ΦΙΛΙΣΤΩΡ

Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ ΚΑΙ Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
«Οι φίλοι τον λατρεύουν. Οι αντίπαλοι τον αναθεματίζουν. . . Έκανε τόσους ανθρώπους να δακρύσουν από χαρά, από συγκίνηση, από περηφάνια. Και οι αντίθετοι τον παρουσιάζουν σαν άσπλαχνο κακούργο, σαν ένα ματοβαμμένο αρχιληστή. . . Τι νάταν απ' όλα αυτά ο Άρης Βελουχιώτης;» Τέτοιες σκιαγραφήσεις, όπως αυτή, που επιχειρεί ο ποιητής Γ. Κοτζιούλας στο βιβλίο του «Όταν ήμουν με τον Άρη», που δίνουν μια συγκρουσιακή εικόνα της προσωπικότητάς του, δεν είναι ασυνήθιστες στις περιγραφές των επαναστατικών ηγετών. Μια τέτοια επαναστατική μορφή υπήρξε κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΥΤΟΛΟΓΟΚΡΙΜΕΝΗ ΜΝΗΜΗ
Τα Τάγματα Ασφαλείας είναι ο μεγάλος απών από την επίσημη εικόνα της δεκαετίας του '40 που φιλοτεχνήθηκε στα μεταπολεμικά χρόνια. Μπορεί τα στελέχη τους να ενσωματώθηκαν πλήρως στο μετεμφυλιακό "κράτος των εθνικοφρόνων", φτάνοντας επί χούντας μέχρι την κορυφή της κρατικής ιεραρχίας, αναγκάστηκαν όμως να αποσιωπήσουν το κατοχικό παρελθόν τους: οι νικητές του Εμφυλίου αντλούσαν τη νομιμότητά τους από τις εξόριστες βασιλικές κυβερνήσεις, όχι από τον Ράλλη και τον Τσολάκογλου. Ο μόνος τρόπος να χωρέσουν οι ταγματασφαλίτες στην κυρίαρχη αφήγη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΑΔΕΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ
Οι Ομάδες Συμβίωσης πολιτικών κρατουμένων και εξόριστων αποτέλεσαν μια σημαντική πτυχή της εμπειρίας του εγκλεισμού και της εκτόπισης όπως την έζησε μια μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού, τόσο στα χρόνια του μεσοπολέμου όσο και στα χρόνια που ακολούθησαν τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τα γεγονότα του Ελληνικού Εμφυλίου. Καθώς η δίωξη του πολιτικού αντιπάλου θεσμοθετούνταν και αποκτούσε μαζικές διαστάσεις, η οργάνωση των διωκόμενων σε ομάδες με σκοπό την φυσική επιβίωσή τους και την ηθική τους αντίσταση, υπήρξε όχι μόνο η αναγκαία κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΟΘΕΣΗ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ
Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει αυθεντικά πρακτικά των ολομελειών της ΚΕ του ΚΚΕ που ασχολήθηκαν με την «Υπόθεση Ν. Ζαχαριάδη», κομματικές αποφάσεις αυτών των ολομελειών που αφορούν τον πρώην ηγέτη του ΚΚΕ και υλικό σχετικό με το θέμα. Οι ολομέλειες της ΚΕ του ΚΚΕ που είχαν θέμα τους τον Ν. Ζαχαριάδη είναι τέσσερις, η 6η του 1956 που τον καθαίρεσε από ΓΓ και μέλος του ΠΓ, η 7η του 1957 που τον διέγραψε από το κόμμα και αποφάσισε να ερευνηθεί η ζωή του, η 7η του 1964, που κατέληξε σ' ένα πόρισμα το οποίο συγκλονίζει ακόμη και σήμερα για τη βι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΟΥΣΚΙΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821-1829
Στη μελέτη αυτή για τον Πούσκιν και την Ελληνική Επανάσταση, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα σε θέματα, όπως η αρχική αντίδραση του Ρώσου ποιητή στο εγχείρημα του Υψηλάντη στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, η καταγραφή των κατορθωμάτων των Ελλήνων στα λογοτεχνικά του έργα, η απογοήτευσή του και ο σκεπτικισμός του απέναντι στους Έλληνες, προϊόντα της αποτυχίας της ελληνικής εξέγερσης στις Ηγεμονίες. Η ικανότητα του Πούσκιν να γίνεται οικουμενικός ήταν ένα χαρακτηριστικό ρωσικό γνώρισμα: Έδειξε να συναρπάζεται από τους ληστές και τους λαϊκούς ήρωες τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΟ ΚΑΠΕΤΑΝΙΕ
