ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ ΜΕΛΑΝΟΜΟΡΦΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

Η ΒΛΑΧΕΡΝΑ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Η μονή της Βλαχέρνας βρίσκεται απέναντι από την Άρτα, από την οποία τη χωρίζει ο ποταμός Άραχθος, υψωμένη στο άκρο του χωριού Βλαχέρνα, που της οφείλει το όνομα. Ως μονή «της Βλαχερνιτίσσης» αναφέρεται στην πρώτη γνωστή μαρτυρία της λίγο πριν από το 1230, σε συνοδική πράξη του μητροπολίτη Ναυπάκτου και Άρτης Ιωάννη Αποκαύκου για τη μετατροπή της ανδρικής τότε μονής σε γυναικεία. [...] Οι τοιχογραφίες που κόσμησαν κατά τον 13ο αιώνα το καθολικό της μονής της Βλαχέρνας πραγματοποιήθηκαν σε δύο φάσεις ζωγραφικής, του ναού και του νάρθηκα, αντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, 1940-1944
Στη 12 Οκτωβρίου συμπληρώθηκαν πενήντα χρόνια, μισός αιώνας από την απελευθέρωση της Αθήνας οπό την εχθρική κατοχή. Θα τιμηθή όπως αρμόζει στη μεγάλη σημασία της. Κατά τα χρόνια του Πολέμου και της Κατοχής (1940-1944) όλοι οι Έλληνες αντιμετώπισαν πρωτοφανείς καταστάσεις τη μακρόχρονη τυραννία και βία εχθρικών στρατευμάτων, τον φόνο, τον λιμό, την καταστροφή. Από τις συνέπειες της Κατοχής υπέφερε όλο το Έθνος. Οι αρχαιότητες δεν έμειναν αλώβητες και η Αρχαιολογική Υπηρεσία βρέθηκε στην παράλογη θέση να καταστρέφει το έργο που γενιές Ελλήν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΥΘΜΟΙ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΛΟΞΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΠΛΑΣΤΙΚΗΝ

ΜΥΚΗΝΑΙΚΑ ΣΦΡΑΓΙΣΤΙΚΑ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙΑ
Οι σφραγίδες εμφανίζονται για πρώτη φορά στη Μεσοποταμία στα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ., ενώ προς το τέλος της ίδιας χιλιετίας κάνουν την εμφάνιση τους στην Αίγυπτο καί στη Συρία, απ' όπου και έγιναν γνωστές στην Κρήτη. Οί πρώτες μινωικές σφραγίδες χρονολογούνται στην ΠΜ II περίοδο, γύρω στο 2500 π.Χ., και εξελίσσονται γρήγορα παρουσιάζοντας μεγάλη ποικιλία σχημάτων και εικονιστικών παραστάσεων. Σέ μια εποχή όπου κλειδαριές καί λουκέτα δεν υπήρχαν, οι σφραγίδες ήταν το μέσον για να κατοχυρώνεται καί να ελέγχεται ή περιουσία. Ήταν αδύνατο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΟΧΝΗ
Κατά την κατεδάφιση μιας μικρής εκκλησίας, κοντά στα Καμίνια, στην ανατολική πλευρά του νησιού, αποκαλύφθηκε εντοιχισμένη, λίθινη στήλη με χαραγμένα σημεία, που φυλάσσεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Η ανακάλυψη αυτή γνωστοποιήθηκε το 1905. Ο Alessandro Della Seta, διευθυντής της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής των Αθηνών από το 1919, ενδιαφέρθηκε για αυτή την ανακάλυψη και για τα χαράγματα πάνω στη στήλη, γιατί έμοιαζαν με εκείνα των ετρουσκικών επιγραφών που συχνά ανακαλύπτονταν στην Ιταλία. Το 1925, ο Ιταλός αρχαιολ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΧΡΗΣΤΗΡΙΑ ΕΛΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗ
Η ευχαρίστηση που δημιουργείται με την παράδοση του έργου τούτου στους μελετητές της ελληνικής αρχαιότητας μειώνεται από το ότι εκείνοι που ανέλαβαν τη σύνταξή του και, ο καθένας κατά τον χρόνο που του είχε οριστεί, την έφεραν σε πέρας, δεν βρίσκονται ανάμεσά μας για να ιδούν τη μορφή που έλαβαν οι κόποι τους. Είχα την τύχη να γνωρίσω και τους τρεις συντελεστές του έργου: τον Σωτήρη Δάκαρη (1916-6 Δεκ. 1996), την Ιουλία Βοκοτοπούλου (1939-25 Αυγ. 1995), συναδέλφους μου Εφόρους των Αρχαιοτήτων, και τον Τάσο Χρηστίδη (1946-26 Δεκ. 2004), καθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΑΛΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΡΑ
Δεν είναι ο Μυστράς πολύτιμος μόνον διά τας εκκλησίας του με την κομψήν αρχιτεκτονικήν των και τας σπουδαιοτάτας διά την ιστορίαν της ζωγραφικής τοιχογραφίας των, αλλά και διά τας πολλάς και ιδιορρύθμους ιδιωτικάς οικίας του, διά τα παλάτια του, διά τα οχυρωματικά του τείχη και το φρούριον, διά τους ελικοειδείς δρόμους του και τας καμαρωτάς κρήνας, άτινα πάντα αποτελούσιν εν μοναδικόν εις το είδος των σύνολον, μίαν βυζαντινήν πόλιν, από την οποίαν μόνον οι κάτοικοι λείπουσι. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΑ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΗ
(. . .) Το θέμα της λατρείας των ηρώων και της απόδοσης ύψιστων μεταθανάτιων τιμών σε επιφανείς πολίτες θεωρήθηκε αναγκαίο να μελετηθεί και να προταχθεί, όχι απλώς γιατί βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αρχαιογνωστικής έρευνας, αλλά γιατί η Μεσσήνη αποτελεί σπάνιο παράδειγμα αρχαίας πόλεως στον ελλαδικό χώρο, όπου αποκαλύπτεται ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός ηρώων-ιερών και υπέργειων ταφικών κτισμάτων intra muros, σε σχέση μάλιστα με πολυσύχναστα δημόσια οικοδομήματα. Οι ήρωες και οι επιφανείς Μεσσήνιοι νεκροί, μέσω των λατ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
Πέντε χιλιάδες χρόνια έχουν περάσει από τη στιγμή που άνθρωποι εγκαταστάθηκαν στο βραχώδες ακρωτήριο, τη σημερινή «Κολόνα» και δημιούργησαν ένα χωριό. Μέσα σε δύο χιλιάδες χρόνια έκτισαν έντεκα επάλληλους οικισμούς. Οι άνθρωποι και τα σπίτια τους προστατεύονταν από τείχη. Οι κάτοικοι ήταν ψαράδες και ικανοί ναυτικοί. Γνώριζαν, επίσης, πώς να αξιοποιήσουν την περιοχή γύρω από τον λόφο καλλιεργώντας τα χωράφια με δημητριακά. Μπορούσαν ακόμη να επεξεργαστούν το μέταλλο και από μας είναι γνωστό το πρωιμότερο καμίνι για την τήξη ορειχάλκου. Τον...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΜΥΚΗΝΩΝ
O παρών τόμος της σειράς των δημοσιεύσεων των ανασκαφών των Μυκηνών μετά το 1960 αφορά τις εργασίες στην περιοχή της λεγομένης Νοτιοδυτικής Συνοικίας της ακροπόλεως. Οι έρευνες στη συνοικία αυτή έγιναν κατά τα έτη 1966, 1972, 1973, 1974, 1988 και 1989. Το 1966 διευθυντής της ανασκαφής υπήρξε ο αείμνηστος καθηγητής Γ. Ε. Μυλωνάς με συνεργάτη τον γράφοντα και με τη συμμετοχή των φοιτητών Caroline Willis, Δανάης Αλιβιζάτου, Άννας Ξηρουχάκη, Leslie Crum και Larry Rosen. Το σχέδιο εξεπόνησε ο αρχιτέκτων Kenneth Shaar και οι φωτογραφίες έγιναν α...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ο αριθμός των εκκλησιών, αι οποίαι ανηγέρθησαν επί Τουρκοκρατίας είναι πολύ μεγάλος, τουθ' όπερ αποδεικνύει την προσήλωσιν των Ελλήνων προς την πάτριον θρησκείαν των, μόνην παρηγοριάν και μόνην ελπίδα κατά τους σκοτεινούς χρόνους της δουλείας. Η εξέτασις των χρησιμοποιηθέντων τύπων ναών αποδεικνύει την εμμονήν των χριστιανών αρχιτεκτόνων εις τους τύπους και τας μεθόδους της βυζαντινής παραδόσεως. Κατά την μακράν αυτών δουλείαν οι Έλληνες επέδειξαν και εν τω πεδίω της αρχιτεκτονικής, τας αυτάς υψηλάς αρετάς προσηλώσεως εις τας χιλιετείς παρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ (ΤΡΑΥΛΟΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ, ΟΡΛΑΝΔΟΣ Κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ)
(. . .) Η ύλη η χρησιμοποιηθείσα δια το Λεξικόν ηντλήθη όχι μόνον από τους αρχαίους Έλληνας συγγραφείς και από ωρισμένους Λατίνους, αλλά και από τα κατάλοιπα των Γραμματικών και Λεξικογράφων και από τα λήμματα νεωτέρων λεξικών. Πραγματείαι τινές περί της αρχιτεκτονικής και της τεχνικής εν γένει των αρχαίων εχρησίμευσαν κυρίως προς πλησιεστέραν διασάφησιν των όρων μας. (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΑΛΑΝΕΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣΚΤΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΚΤΑΓΩΝΟΥ ΤΩΝ ΦΙΛΙΠΠΩΝ
