Α-Ρ-Ι-Σ-Τ-Ο-Υ-Ρ-Γ-Η-Μ-Α! Ο Ρεμάρκ περιγράφει με απίστευτης ευκρίνειας εικόνες τη φρίκη του πολέμου, και μάλιστα, ίσως του φρικτότερου πολέμου για όσους πολέμησαν. Η ζωή στα χαρακώματα ήταν ήδη μισός θάνατος. Οι πιθανότητες να επιβιώσεις ήταν πολύ μικρότερες από εκείνες να πεθάνεις. Ο Ρεμάρκ, σε μια εποχή όπου στη λογοτεχνία πολλοί πειραματίζονταν με διάφορες φόρμες (μοντερνισμός) για να ξορκίσουν το φάντασμα της ολικής καταστροφής, την οποία επέφερε ο Α\' Π.Π., ο Ρεμάρκ μένει πιστός στο ρεαλισμό, φωτογραφίζει τον πόλεμο με στρωτές, στακάτες λέξεις. Ο Ρεμάρκ χρησιμοποιεί πολλά ουσιαστικά με ιδιαιτέρως βαρύ περιγραφικό φορτίο, αποφεύγοντας τα πολλά επίθετα. Για παράδειγμα, στα γερμανικά η λέξη Fleischbrei (=χυλός από σάρκα) δεν χρειάζεται κανέναν απολύτως επιθετικό προσδιορισμό. Αρκεί από μόνη της για να περιγράψει την απίστευτη βία των χαρακωμάτων. Ο Ρεμάρκ χρησιμοποιεί μια στρωτή γλώσσα, χωρίς φιοριτούρες, χωρίς περίπλοκα διηγηματικά κόλπα. ΑΚολουθεί μια γραμμική αφήγηση, υπενθυμίζοντάς μας τα βασικά της καλής λογοτεχνίας. Σε κάθε περίπτωση, ο Ρεμάρκ μάς έχει παραδώσει ένα κτήμα ες αεί, αποτελώντας μια λογοτεχνική περίπτωση Θουκυδίδη του 20ού αιώνα. Αξίζε να το διαβάσουν όλοι, έφηβοι, νέοι και μεγάλοι, ιδίως στην Ελλάδα, όπου οι περισσότεροι γνωρίζουν ελάχιστα (για να μην πω τίποτα) για τον Α\' Π.Π., τον πόλεμο που θα τελείωνε όλους τους πολέμους. 5 αστέρια με τόνο. ΥΓ: Το διάβασα στα γερμανικά, οπότε δεν έχω άποψη για την ελληνική μετάφραση είτε των εκδ. Ζαχαρόπουλου είτε Μίνωα. Οι γερμανομαθείς να το διαβάσουν στο πρωτότυπο. Αξίζει και με το παραπάνω.

Το θέμα του βιβλίου είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Αναφέρεται στα στρατόπεδα, που έστησε η βρετανική διοίκηση στην Κύπρο για να στεγάσει Εβραίους, οι οποίοι ήθελαν να μεταβούν στη Γη της Επαγγελίας μετά το τέλος του Β\' Π.Π. Επειδή, όμως, οι Βρετανοί δεν ήθελαν ν\' αναταράξουν την ισορροπία στην περιοχή της Παλαιστίνης, κρατούσαν κάποιες χιλιάδες Εβραίων στη Μεγαλόνησο. Ωστόσο, μάλλον απογοητεύτηκα από το έργο, καθώς έχει συγγράψει ένα μάλλον άνευρο βιβλίο (νουβέλα), χωρίς ένταση και βρασμό. Υιοθετεί ένα μάλλον χλιαρό ύφος όταν περιγράφει την κατάσταση στα στρατόπεδα. Ο δημοσιογράφος είναι μια μάλλον αδιάφορη προσωπικότητα, καθώς η συγγραφέας δεν τον αναδεικνύει, δεν μάς τον παρουσιάζει, παρά τον αφήνει ημιτελή φιγούρα μέχρι το τέλος. Ούτε το εύρημα με τις πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις είναι ιδιαίτερα εύστοχο, ακριβώς επειδή τούς λείπει η απαραίτητη φλόγα, η σπίθα που θα συνεπάρει τον αναγνώστη για να βυθιστεί στην ιστορία. 2 αστέρια κυρίως λόγω θέματος.

Το θέμα του βιβλίου είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, καθώς ο Ρονκαλιόλο παρουσιάζει την ιστορία του Φωτεινού Μονοπατιού, μιας πολιτικής/τρομοκρατικής μαρξιστικής/μαοϊκής φράξιας στο Περού, η οποία το 1980 κήρυξε πόλεμο ενάντια στο κράτος του Περού, με αποτέλεσμα σχεδόν 70.000 θύματα, τα οποία δολοφονήθηκαν κι από τις δύο πλευρές (αντάρτες και στρατός). Η πένα του Ρονκαλιόλο περιγράφει με ιδιαίτερη ζωντάνια τα γεγονότα, αλλά και την προσωπική ζωή του Αμπιμαέλ Γκουσμάν, του διαβόητου αρχηγού του Φωτεινού Μονοπατιού. Ωστόσο, για μένα το κυριότερο μειονέκτημα είναι η δομή. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο αναγνώστης χάνει τον ειρμό, καθώς διαβάζει αναφορές σε διάφορα πρόσωπα, τα οποία δεν είναι γνωστά στο ευρύ(τερο) κοινό, τα οποία μπαίνουν και βγαίνουν στην ιστορία. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα για όσους ενδιαφέρονται για την ιστορία των μαρξιστικών/κομμουνιστικών κινημάτων στη Λατινική Αμερική και την απίστευτη βιαιότητα, που συνόδευε τη δράση τους (και την αντίδραση των κρατικών δυνάμεων), αλλά και την ιδεολογική τύφλωση τόσων ανθρώπων, που είχαν αποφασίσει να βλέπουν την πραγματικότητα μόνο μέσα από τα ιδεολογικά τους γυαλιά. 4 κυρίως λόγω θέματος. 3 για τη γραφή.

