ΝΟΗΣΗ

ΗΘΙΚΗ
Και στου ηθικού προβλήματος τη διερεύνηση ο φιλοσοφικός στοχασμός που θέλει να είναι κριτικός και όχι δογματικός, ουδέ στιγμή απομακρύνεται από την κύρια τροχιά του: είναι καθαρά θεωρητικός. Το θέμα εδώ έχει πρακτικό χαρακτήρα: με ποια μέτρα και προς ποιους σκοπούς ρυθμίζει ο άνθρωπος την ατομική και συλλογική του ζωή. Με άλλα λόγια: ποια είναι και σε τι κατατείνει η ανθρώπινη αρετή. Αλλά η εξέτασή του γίνεται με τρόπο καθαρά θεωρητικό. Αυτό σημαίνει ότι ο στοχαστής που φιλοσοφεί απάνω στο ηθικό πρόβλημα, δεν έχει την πρόθεση να φρονηματίσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Γνωσιολογία ή Θεωρία της Γνώσης ονομάζεται η συστηματική διερεύνηση του προβλήματος της Αλήθειας. Το πρόβλημα τούτο, μαζί με τα προβλήματα της Ομορφιάς και της Αρετής, είναι ένα από τα τρία μεγάλα θέματα της φιλοσοφίας. Και πιο δύσκολο από τα δύο άλλα, γιατί από τον στοχαστή που θα επιχειρήσει να το λύσει απαιτεί περισσότερη ωριμότητα, θάρρος, μάθηση, κρίση, όχι συνηθισμένη. Εδώ, η φιλοσοφία δεν εξετάζει άλλα πνευματικά έργα (π.χ. την καλλιτεχνική δημιουργία ή τις ηθικές επιδόσεις), αλλά επιχειρεί την τολμηρότερη απ’ όλες τις πράξεις της: ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑΣ
Το βιβλίο τούτο ξεκινά σε 16σέλιδα στον ΟΥΡΑΝΟ που γιορτάζει τα τρία χρόνια της έκδοσης του. Ουσιαστικά το γράψιμο του τέλειωσε μέσα στο 1977 και είναι ό,τι έχω να πω για την θεωρία της Αστρολογίας μέσα από την προσωπική μου σκέψη και πείρα. Ο λόγος που δεν εκδίδεται μονομιάς σε βιβλίο είναι καθαρά οικονομικός και ελπίζουμε ότι κάποτε, σύντομα, δεν θα υπάρχει. Είναι το πρώτο Ελληνικό πρωτότυπο έργο - αν εξαιρέσει κανείς δύο απόπειρες που, στηριγμένες σε κακά συνοθυλεύματα μεταφράσεων, έμπλεξαν μάλλον παρά φώτισαν τους ενδιαφερομένους. (Από...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΙΚΗ
Στον Πρόλογο της "Ψυχολογίας" μου (που εκδίδεται ταυτόχρονα με τη "Λογική") εξηγώ με ποια πρόθεση αποφάσισα, παραμερίζοντας την καθαρά ερευνητική μου εργασία, να γράφω χρηστικά βιβλία του τύπου του Εγχειριδίου. Δεν θα επαναλάβω λοιπόν εδώ τα ίδια πράγματα. Ό,τι ισχύει για το Εγχειρίδιο της "Ψυχολογίας" ισχύει και για το Εγχειρίδιο της "Λογικής". Δεν χρειάζεται επίσης να εξηγήσω γιατί μαζί με την "Ψυχολογία" θέλησα να δώσω και μια "Λογική" στο αναγνωστικό μου κοινό. Οι δύο επιστήμες ανήκουν στον κύκλο εκείνων που αποτελούν τη φιλοσοφική προ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ως προς το περιεχόμενο του βιβλίου έχω να σημειώσω τα εξής. -Το Πρώτο Μέρος περιλαμβάνει μια σειρά δημόσιων μαθημάτων μου στον Μορφωτικό Σύλλογο "Αθήναιον" από τον Νοέμβριο του 1966 έως τον Απρίλιο του 1967. Είχαν μαγνητοφωνηθεί, αλλά επεξεργάστηκα κατόπι το κείμενο, για να του δώσω αρτιότερη, πυκνότερη μορφή, χωρίς και να μεταβάλω το ύφος του προφορικού λόγου, γιατί αυτός παρά τις ατέλειές του είναι πάντα πιο ζωντανός και καταληπτός από τον γραπτό. - Στο Δεύτερο Μέρος αναδημοσιεύονται από την εφημερίδα των Αθηνών "Το Βήμα" (στήλη της Πέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Το κείμενο τούτο, καρπός μακράς αναστροφής με τα ψυχολογικά προβλήματα και -σε μερικά σημεία- προσωπικών ερευνών και σκέψεων, αποτελεί ό, τι συνήθως ονομάζαμε "εγχειρίδιο", βιβλίο δηλαδή σύντομο και εύληπτο, με σημασία κατ' εξοχήν χρηστική. Έως τώρα έχω δημοσιεύσει ή πολυσέλιδες πραγματείες ή άρθρα με καθαρά επιστημονικό, καθώς και γενικότερα κοινωνικό περιεχόμενο. Εάν σήμερα αποφάσισα, παραμερίζοντας την καθαυτό ερευνητική μου εργασία, να γράφω με σκοπό διδακτικό ένα Εγχειρίδιο Ψυχολογίας (και ένα Εγχειρίδιο Λογικής που κυκλοφορεί ταυτόχρ...