Η παρούσα εργασία αποτελεί τον καρπό της έρευνάς μου κατά τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία, όπου επισκέφτηκα τα περισσότερα από τα γνωστά δημόσια και ιδιωτικά λουτρά που σχετίζονται τυπολογικά με το Βαλανείο των Φιλίππων. Το περιεχόμενο του βιβλίου αυτού κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε περιορισμένο αριθμό δακτυλογραφημένων αντιτύπων το 1986. Η μελέτη αποτελεί τμήμα της γενικής δημοσίευσης του συγκροτήματος που συντάσσεται μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας και την οποία πρόκειται να δημοσιεύσει η εν Αθήναις Αρχαιολογική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΣΤΕΡΟΜΥΚΗΝΑΙΚΟΙ ΕΛΛΑΔΙΚΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ

ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Στα τέλη του 5ου π.Χ. αι. ο Ασκληπιός λατρεύεται και στην Αθήνα, η λατρεία του ήλθε από την Επίδαυρο. Από το ιερό του θεού στον Πειραιά, που ανασκάφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, τίποτε δεν σώζεται σήμερα. Τα ευρήματα ωστόσο από την ανασκαφή εκείνη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιώς και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, βοηθούν στον σχηματισμό εικόνας της διαδικασίας θεραπείας που εφαρμοζόταν στο ιερό. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ 170 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 1837-2007
Μία από τις σημαντικές στιγμές της ιστορίας του ελληνικού κράτους είναι η ίδρυση της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, τον Ιανουάριο του 1837. Με έναυσμα τον ρωμαντικό κλασικισμό ενός Έλληνος του Εξωτερικού, του Κωνσταντίνου Μπέλιου, μια ομάδα λογίων, με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή και τον Κυριάκο Πιττάκη ίδρυσαν ένα σωματείο που έχει συμπληρώσει 170 χρόνια συνεχούς δράσης υπέρ των αρχαίων, του τόπου και της επιστήμης. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Κατά την παλαιοχριστιανικήν εποχήν (4ος - 6ος αιών) δύο θεμελιώδεις τύποι εκκλησιών ήσαν εν χρήσει: ο επιμήκης ορθογώνιος και ο περίκεντρος, δηλαδή ο διατεταγμένος συμμετρικώς πέριξ ενός κεντρικού σημείου. Και οι δύο αυτοί τύποι δεν επενοήθησαν από τους χριστιανούς, άλλ' είναι παλαιά κληρονομιά της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής. Η ορθογώνιος μορφή, ονομαζόμενη γενικώς βασιλική, περιλαμβάνει κτήρια μεγάλων διαστάσεων, διευθυνόμενα προς ανατολάς, καλώς αεριζόμενα και φωτιζόμενα πλουσίως, καλυπτόμενα δε δια ξύλινων στεγών .Όπως...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ
Οι πρώτοι κάτοικοι παρουσιάζονται στην Αττική με την αρχή της Νεολιθικής εποχής, γύρω στο 6000 π.Χ. Αμέσως σχηματίζουν οικισμούς, καλλιεργούν τη γη και χρησιμοποιούν τεχνικά μέσα για να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές ανάγκες και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Τα σημάδια που άφησαν στο έδαφος και τα φθαρμένα σκεύη τους μας οδηγούν στα βήματά τους και αφηγούνται την «ιστορία» τους. Οι μαρτυρίες παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά, σχολιάζονται κατά ενότητα και συνδέονται με το χώρο και το περιβάλλον. Τα ίδια τα ευρήματα αποκαλύπτουν τις ασχολίες...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΣΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ 1834-1939
Η παρούσα μελέτη αποτελεί την πρώτη συστηματική εξιστόρηση των επεμβάσεων συντήρησης και αναστήλωσης που πραγματοποιήθηκαν στα αρχαία μνημεία τον πρώτο αιώνα της ζωής του νεοελληνικού κράτους. Οι επεμβάσεις αυτές εκτελέστηκαν από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, κύριο φορέα προστασίας των μνημείων στην Ελλάδα τον 19ο αι., και από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Η μελέτη βασίστηκε σε αρχειακές έρευνες, που απέδωσαν πλούσιους καρπούς, σε ενδελεχή βιβλιογραφική ενημέρωση αλλά και στα νέα στοιχεία που προέκυψαν σχετικά με τις παλαιότερες επεμβ...
Διαβάστε περισσότερα...