Ο θάνατος του Άρη Βελουχιώτη, μ’ όλους τους κανιβαλικούς χορούς γύρω από το κρεμασμένο κεφάλι του, μας φαινόταν αδιανόητος! Δεν θέλαμε να το πιστέψουμε. Αργότερα, όταν έσβησαν οι αμφιβολίες, θρηνήσαμε γοερά το χαμό του χιλιοτραγουδισμένου Άρη. Δεν είμασταν μόνο εμείς, οι τελευταίοι σύντροφοί του που τον θρηνήσαμε. Ήταν και οι χιλιάδες αγωνιστές και σύντροφοί του στο μεγάλο αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. Ήταν οι χιλιάδες καταδιωγμένοι, οι αλυσοδεμένοι στα σκοτεινά κελιά του μεταβαρκιζιανού κράτους, ο απλός λαός. Πεθαίνοντας ο Άρης έγινε πικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ
«Τα μνημεία με την ιστορία τους συμβάλλουν στην ενεργοποίηση της ιστορικής μνήμης, ενώ τα μνημεία χωρίς την ιστορία τους είναι βουβά». ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΗΛΙΟΥ. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ «ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΗΡΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ ΩΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΠΟΥ». «Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό τόπο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1469/50 περί προστασίας ειδικής κατηγορίας οικοδομημάτων και έργων τέχνης μεταγενέστερων του 1830, ολόκληρο το νησί της Μακρονήσου, γιατί έχει σημαδέψει την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, γιατί αποτελεί χώρο μνήμης όχι μόνο γι' αυτούς που έζησαν όλη τη φρικα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
(. . .) Πολιτικός Επίτροπος του ΔΣΕ και μέλος της Επιτροπής Διάσωσης των Παιδιών, που είχε συγκροτήσει η ΠΔΚ με πρόεδρο τον τακτικό καθηγητή του Πανεπιστημίου της Αθήνας Πέτρο Κόκκαλη, ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι σε θέση να γνωρίζει άμεσα το πρόβλημα που οι εμφυλιοπολεμικές κυβερνήσεις της Αθήνας και η βασίλισσα Φρειδερίκη, για την ευκολία της συκοφαντικής τους εκστρατείας, βάφτισαν «Παιδομάζωμα». Επιπλέον, στο βιβλίο αυτό δημοσιεύονται για πρώτη φορά άγνωστα ντοκουμέντα, που παραχώρησαν στον συγγραφέα τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ ΤΟΥ '44 - ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ - ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Τι ακριβώς ήταν ο Δεκέμβρης του '44; Ποιοι ήθελαν να συντρίψουν το μεγάλο λαϊκό κίνημα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ δύο μόλις μήνες μετά την απελευθέρωση της χώρας από τη γερμανική κατοχή; Ποιοι ήταν οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν στη δεκεμβριανή σύγκρουση; Πόσο σφράγισε ο Δεκέμβρης την κατοπινή πορεία της χώρας και πόσο νωπά είναι ακόμα τα σημάδια του; Κρίσιμα ερωτήματα, για ένα από τα δραματικότερα κεφάλαια της νεοελληνικής ιστορίας, στα οποία κλήθηκαν ν' απαντήσουν σ' ένα διήμερο επιστημονικό συμπόσιο διακεκριμένοι ιστορικοί και επιστήμονες. Οι εισ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ (1914-1945)