Διαβάστε περισσότερα...

(ΔΙΤΟΜΟ) Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ '21 ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ
Οι σφαγές, οι βιασμοί, οι αιχμαλωσίες του 1823 δεν έχουν ποτέ καταμετρηθεί στην Εύβοια. Συγκρίνονται μόνο με της Χίου, της Κάσσου, των Ψαρών, της Νάουσας και του Μεσολογγίου. Αμέτρητες υπήρξαν οι οικογένειες που εξορίστηκαν σε άθλια κατάσταση ζητώντας καταφύγιο στην Αττική, στην Τζια, στην Αίγινα και στις Σποράδες. Ήρωες της προσπάθειας διάσωσής των, είναι οι Ευβοιώτες πλοίαρχοι και οι ναύτες όσο κι εκείνοι των Ελληνικών νησιών και των παράλιων περιοχών. Σύμφωνα με κατά προσέγγιση υπολογισμό, αποδεκατίστηκε το 1/3 της νήσου, κι άλλοι τόσοι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥΣ
Αν τα παιδιά είχαν τη δύναμη να κρατήσουν τα τιμόνια όλου του κόσμου, ίσως να είμασταν πιο ασφαλείς. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΠΥΓΜΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΟΚΙΜΙΑ
Σε τούτο τον τόμο δημοσιεύονται 40 δοκίμια (όλα προϊόντα της τελευταίας πενταετίας) που τα έχω κατατάξει σε 4 κατηγορίες: Κοινωνικοπολιτικά, ψυχολογικά, αισθητικοκριτικά και ποικίλα, επειδή αυτά τα τελευταία με δυσκολία θα μπορούσαν να στεγαστούν στις τρεις πρώτες κατηγορίες. Στα δοκίμια αυτά τα ζητήματα εξετάζονται πάντοτε με φακό "φιλοσοφικό". Δηλαδή με την πρόθεση ή ανάλυση να μη περιορίζεται σε καμιά της διάσταση, ούτε στην έκταση ούτε στο βάθος της. Ο αναγνώστης θα κρίνει αν και έως ποιο βαθμό πέτυχε το δύσκολο τούτο έργο. Ωστόσο ελπί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ
Ο Πλάτων ανήκει σ’ εκείνες τις κοσμοϊστορικές προσωπικότητες, που με τις ιδέες τους έχουν ακαταπόνητα ασχοληθεί οι σοφοί όλων των χρόνων και όλων των ειδών, και που εξακολουθούν εν τούτοις να ερεθίζουν πάντα το ενδιαφέρον των ειδικών και του μορφωμένου κοινού. Γύρω απ’ αυτόν έχει δημιουργηθεί μια εξαιρετικά πλούσια σε έκταση φιλολογία πρέπει λοιπόν μια νέα συγγραφή για τον Πλάτωνα να θεμελιώσει πρώτα το δικαίωμα της ύπαρξής της. Ας επιτραπεί σ’ αυτήν εδώ την εργασία, για τη δικαίωσή της, να επικαλεστεί του λόγους του Windelband (P.R.I. σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΟΡΕΣΤΗ
Στο νέο της βιβλίο "Γράμματα στον Ορέστη", η συγγραφέας, εξαίρει και επαινεί το Έργο των Ιατρών και Νοσηλευτών που τη φρόντισαν στις περιπέτειές της και οι οποίοι τιμούν την αποστολή τους, το χρέος τους και τον Ιπποκράτειο όρκο τους. Γι' αυτό και τους αναφέρει με τα πραγματικά τους ονόματα. Αντιθέτως στηλιτεύει τους ανίκανους ή ανίερους χρησιμοποιώντας γι' αυτούς ψευδώνυμα. Υπενθυμίζει τη ρήση της Γερόντισσας Γαβριηλίας: "Αυτοί που πάσχουν ψυχικά κουβαλούν και ξεπλένουν αμαρτίες των άλλων και ο ψυχίατρος πρέπει να προσεύχεται", σε μια προ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΠΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΙΩΠΗ ΕΝΟΣ ΤΑΜΠΟΥ
