευθερία. [...] (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) [...] Μια σύγχρονη, εξαιρετικά επιμελημένη μετάφραση της Ηθικής...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΙΔΙΟΥ HIGGS
"Στις 4 Ιουλίου 2012, μάθαινα κι εγώ, όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι στη γη που ήταν κολλημένοι στην οθόνη του υπολογιστή τους, ότι ένα νέο σωματίδιο ανακαλύφθηκε στον Μέγα Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), κοντά στη Γενεύη". Η Lisa Randall βρισκόταν σε διακοπές στην Κάλυμνο, όταν σ' ένα μικρό internet cafe πληροφορήθηκε την ανακάλυψη ενός νέου σωματιδίου, του μποζονίου Higgs. Η ανακάλυψη αυτή ήταν το γεγονός που περίμεναν οι θεωρητικοί και πειραματικοί φυσικοί εδώ και δεκαετίες, και το οποίο θα συμπλήρωνε ή θα μεταμόρφωνε ό,τι ξέρουμε μέχρι σήμε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚΕΙΝΟΙ ΟΙ ΟΥΡΑΝΟΙ
«Ήταν μια γυναίκα τριάντα εφτά χρονών, που είχε περάσει το τελευταίο κομμάτι της ζωής της στη φυλακή». Έτσι αρχίζει το "Εκείνοι οι ουρανοί". Η ηρωίδα, έχοντας μόλις αποφυλακιστεί, επιστρέφει με το λεωφορείο στο Μπιλμπάο. Από εκεί κι ύστερα παρακολουθούμε ένα ταξίδι που είναι συγχρόνως πραγματικό, συναισθηματικό και νοητικό. Στη διάρκεια ενός περιορισμένου χρόνου και μέσα σε έναν κλειστό χώρο, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να κάνει μαζί με την πρωταγωνίστρια μια διαδρομή που δεν επιδέχεται στάσεις, μια περιπλάνηση ανάμεσα σε φωνές και όνει...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η κρίση της ευρωπαϊκής ύπαρξης έχει μόνο δύο διεξόδους: είτε την έκπτωση της Ευρώπης και την αποξένωση της μακριά από το οικείο της ορθολογικό νόημα της ζωής, δηλαδή την κατάπτωση της σε εχθρότητα απέναντι στο πνεύμα και σε βαρβαρότητα, είτε την αναγέννηση της Ευρώπης μέσα από τη φιλοσοφία και χάρη σε έναν ηρωισμό του λόγου που θα υπερβεί οριστικά τον νατουραλισμό. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της Ευρώπης είναι η κόπωση. Αν δώσουμε τη μάχη ενάντια στον κίνδυνο των κινδύνων ως "καλοί Ευρωπαίοι", επιδεικνύοντας εκείνη την ανδρεία που δεν φοβάται ο...
Διαβάστε περισσότερα...

