ΚΟΡΟΝΤΖΗΣ

ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΑ
Ο Μπρέχτ θεωρούσε την τέχνη του θεάτρου κάτι περισσότερο από απλή καταναλωτική πράξη, και περιφρονούσε εκείνο που ονόμαζε "θέατρο της κουζίνας", το θέατρο που άλλο δεν προσφέρει παρά διανοητικά φαγώσιμα που καταβροχθίζονται, κι ύστερα ξεχνιούνται. Το κοινό, κατά την άποψη μου, δεν πρέπει να το κάνουμε να νιώθει συγκινήσεις, πρέπει να το αναγκάσουμε να σκεφτεί. Η ταύτιση, όμως, με τα πρόσωπα αποκλείει σχεδόν τη σκέψη. Οι θεατές που οι ψυχές τους βυθίζονται μεσ' την ψυχή του ηρώα, θα δουν τη δράση ολοκληρωτικά απ' τη δική του σκοπιά, και καθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ
"Βρέστε μου έστω κι' έναν μόνο μεγάλο Ευρωπαίο ποιητή που να ανταποκρίνεται στα ανθρώπινα ιδανικά μας με τόση πληρότητα και με τέτοιο τρόπο, όσο αυτός ο αντιπρόσωπος της ποίησής μας: ο Πούσκιν. Γι' αυτό χαρακτηρίζουμε τον Πούσκιν σαν τον μεγαλύτερο εθνικό μας ποιητή. Αν τον ονομάζουμε εθνικό είναι γιατί αντιπροσωπεύει την πληρέστερη έκφραση των τάσεων, των ενστίκτων και των αναγκών της ρωσικής ψυχής, σε μια δοσμένη περίοδο της ιστορίας μας. Στην Ευρωπαϊκή λογοτεχνία υπάρχουν καλλιτεχνικές μεγαλοφυΐες πρώτου μεγέθους, οι Σαίξπηρ, οι Θερβάντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΛΧΗΜΙΣΤΕΣ ΚΑΙ Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΑΛΧΗΜΕΙΑΣ
Και ενώ δούλευα πάνω σ’ αυτήν την μελέτη ένοιωσα την ανάγκη να γνωρίσω τα Ελληνικά Χειρόγραφα, που μέχρι τότε ήταν ανέκδοτα, που περιείχαν τις πιο παλιές γνώσεις πάνω στο ζήτημα αυτό. Πραγματικές μαρτυρίες. Και τότε, απροσδόκητα το θέμα έλαβε διαστάσεις. Από ό,τι μπόρεσα να μελετήσω, μου αποκάλυψε καινούργιες χώρες, ανεξερεύνητες για την ιστορία αυτών των ιδεών. Πραγματική επανάσταση. Οι πρώτοι αλχημιστές είχαν γίνει κοινωνοί και των ιεροπραξιών και των μυστικών διδαγμάτων, που προηγήθηκαν της διαμόρφωσης του χριστιανισμού και μετείχαν τό...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΣΑΙΞΠΗΡ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ
Τα δοκίμια του βιβλίου αυτού συνδέονται μεταξύ τους με κάτι βασικό και κοινό: με την πεποίθηση πως, όσο καλύτερα κατορθώνουμε να καταλάβουμε τον Σαίξπηρ της Ελισαβετιανής εποχής, τόσο μεγαλύτερη σημασία αποκτά για την εποχή μας. Πρέπει να προσπαθούμε, όσο περισσότερο γίνεται - ποτέ δεν το κατορθώσαμε εντελώς - να καταλάβουμε πως ανταποκρινόταν στον Σαίξπηρ ο νοήμονας κι αισθαντικός θεατής του κοινού, για το οποίο έγραφε. Μόνο μ’ αυτό τον τρόπο θα είμαστε αληθινοί προς τον Σαίξπηρ και μόνο έτσι θα είναι γνήσια, και όχι τεχνητή, η ορθότητα τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Ποιους άραγε - εκτός ίσως από κάποιους ταλμουδιστές των αριστερών γραφών - μπορεί να ενδιαφέρει σήμερα, η έκδοση για πρώτη φορά ολοκληρωμένου και στα ελληνικά, ενός άρθρου για τα οργανωτικά προβλήματα της ρώσικης σοσιαλδημοκρατίας. Ενός άρθρου γραμμένου μάλιστα πριν ογδόντα ολόκληρα χρόνια - και τι χρόνια! - από μια Πολωνοεβραία κομμουνίστρια την Ρόζα Λούξεμπουργκ, ως απάντηση στις οργανωτικές αντιλήψεις για το κόμμα που διετύπωνε την ίδια χρονιά (1904) με