ΚΑΝΑΚΗ

ΟΙ ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ
Οι εκλεκτικές συγγένειες, οι δεσμοί που ενώνουν μεταξύ τους ορισμένα χημικά στοιχεία, μεταφέρονται από τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε στο σαγηνευτικό αλλά και τρομακτικό πεδίο των ανθρωπίνων σχέσεων, και δίνουν τον τίτλο και τη θεματική βάση σ’ αυτό το πολύ σημαντικό μυθιστόρημα της ώριμης δημιουργικής περιόδου του συγγραφέα. Η άφιξη μιας νεαρής συγγενούς κι ενός οικογενειακού φίλου στο αρχοντικό ενός παντρεμένου ζευγαριού, θα λειτουργήσουν ως καταλύτης πάνω στις ζωές, στα αισθήματα αλλά και στον ίδιο τον χαρακτήρα των τεσσάρων πρωταγωνι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΙ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται μία νέα, διαφορετική προσέγγιση απ’ ό,τι στα συναφή εγχειρίδια του κλάδου. Αρχικά, εκείνο που προσπάθησα ήταν να δώσω μία συνοπτική παρουσίαση της εκκλησιαστικής και κοσμικής ιστοριογραφίας της πρώιμης βυζαντινής περιόδου σε μία σειρά εισαγωγικών κεφαλαίων. Μία τέτοια παρουσίαση υπό μορφή σύνθεσης που παρακολουθεί, αλλά και συσχετίζει την παράλληλη πορεία της θύραθεν και της εκκλησιαστικής ιστοριογραφίας έλειπε νομίζω από τη βιβλιογραφία. Προκειμένου να δώσω μία πληρέστερη εικόνα των συγγραφέων και των έργων το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΙ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο δεύτερος τόμος του εγχειριδίου Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι (8ος - 10ος αιώνας) πραγματεύεται την ελληνική ιστοριογραφία μετά από τους σκοτεινούς αιώνες και τις απαρχές της Εικονομαχίας έως τα τέλη του δέκατου αιώνα. Ένα τέτοιο εγχείρημα υπό μορφή σύνθεσης και κριτικής θεώρησης των πηγών, που παρακολουθεί το πέρασμα από τις απλές χρονογραφικές καταγραφές των γεγονότων σε πιο σύνθετες διηγήσεις, με επίκεντρο τα έργα και τις ημέρες αυτοκρατόρων και επωνύμων ανδρών, οπωσδήποτε έλειπε από τη βιβλιογραφία. Τα πρώτα χρονογραφικά κείμε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΙ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο τρίτος τόμος του εγχειριδίου Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι (11ος-12ος αι.) πραγματεύεται την ιστοριογραφία από την εποχή των επιγόνων του Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου έως και την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Σταυροφόρους το 1204. Προκειμένου να δοθεί μία πληρέστερη εικόνα των συγγραφέων και των έργων τους, στην συζήτηση συμπεριελήφθησαν επίλεκτα κείμενα, αντιπροσωπευτικά του είδους και των επιλογών που έκαναν στα θέματά τους οι ιστορικοί και οι χρονογράφοι, τα οποία συνοδεύονται από εκτενείς εισαγωγές και σχόλια, σε σχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ
Ο πόλεμος είναι το τελευταίο κυριολεκτικά σημείο, στο οποίο θα ανέμενε κανείς να συναντήσει τη γυναίκα σε μια ανδροκρατούμενη, γεμάτη στερεότυπα κοινωνία όπως αυτή του Βυζαντίου. Ωστόσο, η σχέση των γυναικών με το σύνθετο φαινόμενο του πολέμου ήταν στενή, και οι βυζαντινοί συγγραφείς ανέδειξαν τις ένοπλες συρράξεις ως υπόθεση τόσο ανδρική όσο και γυναικεία. Οι Βυζαντινές δεν αποτέλεσαν ποτέ μάχιμο τμήμα των εκστρατευτικών σωμάτων, δεν γυμνάστηκαν κατάλληλα, δεν οπλίστηκαν από το συμβατικό οπλοστάσιο της εποχής τους και δεν βρέθηκαν στην πρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΕΡΕΤΡΟ ΑΠΟ ΠΑΓΟ
Χειμώνας του 1139: Για μια ακόμη φορά η γαλήνια ζωή του αδελφού Κάντφελ στους κήπους της μονής του Σρούσμπερι διακόπτεται από βίαια και μυστηριώδη γεγονότα. Ο εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται έχει αναγκάσει πολλούς από τους κατοίκους του Γούστερ να φύγουν προς το νότο. Ανάμεσά τους βρίσκονται δυο ορφανά από οικογένεια ευγενών και η συνοδός τους, μια μοναχή. Φαίνεται όμως ότι έχουν χαθεί κάπου στο άγριο, χειμωνιάτικο τοπίο της παγωνιάς και του χιονιού - κι ο Κάντφελ ξεκινά να τους βρει. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ ΚΑΝΤΦΕΛ
Νοέμβριος του Σωτήριου Έτους 1145 και η σκληρή διένεξη ανάμεσα στο βασιλιά Στέφανο και της Αυτοκράτειρας Μοντ έχει μια τελευταία ευκαιρία για συμφιλίωση. Καθώς οι δυο πλευρές σταθμίζουν κατά πόσο είναι συνετή μια περαιτέρω σύγκρουση, συμφωνούν ότι πρέπει να οργανωθεί ένα συμβούλιο. Υπάρχουν ελπίδες ότι η συνάντηση θα λύσει επιτέλους το ζήτημα των αιχμαλώτων πολέμου, αρκετοί από τους οποίους συνελήφθησαν μετά την απαράδεκτη αυτομόληση του Φιλίππου, του μικρότερου γιου του Κόμη του Γκλόστερ, σε βάρος της υπόθεσης του βασιλιά. Ο αδελφός Κάντφ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΣ ΣΠΟΥΡΓΙΤΗΣ ΣΤΟ ΝΑΟ
Τέσσερις βδομάδες μετά το Πάσχα του σωτήριου έτους 1140 ένας νεαρός άντρας ζητάει άσυλο στο μοναστήρι των Βενεδικτίνων μοναχών του Σρούσμπερι, υποστηρίζοντας ότι κινδυνεύει η ζωή του. Τον καταδιώκει ένας όχλος που τον κατηγορεί για ληστεία και φόνο. Όμως ο αδελφός Κάντφελ διαισθάνεται την αθωότητα του νεαρού και ακόμα για μια φορά αναλαμβάνει να διαλευκάνει ένα μυστήριο, στο οποίο τον πρωταρχικό ρόλο έχει ο έρωτας. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΡΙΑΝ ΜΟΛ
Πέμπτη 1 Ιανουαρίου ΑΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ, ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΣΚΟΤΙΑ ΚΑΙ ΟΥΑΛΙΑ Αυτές είναι οι αποφάσεις μου για την καινούρια χρονιά: 1. Θα βοηθάω τους τυφλούς να περάσουν στο απέναντι πεζοδρόμιο. 2. Θα κρεμάω τα παντελόνια μου. 3. Θα βάζω τους δίσκους μου στη θήκη τους. 4. Δε θ' αρχίσω να καπνίζω. 5. Θα σταματήσω να ζουλάω τα μπιμπίκια μου. 6. Θα είμαι καλός με το σκυλί. 7. Θα βοηθάω τους φτωχούς και τους αγράμματους. 8. Αφότου άκουσα εκείνους τους απαίσιους θορύβους απ' τον κάτω όροφο χτες βράδυ, ορκίστηκα, επίσης, να μη βάλω ποτέ στο στόμα μου αλκο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΝ
Οι συμβουλές που διατυπώνονται στο "Στρατηγικό" αφορούν σε διάφορες πλευρές της βυζαντινής ζωής. Όπως είπαμε, ο συγγραφέας απευθύνεται στο γιο του ή μάλλον στους γιους του (άλλοτε μιλάει στον ενικό και άλλοτε στον πληθυντικό), ακολουθώντας τους υποθετικά σε διάφορες φάσεις της ζωής τους και δίνοντάς τους τις ανάλογες νουθεσίες. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το τμήμα εκείνο που απευθύνεται σε κάποιον αυτοκράτορα και για το οποίο θα μιλήσουμε παρακάτω. Εκτός από αυτό, το "Στρατηγικό" θα μπορούσε από άποψη περιεχομένου να χωριστεί σε πέντε διαφο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΟΣΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το πλέον σημαντικό και ενδιαφέρον από τα έργα που συνέγραψε ο λόγιος πατριάρχης είναι η «Βιβλιοθήκη», συλλογή περιλήψεων-σημειώσεων από βιβλία του εθνικού και χριστιανικού παρελθόντος. Οι περιλήψεις αυτές φέρονται να γράφτηκαν για έναν και μόνο αποδέκτη σε κλίμα συγκινησιακά φορτισμένο. Προσφέρονται στον Ταράσιο, τον αγαπημένο αδελφό του Φωτίου, ως χαριστήριο ενθύμιο λίγο πριν από το διπλωματικό ταξίδι του συγγραφέα στους Ασσυρίους. Αυτά τονίζονται στην επιστολή που παρατίθεται εισαγωγικά στο έργο και επαναλαμβάνονται σε έναν βαθμό στις κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΟΨΙΣ ΧΡΟΝΙΚΗ
H Σύνοψις Χρονική του Κωνσταντίνου Μανασσή, από κτίσεως κόσμου έως και το θάνατο του Νικηφόρου Γ' Βοτανειάτη (1081), είχε μεγάλη διάδοση από την εποχή που συνετέθη (μέσα 12ου αι.) έως και τον 18ο αι., όπως προκύπτει από τα εκατό και πλέον χειρόγραφα που την διασώζουν. Τα χειρόγραφα αυτά και οι μεταξύ τους σχέσεις περιγράφονται αναλυτικά στην κριτική έκδοση της Χρονικής Συνόψεως. Ο παρών τόμος περιλαμβάνει: Εισαγωγή (βίος και χαρακτηρισμός του Κ. Μανασσή, περιεχόμενα και χαρακτηρισμός του χρονογραφικού έργου ως μιας κορυφαίας δημιουργίας τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΛΩΣΙΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
(...) Η μετάφραση που ακολουθεί αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες: Η συναισθηματική φόρτιση της διήγησης του Ιωάννη Καμινιάτη, η έλλειψη λεξικού για τους βυζαντινούς συγγραφείς που να καλύπτει τις νεότερες σημασιολογικές αποχρώσεις πολλών λέξεων του κειμένου, και η αμφιβολία κάποτε του αναγνώστη - μεταφραστή αν πράγματι ο συγγραφέας μας γνώριζε σε βάθος τη λογιότερη γλώσσα που χρησιμοποίησε, ήταν κάποια από τα προβλήματά μας. Δίπλα σ' αυτά, ο μακροπερίοδος κάποτε λόγος του Καμινιάτη από την αγωνία του να προλάβει να πει όλα όσα συνέβαιναν την ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΡΑΧΥ ΧΡΟΝΙΚΟ
Ο Γεώργιος Σφραντζής, ένας από τους τέσσερις ιστορικούς της Άλωσης, έζησε από κοντά όλες τις διπλωματικές εξελίξεις της εποχής του και ως έμπιστος της οικογένειας των Παλαιολόγων πρωταγωνίστησε στα γεγονότα που σημάδεψαν τα τελευταία χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στο έργο του κατέγραψε τις πιο σημαντικές ελληνοτουρκικές πολεμικές αναμετρήσεις λίγο πριν από την Άλωση, τις ύστατες προσπάθειες του τελευταίου αυτοκράτορα να αποφύγει την επερχόμενη συμφορά, καθώς, επίσης, περιστατικά που συνέβησαν στο παλάτι και αποτελούσαν μυστικά της β...
Διαβάστε περισσότερα...