Η κυπριακή λογοτεχνία φαίνεται να είναι σε άνθηση και σε αυτήν την άνθηση, τον τόνο δίνουν οι γυναικείες φωνές. Είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Μεγαλόνησος μάς δίνει ωραία δείγματα γραφής, είτε στην κοινή νεοελληνική (όπως κάνει η Σωτηρίου) όσο και στην (υπέροχη) τοπική διάλεκτο (όπως η Παπαλοϊζου). Τα μικρά διηγηματάκια της Σωτηρίου είναι ευκολοδιάβαστα, ρέουν, και προσφέρουν ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα περιστατικά/στιγμιότυπα από την ιστορία της πολύπαθης Κύπρου στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Λίγες γνώσεις ιστορίας ίσως βοηθήσουν ακόμα περισσότερο τον αναγνώστη ν\' αντιληφθεί στην ολότητά της την ομορφιά της τέχνης της Σωτηρίου. Έχοντας ζήσει (για λίγο) στην Κύπρο κι αγαπήσει αυτόν τον τόπο, τα διήγηματα της Σωτηρίου ήταν μια πολύ ευχάριστη λογοτεχνική δροσιά με επίκεντρο το (κάποτε) πανέμορφο Λήδρα Παλάς, το οποίο πλέον βρίσκεται πάνω στην ουλή του Κυπριακού. Νομίζω ότι η ανάγνωση του βιβλίου αυτού ενθαρρύνει κάποιους να επισκεφτούν τη Μεγαλόνησο και ιδίως την Πράσινη Γραμμή και το Λήδρα Παλάς (έστω απ\' έξω) και να αισθανθούν την εξαιρετικά απόκοσμη καμφορά που αποπνέει αυτό το μέρος. Προτείνεται ευχάριστα.

Το πρώτο έργο του συγγραφέα, ένα παραμύθι για μεγάλους, ένα όμορφο ανάγνωσμα μιας ώρας. Όσοι αγαπάνε το στυλ του Σουρούνη, θα διαβάσουν κι αυτό το μικρό βιβλίο και θα αχνογελάσουν με το σουρούνειο ύφος. 4 αστεράκια (τα 5 είναι για τα (πολλά) αριστουργήματα του Σουρούνη!)

Το βιβλίο της Λέα Ούπι είναι ένα είδος bildungsroman, αλλά χωρίς να διεκδικεί τις δάφνες ενός καθαρόαιμου μυθιστορήματος. Οι ιστορίες της είναι στοπ καρέ από τη ζωή της στην Αλβανία επί στυγνής χοτζικής δικτατορίας, αλλά και στο γύρισμα της Ιστορίας μέχρι και τον εμφύλιο στην Αλβανία το 1997, όταν πολλές ελπίδες αποδείχτηκαν φρούδες, μιας και οι άνθρωποι δεν γνώριζαν πώς να διαχειριστούν την ελευθερία τους μετά από 45 χρόνια ολοκληρωτισμού. Είναι αληθινές ιστορίες αληθινών προσώπων, οπότε το πρόθεμα -μύθο δεν μπορεί παρά να είναι άστοχο, γι\' αυτό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως μυθιστόρημα, αλλά ως μια μαρτυρία. Πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα, ιδίως για όσους αγνοούν πολλά για τη ζωή, την κοινωνία και την πολιτική στην Αλβανία επί Χότζα, την πιο απομονωνμένη χώρα στον κόσμο για 45 χρόνια. Ωστόσο, η καταληκτική της πρόταση/συμπέρασμα είναι ένα απίστευρα κυνικό ξέπλυμα της σταλινικής δικτατορίας του Χότζα. Το χειρότερο είναι ότι η Ούπι δεν φαίνεται ν\' αντιλαμβάνεται ότι η ίδια η ζωή της (σπουδές στο Λονδίνο, πανεπιστημιακή καθηγήτρια στην Αγγλία) είναι η πλέον πειστική απόδειξη περί του άστοχου συμπεράσματός της. Αντιγράφω από την έυστοχη κριτική της Ιλίρα Αλίαι στην Καθημερινή: \'Το καθεστώς που η Αλβανία βίωσε ήταν μια δολοφονική τυραννία. Δεν ήταν κάποιο εναλλακτικό μοντέλο διακυβέρνησης για το οποίο, 30 χρόνια αργότερα, μπορούμε να κάνουμε φιλοσοφικούς στοχασμούς για όσα πήγαν καλά και όσα όχι. Συχνά είχα την εντύπωση ότι η συγγραφέας προσπάθησε να αναδείξει τα υπέρ και τα κατά των δύο αυτών κόσμων. Σαν να είναι, δηλαδή, κανείς στη φυλακή για 50 χρόνια και εσύ να του λες «ε, και ο έξω κόσμος έχει και αυτός τα κακά του». Πόσο κυνικό θα ήταν κάτι τέτοιο;\' 3 αστέρια

Με φόντο την Ιερουσαλήμ του 1959, ο Άμος Οζ στήνει ένα μάλλον κλειστοφοβικό μυθιστόρημα, το οποίο, κατά ένα μεγάλο μέρος, εκτυλίσσεται μέσα σε ένα σπίτι. Οι στοχασμοί επί της φύσης του Ιησού Χριστού μέσα από τη ματιά των Εβραίων, ο ρόλος του Ιούδα Ισκαριώτη (ήταν άραγε ο προδότης ή μήπως ο απαραίτητος κρίκος στην αλυσίδα για να επιτευχθεί το έργο του Θεού;), όπως και οι στοχασμοί επί του τρόπου με τον οποίο ιδρύθηκε το σύγχρονο κράτος του Ισραήλ και η μορφή αυτού, αλλά και το παρόν του Σμούλε Ας και της Αμάλα, αποτελούν τους τρεις κύριους άξονες του εξαιρετικού αυτού βιβλίου. Ο Άμος Οζ παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο βιβλίο, με αρκετά επίπεδα φιλοσοφικού και πολιτικού στοχασμού, δοσμένα με την απαραίτητη λογοτεχνική γλυκύτητα. Αξίζει να διαβαστεί.

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο-πανόραμα των Η.Π.Α. της δεκαετίας του 1920, ήτοι την εποχή όταν οι Η.Π.Α. άρχισαν να διεκδικούν τη θέση τους στο διεθνές προσκήνιο τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Το καλοκαίρι του 1927 ο Τσαρλς Λίντμπεργκ γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που θα πετάξει πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό με το The Spirit of St Louis, και θα αναδειχθεί στον πλέον αναγνωρίσιμο πρόσωπο επί Γης. Τον Ιούλιο του 1927 οι επικεφαλής των τεσσάρων μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών (Η.Π.Α., Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία) θα συναντηθούν και θα πάρουν μια απόφαση, η οποία θ\' αλλάξει τον ρου της ιστορίας, οδηγώντας στο κράχ του 1929. Τον Αύγουστο του 1927 θα εκτελεστούν οι Ιταλοί αναρχικοί Σάκκο και Βαντσέτι. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα γεγονότα που θα λάβουν χώρα εκείνο το καλοκαίρι, αλλά ο Μπράισον, με το γνωστό του ύφος, παίρνει μόνο αφορμή από τα γεγονότα αυτά και παρουσιάζει την ευρύτερη εικόνα των Η.Π.Α. της Ποτοαπαγόρευσης, του Χένρι Φορντ, του Χόλυγουντ, του μπέιζμπολ, των πλημμυρών του Μισισσιπή (που θα αλλάξουν ακόμα και το δημογραφικό χάρτη των Η.Π.Α.). Είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο για όποιον ενδιαφέρεται να βυθιστεί στην εποχή εκείνη μέσα από ιστορικά ντοκουμέντα, ρεπορτάζ εφημερίδων, παρα-ιστορικές λεπτομέρειες, με συντροφιά την πάντα αξιόλογη πένα του Μπράισον.

