ΕΝΝΟΙΑ

Η ΗΘΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ PAUL RICOEUR
Ο Paul Ricoeur (1913-2005) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Γάλλους στοχαστές της Σύγχρονης Ηθικής Φιλοσοφίας του 20ού αιώνα. Την έννοια του θανάτου από νωρίς, από τα παιδικά του χρόνια, την είχε βιώσει· η μητέρα του πέθανε έξι μήνες μετά τη γέννησή του και ο πατέρας του σκοτώθηκε το 1915 στο μέτωπο του πολέμου στη μάχη της Μάρνης. Υπήρξε ο φιλόσοφος, ο πνευματικός κληρονόμος του Χούσσερλ και του χριστιανικού υπαρξισμού των Γκαμπριέλ Μαρσέλ και Καρλ Γιάσπερς. Εντός του στοχασμού του διαλέγεται με τη θεολογία, την ιστορία, την ψυχανάλ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΙΟΝΕΣΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΦΚΑ
Ο Ευγένιος Ιονέσκο γεννήθηκε στη Ρουμανία από Ρουμάνο πατέρα και Γαλλίδα μητέρα. Εγκατέλειψε τη Ρουμανία το 1938 και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Στο έργο του δεικνύεται η τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και η υπαρξιακή αγωνία. Ο Ιονέσκο συνομιλεί με τον θάνατο εντός ενός κόσμου στον οποίο κυριαρχεί το Κακό, δηλαδή το παράλογο, και καταφεύγει στην αντοχή του Ιώβ ότι: Είμαστε όλοι Ιώβ, χωρίς Θεό. Γι' αυτό και τελικά υποκλινόμαστε στο Κακό, με τον ίδιο τρόπο που υποτασσόμαστε αναγκαστικά στον θάνατο. Η ύπαρξη βυθίζεται εντός της αβύσσου, αγω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ
Όταν το 1936 Ορθόδοξοι θεολόγοι, ιεράρχες και λαϊκοί, συναντήθηκαν στην Αθήνα, στο Α' Συνέδριο Ορθοδόξου Θεολογίας, αναγνώρισαν τη σπουδαιότητα της οικουμενικής κίνησης και τη σημασία της Ορθόδοξης συμμετοχής σε αυτήν. Συζήτησαν για την ανάγκη του διαλόγου με τις άλλες Εκκλησίες, με τον κόσμο και τις προκλήσεις των καιρών, με τις ανησυχίες και τα ερωτήματα του ανθρώπου όπως εκφράζονται σε κάθε εποχή. Κατέληξαν σε πολύτιμα συμπεράσματα, ακολουθώντας την προτροπή και το παράδειγμα του θεανθρώπου Ιησού Χριστού, των αποστόλων και των πατέρων τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο «ΠΟΙΜΗΝ» ΤΟΥ ΕΡΜΑ
Οι σχεσιακές οντολογικές δομές ανάμεσα στον αρχέγονο ή αρχαϊκό Χριστιανισμό -και δη από του β' μ.Χ. αιώνα και εξής- και στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία απετέλεσαν το έναυσμα για την δημιουργία της επιστημονικής αυτής συγγραφικής προσπάθειας. Μάλιστα, το μεταποστολικό εργίδιο «Ποιμήν του Ερμά», συνιστά ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της ως άνω σχέσης μεταξύ Χριστιανισμού και Φιλοσοφίας, μίας σχέσης ιδιαιτέρως διακριτής, αλλά ταυτόχρονα και εκλεκτικής. Και τούτο, καθότι τα φιλοσοφικά ρεύματα της αρχαιότητας με τους ποικιλότροπους μετασχηματισμού...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΡΟΥΘ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ
Το βιβλίο της Ρουθ αποτελεί ένα από τα συντομότερα, από πλευράς περιεχομένου, βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Η διήγησή του αφορά στις περιπέτειες αρχικώς της οικογένειας του βηθλεεμίτη Ελιμέλεχ και της συζύγου του Νωεμίν, όπως και των δύο γιων του Μααλών και Χελαιών και συνεχίζει με τις βιοτικές δυσκολίες της Νωεμίν και της νύφης της Ρουθ μέσα στα πλαίσια της βηθλεεμιτικής κοινωνίας του 5ου-4ου αι. π.Χ. Η διήγηση ολοκληρώνεται με το γάμο της Ρουθ με τον Βοόζ και την απόκτηση του Ωβήδ, προπάτορα του βασιλέως Δαβίδ. Παρά τη σύντομη διήγησή του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