THE LETTERS OF THEODOROS HYRTAKENOS
Theodoros Hyrtakenos' life and career span the long and troubled reign of Andronikos II (1282-1328). He taught as a private teacher and among his former students figure Basileios Glykys, Nikephoros Metochites and Alexios Apokaukos, the future megas doux. But as he claimed the pay he received was never adequate to sustain him. He associated with men of power and wealth and yet he had no share of it. His correspondence surviving in Parisisnus gr. 1209, a codex unicus of the fourteenth century, gives a sort of autobiography with an eye to bei...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΣΦΡΑΓΙΔΟΓΡΑΦΙΑ
Το πόνημα αυτό ξεκίνησε από την ανάγκη ενός εγχειριδίου για το μάθημα της Βυζαντινής Σφραγιδογραφίας το οποίο δίδαξα επί σειρά ετών στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Μολονότι οι σφραγιστικές μελέτες έχουν αυξηθεί με ταχύτατους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια ιδίως στο εξωτερικό, εξακολουθεί να μην υπάρχει στα ελληνιά ενα σχετικό εγχειρίδιο το οποίο να καθοδηγεί, έστω και με γενικό τρόπο, τους φοιτητές ή όσους επιδιώκουν να εκδώσουν βυζαντινά μολυβδόβουλλα για πρώτη φορά. Το κενό αυτό στην ελληνική βιβλιογραφία φιλοδοξεί να καλύψει τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ
Το ιστορικό έργο του Γεωργίου Ακροπολίτη, η "Χρονική συγγραφή", πραγματεύεται τα γεγονότα από το 1203 ως το 1261. Παρουσιάζει την παλινόρθωση της βυζαντινής αυτοκρατορίας μετά την άλωση από τους Σταυροφόρους, το 1204. Έζησε από κοντά ένα μεγάλο μέρος των γεγονότων και οι σημερινές γνώσεις μας για την εποχή εκείνη βασίζονται κυρίως στη διήγησή του. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί με αριστουργηματικό τρόπο τον περίπλοκο συσχετισμό δυνάμεων, μετά την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, και τους ακατάπαυστους αγώνες που διεξήγαν όλοι εναντίον όλων. Με...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΒΙΟΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ
Δύο προσεγγίσεις του φαινομένου της αγιότητας του αγίου Μελετίου του Νέου γραμμένες τον ΙΒ' αιώνα. Ο Νικόλαος Μεθώνης και ο Θεόδωρος Πρόδρομος -σημαντικοί λόγιοι της εποχής- αφηγούνται τον βίο του αγίου. Τα κείμενά τους, που αποτελούν πολύτιμη πηγή για την ιστορία του ελληνικού χώρου κατά την περίοδο αυτή, παρέμεναν αναξιοποίητα μέχρι σήμερα. Στο παρόν βιβλίο οι Βίοι επανεκδίδονται με βάση το μοναδικό χειρόγραφο που βρίσκεται στο Κρατικό Ιστορικό Μουσείο της Μόσχας, και συνοδεύονται από μετάφραση και σημειώσεις. Στην εισαγωγή γίνεται λόγος...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τον 10ο αιώνα στην αυλή του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου, γιου του Λέοντος ς΄ του Σοφού και εγγονού του Βασιλείου Α΄ του Μακεδόνος, γράφεται ο Βίος Βασιλείου, η βιογραφία του ιδρυτή της Μακεδονικής δυναστείας. Προήλθε από τη γραφίδα του ίδιου του Κωνσταντίνου; Ίσως, αλλά δεν είμαστε βέβαιοι. Η μόνη βεβαιότητα που διαθέτουμε είναι ότι συνετέθη κατ' εντολήν του εστεμμένου εγγονού του. Η διήγηση παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον όχι μόνο για το περιεχόμενό της καθαυτό, αλλά και για τη λογοτεχνική της υπόσταση. Μύθος και αλήθεια συγχέονται ενί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΩΝ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η χρονογραφία με τον Ζωναρά λογιοποιείται. Η "Επιτομή" είναι ίσως η μοναδική χρονογραφία όπου τα ιστορικά πρόσωπα αξιολογούνται αναλόγως του αν διακρίθηκαν στη λογοτεχνία ή προστάτευσαν τα γράμματα. Τα κολακευτικότερα σχόλια συγκεντρώνουν οι μορφές του αυτοκράτορα αγίου Κωνσταντίνου Α' και της Άννας Κομνηνής, της καταξιωμένης ιστορικού με την "ακριβώς αττικίζουσαν" πένα. Η έλλειψη κλασικής παιδείας, όπως είναι φυσικό, στηλιτεύεται αμείλικτα, όπως και η ημιμάθεια. Το χρονικό του Ζωναρά καταργεί και την τελευταία προκατάληψη απέναντι σ' αυτό...
Διαβάστε περισσότερα...