το «Ένα βήμα εμπρός, δύο βήματα πίσω», ένας άλλος του κομμουνιστικού κινήματος, που ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Αν η πολιτική οικονομία έχει σαν σκοπό και σαν αντικείμενο την εξήγηση των νόμων της γέννησης, της ανάπτυξης και της εξέλιξης του τρόπου της καπιταλιστικής παραγωγής, πρέπει με την ίδια αναπόφευκτη συνέπεια να εξηγήσει τους νόμους που διέπουν την παρακμή του καπιταλισμού, γιατί κι αυτός, όπως κι όλες οι προηγούμενες οικονομικές μορφές, δεν είναι αιώνιος, αντιπροσωπεύει απλώς και μόνο μια μεταβατική ιστορική φάση, ένα σκαλάκι, στην τεράστια, ατελείωτη σκάλα της κοινωνικής εξέλιξης. Η θεωρία της ανόδου του καπιταλισμού μετασχηματίζεται έτσι ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΕΝΑ ΦΤΩΧΟ ΘΕΑΤΡΟ
Γιατί κάνουμε τέχνη; Για να παραβιάσουμε τα όριά μας, να επεκτείνουμε τα όριά μας, να καλύψουμε το κενό μας, να ολοκληρωθούμε. Αυτό δεν αποτελεί συνθήκη, αλλά συνιστά μια πορεία, όπου, εκείνο που είναι σκοτεινό μέσα μας, φωτίζεται σιγά σιγά. Σε αυτό τον αγώνα με τις προσωπικές μας αλήθειες, σ' αυτή την προσπάθεια να ξεφλουδιστεί κομμάτι κομμάτι η μάσκα της ζωής, το θέατρο, με την πληρότητα της έρευνάς του, μου φαινόταν πάντα σαν ένας χώρος πρόκλησης. Έχει την ικανότητα να προκαλεί την ίδια του τη φύση, καθώς και το ακροατήριό του, παραβιάζ...
Διαβάστε περισσότερα...

Τ' ΟΝΕΙΡΟ ΕΝΟΣ ΓΕΛΟΙΟΥ
Είμ' ένας γελοίος άνθρωπος. Τώρα με παίρνουν για τρελό, μα δεν είμαι τέτοιος, δεν προβιβάστηκα κι έμεινα πάντα ο ίδιος γελοίος άνθρωπος, όπως ήμουν πάντα. Μα δε θυμώνω πια τώρα. Τώρα όλοι οι άνθρωποί μου είναι εξίσου ευχάριστοι, ακόμα κι όταν με κοροϊδεύουν: τότε μάλιστα μου είναι πιο ευχάριστοι. Θα γελούσα με την καρδιά μου εις βάρος τους, όχι γιατί μ' ευχαριστεί αυτό, αλλά γιατί είμαι φίλος τους, αν δεν ένοιωθα τον εαυτό μου τόσο λυπημένο κοιτάζοντάς τους. Και νοιώθω τον εαυτό μου λυπημένο, γιατί δεν ξέρουν την αλήθεια, κ εγώ την ξέρω! Ω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
Από το 1925, όταν κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση της Γαλλικής Ανθολογίας, ως τα σήμερα, μεσολάβησαν άλλες πέντε εκδόσεις, κι όμως έχουν εξαντληθεί. Αυτό δείχνει πόση απήχηση είχε το βιβλίο στο αναγνωστικό μας κοινό. Έτσι, η σημερινή έκτη έκδοση έρχεται ν' ανταποκριθεί στη μεγάλη ζήτηση εκείνων που δεν μπόρεσαν να το αποκτήσουν ως τώρα. Κι είναι η ζήτηση αυτή δικαιολογημένη, γιατί φέρνει τον Έλληνα αναγνώστη σ' επικοινωνία με τους διασημότερους ποιητές της χρυσής εποχής της γαλλικής λογοτεχνίας. Οι προηγούμενες εκδόσεις έκλεισαν μέσα στις σελίδ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΡΩΣΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι η σύγχρονη ρωσική ποίηση γράφτηκε στο μεγαλύτερο μέρος της με το αίμα των ποιητών της. Οι περισσότεροι είχαν τραγικό τέλος: Ο Πούσκιν και ο Λερμοντώφ σκοτώνονται σε μονομαχίες, ο πρώτος σε ηλικία 37 ετών, ο δεύτερος 27 ετών. Ο Μπάλμοντ κάνει απόπειρα αυτοκτονίας στα 22 του χρόνια, ο Γκόρκι αποπειράται να κάνει το ίδιο όταν ήταν 20 ετών, αλλά η απόπειρα αποτυγχάνει. Ο Μπλοκ πεθαίνει στα 41 του. Ο Γκουμιλιώφ -πρώτος