Είναι το τρίτο βιβλίο του Jo Nesbo που διαβάζω και μάλλον το λιγότερο καλό, καθώς δνε μπορεί να συγκριθεί ούτε με τον Κοκκινολαίμη ούτε με τον Χιονάνθρωπο. Είναι η πρώτη περιπέτεια του Χάρι Χόλε κι ο Nesbo τον μεταθέτει στην Αυστραλία για να εξερευνήσει (μαζί με τους Αυστραλούς συναδέλφους του) το φόνο μια νεαρής Νορβηγίδας. Ο Nesbo παραθέτει κάποιες ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ίδια την Αυστραλία, τους Αβορίγινες, την κοινωνία κ.λπ., ενώ παράλληλα αναπτύσσει την πλοκή. Ωστόσο, κάπου χωλαίνει, κάπου η πλοκή μπάζει και δεν είναι πολύ στιβαρή. Το βιβλίο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι κατά 100 σελ. μικρότερο. Το φινάλε είναι συμπαθητικό, αλλά ότι κάτι το εξαιρετικό. Μάλλον δύο αστέρια (ίσως ιδανικό για την πτήση προς Αυστραλία!).

Η αξία ενός βιβλίου γεωοπολιτικής έγκειται ακριβώς στο εάν αυτά τα οποία είχε προβλέψει ο συγγραφέας ότι θα συμβούν, έχουν πράγματι λάβει χώρα. Από αυτήν την άποψη, ο Χάντινγκτον έχει πέσει (σχεδόν) μέσα σ\' όλα. Όσα περιγράφει στο βιβλίο του, το οποίο γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εκτυλίσσονται μπροστά μας. Ειδικότερα ως προς το ρόλο του Ισλάμ και την άνοδο της Κίνας, ο Χάντινγκτον περιγράφει με εκπληκτική ακρίβεια πώς ο δυτικός πολιτισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος σε πολλά πεδία με τον ισλαμικό και τον κινεζικό πολιτισμό και πως θα τεθούν υπό αμφισβήτηση όλα όσα αυτός πρσβεύει και θεωρούμε δεδομένα (δημοκρατία, κράτος δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα, ισότητα κ.λπ.)σήμερα. Στον πολυπολικό κόσμο που έχει γεννηθεί δεν αναγνωρίζονται πλέον οικουμενικές αξίες όπως αυτές που προανέφερα, διότι πολλοί τις θεωρούν \'δυτικές\', όχι οικουμενικές. Η ελευθερία της έκφρασης, για παράδειγμα, δεν θεωρείται θεμέλιος λίθος ενός πολιτικού και πολιτισμικού συστήματος στην Κίνα ή στις ισλαμικές χώρες. Η διάβρωση του οικοδομήματος του δυτικού πολιτισμού σε αυτό το άκρως ανταγωνιστικό τοπίο γίνεται τόσο από εξωτερικούς παράγοντες, όσο κι εκ των έσω, καθώς μετά από δεκαετίες μετανάστευσης από ισλαμικές χώρες στη Δύση, η θέση του Χάντινγκτον (την οποία συμμερίζονται και μουσουλμανικές οργανώσεις όπως οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι) περί μή αφομοίωσης φαίνεται πως επαληθεύεται στα προάστια του Παρισιού, των Βρυξελλών, του Λονδίνου, του Μπέρμινχαμ, του Βερολίνου. Το βιβλίο δεν συνιστάται σε όσους έχουν σοβαρό πρόβλημα ν\' αντικρύσουν την πραγματικότητα χωρίς ιδεολογικά/ιδεοληπτικά γυαλιά. Ο Χάντινγκτον περιγράφει ακριβώς αυτό που έβλεπε μπροστά του και στο κοντινό μέλλον. Η τεράστια αξία του έργου του είναι ότι μετά από 30 χρόνια, οι προβλέψεις του (σχεδόν στο σύνολό τους) είναι η σημερινή πραγματικότητα.

Πολύ ενδιαφέρον βιβλίο για μια εντελώς άγνωστη ιστορία, εκείνη του Νικόλαου Κασάτκιν, Ρώσου ιεραποστόλου και ιδρυτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ιαπωνίας στα τέλη του 19ου αιώνα. Το βιβλίο παρουσιάζει ορισμένα βιογραφικά στοιχεία του Κασάτκιν, αλλά η ιδιαίτερη αξία του έγκειται στο ότι παρουσιάσει το γενικότερο πλαίσιο της δράσης του στην Ιαπωνία σε μια εποχή που η Ιαπωνία περνάει μια φάση εκτεταμένου εκδυτικισμού, βλέπει πλέον των εαυτό της ως ισάξια δύναμη των Μεγάλων Δυνάμεων της Δύσης (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, την οποία θα καθυποτάξει το 1905) και ανοίγεται προς τον κόσμο μετά από τέσσερις αιώνες απομόνωσης, πώς οι γεωοπολιτικές αναταράξεις του 20ού αιώνα είχαν αντίκτυπο και στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ιαπωνίας κ.λπ. Η σχέση Χριστιανισμού και ιαπωνικής ταυτότητας, ο προβληματισμός ως προς το περιεχόμενο και τη δράση της ιεραποστολής, θεολογικά ζητήματα όπως το εάν οι Χριστιανοί συγχωρούνται να πολεμούν (και να σκοτώνουν) ή εάν θα πρέπει να απέχουν από την άσκηση κάθε μορφής βίας κ.λπ. Εν γένει, πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα, που απευθύνεται στο γενικό κοινό.

