ΠΕΚ (ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ)

ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ
Στον παρόντα τόμο μεταφράζονται οθωμανικά ιστορικά τεκμήρια για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας, χρονολογούμενα μεταξύ του 15ου και του 17ου αιώνα. Οι πηγές ρίχνουν φως στην ιστορία του φρουρίου της Αγίας Μαύρας και των οικισμών που βρίσκονταν γύρω του κατά τους οθωμανικούς χρόνους, μας παρέχουν μια αναλυτική καταγραφή των χωριών της Λευκάδας και του πληθυσμού τους, ενώ προσφέρουν επίσης έναν κατάλογο των οικογενειακών ονομάτων των Λευκαδίων ανά οικισμό στα μέσα του 17ου αιώνα. Η εκτενής εισαγωγή του βιβλίου τοποθετεί το φρούριο της Αγίας ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ
Δύο επώνυμοι ποιητές, και οι δύο ιταλικής καταγωγής, έγραψαν στα χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης δύο ελληνικότατες καταβάσεις στον Άδη: Η Ρίμα θρηνητική εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδην του Ρεθυμνιώτη ποιητή Ιωάννη Πικατόρου είναι το πιο ενδιαφέρον ποίημα, χάρη στον πλούτο των εικαστικών, λαογραφικών και λογοτεχνικών μοτίβων και θεμάτων, ενώ ο Απόκοπος του Μπεργαδή είναι λογοτεχνικά το πιο ώριμο και το πιο γνωστό από τα δύο έργα. Ο ποιητής της Ρίμας έχει αφομοιώσει από ελληνικά και δυτικά έργα ζωγραφικής και λογοτεχνίας τα στο...
Διαβάστε περισσότερα...

Ένας άλλος νους
Αν αναρωτηθήκατε ποτέ με τι μοιάζουν οι εξωγήινοι, το χταπόδι ίσως είναι η πιο εύστοχη απάντηση! Από παλιά θεωρούσαμε τα πτηνά και τα θηλαστικά ως τα ευφυέστερα πλάσματα στη Γη. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σαφές πως υψηλή ευφυΐα έχουν επίσης αναπτύξει εξαιρετικά διαφορετικές μορφές ζωής -και συγκεκριμένα τα κεφαλόποδα, και πάνω απ’ όλα τα χταπόδια. Κι αυτό γιατί μεταξύ άλλων παρατηρήσαμε ότι, τουλάχιστον τα χταπόδια, όταν βρίσκονται σε αιχμαλωσία βρίσκουν τρόπους να εκδηλώνουν τις συμπάθειες, τις αντιπάθειες ή την περιφρόνησή το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
Ο σύγχρονος υλικός μας πολιτισμός βασίζεται πρωτίστως στα ορυκτά καύσιμα (άνθρακα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο), που είναι βέβαιο ότι πρόκειται να εξαντληθούν μέσα στους δύο επόμενους αιώνες. Ταυτόχρονα, υπάρχουν σήμερα πολύ ισχυρές ενδείξεις ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη βαίνει επιταχυνόμενη, προκαλώντας σοβαρές διαταραχές στο κλίμα, εξαιτίας των συνεχώς αυξανόμενων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που οφείλονται στην καύση των ορυκτών καυσίμων. Μετά την εξιστόρηση της διαχρονικής σχέσης του ανθρώπου με την ενέργεια και τη λεπτομε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η αρχαία φιλοσοφία είναι μεν μία ορισμένη περίοδος της ιστορίας της φιλοσοφίας, είναι όμως και η περίοδος εκείνη στην οποία το πεδίο της φιλοσοφίας, όπως το γνωρίζουμε στο δυτικό κόσμο τουλάχιστον, διαμορφώνεται και κρυσταλλώνεται, τόσο όσον αφορά τα ερωτήματα που τίθενται, αυτά που σήμερα αποκαλούμε φιλοσοφικά ερωτήματα, όσο και τους τρόπους διαχείρισής τους. Η αρχαία φιλοσοφία αποτελεί ωστόσο και ένα αντικείμενο που αφορά όχι μόνο τους έχοντες ειδικά φιλοσοφικά ενδιαφέροντα, αλλά και κάθε μορφωμένο άνθρωπο, στο βαθμό που ένα μεγάλο μέρος...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΡΩΦΙΛΗΣ
Το κείμενο της διάλεξης στην μνήμη του Νίκου Παναγιωτάκη, που δόθηκε στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου στις 28 Μαΐου 2005, με προσθήκες και υποσημειώσεις. Ο συγγραφέας εξετάζει τις σχέσεις του δράματος του Χορτάτση με το πρότυπό του, την Ορμπέκε του Τζιράλντι, και τη ζωγραφική της Φεράρας στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα. Παράλληλα, τίθεται το ζήτημα του ιδεολογικού χαρακτήρα της Ερωφίλης και των σχέσεών της με τη λογοτεχνία της Αναγέννησης και του Μπαρόκ. Σε αντίθεση με τη σύγχρονη τάση διάσπασης του λογοτεχνικού κειμένου στα σημε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ
Όταν βάλλεται ο ορθολογισμός, η αλληλουχία αιτίου και αιτιατού -η ίδια η βάση δηλαδή της λογικής και της ικανότητάς μας να συνδιαλεγόμαστε και να συναποφασίζουμε ως κοινωνία, βάλλεται η ίδια η Δημοκρατία. Σε ένα βαθιά δημοκρατικό πλαίσιο, απαιτούνται συνειδητοί πολίτες, με γνώση των κατακτήσεων του πολιτισμού μας, με αναπτυγμένη την ικανότητα να αξιολογούν ποικίλα δεδομένα αλλά και να φιλτράρουν πλείστα όσα στοιχεία παραπληροφόρησης, που πλέον, με τη σύγχρονη τεχνολογία, εύκολα διακινούνται και αναπαράγονται. Μια κοινωνία που κυριαρχείται ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η μηχανή της γένεσης
Στον 20ό αιώνα οι βιολόγοι θέλησαν να αποσυνθέσουν τα δομικά στοιχεία της ζωής (ιστούς, κύτταρα, πρωτεΐνες) για να μάθουν πώς λειτουργούν. Στον τωρινό αιώνα, αντίθετα, μια νέα γενιά βιολόγων υπόσχεται να αποκαλύψει πώς δημιουργείται η ζωή, αλλά και πώς μπορεί να αναδημιουργηθεί. Αυτό το αναδυόμενο επιστημονικό πεδίο ονομάζεται συνθετική βιολογία και έχει έναν και μόνο στόχο: να μας δώσει πρόσβαση στο ανθρώπινο κύτταρο ώστε να μπορούμε να γράφουμε καινούργιο -και πιθανώς καλύτερο- βιολογικό κώδικα. Στο πλαίσιο της συνθετικής βιολογίας, μηχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΘΟΥΜΕ ΕΑΥΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΥΣ
Γιατί άραγε πρέπει να "αναστοχασθώ" τον εαυτό μου; Αν ήδη ξέρεις "τί είσαι, ποιος είσαι και πώς είσαι", δεν χρειάζεται ν' αναστοχασθείς τίποτα. Εμείς οι άλλοι όμως που δεν διαθέταμε τέτοιες υπαρξιακές βεβαιότητες, τη νιώθουμε την ανάγκη να ξανασκαλίσομε αυτό το βαθύτατα προσωπικό ζήτημα. Όσο για τους "Άλλους", εκεί είναι που μάλλον δεν ξέρομε και πολλά: Ο Άλλος είναι αλλού, κι είναι κι αλλιώτικος. Και καθώς η ζωή-μου πλέκεται κάθε στιγμή μαζί με τους Άλλους πώς να πετύχω μια καλή ζωή όταν αγνοώ τη φύση των Άλλων και τη Σχέση-μου μαζί τους....
