ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΓΟΡΓΕΙΗ ΚΕΦΑΛΗ

Ο ΚΡΑΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΔΕΡΒΕΝΙΟΥ
Ο μεγάλος χάλκινος κρατήρας του Δερβενιού με τις πολυστόλιστες ελικωτές λαβές εντυπωσιάζει το θεατή με την ωραία και πλούσια διακόσμησή του. Μια ανάγλυφη παράσταση που ιστορεί τα Πάθη του Διονύσου στολίζει το κύριο σώμα του αγγείου. Ο Διόνυσος νέος, "ευδαίμων θεός", κάθεται νωχελικά σ' ένα βραχάκι του βουνού, στο κέντρο της Α όψης, και στα δεξιά του κάθεται η Αριάδνη. Πίσω από την πλάτη του θεού και πάνω στο βράχο απλώνεται το ιμάτιό του. Ακουμπώντας το δεξιό χέρι πάνω στην κεφαλή απλώνει το δεξιό του σκέλος και το αποθέτει πάνω στον αριστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΚΡΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Ο Χρήστος Ι. Καρούζος (1900-1967) διετέλεσε μέλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας επί 45 χρόνια (1919-1964) και η επίδρασή του σε αρκετούς Έλληνες αρχαιολόγους υπήρξε σημαντική. Με τις μελέτες του και το κύριο μεγάλο έργο του, της ανασυγκρότησης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου μετά τον πόλεμο, προσέφερε νέες ερμηνείες έργων τέχνης, πρότυπα και λύσεις σε επιστημονικά ζητήματα που απασχολούσαν τους αρχαιολόγους. Η ισχυρή προσωπικότητά του, η βαθιά αρχαιογνωσία του, πέραν της γνώσης της ιστορίας της τέχνης, της φιλολογίας και της λογοτεχνίας, ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ζωγραφική των Αγίων Αποστόλων Θεσσαλονίκης (σκληρόδετη δίγλωσση έκδοση, ελληνικά-αγγλικά)
Ο ναός των Αγίων Αποστόλων, καθολικό βυζαντινής μονής αφιερωμένης στην Θεοτόκο, αποτελεί κομψοτέχνημα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Στο εσωτερικό του διατηρείται το μεγαλύτερο μέρος της αρχικής του διακοσμήσεως, ψηφιδωτά και τοιχογραφίες. Μάλιστα, τα ψηφιδωτά του ναού είναι τα μόνα από την περίοδο των Παλαιολόγων, που διατηρούνται σε ναούς της Θεσσαλονίκης, εάν εξαιρέσουμε αυτά που σώζονται σε ναούς της Κωνσταντινούπολης, αλλά και σε ναούς της Ελλάδος όχι όμως του Σλαβικού Ορθόδοξου κόσμου. Τα ψηφιδωτά των Αγίων Αποστόλων αποκάλυψε το 192...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ (ΤΡΙΤΟΜΗ ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Για την έκδοση του Ημερολογίου ευχαριστώ το Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχαιολογικής Εταιρείας που το περιέλαβε στη σειρά της "Βιβλιοθήκης" και την Ηλέκτρα Ανδρεάδη για τη φροντίδα και τις παρατηρήσεις της που το βελτίωσαν. Το περιεχόμενό του είναι κυρίως το Καποδιστριακό υπηρεσιακό αρχείο του Μουσείου Αιγίνης και συναφή προς τις αρχαιότητες κείμενα. Με τα στοιχεία που εμπεριέχουν αποπειράθηκα τη σύνθεση της ιστορίας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στα χρόνια του Κυβερνήτη. Παρά το ότι στη σύντομη περίοδο της Πολιτείας του η αρχαιοκαπηλία και η ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Το Συμβούλιο της Αρχαιολογικής Εταιρείας μου ανέθεσε, το 1984, τη σύνταξη της διεξοδικής ιστορίας του Ιδρύματος. Καθώς πλησίαζε το έτος του εορτασμού της επετείου των 150 χρόνων έγινε φανερό ότι η ιστορία αυτή, ογκώδης και λεπτομερής, δεν ήταν δυνατόν για πολλούς λόγους να κυκλοφορηθεί εγκαίρως και αποφασίστηκε να δημοσιευθεί προκαταρκτικώς σύντομη ιστορία με την οποία θα δινόταν κατά το δυνατόν πλήρης εικόνα του έργου του χωρίς τον φόρτο των αποδεικτικών στοιχείων. Εξ αρχής διαπίστωσα πως η σύντομη ιστορία ήταν επιχείρημα πρωθύστερο και, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ 170 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 1837-2007
