ΕΥΘΥΝΗ

ΓΙΑ ΔΑΚΡΥΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΓΙΟΥΣ
Η αντιφατικότητα στο στοχασμό που παρουσιάζουν όλα τα κείμενα του Σιοράν, στοχασμό ασυνεπή, θα προκαλούσε εύκολα το χαρακτηρισμό του ως παραδοξολόγου, ακόμη και ως μηδενιστή. Ακριβώς δεν είναι, φρονώ, ούτε το ένα ούτε το άλλο - τουλάχιστον στο βιβλίο του αυτό. Είναι μια νεαρή ύπαρξη που συνειδητοποιεί το περίπλοκο αίνιγμα που θέτει στη σκέψη της η παρουσία της μέσα στον κόσμο - και η παρουσία της μέσα στον ίδιο της τον εαυτό. Μέσα σ' ετούτη την κατάσταση παλινδρομώντας, προβαίνει σε αλλεπάλληλες στιγμιαίες αυτοψίες, σε δραματικές καταγραφέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΕΝΑΝ ΙΕΡΕΑ
Αν και σχετικά σύντομος, ό βίος της Σιμόν Βέιλ (1909-1943) θά μπορούσε να αποτελέσει την πρώτη ύλη ενός ευφάνταστου κινηματογραφικού σεναρίου. Αυτό σε μια πρώτη ή επιφανειακή ανάγνωσή του. Διότι, πίσω από την καταιγιστική πυκνότητα των θεαματικών εναλλαγών και των υπόκωφων εντάσεων του, μοιάζει να συνοψίζει τους προβληματισμούς μιας ολόκληρης εποχής. Στή συνέχεια, θά προσπαθήσουμε να χαράζουμε με αδρές γραμμές την περιπετειώδη διαδρομή του εσωτερικού και δημόσιου βίου της γαλλίδας συγγραφέως πάνω στη φαιόχρωμη τοιχογραφία των αδιεξόδων πού...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
(. . .) Για τον προσεκτικό λοιπόν αναγνώστη, όσα περιλαμβάνονται στο «Ο ελληνισμός μου και οι Έλληνες», όπως εξηγούν τες ελπίδες, που έμελλε, από αντίδραση στην κυριαρχούσα μικροπολιτική, να στηρίξη ο Ίων κατά τα έτη 1909-’10 και ’11 στον ανήσυχο και αποφασιστικόν κρητικόν πολιτευόμενο, και την πολύτιμη βοήθεια, που του έδωσε τότε ο αδελφός μου - καθώς άλλωστε και ο πατέρας μου-, έτσι εξηγούν και την αναπόφευκτη διαφωνία κι αντίθεση, που εκδηλώθηκε στα 1912. Γιατί γρήγορα ειδ’ ο Ίων πώς, με την επικράτηση της «ανοθρώσεως», η εξωτερική πολι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΚΡΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ
"...αν σταματήσουμε να μισούμε ή να περιφρονούμε τη γλώσσα μας, αν συμφιλιωθούμε μαζί της, θα ζήσουμε αύριο σ' ένα πνευματικό και επιστημονικό περιβάλλον πιο φιλικό προς εμάς. Το μέλλον χρειάζεται την ελληνική για να υδροδοτείται από αυτή γλωσσικά. Όποια ευρωπαϊκή γλώσσα κι αν εξελιχθεί σε παγκόσμια γλώσσα, σε μία οικονομική lingua franca, θα έχει την ανάγκη της ελληνικής η οποία και γι' αυτό πρέπει να διατηρηθεί ζώσα, σφριγώσα και ακμαία. Οι καρποί της πάντα θα είναι καρποί και για το παγκόσμιο λεξιλόγιο της επιστήμης και του πολιτισμού....