Ο ανά χείρας τόμος δεν αποτελεί μια αναθεώρηση του προηγούμενου βιβλίου, αλλά είναι μια εντελώς καινούργια μελέτη, σχεδιασμένη έτσι ώστε να αποτελεί μια περιγραφή του ευρωπαϊκού φασισμού ως είδους και να διευρύνει το πλαίσιο ανάλυσης και ερμηνείας του. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο τόσο εκτεταμένο όσο σύντομο ήταν το πρώτο, ελπίζω όμως ότι είναι και πολύ πιο ολοκληρωμένο. Κάθε έρευνα για το φασισμό θα πρέπει να καταπιαστεί με ένα θεμελιώδες πρόβλημα, αυτό που ο George L. Mosse περιέγραψε κάποτε ως μια προσπάθεια να αναλύσουμε το παράλογο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝ ΑΡΧΗ
Ποιο μπορεί να είναι το βαθύτερο υπαρξιακό νόημα θεμελιακών - και πασίγνωστων - μυθικών διηγήσεων, όπως η Δημιουργία, η Πτώση, ο Κατακλυσμός, ο Πύργος της Βαβέλ, ο φόνος του Άβελ, η φιλοξενία του Αβραάμ ή η πάλη του Ιακώβ με τον Θεό; Ποια είναι η σημασία της Θείας ευλογίας για την ανθρώπινη ζωή και τι αντίκτυπο μπορεί να έχει στις διανθρώπινες σχέσεις η αδυναμία προσοικείωσής της; Με ύφος γλαφυρό και σαγηνευτικό, το βιβλίο της Κάρεν Άρμστρονγ, "Εν Αρχή", προσπαθεί να τοποθετηθεί με απλότητα και σαφήνεια πάνω σ' αυτά τα ερωτήματα. Πρόθεση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΑΛΟΓΟ (ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ)
Μαζί με τα τελευταία υπολείμματα του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας, ο Μπόρις Τούσεφ, ένας απλός χωρικός από τις πλαγιές του Καϊμακτσαλάν, περνά τα ελληνικά σύνορα, παίρνοντας το δρόμο του οδυνηρού εκπατρισμού τον Αύγουστο του 1949. Στην κινούμενη έρημο της Τασκένδης, όπου εγκαθίσταται τελικά ως πολιτικός πρόσφυγας, ο ανέστιος Μπόρις θα κρατηθεί από το όνειρο του νόστου. Σ' αυτόν θα αναζητήσει και το λόγο της τελικής προσωπικής του δικαίωσης. Ωστόσο, μετά τον ακριβοπληρωμένο γυρισμό του στο χωριό, ο ήρωας θα βρεθεί -θύτης μαζί και θύμα- ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΩΑΜΕΘ: ΜΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ
«Η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 έδειξε ότι ακόμη και αν έχει γίνει κάποια πρόοδος, έχουμε όλοι - δυτικός και ισλαμικός κόσμος από κοινού - αποτύχει στη δοκιμασία. Αν θέλουμε να τα πάμε καλύτερα στον εικοστό πρώτο χριστιανικό αιώνα, οι άνθρωποι της Δύσης πρέπει να μάθουν να κατανοούν τους μουσουλμάνους με τους οποίους μοιράζονται τον πλανήτη. Πρέπει να μάθουν να σέβονται και να εκτιμούν την πίστη τους, τις ανάγκες, την οργή και τις προσδοκίες τους. Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για ν' αρχίσει αυτή η σοβαρή διαδικασία από το να κατα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
Ο καθηγητής Γκιόργκι Φότεφ, γνωστός Βούλγαρος ακαδημαϊκός και συγγραφέας αξιόλογων κοινωνιολογικών μελετών με διεθνή αναγνώριση, στο βιβλίο του «Κοινωνία των πολιτών» αναλύει τον ιστορικό δρόμο που ακολούθησε ο διαχωρισμός της κοινωνίας των πολιτών από την κρατική εξουσία. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών συνδέεται με τα προβλήματα που εγείρει η σχέση εξουσίας με τη νομιμότητα, την κοινωνική ανυπακοή, την επιβράβευση και την τιμωρία. Ιδιαίτερη αξία έχει η διαπραγμάτευση του προβλήματος των ορίων της ελευθερ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
