SCRIPTA

ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Τέλος της Ιστορίας ή επιστροφή της; Τι έχει μέσα στο μυαλό του ένας καμικάζι; Γιατί ο Χέγκελ και ο Κοζέβ πίστευαν ότι το κακό δεν έχει πια μέλλον; Τι εκμυστηρεύτηκε ο Στρατηγός Μασούντ στον συγγραφέα το 1981 και το 1998; Τι λένε τα ερείπια του Σεράγεβο και του Μανχάτταν; Πώς ένας πτυχιούχος της Εκόλ Νορμάλ και μαθητής του Αλτουσέρ βρίσκεται, στα είκοσί του χρόνια, στα βουνά του Ανατολικού Πακιστάν; Ο Μισέλ Φουκώ ήταν καλύτερος δημοσιογράφος από τον Χέμινγουεϋ; Γιατί ο πόλεμος είναι «χαριτωμένος» για τον Προυστ, τον Απολλιναίρ και τον Κοκτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
Στο "Φύλο και κοινωνική δικαιοσύνη", η Μάρθα Νάσμπαουμ οραματίζεται έναν κόσμο αφάνταστα διαφορετικό από τον δικό μας - έναν κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, ζουν με αμοιβαίο σεβασμό και ίση αξιοπρέπεια έναν κόσμο όπου το σεξ δεν είναι αφορμή για κακοποίηση και εξευτελισμό έναν κόσμο όπου οι σεμνότυφοι αναγνωρίζονται ως οι πραγματικά διεστραμμένοι. Φιλελεύθερη, φεμινίστρια και διεθνίστρια, η Νάσμπαουμ είναι, πάνω απ' όλα, μια εντυπωσιακή θιασώτης του ουμανισμού, με ευρύ πνεύμα και γενναιόδωρη αισθαντικότητα. Τα διαυγή, ρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ
Πρόκειται δίχως άλλο για πρεμιέρα. Ενώ, στο μεγάλο θέμα της Ευρώπης, όλοι μας συνηθίζουμε να ανταλλάσσουμε σκέψεις γενικού χαρακτήρα, να θέλουμε «περισσότερα» ή «λιγότερα», ακόμα και να λογομαχούμε, στο βιβλίο που κρατάμε στα χέρια μας θα δούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, χάρη στον Πασκάλ Λαμύ, να λειτουργεί «στ' αλήθεια». Και οι λέξεις Ευρώπη, παγκοσμιοποίηση κλπ, οι μεγάλες αυτές λέξεις, αποκτούν μια σημασία ολωσδιόλου διαφορετική. Τέως συνεργάτης του Ζακ Ντελόρ, ο συγγραφέας είναι από το 1999 Ευρωπαίος επίτροπος επιφορτισμένος με θέματα εμπορί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ
Τα δοκίμια αυτού του τόμου δεν είναι γραμμένα από μια συγκεκριμένη σκοπιά. Στόχος τους δεν είναι η εικονογράφηση ή η στήριξη κάποιας ιστορικής ή πολιτικής θεωρίας, δόγματος ή ιδεολογίας. Ο Μπερλίν γράφει για φυσιογνωμίες εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, όπως ο Μαρξ, ο Ντισραέλι, ο Σορέλ, κ.ά. και για θέματα τόσο απομακρυσμένα φαινομενικά μεταξύ τους όσο ο εθνικισμός και η γνωσιοθεωρία. Ο χαρακτήρας των εν λόγω δοκιμίων είναι καθαρά διερευνητικός, αφού εγείρουν περισσότερα ερωτήματα απ’ όσα διατείνονται ότι εξηγούν. Τα δοκίμιά του πλέουν ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΥΟ ΖΩΕΣ: ΓΕΡΤΡΟΥΔΗ ΚΑΙ ΑΛΙΣ
«Πως δύο ηλικιωμένες εβραίες λεσβίες είχαν γλιτώσει από τους ναζί;» αναρωτιέται η Τζάνετ Μάλκολμ στην αρχή αυτού του εξαιρετικού έργου που συνδυάζει τη λογοτεχνική βιογραφία με την ερευνητική δημοσιογραφία. Αναφέρεται, φυσικά, στην Γερτρούδη Στάιν, μια από τις κυριότερες εκπροσώπους του μοντερνισμού, «που η γοητεία της ήταν τόσο έκδηλη όσο και το πάχος της», και στη «λεπτή, άσχημη, σφιγμένη, ξινισμένη» Άλις Μπ. Τόκλας, την «εργάτρια μέλισσα» που φρόντιζε τη Στάιν σε όλη τη διάρκεια του σαραντάχρονου «γάμου» τους, στο Παρίσι. Καθώς όμως προ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΙΑ
Πανταχού παρούσα η βία μας τυφλώνει με τις λάμψεις της - εγκλήματα, πόλεμοι, σφαγές, εξοντώσεις που επαναλαμβάνονται - και με τις ενοχλητικές καθημερινές της πιέσεις. Δεν αρκούν αυτά για να την τοποθετήσουμε στις ρίζες του ανθρώπινου όντος; Χρειάζεται λοιπόν να βρούμε το κουράγιο να σκεφτούμε μετά τον homo sapiens ή τον homo politicus αυτόν τον βίαιο άνθρωπο, τον homo violens, που θέτει θεμελιώδη ερωτήματα στην κοινωνία, στην ηθική και στη φιλοσοφία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΔΟΥΝΑΒΗΣ - ΛΑΣΠΗ
Ο «Δούναβης» και η «Λάσπη» της Μaria Irene Fornes είναι δύο θεατρικά έργα μιας από τις πιο διακεκριμένες θεατρικές συγγραφείς στις ΗΠΑ. Η Fornes -συγγραφέας σκηνοθέτρια, μεταφράστρια και στιχουργός- έχει γράψει πάνω από είκοσι θεατρικά έργα, μεταξύ των οποίων και το φημισμένο «Fefu and her Friends» και το μιούζικαλ «Promenade». Αυτός ο τόμος περιέχει τα έργα «Ο Δούναβης» και «Λάσπη». Το 1982 της απονεμήθηκε το βραβείο Obie (ένα από τα οκτώ που κέρδισε συνολικά) για τη συνολική προσφορά της στο χώρο του θεάτρου. Στον πρόλογό της σε αυτό το ...
Διαβάστε περισσότερα...

CHERI
Cheri και Λεά. Ο χαϊδεμένος νεαρός εραστής και η ώριμη εταίρα πολυτελείας ζουν έναν έρωτα γεμάτο πάθος στο Παρίσι των αρχών του 20ού αιώνα. Κι όταν ο Cheri θα παντρευτεί τη μικρή Εντμέ, οι δυο μοιραίοι εραστές θα συνειδητοποιήσουν ότι ο χωρισμός τους είναι δυσβάσταχτος... Η Κολέτ, με ιδιαίτερη ευαισθησία και λεπτότητα, αναλύει την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής καθώς και τη θέση των γυναικών ελευθερίων ηθών. Ταυτόχρονα, με διεισδυτική ματιά και πικρό χιούμορ περιγράφει τη γυναικεία ψυχή και τους σκληρούς κανόνες του ερωτικού παιχνιδι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΝΕΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ
Γράφοντας για τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς ο Νόαμ Τσόμσκι θέτει ορισμένα καίρια ερωτήματα για τον Νέο Ανθρωπισμό: τι ακριβώς τον καθοδηγεί; Το ανθρωπιστικό ενδιαφέρον ή τα συμφέροντα των μεγάλων; Η προσφυγή στη βία έγινε όντως εν ονόματι των αρχών και των αξιών; Ή μήπως γίναμε, για μια φορά ακόμη, μάρτυρες επιλογών ιδιοτελών αλλά και τόσο οικείων; Με τη βαθιά γνώση της ιστορίας -και με διεισδυτική επιχειρηματολογία ως προς τη συνάφεια της με τη «νέα εποχή»- ο Τσόμσκι καταρρίπτει έναν προς έναν τους ρητορικούς ισχυρισμούς πως οι ΗΠΑ και οι ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΝΕΙΡΑ ΠΟΛΕΜΟΥ
Με τα "Όνειρα πολέμου" o Βιντάλ εκφράζει τον σκεπτικισμό του σχετικά με τα υποτιθέμενα κίνητρα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας και θέτει το ζήτημα των μακροχρόνιων βλέψεων των μεγάλων αμερικανικών εταιριών στον ορυκτό πλούτο της Ευρασίας. Η ανατροπή του καθεστώτος των Ταλιμπάν ήταν άραγε αντίδραση στη σφαγή της 11ης Σεπτεμβρίου ή μήπως ο Οσάμα μπιν Λάντεν «επιλέχθηκε για λόγους αισθητικής να γίνει το φόβητρο που θα έθετε σε εφαρμογή την από καιρό αποφασισμένη εισβολή και κατάκτηση του Αφγανιστάν»; Εξάλλου, παρατηρεί ο Βιντάλ, πολύ σύντομ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΙΣΛΑΜ
Στα μάτια των δυτικών, το Ισλάμ εμφανίζει, αρκετά συχνά, μια εικόνα σταθερότητας, ταυτότητας και δυναμισμού. Είναι δε πιθανόν οι ίδιοι οι ισλαμιστές να συμμερίζονται αυτή την άποψη όταν απολαμβάνουν τον επανεξισλαμισμό των μουσουλμανικών κοινωνιών και ατόμων. Αυτή την άποψη θέτει ο Ολιβιέ Ρουά υπό αμφισβήτηση. Βλέπει για παράδειγμα ότι η προπαγάνδα μέσω Ίντερνετ ως πράξη πολιτική και τρομοκρατική ακολουθεί μοντέλα δράσης και στράτευσης πέρα για πέρα δυτικά. Στην πραγματικότητα, με δεδομένο το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, το πέρασμα του...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΛΛΗ ΔΙΚΗ
Ο Φραντς Κάφκα γνώρισε τη βερολινέζα Φελίτσε Μπάουερ τον Αύγουστο του 1912, στο σπίτι του στενού του φίλου Μαξ Μπροντ. Η πυκνή αλληλογραφία τους διήρκεσε πέντε χρόνια και έδωσε την ευκαιρία στον Ελίας Κανέττι να γράψει μια συναρπαστική μελέτη, όπου φωτίζει άγνωστες πλευρές του συγγραφέα της «Μεταμόρφωσης» και του «Πύργου». Ο Κάφκα και η Φελίτσε αρραβωνιάστηκαν δύο φορές, το 1914 και το 1917. Πριν από τη διάλυση του πρώτου αρραβώνα, η οικογένεια Μπάουερ έστησε ένα ιδιότυπο δικαστήριο σ΄ ένα ξενοδοχείο του Βερολίνου, όπου κατηγορούμενος ήταν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΣ, ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ
Τα δοκίμια που περιέχονται στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται με τρεις αλληλοσυνδεόμενους τρόπους. Στην αρχή, ο συγγραφέας εξετάζει τον εγκόσμιο και εκκοσμικευμένο χώρο, αντιπροσωπευτικά δείγματα του οποίου αποτελούν οι συγγραφείς Σουίφτ, Χόπκινς, Κόνραντ και Φανόν, λόγω της προσοχής που δίνουν στις λεπτομέρειες της καθημερινής ύπαρξης. Στη συνέχεια, τον συγγραφέα απασχολούν προβλήματα σύγχρονης κριτικής θεωρίας και καταλήγοντας ασχολείται με το τι συμβαίνει όταν η κουλτούρα προσπαθεί να κατανοήσει, να κυριαρχήσει ή ακόμη και να ανακαταλάβει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΠΗΓΑΔΙ
Πριν από περίπου μια δεκαετία, τα βιβλία του Ζωρζ-Αρτύρ Γκόλντσμπιτ, της Ρουτ Κλύγκερ, του Λούις Μπέγκλευ και του Ίμρε Κέρτες ήρθαν να υποδείξουν νέες γλωσσικές φόρμες στο πεδίο της αντιπαράθεσης με το Ολοκαύτωμα, θέτοντας όχι μόνο σε νέα βάση το ερώτημα περί της επιβίωσης και της μνήμης, αλλά και απευθύνοντάς το στον αναγνώστη. Αν και κατά είκοσι χρόνια παλαιότερο, "Το έβδομο πηγάδι" ανήκει στον ίδιο ακριβώς ιδιαίτερο τύπο βιβλίου. Πως να γράψει κανείς ιστορίες που στο τέλος καταλήγουν σχεδόν πάντα στον θάνατο, σε φόνους, σε εκτελέσεις, ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΡΙΟΝΕΤΑ ΚΑΙ Ο ΝΑΝΟΣ
Τον έχουν αποκαλέσει «ακαδημαϊκό ροκ σταρ» και «κακό παιδί της θεωρίας» όμως η γραφή του Σλάβοϊ Ζίζεκ συνδυάζει εντυπωσιακή ευρυμάθεια με συχνές αναφορές στην μαζική κουλτούρα. Στο βιβλίο του "Η μαριονέτα και ο νάνος" επιχειρεί μια διεξοδική ανάγνωση του σημερινού θρησκευτικού αστερισμού από την οπτική γωνία της λακανικής ψυχανάλυσης. Έρχεται κριτικά αντιμέτωπος και με τις δύο κυρίαρχες εκδοχές της σημερινής πνευματικότητας - τον γνωστικισμό της Νέας Εποχής [New Age] και τον αποδομητικό λεβινάσιο Ιουδαϊσμό - και προσπαθεί να αποκαταστήσει ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Οι συνεντεύξεις που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο ολοκληρώθηκαν στο διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου του 2000 και Νοεμβρίου του 2001. Δέκα από τους πλέον επιφανείς και «προκλητικούς» διανοούμενους, με τεράστια συγγραφική δράση στο χώρο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών, παρουσιάζουν τον κύριο κορμό των ιδεών τους, αλλά και συμπεράσματα από το ερευνητικό έργο τους, ενώ ταυτοχρόνως πραγματεύονται με κριτικό μάτι τα σημαντικότερα κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά και φιλοσοφικά θέματα της εποχής μας - από την παγκοσμιοποίηση, τη δημοκρατία κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΜΕΛΑΝΟΧΙΤΩΝΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Είτε εκδηλώνεται υπό τη φασιστική παραλλαγή της, η παρουσία της άκρας δεξιάς - ξενόφοβης ή απροκάλυπτα αντισημιτικής και ρατσιστικής - είναι μόνιμο δεδομένο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της μεταπολεμικής Ευρώπης: ανάλογα με τις συνθήκες και την προσωπικότητα των ηγετών της, ενόχλησε ή ευνόησε τα κλασικά κόμματα. Πότε χρησίμευε σαν σκιάχτρο και πότε σαν φυτώριο ιδεών. Σήμερα είναι ικανή να στρατοπεδεύσει προ των πυλών ορισμένων κυβερνήσεων και να διαταράσσει, λίγο έως πολύ σοβαρά, το δημοκρατικό παιχνίδι. Το βλέμμα του ιστορικού είναι ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΑ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ;
Ο Πατρίς Κανιβέ, λέκτορας του Πανεπιστημίου ΙΙΙ της Λιλ, έχει μεταξύ άλλων, δημοσιεύσει το δοκίμιο «Το πολιτικό στοιχείο και η λογική στο έργο του Έρικ Βέιλ» (1993). Το σχέδιο αγωγής του πολίτη αποτελεί οργανικό στοιχείο της ίδιας της ιδέας μιας δημοκρατικής πολιτείας. Η ουσιαστική συμμετοχή όλων στη δημόσια συζήτηση, η κοινή βούληση ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων, η δυνατότητα προσωπικής καλλιέργειας, δηλαδή αληθινού εξανθρωπισμού του καθενός, συνδέονται όντως άρρηκτα με μια αυθεντικά δημοκρατική αντίληψη για την αγωγή. Καθώς αναρωτιέ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΥΤΟΠΙΑ Η ΤΟ ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΟ ΙΔΕΩΔΕΣ
Όταν ανακαλύπτει το 1516 την "Ουτοπία" -αυτό το νησί όπου η γήινη ευτυχία είναι πραγματικότητα- , ο Τόμας Μορ εγκαινιάζει μια σημαντική περίοδο της ιστορίας της δυτικής φιλοσοφικής και πολιτικής σκέψης. Πολλοί είναι έκτοτε οι φιλόσοφοι που επινοούν το «καλύτερο» πολιτικό σύστημα και ακόμη περισσότερο οι ουτοπιστές που πειραματίζονται σε καινούργιες κοινοβιακές οδούς. Την εποχή, ωστόσο, της πραγματοποίησης της οικονομίας, της αστικοποίησης του πλανήτη και της ηλεκτρονικής εικόνας η ουτοπία, που γεννήθηκε με την τυπογραφία, γίνεται κείμενο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΜΕΣ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ
Ο Νταβίντ Γκρόσμαν χαρτογραφεί με σπάνια διαύγεια και αξιοθαύμαστη νηφαλιότητα τη σχεδόν μόνιμη εμπόλεμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η πατρίδα του, χωρίς να εκχωρεί ούτε σπιθαμή από την ευαισθησία και την ανθρωπιά του σε αυτή τη συνθήκη. «Ξέρω από πείρα πως η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι πολίτες μιας παρατεταμένης διένεξης για να περιγράψουν τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκονται γίνεται όλο και πιο επιφανειακή. Μετατρέπεται σταδιακά σε μια σειρά από δοσμένα σχήματα και συνθήματα, αρχίζοντας απ' αυτά που εφευρίσκουν οι διάφοροι εμπλεκό...
Διαβάστε περισσότερα...