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ
Πριν, όλα ήταν μια απέραντη, ατέρμονη, ασύλληπτη, ακατανόητη και ιερά μυστηριώδης Κυριακή. Υπήρχε ο Θεός. Μόνος, Κύριος, Άναρχος, Ανείπωτος, ο Ών, πλήρης και απερίγραπτος. Τότε η Κυριακή δεν εγνώριζε Χρόνο, "εν αρχή" υπήρχε ο Άχρονος Θεός, το παν ήταν ο Θεός. Τίποτε πέρα από Αυτόν. Θεία Σιγή. Και πριν από τον κάθε άνθρωπο υπήρχε η ιερά Κυριακή. Γέννημα εκείνης της Σιγής η μυστηριώδης σιγή των σπερμάτων μέσα στις ωοθήκες του ζεύγους. Σε σιγή ζουν και αναμένουν να τα φορτίσει ο Έρως για να θερμανθούν, να κινηθούν μέσα στην σπασμωδική ένωση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Δεν είναι δα και τόσο εύκολο να σχηματίσουμε σαφή εικόνα για το τι καλείται έθνος. Τα χαρακτηριστικά τα πιο απλά και τα πιο έντονα μιας χώρας, ενός έθνους, ξεφεύγουν από την πραγματικότητα των ανθρώπων που κατοικούν σ' αυτή τη χώρα γιατί δεν εντυπωσιάζονται απ' ό,τι βλέπουν τόσο συχνά. Ο ξένος που τα παρατηρεί, σχηματίζει βέβαια έντονες εντυπώσεις γύρω απ' αυτά, αλλά δεν νοιώθει το πλήθος απ' τις εγκάρδιες ανταποκρίσεις κι απ' τις αόρατες αμοιβαιότητες που μ' αυτές συντελείται το μυστήριο της βαθειάς ένωσης εκατομμυρίων ανθρώπων. (. . .) (...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
«Τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι δρασκελίζουμε τον αιώνα που φεύγει για να εισέλθουμε στον αιώνα που εσίμωσε, θεωρούμε σκόπιμο και γόνιμο να οικειωθούν οι Έλληνες τον σοβαρό και νευρώδη στοχασμό ενός από τα πρώτα πνευματικά αναστήματα της Ισπανίας, του Χοσέ Ορτέγα υ Γκασσέτ, για το κρισιμότατο πρόβλημα που παλεύουμε να επιλύσουμε: το πρόβλημα της ευρωπαϊκής ομόνοιας και συνεργασίας. Και μπορεί, βέβαια, οι σημερινοί πολιτικοί και οι ευρω-γραφειοκράτες να μη μελετούν και να μη στοχάζονται σε όσο βάθος αρμόζει τα μεγάλα θέματα που έχουν εγερθεί εν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Το να πληροφορούμαστε, αφηρημένα, για την πραγματικότητα (υποθέτοντας ότι έχουμε τέτοιο δικαίωμα, επειδή το ιδιαίτερο, το "δυνάμει" συνιστούν μέρη που συγκροτούν το πραγματικό και το αντίθετο της αφαίρεσης) και να δίνουμε μια αφηρημένη απάντηση, είναι πολύ λιγότερο δύσκολο από όσο το να ρωτάμε τι σημαίνει ότι το τάδε συγκεκριμένο πράγμα είναι μια πραγματικότητα, από το να απαντούμε σε αυτή την ερώτηση. Γιατί η αφαίρεση δεν υπολογίζει αυτό το συγκεκριμένο πράγμα. Αλλά η δυσκολία συνίσταται ακριβώς στο να συνδέσουμε αυτό το πράγμα στην ιδανι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ, ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ
Ως γνήσιος διάδοχος του Ιπποκράτους ο Καθηγητής και ακαδημαϊκός κ. Γρηγόριος Κ. Σκαλκέας, ασκώντας με ζήλο και αφοσίωση υποδειγματική το επάγγελμά του ως λειτούργημα και ως καθήκον, φρόντισε να εμβαθύνει και συγχρόνως να διευρύνει την μελέτη του ανθρώπου συναρτώντας τον με τα προβλήματα και τα ερωτήματα των δύσκολων καιρών μας. Καρποί αυτών των διερευνήσεων και μελετών αποτελούν τα φωτεινά κείμενα που συντάχθηκαν στον τόμο αυτό. Αποτελούν μαρτυρίες εμπειριών πολυτίμων, διδάγματα και συστάσεις για όσους ενδιαφέρονται για τον Άνθρωπο, την κα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ
Πριν από εκατό χρόνια, το 1881, η Θεσσαλία μαζί μ' ένα κομμάτι της Ηπείρου είναι το (πρώτο μέρος της σκλαβωμένης ακόμα ηπειρωτικής Ελλάδος που ενσωματώνεται στο απελευθερωμένο κύριο εθνικό κορμό μετά την επανάσταση του 1821. Έτσι η Θεσσαλία, ύστερα από αιώνες ατέρμονων αγώνων, βρίσκει τη δικαίωσή της, καθώς διαλύονται οι ερεβικοί εφιάλτες της σκλαβιάς στη γη τούτη των μύθων και των θρύλων, στο στέκι των Κενταύρων και των Λαπιθών, στο χώμα που έθρεψε το όνειρο των δώδεκα θεών του Ολύμπου και κρατά ενταφιασμένο τον Ιπποκράτη. Τετρακόσια πενή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ
Λέγεται ότι η ιστορία προχωρεί στην μεγέθυνση και την απλούστευση, στην ομοιομορφία και την εξίσωση. Φαίνεται όμως ότι αυτό είναι μία μη μετρήσιμη παρατήρηση. Ιδίως μη μετρήσιμη είναι η επίπτωση των πολιτικών συστημάτων -της ελεύθερης αφ' ενός και της κεντρικής οικονομίας αφ' ετέρου- στο θέμα αυτό. Το θέμα της παγκοσμιοποίησης ανήκει στον κύκλο αυτό και είναι και παλαιό και νέο. Ελπίζω οι ακολουθούσες σκέψεις να έχουν ενδιαφέρον και από την μία και από την άλλη άποψη. Ο γράφων τις προόριζε για σημειώματα στην "Ευθύνη". Η ιδέα για την αναγω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ ΜΑΣ
Ο στοχασμός που δεν αναζητεί μονάχα την βαθύτερη της ύπαρξης του στοχαστή αλλά που επιθυμεί συνάμα να συλλάβει και την αλήθεια του κόσμου που τον εισδέχεται και τον περιβάλλει, ανάγεται σε λειτούργημα φωτισμού. Και ο στοχασμός που από τα ένδον του στοχαστή υψώνεται σε μιαν εποπτεία υπεύθυνα προσωπική, εποπτεία του πνεύματος που ετάζει, αποκαλύπτεται κάποτε στοχασμός προφητικός οπλισμένος μ' έναν λόγο κριτικό σπάνιας οξυδέρκειας. Είναι η περίπτωση του Σαρλ Πεγκύ, (1873 - 1914), δεινού στοχαστή και ιεροπρεπούς ποιητή που υψώνεται στις αρχές ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ
(...) «Ολόκληρος ο ευρωπαϊκός μας πολιτισμός συνταράσσεται ήδη, εδώ και πολύ καιρό, κάτω από τη βασανιστική πίεση που αυξάνεται από δεκαετία σε δεκαετία, ωσάν για να καταλήξει σε καταστροφή: ανήσυχη, βίαιη, επισπευσμένη -σαν ένα ποτάμι που γυρεύει το τέρμα του, που δεν στοχάζεται πια, που φοβάται να στοχαστεί. (...) Αλλά γιατί η άνοδος του μηδενισμού είναι στο εξής απαραίτητη; Επειδή είναι οι ίδιες οι προηγούμενες αξίες μας που εκβάλλουν σ' αυτόν τις τελευταίες τους συνέπειες. Επειδή ο μηδενισμός είναι η λογική