«[...] Αναλαμβάνω το ρίσκο να πω ότι κανένα από τα δέκα διηγήματα του Γιαλαμά που αποδίδονται στις «Μάσκες» δεν θα αρνιόταν να υπογράψει ο Τσέχωφ. Όπως ο μεγάλος Ρώσος μοραλίστας, ο Γιαλαμάς αγαπά την ανθρωπότητα τόσο, ώστε καταγράφοντας τα πάθη της και τις μικροχαρές της αναδεικνύει σε πρωταγωνιστή την ταπεινή ψυχή και τον καημό, το μέγιστο αίτιο ερμηνείας του κοινωνικού γίγνεσθαι. Στα διηγήματα του Γιαλαμά το κωμικό και το τραγικό συνυπάρχουν αξεδιάλυτα και διαλεκτικά έτσι ώστε ο τραγέλαφος, η ιλαροτραγωδία, φαντάζει να είναι το ουσιώδες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Το προοδευτικό κίνημα στις συνθήκες του Μεσοπολέμου - Η δυναμική εμφάνιση του Ζαχαριάδη και ο παραμερισμός του Ασημίδη - Η δικτατορία του Μεταξά και τα αστικά κόμματα - Πώς έφτιαξε ο Μανιαδάκης το δεύτερο «ΚΚΕ» - Πώς κυκλοφορούσε ο «Ριζοσπάστης» της Ασφάλειας - Μια χούφτα κομμουνιστές θα ανασυγκροτήσουν το ΚΚΕ μέσα από τα συντρίμμια του - Ποιοι ήταν αυτοί; - Ποιοι ήταν οι πρώτοι θεμελιωτές του μεγάλου απελευθερωτικού αγώνα; Ποιοι αποστήθιζαν και «κυκλοφορούσαν» το Ανοιχτό Γράμμα του Ζαχαριάδη στις γραμμές του αλβανικού Μετώπου; Ένα θαύμα γ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949
Η ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα ακολούθησε την πολιτική διαδρομή της χώρας. Μέχρι την πτώση της δικτατορίας των Συνταγματαρχών οι νικητές που μονοπωλούσαν την εξουσία διαμόρφωναν επιλεκτικά και με ποικίλους τρόπους τη συλλογική μνήμη. Η μεταπολίτευση, που εδραίωσε τη δημοκρατία και έλαβε θεσμικά μέτρα άμβλυνσης των αντιθέσεων του παρελθόντος, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για επιστημονική, αντικειμενική έρευνα και κριτική αποτίμηση του εμφυλίου. ΑΥΤΗ την επιτακτική ανάγκη την ένιωσε έντονα η επιστημονική κοινότητα και για τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΡΟΤΣΚΙΣΜΟΣ
Η ιστορία των πολιτικών οργανώσεων με κομμουνιστική, σοσιαλιστική ή εργατική αναφορά γύρω ή σε αντίθεση με το ΣΕΚΕ-ΚΚΕ ξεκινάει από πολύ νωρίς, ήδη από το 1918. Οι διαφωνίες σχετικά με την πολιτική γραμμή που θα έπρεπε να ακολουθήσει το νεοσύστατο κόμμα από τη μια και οι διαφορετικές προσεγγίσεις της ελληνικής κοινωνίας από την άλλη δημιούργησαν τριβές που παρήγαγαν διαγραφές και διασπάσεις. Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εξετασθούν στο σύνολό τους όλες αυτές οι οργανώσεις, η δράση τους, οι απόψεις τους, οι διαφωνίες τους και ο ρόλος τους...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ
Ποιος ακριβώς ήταν ο Ιησούς; Τι γνωρίζουμε με βεβαιότητα για τη δράση του και τη διδασκαλία του; Ο Ε.Π. Σάντερς, κορυφαίος Αμερικανός ιστορικός του ιουδαιοχριστιανισμού, επιστήμονας διεθνούς φήμης και αδιαφιλονίκητου κύρους, δίνει πειστικές απαντήσεις μέσα από το κλασικό πια έργο του ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΥΠΙΑ ΑΡΒΥΛΑ
«Από το αντέρεισμα της Βερδικούσας, το χωριό της Πίνδου, μ' ένα ζευγάρι κιάλια μπορούσες να μετρήσεις κάτω στον κάμπο πολλά χωριά καμένα από τους Γερμανούς ή τους Ιταλούς, η κι από τους δύο κατακτητές μαζί». Έτσι αρχίζει την αφήγησή του από την τραγική εμπειρία του, πρώτα σαν φαντάρος στην Αλβανία, κατόπιν σαν στρατός κατοχής στην Ελλάδα και τέλος σαν αντάρτης του ΕΛΑΣ, ο Ιταλός κομμουνιστής Ρόμολο Γκαλιμπέρτι. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...