Μία από τις σημαντικές στιγμές της ιστορίας του ελληνικού κράτους είναι η ίδρυση της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, τον Ιανουάριο του 1837. Με έναυσμα τον ρωμαντικό κλασικισμό ενός Έλληνος του Εξωτερικού, του Κωνσταντίνου Μπέλιου, μια ομάδα λογίων, με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή και τον Κυριάκο Πιττάκη ίδρυσαν ένα σωματείο που έχει συμπληρώσει 170 χρόνια συνεχούς δράσης υπέρ των αρχαίων, του τόπου και της επιστήμης. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Στα τέλη του 5ου π.Χ. αι. ο Ασκληπιός λατρεύεται και στην Αθήνα, η λατρεία του ήλθε από την Επίδαυρο. Από το ιερό του θεού στον Πειραιά, που ανασκάφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, τίποτε δεν σώζεται σήμερα. Τα ευρήματα ωστόσο από την ανασκαφή εκείνη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιώς και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, βοηθούν στον σχηματισμό εικόνας της διαδικασίας θεραπείας που εφαρμοζόταν στο ιερό. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΘΕΝΩΝΕΙΑ

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, 1940-1944
Στη 12 Οκτωβρίου συμπληρώθηκαν πενήντα χρόνια, μισός αιώνας από την απελευθέρωση της Αθήνας οπό την εχθρική κατοχή. Θα τιμηθή όπως αρμόζει στη μεγάλη σημασία της. Κατά τα χρόνια του Πολέμου και της Κατοχής (1940-1944) όλοι οι Έλληνες αντιμετώπισαν πρωτοφανείς καταστάσεις τη μακρόχρονη τυραννία και βία εχθρικών στρατευμάτων, τον φόνο, τον λιμό, την καταστροφή. Από τις συνέπειες της Κατοχής υπέφερε όλο το Έθνος. Οι αρχαιότητες δεν έμειναν αλώβητες και η Αρχαιολογική Υπηρεσία βρέθηκε στην παράλογη θέση να καταστρέφει το έργο που γενιές Ελλήν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣ : ΟΛΗΣ ΘΕΤΤΑΛΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Κατά την μελέτην των τοιχογραφιών δεν επέμεινα εις την αναλυτικήν εικονογραφικήν εξέτασιν όλων των παραστάσεων διότι ήδη ο G. Millet εις το βιβλίον του Recherches sur l' iconographie de l' Evangile ως και άλλοι σοφοί ησχολήθησαν με πολλάς από αυτάς. Επέμεινα κατά κύριον λόγο εις εκείνας αι οποίαι δεν περιελήφθησαν εις προηγούμενην έρευναν ή δεν περιεγράφησαν και δεν ηρμηνεύθησαν ορθώς. [. . .] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΑ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΗ
(. . .) Το θέμα της λατρείας των ηρώων και της απόδοσης ύψιστων μεταθανάτιων τιμών σε επιφανείς πολίτες θεωρήθηκε αναγκαίο να μελετηθεί και να προταχθεί, όχι απλώς γιατί βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αρχαιογνωστικής έρευνας, αλλά γιατί η Μεσσήνη αποτελεί σπάνιο παράδειγμα αρχαίας πόλεως στον ελλαδικό χώρο, όπου αποκαλύπτεται ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός ηρώων-ιερών και υπέργειων ταφικών κτισμάτων intra muros, σε σχέση μάλιστα με πολυσύχναστα δημόσια οικοδομήματα. Οι ήρωες και οι επιφανείς Μεσσήνιοι νεκροί, μέσω των λατ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΡΑΥΡΩΝ
Θέμα του βιβλίου αυτού είναι τα πήλινα αγαλματίδια από το ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα, τα οποία ήλθαν στο φως στη διάρκεια των ανασκαφών που διεξήγαγε ο Ιωάννης Παπαδημητρίου στα χρόνια 1948-1962. Χρονολογούνται από τον 7ο ως τον 5ο αι. π.Χ. Στο πρώτο μέρος του τόμου συζητούνται θέματα τα οποία προέκυψαν από τη λεπτομερή μελέτη των αγαλματιδίων του δευτέρου μέρους. (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΑΣΚΑΦΗΣ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ 1870-1878
Η μελέτη αυτή ξεκίνησε με την πρόθεση να δημοσιευτούν ορισμένες επιστολές από το Αρχείο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, που σχετίζονται με την άδεια της ανασκαφής των Μυκηνών την οποία ζητούσε ο Ερρίκος Schliemann. Το πλούσιο όμως αρχειακό υλικό, απαραίτητο για τον σχολιασμό, με έφερε κοντά στον Παναγιώτη Σταματάκη, Έφορο των Αρχαιοτήτων, στα εξαίρετα γραπτά του και την καταλυτική του συμβολή στη μεγάλη ανασκαφή. Ο Σταματάκης, που έζησε την περιπέτεια αυτή της ανακάλυψης ενός παλαιού πολιτισμού, στη σκιά του φαντασμαγορικού Schliemann, υπήρξε...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η πρώτη έκδοση του Μυκηναϊκού Πολιτισμού (1995), της Ντόρας Βασιλικού, κάλυψε το «αισθητό κενό» που υπήρχε στη βιβλιογραφία και είχε επισημάνει ο Σπύρος Ιακωβίδης στον πρόλογό του. Δεν είναι μαζί μας για να γράψει και τον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης που κρίθηκε από το Συμβούλιο της Αρχαιολογικής Εταιρείας ότι έπρεπε να γίνει. Με το πέρασμα ενός τετάρτου του αιώνος συσσωρεύτηκε πολλή και σημαντική νέα γνώση, που έκαναν αναγκαία την ανασύνταξη και αύξηση του κειμένου και της εικονογράφησης του βιβλίου. Το έργο θα το ιδούν οι μελετητές ως νέ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΚΑΔΙΚΗ ΑΛΙΦΕΙΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ
Η παρούσα διατριβή σκοπόν έχει να παράσχη εικόνα της αρχαίας Αρκαδικής πόλεως Αλιφείρας πληρεστέραν εκείνης, την οποίαν μέχρι τούδε ανεπλάττομεν στηριζόμενοι μόνον επί των γραπτών περί αυτής πηγών. Την συμπλήρωσιν ταύτην της εικόνος θα επιχειρήσωμεν ενταύθα δια της μετά των γραπτών πηγών συνεξετάσεως και των αρχαιολογικών ευρημάτων, άτινα προέκυψαν εκ των ανασκαφικών ερευνών, τάς οποίας ενήργησα επί του λόφου της Αλιφείρας κατά τα έτη 1932, 1933, 1934 και 1933 εντολή και δαπάναις του Υπουργείου της Παιδείας. Δια των εν λόγω ερευνών πράγματ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΑΛΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΡΑ
Δεν είναι ο Μυστράς πολύτιμος μόνον διά τας εκκλησίας του με την κομψήν αρχιτεκτονικήν των και τας σπουδαιοτάτας διά την ιστορίαν της ζωγραφικής τοιχογραφίας των, αλλά και διά τας πολλάς και ιδιορρύθμους ιδιωτικάς οικίας του, διά τα παλάτια του, διά τα οχυρωματικά του τείχη και το φρούριον, διά τους ελικοειδείς δρόμους του και τας καμαρωτάς κρήνας, άτινα πάντα αποτελούσιν εν μοναδικόν εις το είδος των σύνολον, μίαν βυζαντινήν πόλιν, από την οποίαν μόνον οι κάτοικοι λείπουσι. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