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΔΥΟ ΕΥ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ
Τα "δύο ευ της ευτυχίας" έχουν τη μορφή ενός οδοιπορικού ανάγνωσης των "Ηθικών Νικομαχείων": το βιβλίο καταγράφει, κάθε φορά, τις δυσκολίες που συναντά ο αναγνώστης, τις γνώσεις που αποκτά, τις προσμονές του, την απογοήτευση ή τον ενθουσιασμό του, και του δείχνει πώς να αποκωδικοποιεί το αριστοτελικό κείμενο. Ταυτόχρονα, συνιστά μια συνολική, και ενίοτε πρωτότυπη, πρόταση κατανόησης της αριστοτελικής ηθικής. Δεν αρκείται σε ουδέτερη έκθεση των βασικών της θέσεων αλλά επιχειρεί να τις υπερασπιστεί τόσο με φιλοσοφικά επιχειρήματα (χωρίς τη χ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η συλλογή άρθρων "Αρετές της αυθεντικότητας" αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την πρωτότυπη και βαρυσήμαντη συμβολή του Αλέξανδρου Νεχαμά στις σύγχρονες πλατωνικές σπουδές. Προσφέρει στον γενικό αναγνώστη τη δυνατότητα όχι μόνο να κατανοήσει τις πλατωνικές και σωκρατικές θέσεις, αλλά και να συνειδητοποιήσει τον βαθύ πυρήνα τους και την ουσιαστική τους επικαιρότητα. Τα άρθρα είναι αυτοτελή και, ως εκ τούτου, μπορούν να διαβαστούν ανεξάρτητα. Δεν στερούνται, ωστόσο, ενότητας. Από την άποψη του περιεχομένου, τα συνέχει η ιδέα ότι, τόσο στην η...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
"Γεννήθηκα πριν από αιώνες αιώνων, σε έναν Χώρο όπου δεν υπήρχε χώρος, και σε έναν Χρόνο όπου δεν υπήρχε χρόνος. Με ένα περίεργο ωστόσο τρόπο, αισθάνομαι ότι προϋπήρχα της γενέσεώς μου. Κι ενώ από τότε όλα έχουν αλλάξει, εγώ αισθάνομαι ότι τίποτε δεν αλλάζει. Η παρουσία μου μετρά το αιώνιο. Δεν αξίζει άλλωστε να συζητά κανείς για πράγματα -την γένεσή μου και την γένεση του Κόσμου- που προκαλούσαν ανέκαθεν διαμάχες. Αυτό που ενισχύει την αυτοπεποίθησή μου είναι ότι η παρουσία μου έμοιαζε πάντοτε πρωταρχική: στους μύθους ή σε ό,τι ονομάζεται...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΡΟΥ, 1821-1950 (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
"Το προσωπικό κίνητρο για τη μελέτη της Ερμούπολης ενισχύθηκε από τη γοητεία που είχε η δημιουργία μιας πόλης εκ του μηδενός μέσα στο καμίνι της Ελληνικής Επανάστασης και η πράγματι εντυπωσιακή ανάπτυξή της: αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες πόλεις του ελληνικού κράτους τον 19ο αιώνα και συγχρόνως σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο του διεθνούς εμπορίου μεταξύ Ανατολής και Δύσης, η εμβέλεια του οποίου ήταν αισθητή στις δύο πλευρές του Αιγαίου και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήταν φανερό ότι τις τύχες της πόλης στην περίοδο της ακμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΕΝΑΣ ΚΗΠΟΣ ΓΕΜΑΤΟΣ ΘΑΥΜΑΤΑ
Γιατί δεν είμαστε σκλάβοι των γονιδίων μας και σε τι διαφέρουμε απ' τους χιμπατζήδες; Τι είναι η επιγενετική και γιατί η τρυφερότητα κατά τον θηλασμό καθορίζει πώς θα συμπεριφέρεται το νεογέννητο ποντικάκι σε όλη τη μετέπειτα ζωή του; Πώς μετατρέπεται σε αχαλίνωτο Δον Ζουάν ένας μονογαμικός αρουραίος και πώς επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας ουσίες όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη ή η κοκαΐνη; Γιατί στον πόλεμο κατά των μικροβίων χαμένοι θα είμαστε πάντα εμείς; Σε τι παραπέμπουν οι "πρωτόγονοι" μονοκύτταροι οργανισμοί που δραστηριοποιούνται σε ν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΝΔΙΑ
Η σύγχρονη Ινδία είναι μια ανερχόμενη οικονομική και στρατιωτική δύναμη που η εμβέλειά της ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια της Νότιας Ασίας. Συνάμα, είναι κληρονόμος ενός πανάρχαιου και πολύμορφου πολιτισμού. Στο Μοχέντζο-ντάρο και στη Χαράππα, την 3η χιλιετία π.Χ., εμφανίστηκε ο πρώτος νοτιοασιατικός αστικός πολιτισμός ακολούθησε τη 2η χιλιετία π.Χ. ο βεδικός ινδοάριος πολιτισμός, και σταδιακά διαμορφώθηκαν χαρακτηριστικά πολιτισμικά σχήματα που έκτοτε θα σφραγίσουν την κουλτούρα και την ιστορία της υποηπείρου. Με τον πολιτισμό αυτόν η Δύση σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΛΕΠΕΙΝ
Η συγγραφέας αντλεί το υλικό της από ένα βιβλίο που δεν γράφτηκε ποτέ, το «Passagen-Werk» («Σχέδιο Εργασίας περί Στοών»), το ημιτελές μείζον δημιούργημα του Βάλτερ Μπένγιαμιν για τη βιομηχανική κουλτούρα του 19ου αιώνα με τη μορφή που αυτή έλαβε στο Παρίσι και η οποία, με τη σειρά της, διαμόρφωσε την πόλη αυτή. Δεν πρόκειται απλώς για μια σύνοψη των αυθεντικών γερμανικών και γαλλικών χειρογράφων του Μπένγιαμιν, αλλά για μια ευρηματική ανασύνθεσή τους από τη συγγραφέα, προκειμένου να φωτιστεί ο κόσμος τον οποίο έζησε και περιέγραψε ο Μπένγι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η εποχή των κατακτήσεων (σκληρόδετη έκδοση)
Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει στον φοιτητή και τον μη ειδικό αναγνώστη τις κύριες ιστορικές εξελίξεις στην πολιτική, την κοινωνία, τον πολιτισμό και τη θρησκεία σε δυο ιστορικές περιόδους που μέχρι σήμερα αντιμετωπίζονταν χωριστά: την ελληνιστική εποχή, η οποία ξεκινάει συμβατικά με τη βασιλεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τελειώνει με τον θάνατο της Κλεοπάτρας (336-30 π.Χ.), και την πρώιμη αυτοκρατορική εποχή, από την εγκαθίδρυση μοναρχικού πολιτεύματος από τον Αύγουστο (27 π.Χ.) έως τον θάνατο του Αδριανού (138 μ.Χ.). Η από κοινού πραγμάτευση...
Διαβάστε περισσότερα...

Μια νέα μεταβολή δομής της δημόσιας σφαίρας και η διαβουλευτική πολιτική
Το πρώτο βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας, με τίτλο Αλλαγή δομής της δημοσιότητας (Strukturwandel der Offentlichkeit), εκδόθηκε το 1962. Από κοινωνικοϊστορική και εννοιολογική-ιστορική σκοπιά, σκιαγραφεί μια έννοια της δημόσιας σφαίρας που εκχωρεί σ’ αυτήν μια θέση μεταξύ της κοινωνίας πολιτών και του πολιτικού συστήματος. Η "Αλλαγή δομής" συγκαταλέχθηκε σύντομα στα κλασικά έργα της κοινωνιολογίας του 20ού αιώνα και έδωσε ώθηση σε ευρύ φάσμα ερευνών στις ιστορικές και κοινωνικές επιστήμες. Σε μεταγενέστερα κείμενά του, ο ίδιος ο Χάμπερμας ασ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το πιο όμορφο τέχνασμα του φωτός
Όλοι μας έχουμε σπάσει ένα ποτήρι, κάποια στιγμή. Μπορεί όμως να καυχηθεί κανείς πως έχει δει θραύσματα να συνενώνονται για να φτιάξουν ένα ποτήρι; Προφανώς όχι, γιατί είναι αδύνατον. Ωστόσο, αυτό ακριβώς κάνει το σύμπαν εδώ και 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Το κλειδί για τούτο το παράδοξο φαινόμενο είναι ο κομβικός ρόλος του φωτός στην ιστορία του σύμπαντος. Αν η ύλη οργανώθηκε σε γαλαξίες, αστέρες και πλανήτες, αυτό έγινε χάρη στο φως, που είναι ταυτόχρονα ο αφηγητής της ιστορίας του σύμπαντος, αλλά και ο πρωταγωνιστής της. «Το σύμπαν δεν ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Τη μετάφραση της Οδύσσειας από τον Γ. Ψυχουντάκη - που κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση το 1979 - διέκριναν από την πρώτη στιγμή το δέσιμο του κρητικού λόγου με τον ομηρικό, και η χρησιμοποίηση για πρώτη φορά της ρίμας στην απόδοση του ανομοιοκατάληκτου πρωτοτύπου. Η κύρια διαφορά εδώ ήταν ότι δεν μιλούσε ένας λόγιος μεταφραστής, αλλά ένας απλός άνθρωπος, που ξαναδημιουργούσε τον Όμηρο, αφού πρώτα τον είχε νιώσει και αφομοιώσει. Διατηρούσε το ποιητικό περιεχόμενο, την ψυχή του κειμένου, και το απέδιδε με την αβίαστη φυσικότητα του ανόθευτου λόγ...
Διαβάστε περισσότερα...