Η συγγραφέας με την μαρτυρία της στο βιβλίο αυτό επιχειρεί με αφετηρία τα προσωπικά της βιώματα, να μιλήσει ανοιχτά και αληθινά για ένα ταμπού, αυτό της ψυχικής νόσου, για το οποίο από παλιά, αλλά και στις μέρες μας οι άνθρωποι που πάσχουν ή οι οικείοι τους σωπαίνουν, φοβούμενοι τον κοινωνικό στιγματισμό που καραδοκεί και απειλεί...με απομόνωση στην καλύτερη περίπτωση. Τολμά να χαρακτηρίσει τους νοσούντες "ευλογημένους", αφού δέχονται να σηκώσουν το δυσβάσταχτο φορτίο του άγχους, της φοβίας, της κατάθλιψης, της παραίσθησης, ενώ δε διστάζει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ
...Πολύ εύκολα λέγονται πράγματα, συχνά, λανθασμένα. Δεκάδες αυτοαποκαλούνται "αστρολόγοι" χωρίς να έχουν σχέση με το θέμα, αλλά και, οι περισσότεροι επαγγελματίες αστρολόγοι, σταμάτησαν να προβληματίζονται, να ερευνούν και να ενημερώνονται και διαθέτουν τον χρόνο τους σε δημόσιες σχέσεις, κοσμικές εμφανίσεις, στα 090... και σ' ό,τι άλλο τους προβάλλει προσωπικά και μεγαλώνει το εισόδημά τους[. . .] Το λάθος των "αστρολόγων" είναι ότι προσπαθούν να επιβάλλουν την Αστρολογία σα "μόδα". Είναι γεγονος ότι οι μόδες περνούν και μαζί μ' αυτές κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ)
Η Επιστήμη της Λογικής ενδιαφέρεται να συλλάβει σε φιλοσοφική γλώσσα ό,τι στη θρησκεία συλλαμβάνει η γλώσσα της παράστασης: την αληθινή συμφωνία της έννοιας και της πραγματικότητας, την αυθεντική ενότητα νοείν και Είναι. Κατ' αυτή τη φιλοσοφική σύλληψη, το Λογικό στοιχείο δεν αναζητείται σε κάποια θεϊκή υπόσταση, αλλά σε εκείνο το σύστημα των νοητικών προσδιορισμών, όπου η αντίθεση του υποκειμενικού και του αντικειμενικού έχει αναιρεθεί. Η εσωτερική δομή αυτού του συστήματος παρουσιάζεται ως διαδικασία ή κίνηση αυτοπροσδιορισμού αυτών τούτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ
Το πρόβλημα του Καλού απασχόλησε και απασχολεί καλλιτέχνες και αισθαντικούς ανθρώπους, ψυχολόγους και κοινωνιολόγους, παιδαγωγούς και πολιτικούς, γενικά κάθε στοχαστικόν άνθρωπο που βλέπει τί θέση έχει μέσα στη ζωή και στην ιστορία μας η Τέχνη και πόσο ουσιαστικά ανθρώπινο φαινόμενο είναι η δίψα της Ομορφιάς. Υπάρχει βέβαια μιά στάση και μιά διάθεση: να βλέπεις, να αισθάνεσαι και να μην απορείς. Έτσι είναι πλασμένοι και ευχαριστημένοι με την ησυχία της άγνοιάς τους οι περισσότεροι. Αλλά υπάρχει μιά στάση και μιά διάθεση πολύ διαφορετική: ν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