Πέντε χιλιάδες χρόνια έχουν περάσει από τη στιγμή που άνθρωποι εγκαταστάθηκαν στο βραχώδες ακρωτήριο, τη σημερινή «Κολόνα» και δημιούργησαν ένα χωριό. Μέσα σε δύο χιλιάδες χρόνια έκτισαν έντεκα επάλληλους οικισμούς. Οι άνθρωποι και τα σπίτια τους προστατεύονταν από τείχη. Οι κάτοικοι ήταν ψαράδες και ικανοί ναυτικοί. Γνώριζαν, επίσης, πώς να αξιοποιήσουν την περιοχή γύρω από τον λόφο καλλιεργώντας τα χωράφια με δημητριακά. Μπορούσαν ακόμη να επεξεργαστούν το μέταλλο και από μας είναι γνωστό το πρωιμότερο καμίνι για την τήξη ορειχάλκου. Τον...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ο αριθμός των εκκλησιών, αι οποίαι ανηγέρθησαν επί Τουρκοκρατίας είναι πολύ μεγάλος, τουθ' όπερ αποδεικνύει την προσήλωσιν των Ελλήνων προς την πάτριον θρησκείαν των, μόνην παρηγοριάν και μόνην ελπίδα κατά τους σκοτεινούς χρόνους της δουλείας. Η εξέτασις των χρησιμοποιηθέντων τύπων ναών αποδεικνύει την εμμονήν των χριστιανών αρχιτεκτόνων εις τους τύπους και τας μεθόδους της βυζαντινής παραδόσεως. Κατά την μακράν αυτών δουλείαν οι Έλληνες επέδειξαν και εν τω πεδίω της αρχιτεκτονικής, τας αυτάς υψηλάς αρετάς προσηλώσεως εις τας χιλιετείς παρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΛΑΧΕΡΝΑ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Η μονή της Βλαχέρνας βρίσκεται απέναντι από την Άρτα, από την οποία τη χωρίζει ο ποταμός Άραχθος, υψωμένη στο άκρο του χωριού Βλαχέρνα, που της οφείλει το όνομα. Ως μονή «της Βλαχερνιτίσσης» αναφέρεται στην πρώτη γνωστή μαρτυρία της λίγο πριν από το 1230, σε συνοδική πράξη του μητροπολίτη Ναυπάκτου και Άρτης Ιωάννη Αποκαύκου για τη μετατροπή της ανδρικής τότε μονής σε γυναικεία. [...] Οι τοιχογραφίες που κόσμησαν κατά τον 13ο αιώνα το καθολικό της μονής της Βλαχέρνας πραγματοποιήθηκαν σε δύο φάσεις ζωγραφικής, του ναού και του νάρθηκα, αντ...
Διαβάστε περισσότερα...

THE MYCENAEAN ACROPOLIS OF ATHENS
The Greek edition of the Mycenaean Acropolis of Athens was published in 1962 and was favourably reviewed by O. Broneer (Gnomon 55, 1963, 708-711, Archaeology 17, 1964, 70-71), H. W. Catling (JHS 86, 1966, 271-272) and F. Schachermeyr (Anzeiger fur die Altertumswissenschaft XIX, 1966, Forschungsbericht). Since, however, it was written in Greek it remained largely unread by non-Greek scholars. Those who dealt with the subject referred as a rule to a couple of precis of the monograph, published much later, the first as a chapter in the volume...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Κατά την παλαιοχριστιανικήν εποχήν (4ος - 6ος αιών) δύο θεμελιώδεις τύποι εκκλησιών ήσαν εν χρήσει: ο επιμήκης ορθογώνιος και ο περίκεντρος, δηλαδή ο διατεταγμένος συμμετρικώς πέριξ ενός κεντρικού σημείου. Και οι δύο αυτοί τύποι δεν επενοήθησαν από τους χριστιανούς, άλλ' είναι παλαιά κληρονομιά της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής. Η ορθογώνιος μορφή, ονομαζόμενη γενικώς βασιλική, περιλαμβάνει κτήρια μεγάλων διαστάσεων, διευθυνόμενα προς ανατολάς, καλώς αεριζόμενα και φωτιζόμενα πλουσίως, καλυπτόμενα δε δια ξύλινων στεγών .Όπως...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΖΑΝΕ ΜΠΟΥΝΙΑΛΗΣ

ΜΥΚΗΝΑΙΚΑ ΣΦΡΑΓΙΣΤΙΚΑ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙΑ
Οι σφραγίδες εμφανίζονται για πρώτη φορά στη Μεσοποταμία στα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ., ενώ προς το τέλος της ίδιας χιλιετίας κάνουν την εμφάνιση τους στην Αίγυπτο καί στη Συρία, απ' όπου και έγιναν γνωστές στην Κρήτη. Οί πρώτες μινωικές σφραγίδες χρονολογούνται στην ΠΜ II περίοδο, γύρω στο 2500 π.Χ., και εξελίσσονται γρήγορα παρουσιάζοντας μεγάλη ποικιλία σχημάτων και εικονιστικών παραστάσεων. Σέ μια εποχή όπου κλειδαριές καί λουκέτα δεν υπήρχαν, οι σφραγίδες ήταν το μέσον για να κατοχυρώνεται καί να ελέγχεται ή περιουσία. Ήταν αδύνατο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ
Η κεραμεική αποτελεί βασικό κεφάλαιο στην έρευνα του Νεολιθικού οικισμού της Νέας Μάκρης. Υλικό πλούσιο, ιδιότυπο, με καινούργια χαρακτηριστικά και κυρίως απόλυτα στρωματογραφημένο, απαιτεί εκτενή ανάπτυξη που παρέχεται με τη δημοσίευσή του σε ιδιαίτερο τόμο. Συγχρόνως, η προέλευση της κεραμεικής από συγκεκριμένους χώρους και γνωστές κατασκευές επιβάλλει τη διατήρηση της σχέσεως με το περιβάλλον της και τη δυνατότητα αναγωγής ομάδων ή μεμονωμένων οστράκων στο σημείο ευρέσεως. Η σύνδεση αυτή τηρείται συστηματικά με την οργάνωση του υλικού σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ
Ο νεολιθικός οικισμός της Νέας Μάκρης καλύπτεται κάτω από την σημερινή παραθαλάσσια πόλη της βορειανατολικής Αττικής. Τα πρώτα ίχνη εντοπίσθηκαν από τον τότε επιμελητή αρχαιοτήτων Δ. Θεοχάρη, ο οποίος το 1954 πραγματοποίησε τη γνωστή έρευνα μέσα σε τρία κτήματα με ισάριθμες δοκιμαστικές ανασκαφές. Η διεξοδική έκθεση των εργασιών του αποτέλεσε επί δεκαετίες την πληρέστερη μαρτυρία για την πρώτη εγκατάσταση του ανθρώπου στο έδαφος της Αττικής. Παλαιότερες ή νεώτερες από τότε μελέτες και δημοσιεύσεις με βασικό υλικό την κεραμεική ή λοιπά κινη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΜΟΡΓΟΣ ΙΙ - ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΠΥΡΓΟΙ
Το μοναδικό αρχαίο μνημείο που στέκεται όρθιο στην Αμοργό είναι ο μνημειακών διαστάσεων πύργος 'σ το Χωριό', ο πολυθρύλητος Πύργος του Βασίλη, στην ύπαιθρον χώραν της αρχαίας πόλεως της Αρκεσίνης, κοντά στο εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας. Μολονότι είναι γνωστός στην διεθνή βιβλιογραφία από το 1843, οι πρώτες συστηματικές εργασίες για την διάσωσή του από την φθορά του χρόνου, την βλαπτική επενέργεια των υπεραιωνόβιων θάμνων και τις ανθρώπινες επεμβάσεις, άρχισαν μετά από εκατόν πενήντα χρόνια, το 1993, χάρις στο χρηματικό κονδύλιο του Υπουργεί...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ
Οι πρώτοι κάτοικοι παρουσιάζονται στην Αττική με την αρχή της Νεολιθικής εποχής, γύρω στο 6000 π.Χ. Αμέσως σχηματίζουν οικισμούς, καλλιεργούν τη γη και χρησιμοποιούν τεχνικά μέσα για να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές ανάγκες και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Τα σημάδια που άφησαν στο έδαφος και τα φθαρμένα σκεύη τους μας οδηγούν στα βήματά τους και αφηγούνται την «ιστορία» τους. Οι μαρτυρίες παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά, σχολιάζονται κατά ενότητα και συνδέονται με το χώρο και το περιβάλλον. Τα ίδια τα ευρήματα αποκαλύπτουν τις ασχολίες...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΡΟΔΙΑΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ I: ΛΙΝΔΟΣ [ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ]