σκέψη μέχρι το τέρμα της, τω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Η ΑΚΡΟΘΑΛΑΣΣΙΑ. Γεννιέται σε μιαν ακροθαλασσιά - στον κόσμο. Απ' εδώ τα στερεά και τα γνωρίσιμα, απ' εκεί, τα άγνωστα, τα απρόβλεπτα κι επίφοβα. Και ο έρωτας των συζύγων που τον προσκόμισε, είναι πράξη ακροθαλασσιάς, μεταξύ γνώσης και άγνοιας, αγάπης και μυστηρίου, γιατί οι σύζυγοι από ζεύγος ανάγονται σε γονείς, γόνο της ανθρωπότητας, γονιμοποιώντας τον ερημωμένο Χρόνο. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΤΑΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΝΟΣ ΑΠΟΔΗΜΟΥ Η ΚΑΤΑΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ ΤΟ ΠΗΓΑΔΙ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΑΣ ΟΜΙΛΕΙΝ ΚΑΙ ΛΕΓΕΙΝ Η ΠΕΤΡΑ ΔΕΝ ΜΙΛΕΙ ΙΔΕΕΣ - ΛΑΓΟΙ ΑΥΤΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΛΛΟΣ ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΚΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Νομίζω πως η σημερινή Ελλάδα μπορεί να κρίνει το λεγόμενο δυτικό πολιτισμό μπορεί και πρέπει να κρίνει τον τέτοιο πολιτισμό, αν θελήσει να σωθεί από την επιρροή που η ίδια Ευρώπη εξάσκησε πάνω μας έναν ολάκερο αιώνα, κ' επιθυμήσει να βρει την καθαρότητα μιας παρθενικής θέας και το αυτούσιο κάλλος της δίκης μας χώρας και των ανθρώπων της κριτήριο αλήθειας για όλους τους ανθρώπους της γης. Η αγανάχτηση που τώρα και τριάντα χρόνια δοκίμαζε ο Περικλής Γιαννόπουλος αγνάντια στους "Φράγκους" δεν ωφελεί πρέπει ν' αντικατασταθεί από την όσο πι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ
Γράφω για τη γραφή με τη νοσταλγία της λέξης εκείνης πού δεν μπορώ επακριβώς να αρθρώσω. Γράφω αναζητώντας τις λέξεις της παιδικής μου ηλικίας, τότε που πρωτομάθαινα να μιλώ κι η ίδια η λέξη λειτουργούσε μαγικά κι έφερνε κοντά μου τον κόσμο. Τώρα γράφω φέροντας το βάρος της ανείπωτης θλίψης μου για την απώλεια της σημασίας των λέξεων και για τον θάνατο των πραγμάτων της εποχής εκείνης, του παραδείσου της παιδικής ηλικίας. Ο κόσμος που άλλοτε βρισκόταν κοντά, σε απόσταση μόλις μιας χειρολαβής, έχει πια για τα καλά ξεμακρύνει κι η σκέψη φορτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Η ΦΟΒΙΣΜΕΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΟΙ ΠΑΡΑΚΤΙΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
Ο τόμος αυτός, που βλέπει το φως στα 5 χρόνια από την εκδημία του προσφιλούς μας Χρήστου Μαλεβίτση, συντέθηκε αρχικά από μια σειρά ανέκδοτων κειμένων του 1967, που βρέθηκαν στα κατάλοιπά του και που έχουν μορφή επιστολική. Τα κείμενα αυτά που συγκροτούν το Α' μέρος του βιβλίου έχουν γραφτεί μακριά από την Ελλάδα και επικεντρώνονται στο κεφαλαιώδες διερώτημα περί του μυστηρίου της παρουσίας του ανθρώπου μέσα στον κόσμο. (...) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...