Το βιβλίο είναι μια σειρά από ιστορίες από τη συναρπαστική του κορυφαίου Έλληνα Ολυμπιονίκη όλων των εποχών, την πορεία του από τη Χειμάρρα της Βορείου Ηπείρου μέχρι την απόλυτη καταξίωση, τις απίστευτες δυσκολίες που αντιμετώπισε, την τραγωδία της απώλειας της πολυαγαπημένης του συζύγου, την κάθοδό του στον πολιτικό στίβο, όπου ήρθε αντιμέτωπος με τον πολιτικό ζόφο της εξαιρετικά τοξικής περιόδου 2012-2015, κ.λπ. Διαβάζεται γρήγορα, είναι εύληπτη η γραφή του συγγραφέα, χωρίς να διεκδικεί ιδιαίτερες δάφνες λογοτεχνικότητας, καθώς είναι περισσότερο δημοσιογραφική παρά λογοτεχνική. Δυστυχώς, στην Ελλάδα το είδος της (αυτο)βιογραφίας είναι ακόμα σε νηπιακό σημείο. Στο εξωτερικό, η (αυτο)βιογραφία ενός αθλητή του μεγέθους του Πύρρου Δήμα θα ήταν συγγραφικό σημείο αναφοράς, με ρέουσα γραφή, υπεύθυνη επιμέλεια κειμένου κ.λπ. Έστω κι έτσι, και με τις όποιες αδυναμίες, ο αναγνώστης θα δει να περνάνε από μπροστά του εικόνες από την Ελλάδα της δεκαετίας του 1990, από τον κόσμο του πρώτου κύματος μεταναστών από την Αλβανία το 1990 κ μετά, τις Ολυμπιάδες, που αποτελούσαν τηλεοπτικά σημεία αναφοράς εκείνη την εποχή, κ.λπ. Είναι ένα αρκετά ενδιαφέρον εγχείρημα με πρωταγωνιστή έναν υπέροχο (υπερ)άνθρωπο και (υπερ)αθλητή.

Το οπισθόφυλλο, οι κριτικές, τα βραβεία, όλη προμήνυαν ότι θα ήταν ένα εξαιρετικό βιβλίο. Φευ! Μεγάλη απογοήτευση. Ο Μουζιλά έχει στα χέρια του εξαιρετικές πρώτες ύλες, όπως είναι φυσικά η κατάσταση στο Κονγκό ήδη από την ανεξαρτησία του το 1960: διαφθορά, βία, εμφύλιος, ανάπηρη δημοκρατία. Αντί, όμως, να μας παρουσιάσει ένα στιβαρό μυθιστόρημα με διακριτή πλοκή, ανάπτυξη χαρακτήρων κι ένα λυτρωτικό (ή μη) φινάλε, εγκλωβίζεται στο να υπηρετεί απλώς και μόνο ένα ιδιαίτερο μετα-μοντέρνο ύφος, μέσα από εντελώς ανούσιες επαναλήψεις (αλήθεια, γιατί θα πρέπει να επαναλαμβάνεται η λέξη \'λυπητερό\' 50 φορές η μία μετά την άλλη, όπως στο ανέκδοτο \'χιονίζει, χιονίζει, χιονίζει... το\'στρωσε\';), που κουράζουν αφάνταστα τον αναγνώστη. Από την άλλη, οι χαρακτήρες όπως ο Ρέκβιεμ και ο Λισιέν παρουσιάζονται τόσο συγκεχυμένα, που αδυνατείς ν\' αντιληφθείς το σκοπό της επιλογής του συγγραφέα. Αν και είναι μόλις 200 σελ., με το ζόρι το διάβασα. Εκτός από 2-3 εκλάμψεις λογοτεχνικής τέχνης, δυστυχώς, το Τραμ 83, ενώ θα μπορούσε να είναι βιβλίο αναφοράς της σύγχρονης αφρικανικής λογοτεχνίας, μάλλον αποτυγχάνει και στα βασικά. Καλό το ύφος, αλλά όταν γίνεται αυτοσκοπός ενός συγγραφέα να τικάρει κουτάκια για να είναι σε λίστες βραβείων,τα οποία δίνονται με συγκεκριμένα (πολλάκις) εξωλογοτεχνικά κριτήρια, τότε κάτι δεν πάει καλά με τη σύγχρονη λογοτεχνία. 2 αστεράκια (επιεικώς).

Ο Παδούρα μάς παραδίδει ένα χορταστικό βιβλίο με κύριο μενού την ιστορία. Ο αναγνώστης ταξιδεύει στη Σοβιετική Ένωση του σταλινικού τρόμου, ακολουθεί τον Τρότσκι σε Τουρκία, Γαλλία, Νορβηγία και τελικά, στο Μεξικό, ενώ παρακολουθεί τα βήματα του Ραμόν Μερκαντέρ από τον Ισπανικό Εμφύλιο μέχρι τη δολοφονία του Τρότσκι. Παράλληλα, ο Παδούρα δεν παραλείπει να περιγράψει την Κούβα μετά τη δεκαετία του 1970, η οποία βυθίζεται στη φτώχεια και την καταπίεση του καθεστώτος του Κάστρο και να φτάνει στο ναδίρ στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990, όταν σχεδόν καταρρέει. Η πλοκή είναι πολύ ενδιαφέρουσα, είναι εμφανής η έρευνα που έχει κάνει ο Παδούρα και πραγματικά, είναι ένα βιβλίο που σε κρατάει σε αγωνία. Ωστόσο, όπως οι περισσότεροι Λατινοαμερικανοί συγγραφείς, πέφτει κι αυτός στην παγίδα του βερμπαλισμού, με αποτέλεσμα, σε μερικά (αρκετά) σημεία, να χάνεται η σφριγηλότητα του κειμένου. Θα μπορούσε άνετα να είναι 400 σελ. αντί για 700 σελ. Άλλη αδυναμία είναι το γεγονός ότι ο Παδούρα πολλές φορές περιγράφει την ιστορία όχι μέσα από τις ιστορίες των ηρώων του, αλλά ως μια άλλη Wikipedia. Αυτό θα ήταν καλό για ένα ιστορικό βιβλίο, αλλά όχι για ένα λογοτεχνικό, αφού χάνει σε λογοτεχνικότητα - εκτός κι αν ήθελε να γράψει ένα λογοτεχνικό δοκίμιο, το οποίο, ωστόσο, δεν φαίνεται να συμβαίνει. Γενικότερα, ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο.