Το γεγονός, ότι ουδεμία άλλη πλην της Ρόδου εκ των προ των μηδικών ακμασασών ελληνικών πόλεων ή νήσων κατώρθωσεν αφ΄εαυτής να επιβιώση εν ακμή κατά τους μετά τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνος χρόνους αποδεικνύει και τον επικρατήσαντα κατά την εποχήν εκείνην ταχύτατον ρυθμόν αλλαγής των συντελεσάντων εις την διαμόρφωσιν του τύπου πόλις-κράτος όρων και την διορατικότητα των Ροδίων, οφειλομένην προφανώς εις μακροχρόνιον, πλουσίαν και βαθείαν ναυτιλιακήν, εμπορικήν, πολιτικήν, διπλωματική και πολιτιστικήν πείραν, ήτις βραδέως αλλ' ασφαλώς ωδήγησε το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ (ΤΡΑΥΛΟΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ, ΟΡΛΑΝΔΟΣ Κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ)
(. . .) Η ύλη η χρησιμοποιηθείσα δια το Λεξικόν ηντλήθη όχι μόνον από τους αρχαίους Έλληνας συγγραφείς και από ωρισμένους Λατίνους, αλλά και από τα κατάλοιπα των Γραμματικών και Λεξικογράφων και από τα λήμματα νεωτέρων λεξικών. Πραγματείαι τινές περί της αρχιτεκτονικής και της τεχνικής εν γένει των αρχαίων εχρησίμευσαν κυρίως προς πλησιεστέραν διασάφησιν των όρων μας. (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ ΜΕΛΑΝΟΜΟΡΦΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

ΑΡΧΕΙΟΝ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΤΕΤΡΑΤΟΜΟ)

ΡΥΘΜΟΙ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΛΟΞΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΠΛΑΣΤΙΚΗΝ

ΠΟΛΙΟΧΝΗ
Κατά την κατεδάφιση μιας μικρής εκκλησίας, κοντά στα Καμίνια, στην ανατολική πλευρά του νησιού, αποκαλύφθηκε εντοιχισμένη, λίθινη στήλη με χαραγμένα σημεία, που φυλάσσεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Η ανακάλυψη αυτή γνωστοποιήθηκε το 1905. Ο Alessandro Della Seta, διευθυντής της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής των Αθηνών από το 1919, ενδιαφέρθηκε για αυτή την ανακάλυψη και για τα χαράγματα πάνω στη στήλη, γιατί έμοιαζαν με εκείνα των ετρουσκικών επιγραφών που συχνά ανακαλύπτονταν στην Ιταλία. Το 1925, ο Ιταλός αρχαιολ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΧΡΗΣΤΗΡΙΑ ΕΛΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗ
Η ευχαρίστηση που δημιουργείται με την παράδοση του έργου τούτου στους μελετητές της ελληνικής αρχαιότητας μειώνεται από το ότι εκείνοι που ανέλαβαν τη σύνταξή του και, ο καθένας κατά τον χρόνο που του είχε οριστεί, την έφεραν σε πέρας, δεν βρίσκονται ανάμεσά μας για να ιδούν τη μορφή που έλαβαν οι κόποι τους. Είχα την τύχη να γνωρίσω και τους τρεις συντελεστές του έργου: τον Σωτήρη Δάκαρη (1916-6 Δεκ. 1996), την Ιουλία Βοκοτοπούλου (1939-25 Αυγ. 1995), συναδέλφους μου Εφόρους των Αρχαιοτήτων, και τον Τάσο Χρηστίδη (1946-26 Δεκ. 2004), καθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΜΥΚΗΝΩΝ
O παρών τόμος της σειράς των δημοσιεύσεων των ανασκαφών των Μυκηνών μετά το 1960 αφορά τις εργασίες στην περιοχή της λεγομένης Νοτιοδυτικής Συνοικίας της ακροπόλεως. Οι έρευνες στη συνοικία αυτή έγιναν κατά τα έτη 1966, 1972, 1973, 1974, 1988 και 1989. Το 1966 διευθυντής της ανασκαφής υπήρξε ο αείμνηστος καθηγητής Γ. Ε. Μυλωνάς με συνεργάτη τον γράφοντα και με τη συμμετοχή των φοιτητών Caroline Willis, Δανάης Αλιβιζάτου, Άννας Ξηρουχάκη, Leslie Crum και Larry Rosen. Το σχέδιο εξεπόνησε ο αρχιτέκτων Kenneth Shaar και οι φωτογραφίες έγιναν α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΑΛΑΝΕΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣΚΤΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΚΤΑΓΩΝΟΥ ΤΩΝ ΦΙΛΙΠΠΩΝ