σύζυγος της Αχμάτοβα- φυλακίζεται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και τουφεκίζεται. Ο Κλούεβ πεθα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Μ' ένα μεγάλο λαό, μεγαλοφυή, συμβαίνει ότι και με τον άνθρωπο τον μεγαλοφυή. Και οι παραμικρότερες εκδηλώσεις της ζωής έχουν το σημάδι της μεγαλοφυΐας... Οι Έλληνες είναι, όπως και η μεγαλοφυΐα απλοί, simplex. Γι' αυτό είναι διδάσκαλοι αθάνατοι. Οι θεσμοί τους, τα δημιουργήματά τους, φέρνουν τη σφραγίδα της απλότητας, τόσο, που συχνά μένει κανείς εκστατικός βλέποντας ως τι σημείο είναι μοναδικοί σ' αυτή τους την απλότητα. Και, παραδόξως, είναι εξίσου τόσο βαθείς όσο και απλοί. Μολοντούτο σπάνια μας αποκαλύπτουν τα βάθη της σοφίας και της ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Αλλά πνίγοντας την πολιτική ζωή σ' όλη τη χώρα, είναι μοιραίο να παραλύει ολοένα και περισσότερο η ζωή μέσα σ' αυτά τα ίδια τα σοβιέτ. Χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει μέσα σε όλους τους δημόσιους θεσμούς, γίνεται μια ζωή επιφανειακή, όπου η γραφειοκρατία μένει το μόνο ενεργό στοιχείο. Από τον νόμο αυτόν κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει. Η δημόσια ζωή σιγά σιγά βυθίζεται στον ύπνο, μερικές δωδεκάδες αρχηγών του κόμματος, με ανεξάντλητη ενεργητικότητα και απερι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ / GEDICHTE
Ο Μπρεχτ είναι ποιητής, πριν απ' όλα και πάνω απ' όλα. Όσο τεράστιο κι αν είναι το ενδιαφέρον που προκάλεσαν τα κείμενά του σαν εκφράσεις των προβλημάτων και ανησυχιών της εποχής, σαν πολιτικοί λίβελοι, σαν μανιφέστα σκηνικής μεταρρύθμισης, ή κοινωνικά ντοκουμέντα, κείνο που τα ξεχωρίζει είναι το στοιχείο του "μνημειώδους λόγου". Αυτή είναι η πρωταρχική τους σπουδαιότητα. Κάθε άλλη αξία που μπορεί να περιέχουν υπογραμμίζεται και πηγάζει απ' το στοιχείο αυτό. Τα θεατρικά έργα του Μπρεχτ μπορεί να τα συζητήσεις και να τα μιμηθείς σαν πρότυπα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ-ΙΣΠΑΝΙΚΑ)
"Μα τι να σου πω για την ποίηση; Τι να σου πω γι' αυτά τα σύννεφα, γι' αυτόν τον ουρανό; Να τα κοιτάζω, να τα κοιτάζω, και τίποτα άλλο. Καταλαβαίνεις πως ένας ποιητής δεν μπορεί να πει τίποτα για την ποίηση. Ας τ' αφήσουμε αυτά για τους κριτικούς και τους δασκάλους. Μα ούτε εσύ, ούτε εγώ, ούτε κανείς ποιητής δεν ξέρει τι είναι ποίηση. Είναι εκεί!! Κοίταξε!! Έχω τη φωτιά στα χέρια μου, το ξέρω και δουλεύω τέλεια μαζί της, μα δεν μπορώ να μιλήσω γι' αυτή χωρίς να κάνω φιλολογία. Καταλαβαίνω όλες τις ποιητικές τέχνες. Θα μπορούσα να μιλήσω γι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
Η επανεμφάνιση ακροδεξιών και φασιστικών κομμάτων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και η επιρροή που έχει στις μέρες μας η φασιστική ρητορεία, μας καλεί εκ νέου να κατανοήσουμε το φαινόμενο. Πώς μέσα στον ανθρώπινο ψυχισμό καρποφορεί το φασιστικό κήρυγμα και ποιες είναι οι ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις της καταπίεσης, της βίας και της τρομοκρατίας που ασκεί ένα φασιστικό καθεστώς, όπως φάνηκε και από τα ιστορικά παραδείγματα του 20ού αιώνα; Σήμερα απέναντι