Είναι πάντα μια ιδιαίτερη εμπειρία να επιστρέφεις στο σύμπαν του Ιουλίου Βερν και να διαβάζεις βιβλία του σε μια σαφώς ωριμότερη ηλικία. Το ότι ο Ιούλιος Βερν θεωρείται κυρίως συγγραφέας βιβλίων για εφήβους είναι μάλλον μια διαστρεβλωμένη θεώρηση, που οφείλεται στον τρόπο που οι Αγγλοσάξονες εξέλαβαν κι εξέδωσαν τα βιβλία του Βερν (συντομευμένα). Είναι γεγονός ότι τα περισσότερα βιβλία του Βερν ακολουθούν μια άνετη για τον αναγνώστη ευθεία αφήγηση, το κλασικό μοτίβο του suspense στο τέλος κάθε κεφαλαίου και στο τέλος, επικρατεί το Καλό. Προσωπικά, βρίσκω το σύμπαν του Βερν εξαιρετικά ενδιαφέρον κι ιδανικό για την εφηβική φαντασία και κοσμοθεώρηση, θέτοντας ένα σαφές πλαίσιο με ξεκάθαρους ρόλους Καλού-Κακού, κι ένα αισιόδοξο φινάλε, που είναι απαραίτητο μοτίβο για μια επαρκή αξιακή θωράκιση των νέων. \'Τα 500 εκατομμύρια της Μπεγκούμ\' είναι άλλο ένα ευχάριστο ανάγνωσμα που μας προσφέρει ο Βερν, το οποίο αναδεικνύει και την ευφυία του Βερν να διαβάζει τις πολιτικές εξελίξεις σε βάθος δεκαετιών και να προβλέπει όχι μόνο πώς η τεχνολογία θα αλλάξει τον κόσμο, αλλά και πώς η πολιτική θα τον διαμορφώσει στην Ευρώπη στις αρχές του 20ού αιώνα και τον Α\' Π.Π. (εθνικισμός, Lebensraum, κ.λπ.) Δεν ξέρω πώς διαβάζεται πλέον ο Βερν από τους εφήβους του 21ου αιώνα, ένα τον βρίσκουν ξεπερασμένο κ.λπ., αλλά θεωρώ ότι παραμένει ο καλύτερος παραμυθάς που δεν έχει γράψει ούτε ένα παραμύθι - και γι\' αυτό αξίζει να διαβάζεται εσαεί.

Εξαιρετικό μυθιστόρημα/νουβέλα του αναδυόμενου ρωσικού ρεαλισμού (με αρκετά στοιχεία ρομαντισμού, κυρίως ως προς τη γλώσσα και το χαρακτήρα του Αντρέι). Ο Γκόγκολ πατάει γερά πάνω στην κοζακική παράδοση των Ουκρανών και συνθέτει μια συναρπαστική ιστορία με καθαρή γραμμή και πλοκή - καλειδοσκόπιο του κοζάκικου κόσμου και κοσμοθεωρίας. Ο Τάρας Μπούλμπα (ο οποίος θυμίζει κάποιες φορές τον καζαντζακικό Καπετάν Μιχάλη - ή μάλλον, τούμπαλιν!) είναι ο κύριος άξονας της ιστορίας, αλλά πρωταγωνιστής είναι η κοζακική φυλή. Ο Γκόγκολ παίρνει πολλά (ιστορικά) στοιχεία από την ιστορία των Κοζάκων, τα επανατοποθετεί σε ένα χλιαρό ιστορικό πλαίσιο και μάς παραδίδει ένα χρονικό της ιδιαίτερης αυτής φυλής, η οποία παρουσιάστηκε στο ιστορικό προσκήνιο εν μέσω εθνοκαθάρσεων, άγριων πολιτικών και θρησκευτικών συγκρούσεων και υπαρξιακών απειλών εξ\' Ανατολών, κατάφερε να επιβιώσει και να καθιερωθεί ως η κύρια φυλετική και πολιτισμική ομάδα των στεπών του Δνείπερου. Το βιβλίο είναι γεμάτο βία, όπως ήταν η ζωή κι ο θάνατος των Κοζάκων, συγκρούσεις, αίμα - και κάπου εκεί, και λίγο έρωτα. Ο Τάρας Μπούλμπα είναι ένα έργο αναφοράς για τη ρωσική/ουκρανική λογοτεχνία, το οποίο αξίζει να διαβαστεί. Η μετάφραση της συγκεκριμένης έκδοσης ήταν πολύ καλή, έρρεε το κείμενο αβίαστα.

Αρκετά ενδιαφέρον βιβλίο, ιδίως για εκείνους που θέλουν ν\' αποκτήσουν μια πληρέστερη γνώση για τη γεωπολιτική και κυρίως, για το πρώτο συνθετικό του όρου - τη γεωγραφία. Σε κάποιον που έχει ήδη μια σημαντική γνώση τόσο της διεθνούς κατάστασης όσο και της γεωπολιτικής ευρύτερα και παρακολουθεί τα γεγονότα από κοντα, το βιβλίο προσφέρει λίγες επιπρόσθετες γνώσεις, οι οποίες, ωστόσο, συμπληρώνουν το παζλ, ενώ συμπυκνώνουν την ήδη αποκτηθείσα γνώση. Δεν είναι κάποιο βιβλίο-σημείο αναφοράς της διεθνούς γεωπολιτικής, αλλά, σε κάθε περίπτωση, προσφέρει γνώσεις με έναν εύληπτο και συμπαγή τρόπο σε κάποιον που θέλει να μάθει περισσότερα για το παραμελημένο (αλλά τόσο σημαντικό) αντικείμενο της γεωγραφίας, ώστε να ερμηνεύει καλύτερα τα γεγονότα. Απευθύνεται στο ευρύ κοινό και αποτελεί ένα εξαιρετικό σημείο εκκίνησης για κάποιον που θέλει να εμβαθύνει σε αυτό το αντικείμενο, ή και σημείο τερματισμού, για κάποιον που θέλει απλώς να αποκτήσει μια ευρύτερη (αλλά όχι ευρύτατη) γνώση. Αρνητικό σημείο οι χάρτες του βιβλίου. Πολλά από τα ονόματα που αναφέρονται στο κείμενο, δεν αναφέρονται καν στους χάρτες, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να ψάχνεται. Η πρακτική του Economist, όπου ο χάρτης που συνοδεύει ένα κείμενο αναφέρει όλα τους γεωγραφικούς όρους που εμπεριέχει το κείμενο αυτό, θα πρέπει ν\' αποτελέσει μπούσουλα για πιθανή επανέκδοση του βιβλίου.

Εξαιρετικά δοκίμια, που παραμένουν απίστευτα επίκαιρα και σήμερα. Ο Κούντερα περιγράφει την αγωνία των \'μικρών εθνών\' της Κεντρικής Ευρώπης (Τσεχία, Πολωνία, Ουγγαρία κ.λπ.) να επιβιώσουν, να δημιουργήσουν και να αποκτήσουν λόγο ύπαρξης ανάμεσα στις Συμπληγάδες Γερμανίας και Ρωσίας. Ο Κούντερα εξηγεί πώς οι τέχνες και κυρίως, η λογοτεχνία, αποτέλεσε όχημα για τα έθνη αυτά να διεκδικήσουν το raison d\' etre τους, να αναδειχθούν στην παγκόσμια σκηνή ως αυθύπαρκτες κατ\' αρχάς, πολιτισμικές, και στη συνέχεια, πολιτικές οντότητες και να διεκδικήσουν το ρόλο τους. Η ανεπαίσθητη ειρωνία, ο ανεπιτήδευτος αυτοσαρκασμός, η γνώση του αναπόφευκτου και το αίσθημα της εφήμερης ύπαρξης είναι όλα στοιχεία του πολιτισμικού χαρακτήρα των εθνών αυτών, που προσπαθούν ν\' αναπνεύσουν ανάμεσα στους δύο γειτονικούς ογκόλιθούς τους. Ο Κούντερα επιχειρηματολογεί επιτυχέστατα για να καταδείξει ότι τα έθνη αυτά είναι αναπόσπαστο μέρος της (δυτικής) Ευρώπης, του Δυτικού Κανόνα, κι ότι το Σιδηρούν Παραπέτασμα ήταν ένας απολύτως παραφύσιν βίαιος χωρισμός των εθνών αυτών από την πολιτισμική τους οικογένεια, τη Δύση. Αυτό γίνεται αντιληπτό ακόμα περισσότερο σήμερα με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αξίζει να διαβαστεί παρέα με το άλλο υπέροχο δοκίμιο του Τζώρτζ Στάινερ \'Η ιδέα της Ευρώπης\' (εκδ. Δώμα).

Είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Κούντερα που διαβάζω. Η πλοκή/ιστορία του βιβλίου είναι αρκετά ενδιαφέρουσα με φόντο τη μεταπολεμική Τσεχοσλοβακία, που ζούσε υπό τον τρόμο της Μόσχας. Ο Κούντερα καταφέρνει να μεταφέρει την γκρίζα ατμόσφαιρα των πόλεων (π.χ. της Οστράβα), αλλά και τη φωτεινότητα κάποιων εκ των πρωταγωνιστών του βιβλίου, οι οποίοι αναζητούν το μίτο της ζωής τους ανάμεσα σε κομματικές συνελεύεις, χαλκευμένες κατηγορίες, στρατόπεδα ανεπιθύμητων κι ανέξοδους έρωτες. Ο Κούντερα εντάσσει σφήνα στο βιβλίο του και στοιχεία της τσεχικής λαογραφίας, μουσικής και ιστορίας, τα οποία ναι μεν έχουν έναν αρνητικό αντίκτυπο στη ροή του βιβλίου, αλλά από την άλλη, παράλληλα το εμπλουτίζουν. Σε ορισμένα σημεία ο Κούντερα φλυαρεί και χάνεται σε φιλοσοφικούς στοχασμούς. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα αξιανάγνωστο βιβλίο, το έργο-αναφοράς της Άνοιξης της Πράγας, αλλά κι ένα παράθυρο στην υψηλού επιπέδου καλλιτεχνική σκηνή της Τσεχίας/Τσεχοσλοβακίας.

Ενδιαφέρον βιβλίο, ιστορίες με κοινό άξονα που παρουσιάζονται χωρίς αυστηρή χρονική σειρά. Το βασικό πλαίσιο είναι η Κορσική τις δεκαετίες του 1980 και 1990, όπου έχει αναπτυχθεί ένα έντονο εθνικιστικό κίνημα με αρκετές -και αντικρουόμενες μεταξύ τους- παραφυάδες. Προσωπικά, έχανα τον μίτο της αφήγησης σε ορισμένα σημεία, αφού ο συγγραφέας έκανε αρκετά φλας μπακ, ενώ εισάγει κι εμβόλιμες ιστορίες, οι οποίες λίγη σχέση φαίνεται να έχουν με τον άξονα της κύριας πλοκής. Οι φωτογραφίες της πρωταγωνίστριας Αντόνια, καθώς και φωτογραφίες-σταθμός του 20ού αιώνα από εμπόλεμες ζώνες, προκαλούν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του αναγνώστη, ενώ και τα κεφάλαια για τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία είναι αξιανάγνωστα.

Πολύ ενδιαφέορν βιβλίο,το οποίο παρουσιάζει ευσύνοπτα το πρόσωπο της σύγχρονης Τουρκίας και κυρίως, τις αντιθέσεις της, τις οποίες ο Ερντογάν άλλοτε προσπαθεί να συγκεράσει στο πλαίσιο ενίσχυσης της εθνικής ταυτότητας των Τούρκων κι άλλοτε φέρνει στην επιφάνεια για να εξυπηρετήσει μια κοντόφθαλμη, αλλά εκλογικά χρήσιμη, πολιτική ατζέντα. Για όποιον παρακολουθεί στενά την επικαιρότητα στην Τουρκία από έγκυρες πηγές και γνωρίζει τη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας, η ανάγνωση του βιβλίου αυτού είναι ουσιαστικά μια εκτενής περίληψη των όσων ήδη γνωρίζει μαζί με ορισμένα γεγονότα, των οποίων την ύπαρξη πιθανώς ν\' αγνοεί. Για όποιον έρχεται σε πρώτη επαφή με την Τουρκία πέρα από την επικαιρότητα, το βιβλίο αυτό είναι μια καλή αρχή για περαιτέρω εμβάθυνση. Διαβάζεται εύκολα και γρήγορα. ΥΓ: Θα ήταν ίσως προτιμότερο οι σημειώσεις να παρουσιάζονταν ως υποσημειώσεις στις σελίδες όπου αναφέρονται αντί συγκεντρωτικά στο τέλος του βιβλίου.

Ιδιαιτέρως ενδιαφέορν βιβλίο, το οποίο παρουσιάζει μια άλλη παράμετρο της εποχής της υπερεξειδίκευσης, υποστηρίζοντας ότι σε αρκετούς/πολλούς τομείς της ανθρώπινης/επαγγελματικής δραστηριότητας, η εμπειρία κάποιου ανθρώπου σε μια σειρά τομέων, ακόμα κι άσχετων με το πεδίο δραστηριότητάς του, μπορεί να κριθεί ως ιδιαιτέρως χρήσιμη, καθώς του επιτρέπει να προσεγγίζει ένα ζήτημα με διαφορετική οπτική και διαφορετική γωνία. Υπάρχουν ορισμένα (1-2) κεφάλαια, τα οποία απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά στο αμερικανικό κοινό, αλλά στο σύνολό του, διαβάζεται ευχάριστα απ\' όλους. Η καταγραφή των αιτίων του δυστυχήματος του διαστημικού λεωφορείου Τσάλεντζερ το 1986 είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Γενικότερα, ένα βιβλίο που σε προβληματίζει, σε κάνει να δεις τα πράγματα διαφορετικά και, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και να σε ανακουφίσει, εάν θεωρείς ότι δεν έχεις βρει ακόμα το δρόμο σου! ΥΓ: Το διάβασα στα αγγλικά, οπότε δεν έχω άποψη για τη μετάφραση του έργου στα ελληνικά.

Εξαιρετικό πόνημα, στο οποίο αναλύεται και με επιστημονικούς όρους ο βαθμός αποτυχίας της περίφημης \'διαπραγμάτευσης\' (που μόνο διαπραγμάτευση δεν ήταν) το πρώτο εξάμηνο του 2015 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Ήταν σαφές εκ των προτέρων ότι η διαπραγμάτευση αυτή θα οδηγούσε σε καταστροφή για τη χώρα, καθώς όλες οι επιμέρους παραμέτρους της δεν ήταν κατ\' ελάχιστο ευνοϊκές. Με λίγα λόγια, η κυβέρνηση Τσίπρα εφήρμοσε το πιο αποτυχημένο chicken game στην ιστορία των διαπραγματεύσεων - και το χειρότερο είναι ότι αυτό ήταν προδιαγεγραμμένο από την αρχή. Το βιβλίο διαβάζεται πολύ εύκολα από τον καθένα. Ελάχιστες γνώσεις game theory ίσως απαιτούνται για ν\' αντιληφθεί κάποιος το σύνολο των επιστημονικών δεδομένων που αναλύονται, αλλά είναι ένα βιβλίο για το γενικό κοινό, όχι για ειδικούς. Προτείνεται ανεπιφύλακτα (αν και, δυστυχώς, ελάχιστοι πείθονται πλέον από τα γεγονότα).

Ένα από τα συγκλονιστικότερα βιβλία που έχω διαβάσει! Μαζί με το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, το Εάν αυτό είναι ο Άνθρωπος του Πριμο Λέβι, και τις Ιστορίες από την Κολυμά του Σαλάμοφ, το Τσέρνομπιλ της Αλεξέγιεβις εύκολα συγκαταλέγεται στα κορυφαία βιβλία-μαρτυρίες του ζόφου του 20ού αιώνα. Οι ιστορίες των ανθρώπων που έζησαν το Τσέρνομπιλ -κι αργότερα πέθαναν- είναι γροθιά στο στομάχι. Οι περιγραφές των τερατογεννήσεων είναι μάλλον δυσκολοχώνευτες για τον μέσο αναγνώστη. Η οργή για τη (μη) αντίδραση των αρχών της ΕΣΣΔ, τα τερατώδη ψέματα και η προσοπάθει συγκάλυψης , όλα πηγάζουν από τις σελίδες αυτού του αριστουργήματος. Παράλληλα, περιγράφεται και ο ανθρωπότυπος του \'κόκκινου ανθρώπου\', που διαμορφώθηκε στην ΕΣΣΔ - ο άνθρωπος που πιστεύει στο Κόμμα, στο μαρξιστικό-λενινιστικό δόγμαμ και αρνείται ν\' αμφισβητήσει την πραγματικότητα, εάν η πραγματικότητα δεν είναι σύμφωνη με το αφήγημα του Κόμματος. Κι από κοντά, η θυσία ανθρώπων που πήγαν ως πρόβατα στη σφαγή μη γνωρίζοντας τον κίνδυνο που διέτρεχαν. Αισχρή πολιτική της Μόσχας να παρέχει τριπλάσια και τετραπλάσια μεροκάματα σε όσους πήγαιναν να εκκαθαρίσουν την περιοχή, οδηγώντας τους σε σίγουρο και γρήγορο θάνατο. Το βιβλίο προκαλεί μια ανατριχίλα, σήκωμα της τρίχας, απελπισία. Δεν μπορεί να μη διαβαστεί! 5 αστέρια με τόνο!

Ενδιαφέρον βιβλίο, από το οποίο, ωστόσο, λείπει η ροή. Είναι περισσότερο μια καταγραφή αριθμών, στατιστικών, αποσπασματικών ιστοριών, χωρίς, εντούτοις, να εντοπίζεται κάποια συνοχή στο κείμενο, που θα του επέτρεπε να ρέει. Παρατίθενται πολλά στατιστικά στοιχεία από κρατικά αρχεία και άρθρα από τον Τύπο της εποχής, καθώς και (λίγες) μαρτυρίες. Σε γενικές γραμμές, ενδιαφέρον ανάγνωσμα για ν\' αντιληφθεί κάποιος τι συνέβη πριν +100 χρόνια με την ισπανική γρίπη και -κυρίως- γιατί μάλλον ξεθώριασε από την κοινή μνήμη (π.χ. ελάχιστα έργα ασχολούνται με την πανδημία). Θα μπορούσε να είναι και καλύτερο, αλλά, για να είμαστε επιεικείς, ο συγγραφέας του έργου δεν είναι λογοτέχνης κι ούτε έχει τέτοιες φιλοδοξίες.

Ιδιαιτέρως ενδιαφέρον βιβλίο, το οποίο δύσκολα κατηγοριοποιείται. Δεν είναι μυθιστόρημα, αλλά αφήγηση σε συνδυασμό με δοκιμιακού (χωρίς να έχει την περιπλοκότητα της σκέψης ενός δοκιμιογράφου) ύφους σκέψεις. Ιδιαίτερως ενδιαφέρουσες οι ιστορίες από την εποχή που η Αλβανία ζούσε στο χοτζικό ζόφο, την πλέον απάνθρωπη μεταπολεμική δικτατορία στην Ευρώπη, και το πώς η αλβανική κοινωνία βγήκε από το σκοτάδι του κομμουνισμού σακατεμένη οικονομικά, πολιτικά και πολιτισμικά. Διαβάζεται γρήγορα, αλλά όχι βιαστικά. Λογοτεχνικά, με εξαίρεση κάποιες εξάρσεις, δεν είναι κάτι ιδιαίτερο (φαίνεται ότι είνια πρωτόλειο έργο), αλλά κάποιος θα το διαβάσει κυρίως για να μάθει πράγματα για το μεταναστευτικό κύμα της δεκαετίας του 1990 και τις αντιδράσεις της ελληνικής κοινωνίας. Οι μόνοι που θα το μισήσουν είναι οι παροικούντες τον Περισσό, εκείνοι δηλαδή που στα πρόσωπα των μεταναστών από το Ανατολικό Μπλοκ έβλεπαν αποστάτες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και δεν προσέφεραν καμία χείρα βοηθείας.

Εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο. Οι περιπτώσεις των χωρών που εξετάζει ο Diamond (Φινλανδία, Ιαπωνία, Χιλή, Ινδονησία, Γερμανία, Αυστραλία, Η.Π.Α.) παρουσιάζουν πολύ μεγάλο ιστορικό και κοινωνιολογικό ενδιαφέρον ως προς τον τρόπο με τον οποίο τα έθνη αυτά ανταπεξήλθαν σοβαρότατες κρίσεις, που τα έθεσαν ενώπιον της ανάγκης να επαναπροσδιορίσουν τον εαυτό τους, τη θέση τους στον κόσμο και τις προοπτικές τους. Ο συγγραφέας παρουσιάζει αρκετά παριστατικά κρίσιμες περιόδους από την ιστορία των εθνών αυτών, αν και σε κάποια σημεία επαναλαμβάνεται (η επιμέλεια του κειμένου δεν είναι κι η καλύτερη δυνατή). Ο αναγνώστης μαθαίνει παρά πολλά (για όσους ήδη γνωρίζουν αρκετά, είναι μια καλή υπενθύμιση) για τις ιδιαιτερότητες των κοινωνιών αυτών, τους περιορισμούς τους οποίους υφίστανται στην άσκηση της πολιτικής τους, και την αντίδραση των αντίστοιχων κοινωνιών στις κρίσεις αυτές. Ο συγγραφέας φαίνεται να πλατιάζει (και να επαναλαμβάνεται) στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να είναι το μισό. Επίσης, θα μπορούσε να παραλείψει πολλές αναφορές σε προσωπικές του γνωριμίες και μαρτυρίες, που χρησιμοποιεί πολλάκις για να επιχειρηματολογήσει, καθώς έτσι αφαιρεί κάποιο μέρος της αντικειμενικής του επιχειρηματολογίας. Σε κάθε περίπτωση, ο περίεργος και έντιμος αναγνώστης με ευρύ πνεύμα θα καταφέρει, διαβάζοντάς το, να αποκομίσει ιδιαιτέρως χρήσιμες γνώσεις για τον κόσμο και το πώς ένα έθνος μπορεί και πρέπει ν\' αντιδρά στις κρίσεις λαμβάνοντας υπόψη (παρά) πολλές και αλληλοσυνδεόμενες περιστάσεις. Πολύ χρήσιμο βιβλίο για να κοιταχτούμε κι εμείς ως κοινωνία στον καθρέφτη και να επιχειρήσουμε έναν επαναπροσδιορισμό κι αναστοχασμό επί των πολλών αστοχιών μας.

Κλασική σουρούνεια αφήγηση, με το ιδιαίτερο ύφος, τη γλώσσα, τα ζεύγη αντιθέτων, που χαρακτηρίζουν τη γραφή του. Η πλοκή δεν είναι συγκλονιστική. Η ιστορία αφορά τη νοσηλεία ενός ναυτικού (βασισμένη στην πραγματική ιστορία του συγγραφέα) σε ένα αμερικανικό νοσοκομείο, την αλληλεπίδρασή του με τους άλλους νοσηλευομένους, την αγωνία να εξασφαλίσει αποζημίωση από την εργοδότρια εταιρεία και την επιστροφή στην πατρίδα. Όποιος έχει διαβάσει τα αριστουργήματα του Σουρούνη (Μονοπάτι, Χορός, Γκας) και τα έχει αγαπήσει, θα το εκτιμήσει και αυτό το βιβλίο. Διαβάζεται εύκολα κι ευχάριστα.

Ένα εξαιρετικό δοκίμιο, μέσα από το οποίο πηγάζει μια βαθιά αγάπη, σεβασμός, αλλά και αγωνία για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Ο Στάινερ, μια φωνή που λείπει πολύ μετά το θάνατό του, περιγράφει με σχετικά απλή γλώσσα (πολύ καλή η μετάφραση) ποια είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Ευρώπης, τι την ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους πολιτισμούς και περιοχές, και που εδράζεται το πολιτισμικό της μεγαλείο. \'Το σπίτι του Γκαίτε είναι λίγα μόλις χιλιόμετρα από το Μπούχενβαλντ, το σπίτι του Κορνέιγ λίγα μέτρα από το σημείο που έριξαν στην πυρά την Ιωάννα της Λωραίνης\'. Αξίζει να διαβαστεί - δεν θα σας πάρει πάνω από μία ώρα.

Είναι το πρώτο βιβλίο του Ρεμάρκ που διαβάζω και δεν θα είναι το τελευταίο. Ο Ρεμάρκ καταφέρνει να μεταφέρει τον αναγνώστη στη Γερμανία της Βαϊμάρης εν έτει 1928, μετά την εποχή του υπερ-υπερπληθωρισμού του 1923, λίγο πριν το Κράχ του 1929 και κατά τη διάρκεια που οι ναζί κάνουν όλο και πιο αισθητή την παρουσία τους στο δημόσιο βίο της εύθραυστης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Είναι μια περίοδος συγκρατημένης αισιοδοξίας και μιας μάλλον ανάλαφρης τάσης, που αντιμετωπίζει τη ζωή μέσα από μια τάση εφήμερης απόλαυσης χωρίς μακροπρόθεσμη προοπτική. Οι τρεις φίλοι έχουν επιβιώσει από το Μεγάλο Πόλεμο και προσπαθούν, δέκα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, να ορθοποδήσουν, να βιώσουν τις εμπειρίες κάθε κανονικού ανθρώπου, να ξεπεράσουν τους εφιάλτες τους, να ερωτευτούν και να πιουν - να πιουν πολύ. Το ποτό ξεχειλίζει μέσα από τις σελίδες του Ρεμάρκ. Οι Γερμανοί την εποχή εκείνη έπιναν πολύ. Ο έρωτας, η αρρώστια, ο θάνατος, η φτώχεια, οι πολιτικές αντιπαραθέσεις στο δρόμο, οι μπαγαποντιές, οι απάτες, όλα αυτά συναποτελούν στοιχεία του μωσαϊκού του βιβλίου, ενώ ο Ρεμάρκ καταφέρνει να περιγράψει τους τρεις πρωταγωνιστές (κι όχι μόνο) με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, που καθορίζουν και τις πράξεις, την κοσμοθεωρία και την κατάληξή τους. Η μετάφραση είναι αξιόλογη. Διαβάζεται ευχάριστα.