...Τα ξεχασμένα Σχολικά Τραγούδια ίσως συγκινήσουν τους νοσταλγούς ή εραστές της μακρινής και αξέχαστης εκείνης περιόδου αναδημιουργίας της Ελλάδας, της ανεμελιάς, των ονείρων, των οραμάτων, της αγωνιστικότητας των ανθρώπων για μία ειρηνική, καλύτερη, νοικοκυρεμένη πατρίδα και πολιτεία, διεγείροντας ταυτόχρονα τα συναισθήματα των σημερινών νέων ώστε με τη σειρά τους να την αγαπήσουν και να διαφυλάξουν αυτήν και την ελευθερία της από εσωτερικούς και εξωτερικούς κινδύνους, σεβόμενοι το συνάνθρωπό τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΤΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Η μεγάλη ιστορική αξία αυτού του γραπτού του John Stuart Mill έγκειται στο ότι μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο -αν εξαιρέσουμε τα γραπτά της Mary Woolstonecraft στον δέκατο όγδοο αιώνα- φεμινιστικό μανιφέστο, πριν ο όρος "φεμινισμός" αναδυθεί σε κοινή χρήση: μια ένθερμη και υψηλόφωνη διακήρυξη υπέρ της πλήρους νομικής ισότητας των γυναικών, την εποχή που ο πρόδρομος του σύγχρονου φεμινισμού, το κίνημα υπέρ του δικαιώματος ψήφου των γυναικών (σουφραζέτες) έκανε τα πρώτα του βήματα, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Βρετανία. Ως συγγραφέας ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΑΝΕΠΙΚΑΙΡΑ
Με τον τίτλο "Εφήμερα" το 1950 και "Επίκαιρα Ανεπίκαιρα" το 1960, συγκέντρωσα και εξέδωσα μια σειρά άρθρων μου, δημοσιευμένων στην εφημερίδα των Αθηνών "Το βήμα" (στήλη της Πέμπτης: "Πνευματικά ζητήματα"). Η πρώτη συλλογή αντιπροσωπεύει, με 41 άρθρα, την πενταετία 1946-1950 (περιλαμβάνονται σ’ ένα τόμο με τον τίτλο "Εφήμερα"), η δεύτερη με 50 άρθρα τη δεκαετία 1951-1960 (περιλαμβάνονται σ' ένα τόμο με τον τίτλο "Επίκαιρα-Ανεπίκαιρα"). Τα δυο εκείνα βιβλία είναι από καιρό εξαντλημένα και τώρα παρουσιάζονται πάλι σε μια επιμελημένη και καλαί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΣΩΠΟΛΑΤΡΙΑ
Η κριτική αρχίζει από το θαυμασμό. Αν δεν θαυμάζεις, αν δεν υψώνεις σε επίπεδο περιωπής μερικά πρόσωπα, μερικά έργα και κάποιες εποχές της ιστορίας ή του πολιτισμού δεν έχεις αξιολογική κλίμακα, γνώμονα, νήμα της στάθμης κοινώς αλφάδι. Μ' αυτό το θεμελιώδες κριτήριο γράφτηκαν αυτές οι προσωπογραφίες μεγάλων μορφών του θεάτρου μας που με στοίχειωσαν, με μύησαν και με δίδαξαν τι πράγματι σημαίνει η αριστοτελική μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας. Αυτή η μιμητική πράξις συγκροτείται συνήθως από μερικές συνταρακτικές λεπτομέρειες: μια σημαί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΦΗΜΕΡΑ
Με τον τίτλο «Εφήμερα» το 1950 και «Επίκαιρα Ανεπίκαιρα» το 1960, συγκέντρωσα και εξέδωσα μια σειρά άρθρων μου, δημοσιευμένων στην εφημερίδα των Αθηνών «Το βήμα» (στήλη της Πέμπτης: «Πνευματικά ζητήματα»). Η πρώτη συλλογή αντιπροσωπεύει, με 41 άρθρα, την πενταετία 1946-1950 (περιλαμβάνονται σ' ένα τόμο με τον τίτλο «Εφήμερα»), η δεύτερη με 50 άρθρα τη δεκαετία 1951-1960 (περιλαμβάνονται σ' ένα τόμο με τον τίτλο «Επίκαιρα-Ανεπίκαιρα»). Τα δυο εκείνα βιβλία είναι από καιρό εξαντλημένα και τώρα παρουσιάζονται πάλι σε μια επιμελημένη και καλαί...
Διαβάστε περισσότερα...