7+1 ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
Η ελευθερία της σκέψης, μολονότι είναι ένα θέμα που προβληματίζει έντονα τον σύγχρονο άνθρωπο, δεν φαίνεται να έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την τρέχουσα ακαδημαϊκή φιλοσοφική έρευνα. Ποικίλοι παράγοντες, όπως επιστημονικοφανείς αναγωγισμοί και λογικοφανείς μοιροκρατικές αντιλήψεις, αλλά και διάφορες άκριτα επικυριαρχούσες ψυχολογικές ή κοινωνιοκρατικές ιδεολογίες, καθώς επίσης η όλο και εμφανέστερη απαξίωση των ανθρωπιστικών επιστημών προς όφελος κλάδων που θεωρούνται ως περισσότερο κοινωνικά και οικονομικά αποδοτικοί, τείνουν να εξοβελίσουν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ
Αν και για πολύ καιρό το αυτιστικό παιδί φάνταζε στο νου μας σαν ένα βωβό ον που βουλώνει τα αυτιά του, οι κλινικοί διαπίστωσαν ότι η φωνή συνιστά ένα ενορμητικό αντικείμενο το οποίο χαίρει εκ μέρους του ιδιαίτερης προσοχής: πολλοί αυτιστικοί αναρωτιούνται σχετικά με το μυστήριο της ομιλίας βάζοντας το χέρι τους πάνω στο λαιμό του συνομιλητή τους, ορισμένοι ζητούν να κάνουν τα αντικείμενα να μιλήσουν στη θέση τους, η πλειονότητά τους μαρτυρά έντονο ενδιαφέρον για τη μουσική και τα τραγούδια. Αν κρατούν σε εφεδρεία τη φωνή τους, είτε μέσω τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
Το βιβλίο που άλλαξε τον τρόπο που μιλάμε για τη μουσική κατέκτησε σχετικά γρήγορα τον τίτλο του κλασικού. Μετά το 1992, που κυκλοφόρησε το "Φανταστικό μουσείο των μουσικών εννοιών", η έννοια του μουσικού έργου βρέθηκε στο προσκήνιο των περί μουσικής συζητήσεων μεταξύ μουσικών, μουσικολόγων αλλά και απλών φιλόμουσων. Ενώ η χρήση της έννοιας του «έργου» είναι εντελώς μη προβληματική στην περίπτωση της «Πέμπτης Συμφωνίας» του Μπετόβεν ή της «Ιεροτελεστίας της άνοιξης» του Στραβίνσκι, κατά πόσο νομιμοποιούμαστε να αναφερόμαστε με την ίδια ένν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΖΑΚ ΝΤΕΡΙΝΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΜΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Η παρούσα εργασία αποτελεί κριτική περιγραφή και αποτίμηση της αποδομητικής διπλής ανάγνωσης που ο Ζακ Ντεριντά εφαρμόζει στα κείμενα της φιλοσοφικής παράδοσης για να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο θεμελιώδεις δυαδικές ιεραρχικές αντιθέσεις της δυτικής σκέψης αποσυντίθενται, ανατρέπονται ή «αποδομούνται» από το ίδιο το κείμενο στο οποίο εγγράφονται. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου επισημαίνεται ότι υπάρχει μια ορισμένη ένταση ή ακόμα κι αντίφαση ανάμεσα στις δύο διαφορετικές «χειρονομίες» που αποτελούν την αποδομητική ανάγνωση: δηλαδή, ανάμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΦΥΛΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ
Έχει άραγε φύλο η τεχνολογία; Ποιος καθορίζει το φύλο των πραγμάτων και πώς ένα υλικό αντικείμενο, όπως, για παράδειγμα, το κινητό τηλέφωνο, το σίδερο, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο φούρνος μικροκυμάτων ή μια γραφομηχανή -όλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης- μετατρέπεται σ' ένα έμφυλο αντικείμενο; Η συλλογή κειμένων που επιμελείται η Μαρία Ρεντετζή έρχεται να απαντήσει σ' αυτό το τόσο ζωτικό ερώτημα που απασχολεί την καθημερινότητά μας. Το βιβλίο αποτελεί μια διεπιστημονική προσέγγιση της σχέσης φύλου, τεχνολογίας και υλικής κουλτούρας, με ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΡΜΙΔΗΣ
Ο Χαρμίδης, ένας γοητευτικός μικρός και συνάμα απαιτητικός διάλογος, "περίεργος και δύσκολος" κατά τον Guthrie είναι ο πρώτος αφηγηματικός διάλογος του Πλάτωνα. Αφηγητής σε αυτόν είναι ο Σωκράτης που περιγράφει σε κάποιον απροσδιόριστο και μη εμφανιζόμενο ακροατή μια συνάντησή του σε αθηναϊκή παλαίστρα με γνώριμους συμπολίτες του και τη συζήτησή του μαζί τους. Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η σωφροσύνη: Προσπαθούσαν να προσεγγίσουν μια αρετή που λογιζόταν ως ένα είδος σύνεσης, ορθοφροσύνης, περίσκεψης, και συγκαταλεγόταν στις αρετές που θ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΕΞΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ, ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΑ
Και η αίσθηση της προσωπικής μας ταυτότητας; Το γεγονός ότι αισθανόμαστε πως υπάρχουμε, ως διαρκούσες (αν και όχι ακριβώς αναλλοίωτες) συνειδήσεις, πού εδράζεται; Πώς γνωρίζουμε ότι είμαστε ακριβώς εμείς, που υπήρχαμε και πριν, και πώς, όχι απλώς προσδοκούμε, αλλά είμαστε βέβαιοι ότι θα είμαστε εμείς οι ίδιοι, που θα υπάρχουμε μετά; Μα το γνωρίζουμε γιατί η μνήμη μας του πριν είναι η μνήμη όχι ενός γενικού και απρόσωπου πριν, αλλά η μνήμη του δικού μας πριν, που χρωματίζεται από το γεγονός ότι είναι προσβάσιμο μόνον από μας τους ίδιους και...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Οι μελέτες αυτού του τόμου φωτίζουν με διαφορετικό τρόπο η καθεμία ένα από τα αγαπημένα θέματα του Frede, που αφορά την ιδιαίτερη φύση της αρχαίας φιλοσοφίας: πώς συγκροτείται, πώς μεταδίδεται, από ποιους αλλά και γιατί καλλιεργείται και διδάσκεται στην αρχαιότητα. Η προσέγγισή του έχει πάντα ως βάση τα κείμενα και τα ιστορικά τους συμφραζόμενα - κι έτσι η έρευνα για την ιστορία της φιλοσοφίας γίνεται ταυτόχρονα μάθημα για την ιστοριογραφία της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΔΥΣΑΝΕΞΙΕΣ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ
Αυτό που πρέπει να κατανοηθεί εδώ είναι η ηθική δύναμη που εμφιλοχωρεί σε έννοιες όπως η πληρότητα του εαυτού. Θα ήταν παραπλανητικό να προσπαθήσουμε να την ερμηνεύσουμε μονάχα σαν μία μορφή εγωισμού ή ηθικής χαλάρωσης και αυταρέσκειας συγκριτικά μ' ένα αυστηρότερο και απαιτητικότερο παρελθόν . (. . .) Δεν είναι απλώς ότι οι άνθρωποι θυσιάζουν τον έρωτα ή τη φροντίδα των παιδιών τους για να επιδοθούν στην καριέρα τους. Κάτι παρόμοιο ίσως να συνέβαινε πάντοτε. Η διαφορά είναι ότι πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι καλούνται σήμερα να το κάνουν, νι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΑΚ ΛΑΚΑΝ - ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Ο Αλκιβιάδης, απέναντι στον Σωκράτη, έκανε μια απόπειρα αποπλάνησης, θέλησε να τον μετατρέψει, και με τον πιο δηλωμένο τρόπο, σε εργαλείο, υποταγμένο σε τι; - στο αντικείμενο της επιθυμίας του, της δικής του, του Αλκιβιάδη, το οποίο είναι "άγαλμα", το καλό αντικείμενο. Και θα μπορούσα να προσθέσω: πώς, εμείς, αναλυτές, να μην αναγνωρίσουμε περί τίνος πρόκειται; Έχει ειπωθεί με ξεκάθαρο τρόπο - το καλό αντικείμενο το έχει ο Σωκράτης στην κοιλιά του. Ο Σωκράτης δεν είναι πλέον εδώ παρά το περίβλημα αυτού που αποτελεί το αντικείμενο της επιθυ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ
(. . .) Με τον Φρόυντ, χωρίς τον Φρόυντ, ενάντια σε αυτόν, η έννοια του αρχείου θυμίζει αναμφίβολα ένα σύμπτωμα, μιαν οδύνη, ένα πάθος: το αρχείο του κακού αλλά επίσης εκείνο που καταστρέφει, εξορίζει, παρασύρει ακόμα και την αρχή του αρχείου, ήτοι το ριζικό κακό. Εγείρεται τότε άπειρη, ασύγκριτη, πάντα σαν ένσταση, "σαν άλγος του αρχείου", η προσδοκία χωρίς ορίζοντα προσδοκίας, η απόλυτη ανυπομονησία μιας λαχτάρας για μνήμη. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΩΗ ΣΤΟ ΟΡΙΟ
Ποια είναι η σχέση της ανθρώπινης ζωής με το πολιτικό στο πλαίσιο της δυτικής μετααποικιακής νεωτερικότητας; Σε ποιες μορφές ζωής αναγνωρίζεται η ιδιότητα της ανθρώπινης υποκειμενικότητας στις σύγχρονες συνθήκες θεαματοποίησης και ιδιοποίησης της κοινωνικής τρωτότητας από τις τεχνολογίες και τις γραφειοκρατίες του βιοπολιτικού ανθρωπισμού; Πώς οι κοινοί τόποι της έμφυλης ιεράρχησης και της εθνικο-κρατικής κυριαρχίας χαράσσουν τα όρια και θέτουν τους όρους της ιδιότητας του πολίτη και της ιδιότητας του ανθρώπου; Συνομιλώντας με τη θεωρία τη...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΑΓΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ
Το δοκίμιο «Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου» αποτελεί τον πυρήνα του κλασικού πλέον βιβλίου του Γκέοργκ Λούκατς "Ιστορία και ταξική συνείδηση" (Βερολίνο 1923). Το έργο αυτό έθεσε τις βάσεις για μια επανασύνδεση του μαρξισμού με τον φιλοσοφικό στοχασμό - ικανή να ανταγωνιστεί τις μηχανιστικές του ερμηνείες - με κύριο μοχλό τη διαλεκτική έννοια της ολότητας. Αξιοποιώντας την πλούσια αστική του μόρφωση, ο νεοφώτιστος μαρξιστής Λούκατς αντιμετωπίζει σ' αυτό το συναρπαστικό κείμενο τρία θεμελιώδη θεωρητικά ζητήματα. (. . .) Την...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ
Το βιβλίο "Επί του πολιτικού" είναι μία προκλητική διερεύνηση του τρόπου σκέψης του Τρίτου Δρόμου και αποτελεί ουσιώδες ανάγνωσμα για οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να κατανοήσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημοκρατική πολιτική στις αρχές του 21ου αιώνα. Η Chantal Mouffe αναδεικνύει τις αδυναμίες της μεταπολιτικής προσέγγισης που υποστηρίζει ότι το συγκρουσιακό μοντέλο πολιτικής έχει πλέον ξεπεραστεί και ότι είναι πια καιρός να σκεφτούμε πέρα από την αριστερά και τη δεξιά. (. . .) Αντλώντας παραδείγματα από τα δεξιά λαϊκιστικά κόμματα κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
"Ερχόμαστε τώρα στη φιλοσοφία του νέου κόσμου, και την ξεκινάμε με τον Καρτέσιο. Με αυτόν εισερχόμαστε πράγματι σε μια αυτόνομη φιλοσοφία η οποία γνωρίζει ότι πηγάζει με τρόπο αυτόνομο από τον Λόγο... Εδώ μπορούμε να πούμε ότι είμαστε στο σπίτι μας, και μπορούμε, όπως ο ναύτης μετά από μακρινό ταξίδι σε ταραγμένη θάλασσα, να αναφωνήσουμε: "Στεριά!"... Σε αυτή τη νέα περίοδο η αρχή είναι η σκέψη, η σκέψη που ξεκινάει από τον εαυτό της... Η γενική αρχή είναι τώρα η διαφύλαξη της εσωτερικότητας ως τέτοιας, η υποβάθμιση της νεκρής εξωτερικότη...
Διαβάστε περισσότερα...