Η παρούσα εργασία αποτελεί τον καρπό της έρευνάς μου κατά τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία, όπου επισκέφτηκα τα περισσότερα από τα γνωστά δημόσια και ιδιωτικά λουτρά που σχετίζονται τυπολογικά με το Βαλανείο των Φιλίππων. Το περιεχόμενο του βιβλίου αυτού κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε περιορισμένο αριθμό δακτυλογραφημένων αντιτύπων το 1986. Η μελέτη αποτελεί τμήμα της γενικής δημοσίευσης του συγκροτήματος που συντάσσεται μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας και την οποία πρόκειται να δημοσιεύσει η εν Αθήναις Αρχαιολογική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΣΤΕΡΟΜΥΚΗΝΑΙΚΟΙ ΕΛΛΑΔΙΚΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ

Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΣΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ 1834-1939
Η παρούσα μελέτη αποτελεί την πρώτη συστηματική εξιστόρηση των επεμβάσεων συντήρησης και αναστήλωσης που πραγματοποιήθηκαν στα αρχαία μνημεία τον πρώτο αιώνα της ζωής του νεοελληνικού κράτους. Οι επεμβάσεις αυτές εκτελέστηκαν από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, κύριο φορέα προστασίας των μνημείων στην Ελλάδα τον 19ο αι., και από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Η μελέτη βασίστηκε σε αρχειακές έρευνες, που απέδωσαν πλούσιους καρπούς, σε ενδελεχή βιβλιογραφική ενημέρωση αλλά και στα νέα στοιχεία που προέκυψαν σχετικά με τις παλαιότερες επεμβ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΚΑΙ ΝΑΩΝ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ (12ος-16ος ΑΙΩΝΑΣ) (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Οι εικόνες του Βυζαντινού Μουσείου της Καστοριάς μαζί με τις πολυάριθμες πού σώζονται στους ναούς της πόλεως, οι οποίες χρονικά εκτείνονται από το δεύτερο μισό του 12ου έως και τον 19ο αιώνα και αντιπροσωπεύουν τα σπουδαιότερα καλλιτεχνικά ρεύματα της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής κατά την περίοδο αυτή στον χώρο της Μακεδονίας, συγκαταλέγονται ανάμεσα στα σπουδαιότερα σύνολα φορητών εικόνων σε ποιότητα και αριθμό, που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας στο Άγιον Όρος, στην Θεσσαλονίκη, στην Βέροια, στην Κύπρο κ.ά. Από τους εξήντα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΕΡΓΙΝΑ ΙΙ - Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ
Ύστερα από την ανακάλυψη των βασιλικών τάφων στη Βεργίνα, το 1977, δημοσίευσα μια πρώτη έκθεση στα "Αρχαιολογικά Ανάλεκτα εξ Αθηνών" και στη συνέχεια πολλά άρθρα σε διάφορα περιοδικά. Η συνέχιση των ανασκαφών τα επόμενα χρόνια αποκάλυψε έναν ακόμη ασύλητο βασιλικό τάφο, άλλους συλημένους μακεδονικούς τάφους, το θέατρο των αρχαίων Αιγών, έναν μικρό ναό, μεγάλο τμήμα του τείχους της πόλης, και λείψανα οικοδομημάτων, ιδιωτικών και δημόσιων. Το ενδιαφέρον τόσο των αρχαιολόγων, όσο και του ευρύτερου κοινού, με οδήγησαν στην απόφαση να εκθέσω τα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΘΗΡΑΣ - ΔΥΤΙΚΗ ΟΙΚΙΑ