στην ανθρωπότητα βρίσκεται ένα παντοδύναμο σύστημα, αυτό που είναι οι παγκόσμιες αγο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Το Κράτος, λοιπόν, δεν υπήρξε απ' την αρχή του κόσμου. Υπήρξαν κοινωνίες, που διαμορφώθηκαν χωρίς αυτό, που δεν είχαν καμιά ιδέα για το κράτος και την κρατική εξουσία. Σε ένα ορισμένο στάδιο της οικονομικής εξέλιξης, που ήταν αναγκαστικά συνδυασμένο με το χωρισμό της κοινωνίας σε τάξεις, το Κράτος, έγινε, με το χωρισμό αυτό, μια ανάγκη. Πλησιάζουμε τώρα με γοργά βήματα ένα στάδιο στην εξέλιξη της παραγωγής, όπου η ύπαρξη των τάξεων αυτών όχι μόνο έπαψε να είναι ανάγκη, αλλά γίνεται και θετικό εμπόδιο στην παραγωγή. Οι τάξεις θα χαθούν, εξί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΜΙΚΡΟΑΣΤΟΙ
Το έργο "οι μικροαστοί" παρόλο που γράφτηκε στις αρχές του αιώνα είναι και σήμερα επίκαιρο. Και σήμερα ανάμεσά μας βλέπουμε τέτοιους τύπους μικροαστών σαν τους γέρους Μπεσιμιόνωφ, που σατιρίζει και χτυπάει ο Γκόρκι στο έργο του. Ειδικότερα για τον ελληνικό χώρο, όπου η δομή της οικονομίας επιτρέπει ακόμα την επιβίωση της μικροαστικής νοοτροπίας, το έργο αυτό είναι πάντα επίκαιρο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η σημερινή εποχή ταυτίζεται με την εποχή της Ρωσίας του 1905. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΘΝΙΚΟΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ
Όταν το δημοκρατικό-κοινοβουλευτικό κρατικό σύστημα πνίγεται στις ίδιες του εσωτερικές αντιφάσεις, όταν η αστική νομιμοφροσύνη γίνεται εμπόδιο για αυτή την ίδια την μπουρζουαζία, στέλνει προς δράση τα πιο μαχητικά στοιχεία που διαθέτει, τα απαλλάσει από τα δεσμά της νομιμοφροσύνης, τα αναγκάζει να ενεργούν με όλες τις μεθόδους καταστροφής και τρομοκρατίας. Αυτός είναι ο φασισμός. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΕ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ
"Για μένα η ποίηση δεν ήταν ένας σκοπός, αλλά ένα πάθος και τα πάθη θα 'πρεπε να 'ναι σεβαστά" - μ' αυτά τα λόγια προλογίζει ο ίδιος ο Πόε μια από τις εκδόσεις των ποιημάτων του, και σ' αυτά τα λόγια βρίσκεται αρκετά η εξήγηση και του έργου του και της ζωής του. Αναμφισβήτητα, για τον Πόε η ποίηση ήταν ένα πάθος, αδιάφορο αν αυτό το πάθος το κόρεσε με νοσηρούς οραματισμούς, με μακάβριες ονειροπαρσίες, με εξωανθρώπινες καταστάσεις. Εννοούμε τόσο τα ποιήματά του, λέγοντας ποίηση, όσο και τα διηγήματά του - τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος απ' α...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΜΕ ΤΗ ΚΙΜΩΛΙΑ
Στο κέντρο της κατεστραμμένης σάλας βρισκόταν το μωρό μες στην κούνια του και κοιμόταν ήσυχα. Η Άννα κάθισε κοντά του κουρασμένη κι άρχισε να το παρατηρεί. Δεν είχε τολμήσει ν' ανάψει το παραμικρό φως, αλλά το σπίτι εκεί κοντά καιγόταν ακόμα και οι αναλαμπές του φώτιζαν πολύ καλά το πρόσωπο του μωρού. Είχε μια μικρή ελιά στο λαιμουδάκι του. Η υπηρέτρια κάθισε και το κοίταξε κάμποση ώρα, πώς ανέπνεε και πώς πιπιλούσε την μικρούλα του γροθιά. Κάποια στιγμή διαπίστωσε πως το είχε κοιτάξει αρκετή ώρα για να μπορέσει να φύγει δίχως το παιδί. Σ...
Διαβάστε περισσότερα...