Η προσπάθεια του ανθρώπου να προσεγγίσει το μυστήριο του ενός Τριαδικού Θεού, δηλαδή τις αΐδιες σχέσεις των υποστάσεων της Αγίας Τριάδος κατά το έργο εκάστης στο μυστήριο της θείας οικονομίας, υπερβαίνει τα φυσικά όρια των γνωστικών μας ικανοτήτων. Η μόνη πρόσβαση του ανθρώπου στη γνώση του Θεού βασίζεται στα δεδομένα της θείας αποκαλύψεως και στη μετοχή των άκτιστων θείων ενεργειών κατά τις διαρκείς του Θεοφάνειες. Γι' αυτόν το λόγο, όπως σημειώνει και ο Ν. Ματσούκας, η ερμηνεία της πίστεως της Ανατολικής Εκκλησίας αναφέρεται με πολύ διστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η θεολογία των Πατέρων της Εκκλησίας αναπτύχθηκε και διατυπώθηκε επί τη βάσει των προκλήσεων που δέχθηκαν αυτοί από τις διάφορες αιρετικές ομάδες στην προσπάθειά τους να διαβρώσουν την πίστη και να καταλύσουν το Σώμα της Εκκλησίας. Προς τούτο χρησιμοποίησαν την ανθρώπινη εμπειρία και προσπάθησαν να ερμηνεύσουν την πίστη της Αγίας Γραφής μέσω της ανθρωπίνης σκέψεως και της συγχρόνου κάθε φορά επιστήμης. Ο σκοπός τους είναι σαφής και φαίνεται ευκρινώς, όταν αλλάζουν το όνομα του Κυρίου της δόξης "εν ομοιώματι εικόνος φθαρτού ανθρώπου" και αν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο «ΦΟΒΟΣ ΘΕΟΥ» ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ
Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος απέναντι σε φαινόμενα που προσλαμβάνουν μεγαλειώδη και ασυνήθιστο για τα δεδομένα της ανθρώπινης λογικής χαρακτήρα αντιλαμβάνεται την αίσθηση μιας παρουσίας που τον ξεπερνά και του προκαλεί το συναίσθημα του δέους. Στην Παλαιά Διαθήκη Θεός εκδηλώνει το μεγαλείο του μέσα από τα σημεία με τα οποία κατακλύζεται η κτίση Του. Το μεγαλείο της αποκάλυψης του ενός Θεού προκαλεί τον ιερό φόβο τόσο του Ιακώβ μετά το νυχτερινό όραμά του όσο και του Μωυσή ενώπιον της φλεγόμενης βάτου. Ωστόσο, η αίσθηση αυτή του δέους έναντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΚΙΜΙΑ ΣΤΙΣ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ
Οι αρχικές καταβολάδες του Χριστιανισμού είχαν το στοιχείο του νεοφανούς και άκρως αναγκαίου για την αντιμετώπιση από τους ανθρώπους των αναγκών της εποχής των. Η πρόσληψη, όμως, και διάδοση της νέας πίστης εντός της ελληνορωμαϊκής εποχής δεν θα ήταν καθόλου εύκολη, χωρίς να συντρέξουν την νέα πίστη κάποια στοιχεία από τις καθεστηκυίες θρησκευτικές αντιλήψεις είτε του Ιουδαϊσμού είτε του Ελληνισμού, τις οποίες η νέα θρησκεία αναχώνευσε εντός των ιδικών της, τις οικειώθηκε, και έτσι τις παρέδωκε στους πιστούς της. Εντός, όμως, της Εκκλησίας...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΒΡΑΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Η παρούσα μέθοδος, καρπός πολυετούς ερευνητικής και διδακτικής εμπειρίας, αποσκοπεί στην κατά το δυνατόν άρτια εκμάθηση της αρχαίας εβραϊκής γλώσσας, στην οποία ως γνωστόν, έχει γραφεί το πρωτότυπο κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης, το οποίο δεν μπορεί να αντικατασταθεί από καμία μετάφραση όσο πιστή και αν είναι αυτή. Προς τούτο χωρίσαμε την ύλη της γραμματικής σε επί μέρους μαθήματα, παραθέσαμε ασκήσεις και το αντίστοιχο προς αυτές λεξιλόγιο, προς εμπέδωση της σχετικής ύλης, και καταχωρίσαμε τους σχετικούς πίνακες των διαφόρων κατηγοριών των ρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1453 μ.Χ. ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
Το βιβλίο που έχετε στα χέρια σας σκοπό έχει να βοηθήσει την κατανόηση και αφομοίωση της ύλης του σχολικού βιβλίου της Ιστορίας. Το σχολικό βιβλίο έχει γραφεί με σύγχρονο πνεύμα και είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες των ΤΕΕ: είναι απλό και κατανοητό, έχει πλούσια και ενημερωτική εικονογράφηση, ενδιαφέρουσες -κατά κανόνα- ερωτήσεις και δραστηριότητες. Ωστόσο, έχει μια σοβαρή αδυναμία. Επιχειρεί να καλύψει μια τεράστια ιστορική περίοδο, απ' την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) ως τις μέρες μας. Φυσικό είναι να παραλείπονται σημαν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ GEORGE BERKELEY
Η παρούσα μελέτη αναφέρεται διεξοδικά σε δύο βασικές έννοιες με τις οποίες ασχολήθηκε ο Berkeley, την Ύλη και το Πνεύμα, αλλά και επεκτείνεται παράλληλα σε κάποιες άλλες πτυχές του φιλοσοφικού του στοχασμού. [...] Στο πρώτο κεφάλαιο διερευνούμε το πρόβλημα των καθολικών εννοιών, όπου εντάσσεται και ο ειδικότερος προβληματισμός που αφορά στην Ύλη και το Πνεύμα, και προσπαθούμε να εξετάσουμε τις θεωρίες που έχουν, ως τώρα, επιχειρήσει να δώσουν κάποια λύση στο μεγάλο αυτό ζήτημα. Παράλληλα, αναφέρονται και κάποια στοιχεία για τον Berkeley πο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΘΥΣΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟΝ ΒΙΒΛΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛ, ΤΗΝ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Ένα από τα πιο δυσεπίλυτα, αλλά ενδιαφέροντα ερευνητικά ζητήματα που απαντούν στο κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης αποτελεί εκείνο των θυσιών παιδιών στον αρχαίο Ισραήλ. Πρόκειται για ένα θέμα που, ενώ οπωσδήποτε προκαλεί αποτροπιασμό στον σύγχρονο άνθρωπο, φαίνεται πως αποτελούσε μία συνήθη πρακτική στον αρχαίο κόσμο και, κατά περίπτωση, και στον βιβλικό Ισραήλ της εποχής του Σιδήρου (1200-586 π.Χ.). Η έρευνα, η οποία έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, έχει επικεντρωθεί σε θέματα που σχετίζονται με την έκταση που λάμβανε το φαινόμενο των θυσι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΩΡΑΙΟ
Στην παρούσα μελέτη, η Πολυξένη Ζινδριλή, εξετάζει το πρόβλημα του ωραίου, για το οποίο όμως ο Γάλλος φιλόσοφος δεν έχει αφήσει κάποιο αυτοτελές κείμενο. Γι' αυτό η συγγραφέας αναλαμβάνει να αναζητήσει τα ίχνη του προβλήματος και να ανασυγκροτήσει την εκδοχή τού Bergson για το ωραίο. Μάλιστα, η ίδια οριοθετεί το εγχείρημά της ακολουθώντας την μέθοδο της εσωτερικής ερμηνείας, δηλαδή της ερμηνείας του αρχικού κειμένου διά του κειμένου, και συγχρόνως διαχωρίζοντας το κείμενο του Γάλλου φιλοσόφου από την ιστορία των πολλών επιδράσεών του. Το ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Μπροστά στη ζωγραφική απεικόνιση ενός μέρους της φυσικής ή της κοινωνικής πραγματικότητας είναι δυνατόν να αναρωτηθούμε: πως αναγνωρίσαμε το απεικονιζόμενο αντικείμενο; Η απόδοσή του μπορεί να χαρακτηριστεί "πιστή"; Μας πληροφορεί για κάτι ή το καθιστά παρόν, σαν πραγματικό; Την ίδια την πραγματικότητα μπορώ άραγε να τη γνωρίσω ή την κατασκευάζω με τον δικό μου νοητικό και γλωσσικό εξοπλισμό; Η φιλοσοφική αντιμετώπιση τέτοιων ερωτημάτων καθορίζεται πάντοτε από τα εννοιακά πλαίσια που έχουν εκάστοτε υιοθετηθεί. Σε ένα πλαίσιο νομιναλιστικό...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ
Η Ανάσταση του Χριστού αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της χριστιανικής πίστης. Αυτό διατυπώνει με σαφήνεια ο απόστολος Παύλος: "Ει δε Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις υμών" (Α' Κορ. 15, 17)· εάν ο Χριστός δεν αναστήθηκε, όλα είναι μάταια, δεν υπάρχει ελπίδα και προσδοκία σωτηρίας του ανθρώπου. Η νίκη του Χριστού κατά του θανάτου, η συντριβή του βασιλείου του Άδη, είναι η προϋπόθεση και η απαρχή της σωτηρίας της ανθρωπότητας, της συμμετοχής των πιστών στη Βασιλεία του Θεού στα Έσχατα. Αυτήν τη θεμελιώδη διδασκαλία της Εκκλησίας για τη ζωή ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η παρούσα έκδοσις πληροί από μακρού υπάρχον κενόν. Ο Έλλην μελετητής του ιουδαϊσμού και του χριστιανισμού, αλλά και ο γενικώτερον ενδιαφερόμενος δια την θρησκευτικήν φιλολογίαν των χρόνων της γενέσεως του χριστιανισμού διανοούμενος Έλλην, εις την μετά χείρας σειράν θα έχουν συγκεντρωμένα τα ιουδαϊκά απόκρυφα κείμενα εις ελληνικήν γλώσσαν. Τα κείμενα αυτά εγράφησαν κατά την χρονικήν περίοδον μεταξύ των δύο Διαθηκών, της Παλαιάς και της Καινής, ήτοι από το 200 π.Χ. έως το 100 μ.Χ. περίπου, είναι δε ως εκ τούτου αμέσως εμφανής η σπουδαιότης τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ 1
Η αλήθεια, η οποία έχει αποκαλυφθεί από τον Τριαδικό Θεό, αποτελεί, ως γνωστόν, την απαραίτητη και ασφαλή πυξίδα του πιστού για την επιλογή του ορθού προσανατολισμού και την επίτευξη του πνευματικού προορισμού του, δηλαδή την κοινωνία με τον Θεό και τη μετοχή σε Αυτόν, που συνιστούν τη μακαριότητα και τη σωτηρία του ανθρώπου. Κεντρική θέση στην όλη δογματική διδασκαλία της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας, και μάλιστα στην τριαδική Θεολογία, κατέχει η έννοια του ομοουσίου. Τούτο μπορεί να χαρακτηρισθεί, χωρίς υπερβολή, ως η καρδιά και το κέντ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΝΔΑΙΩΝ
Το παρόν πόνημα αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια έκθεσης υλικού που συνέλεγα και επεξεργαζόμουν εδώ και κάμποσα χρόνια. Το θέμα είναι αναμφίβολα ενδιαφέρον, αν και εξόχως "στριφνό". Τα κείμενα και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των Μανδαίων είναι γενικά άγνωστα στο πλατύ κοινό. Ακόμη χειρότερα, άγνοια υπάρχει και για το γεγονός πως οι Μανδαίοι είναι ένας αρχαίος λαός με μια ιδιαίτερη (αν και σίγουρα αφανή) παρουσία στην Ιστορία έως και τις μέρες μας, ως το τελευταίο απομεινάρι της παμπάλαιας αίρεσης (αν ήταν μόνο μία) των Γνωστικών μια παρουσία...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΜΝΟΙ ΤΩΝ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μια παρουσίαση αρχαίων ύμνων του μυστικού Ιουδαϊσμού για τα ουράνια παλάτια του Θεού, για αθώρητους στον φυσικό οφθαλμό κήπους από φως, όπως τους οραματίζονταν οι πρόγονοι της πασίγνωστης πλέον Καμπάλα. Εδώ, εκστατικές πρακτικές της αρχαιότητας γίνονται μέσα επίτευξης μιας εντυπωσιακής ψυχανωδίας, ενώ το αινιγματικό Βιβλίο της Δημιουργίας συναντά τις παλαιές ελληνικές τεχνικές απομνημόνευσης ή την επτασφράγιστη ars memoria, όπως αυτή έγινε αργότερα γνωστή στη Δύση. Όπου ο ναός της Ιερουσαλήμ γίνεται εσωτερική, ν...
Διαβάστε περισσότερα...