Η ανασκαφή στο Ακρωτήρι της Θήρας είναι, ίσως η σημαντικότερη της Αρχαιολογικής Εταιρείας κατά τον 20ό αιώνα. Η εύρεση του οικισμού και η ανασκαφή του, αποτέλεσμα επιστημοσύνης και διορατικότητας ξεπέρασε τις προσδοκίες της τολμηρότερης φαντασίας αρχαιολόγου. Η μεγάλη αυτή ανασκαφή είχε την τύχη να γίνει από τον διδάσκαλο γενεών Ελλήνων αρχαιολόγων, τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο, και να συνεχιστεί από τον μαθητή του Χρίστο Ντούμα. Παράλληλα προς το έργο της συντήρησης και της προστασίας των ερειπίων και των κινητών ευρημάτων, μεγάλο έργο έχει γίν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ Η ΓΕΝΕΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ (ΔΙΤΟΜΟ)
Εις την παρούσαν εργασίαν, η οποία περιλαμβάνει αποθησαυρισμόν των κατά τον πρώτον αιώνα ερεύνης, από του Schliemann μέχρι σήμερον, εντοπισθεισών προϊστορικών θέσεων της Ελλάδος, ταξινομημένων κατά περίοδον και περιοχήν ώστε να διευκολύνεται η ιστορική έρευνα, επεχείρησα απολογισμόν και συστηματοποίησιν του μέχρι σήμερον συντελεσθέντος έργου εις τον τομέα της προϊστορικής εξερευνήσεως της Ελλάδος, ίνα αφ' ενός διασφαλισθή η επιτελεσθείσα περίοδος και αφ' ετέρου τα επιτευχθέντα αποτελέσματα καταστούν ευπρόσιτα εις τους ερευνητάς. [...] (Από...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Τα βυζαντινά μοναστήρια ήσαν αυτό τούτο μία μικρογραφία πόλεως ήσαν συνοικισμοί ανθρώπων, τους οποίους ήνωνε κοινόν ιδεώδες: η φυγή των εγκοσμίων, η συνεχής προσευχή και άσκησις και η εις τον Θεόν προσήλωσις, δι' ων πάντων καθίστατο προσιτωτέρα η σωτηρία της ψυχής και η βασιλεία των ουρανών. Και ως πάσα πόλις είχε κατά την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα τα τείχη της, ίνα προασπίζη εαυτήν κατά των εχθρών ή των επιδρομέων, ούτω και αι εις απόκεντρα συνήθως μέρη ιδρυόμεναι μοναί, περικλείουσαι συνηθέστατα ανεκτίμητα κειμήλια και χρησιμοποιούμεν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΕΦΑΝΟΣ Α. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗΣ (1818-1899)
Μεγάλο μέρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας (1859-1894) κυριαρχείται από την προσωπικότητα του Γραμματέως της Στεφάνου Κουμανούδη, ο οποίος έδωσε, πρώτος, μορφή και σκοπό στην Εταιρεία και στην ελληνική αρχαιολογία. Παρά το γεγονός ότι ενωρίς ο Κουμανούδης είχε τύχει καθολικής αναγνώρισης, ως πνευματική και επιστημονική μορφή, ο βίος του και το έργο του δεν είχαν εξεταστεί όπως άρμοζε. Η έρευνα των χειρογράφων καταλοίπων του, που έγινε εντολή και δαπάνη της Αρχαιολογικής Εταιρείας κατά τα έτη 1990-1993, φανέρωσε νέα στοιχεία για τις πολιτικές...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΣΕΠΙ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ
[. . .] Η θέση Τσέπι βρίσκεται στα ανατολικά του λόφου Κοτρώνι και η μικρή έκτασή της, σχετικά ακαθόριστη, περιορίζεται σε λίγους αγρούς. Το τοπωνύμιο σημαίνει στην αλβανική γλώσσα ράμφος και προήλθε προφανώς από παρομοίωση της επιμήκους προβολής του λόφου μέσα στην πεδιάδα με το ράμφος πτηνού. Το νεκροταφείο της Πρωτόχαλκης εποχής σχηματίσθηκε στη ρίζα του λόφου, σε ομαλή ισόπεδη επιφάνεια δυτικά της κεντρικής λεωφόρου, που οδηγεί στο σημερινό χωριό του Μαραθώνος. Σε παλαιά εποχή, πολύ πριν από τη δημιουργία του νεκροταφείου, το Σκόρπιο Π...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΡΩΤΟΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΕΝ ΚΥΠΡΩ

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΘΗΣΕΑ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΙΝ

ΤΟ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΝ ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΦΩΚΙΔΟΣ