Είς εκ τής Αγίας Τριάδος τών νεοελληνικών γραμμάτων (μέ Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη καί Διονύσιο Σολωμό), ο ποιητής τής Μαρίνας τών βράχων, τής Ελένης, τού Φωτόδεντρου, αυτός πού έγραψε "Πενθώ τά χρόνια πού έρχονται χωρίς εσένα".
Ελύτης ο μυστικός.

Θά μπορούσε νά είναι τό μυθιστόρημα τού 21ου αιώνα. Καταπληκτική ιδέα, γραφή καί γλώσσα μεγάλου μυθιστοριογράφου, χρήση μοναδική τού επιθέτου. Δυστυχώς, εμμονές σεξουαλικές καί μή εξερεύνηση μεταφυσικών δυνατοτήτων καθηλώνουν τό έργο, αποτρέποντας τήν απογείωσή του καί τήν συμμετοχή του στήν χορεία τών μεγάλων μυθιστορημάτων. Ακόμα κι έτσι, συστήνεται ανεπιφύλακτα, είχαμε καιρό νά δούμε αληθινό συγγραφέα.

Γράφει χωρίς νά έχει υποψιαστεί αυτό πού διατρέχει σάν χρυσή κλωστή όλη τήν ελληνική ιστορία, εκείνο πού κατατρώει από τόν Αχιλλέα ήδη τήν ψυχή τών Ελλήνων, τό αληθεύειν, τόν μαργαρίτην τόν πολύτιμον, αυτή τήν αγωνιώδη αναζήτηση τής αλήθειας καί τήν ανακάλυψή της στό πρόσωπο τού Χριστού, ούτε σάν υπαινιγμός καί πιθανή αιτία πού οι Έλληνες θά αγκαλιάσουν τόν χριστιανισμό.
Ένα βιβλίο χωρίς ψυχή.
Μακριά.

Κάποιος υποστηρίζει ότι γνωρίζει τρείς φυσικούς αριθμούς x,y καί z, πού ικανοποιούν τήν εξίσωση 28x+30y+31z=365. Έχει δίκιο;
(Καί οι δύο τόμοι μέ μεγάλη ποικιλία γρίφων.Γιά γυμνασιόπαιδες καί όχι μόνο)

Εξαιρετικές περιγραφές τού φυσικού κόσμου, μά πέραν τούτου ουδέν.
Στήν εισαγωγή αναφέρει ο συγγραφέας πώς αρχικά ήταν μιά μικρή σκηνή μισής σελίδας τού υπό δημιουργία μυθιστορήματός του " Αδημιούργητοι" απ όπου αποκολλήθηκε ζητώντας δικιά του, αυτόνομη ζωή. Μακάρι νά είχε παραμείνει έτσι, θά μάς απάλλασσε καί χρόνου καί χρημάτων.

Χαρίστε το σέ όσους περισσότερους μπορείτε. Θά σάς ευγνωμονούν. Τό Άγιο Πνεύμα δέν υπνεί, εργάζεται μέ ασύλληπτους τρόπους γιά τήν σωτηρία όλων.

Συναξάρι από τόν αγαπημένο άγιο πού συγκινεί μέ τήν λιτότητα καί χάρη τής γραφής του. Από τά βιβλία πού χαροποιούν αληθινά.

Ο Βασιληάς Αλέξανδρος, Saadi
μετ. (Μιχαήλ Αργυρόπουλου (1862 – 1943),ετήσια έκδοση της “Ποικίλης Στοάς” του 1914)

Είχαν ποτέ ρωτήσει
τόν Βασιληάν Αλέξανδρον τόν Ελληνα καμπόσοι:
– Πώς τόσες χώραις μπόρεσε μονάχος νά σκλαβώση
σ’ Ανατολή καί Δύσι,
μιά πού δέν είχε τόσο βιός καί γή καί ζωή κι ανθρώπους
όσο οι ρηγάδες οι παληοί μέ τόσο βιός καί τόπους;
Κι εκείνος αποκρίθηκε:
– Μέ τή βοήθεια τού Θεού, ποτέ μου δέν επίκρανα
λαό πού σκλάβος έγινε κι ούτε ποτέ μου εμίκρανα
τού βασιληά τους τ’ όνομα, τάχα γιατί ενικήθηκε.
Μεγάλος δέν θά λογιασθή κανένας απ’ τούς άλλους,
μέ καταφρόνια άν φέρνεται κι ο ίδιος στούς Μεγάλους.
Τού Κόσμου είν’ όλα τίποτε, γιατί περνούν μέ χρόνια:
Κι οι θρόνοι κ’ η ταπείνωσι κι η Νίκη καί τό γένος
– Μή σβής ποτέ σου τ’ όνομα, π’ αφήκε δοξασμένος,
άν θές στόν κόσμο γιά νά ζή καί τ’ όνομά σου αιώνια.

Τί νά πείς γι αυτό τό βιβλίο. Ίσως μόνο πώς θά πρεπε νά μοιράζεται σέ όλη τήν δευτεροβάθμια εκπαίδευση δωρεάν.

Γιατί όπως έλεγε κάποιος Ρουμάνος ασκητής σέ κάποιον πού αδυνατούσε νά πιστέψει στήν ύπαρξη τού Θεού, κάνε εσύ λίγο πώς πιστεύεις καί μπορεί νά δείς Εκείνον νά κάνει πώς υπάρχει!

Καί μόνο τό γεγονός πώς ήταν από τούς αγαπημένους τού Borges είναι αρκετό, πόσο μάλλον πού πρόκειται γιά εξαιρετικό αφηγητή, μαίτρ τής παραδοξολογίας

Ένα μικρό διαμαντάκι από τόν εκτελεσθέντα μὲ τουφεκισμὸ στὶς 14 Δεκεμβρίου τοῦ 1941 σὰν ἐχθρὸ τοῦ λαοῦ, όπου ἀναπλάθει λογοτεχνικά, αὐθεντικὲς μαρτυρίες καὶ πραγματικὰ περιστατικὰ τῆς ἐποχῆς τής ρωσικής, λεγόμενης, επανάστασης.

Διαβάζοντας τίς περιπέτειες τού σύγχρονου Δόν Κιχότη, έρχεται στό νού ο στίχος τού Ungaretti "Ευγενική περήφανη μελαγχολία / Ύψος χαμόγελο καί λευτεριά / επιτέλους σάς βρίσκω στήν όχθη τής καρδιάς μου...".
Μάλλον τό καλύτερο, δυσεύρετο ωστόσο πιά, έργο τού συγγραφέα, πού τελειώνει μέ τήν ανακάλυψη εκ μέρους τού δήμαρχου κομμουνιστή Σάντσο:" - μιά παράξενη ιδέα είχε φωλιάσει στό νού του. Γιατί τό μίσος ενός ανθρώπου - ακόμα κι ενός ανθρώπου σάν τόν Φράνκο - πεθαίνει μέ τόν θάνατό του, ενώ η αγάπη, η αγάπη πού είχε αρχίσει νά νοιώθει γιά τόν Πάδρε Κιχότη, τώρα ζούσε κι έμοιαζε νά μεγαλώνει, παρά τόν τελικό χωρισμό καί τήν τελική σιωπή;"

Τό μόνο έργο τού Καζαντζάκη (ίσως καί τό: Ο Χριστός ξανασταυρώνεται) πού ο συγγραφέας δέν αστοχεί. Μέ άγρια ομορφιά καί στόν ρυθμό τών χορών τού νησιού.
Καπετάν Μιχάλης Κόρακας [1797, Πόμπια, (όπου καί η προσφάτως -2021- κοιμηθείσα γερόντισσα Γαλακτία) -1882].

Ο ποιητής Ι. Κωνσταντινίδης θά γράψει στόν τάφο του:

Έπρεπε στήν ψηλότερη, κορφή τού Ψηλορείτη
τό μνήμα σου νά γίνει..
καί να σ’ αφήσουν ανοιχτή, πολεμική θυρίδα.
Τή νύχτα νά σηκώνεσαι τόν ύπνο σου ν’ αφήνεις
γιά νά φυλάγεις καί νεκρός ακόμα, τήν πατρίδα.

Μέ τί νά γεμίσει νόημα η ύπαρξη; Καθώς ο θάνατος αρχίζει νά ξεχωρίζει στό καρτέρι του, καθείς αντιλαμβάνεται πώς πρέπει επειγόντως από κάπου νά πιαστεί. (Υπέροχη η γραφή, αλλά) Τί αυταπάτη νά προσπαθείς νά ξεχαστείς στίς αρρωστημένες σκέψεις τής ψυχής...

Πετυχημένη μεταφορά σέ κόμικ τού αναγνώσματος τών παιδικών μας χρόνων. Οπωσδήποτε στήν βιβλιοθήκη τών παιδιών μας.

Χρυσορρήμων, ένας δεύτερος Ιωάννης Χρυσόστομος, πού έχει προφητεύσει τήν καταστροφή τής νέας Καπερναούμ, τής σύγχρονης Ευρώπης.

Θαυμαστός Martin Gardner σέ μιά πανδαισία θεμάτων παρουσιασμένων μέ τόν τρόπο πού θά πρεπε νά διδάσκονται στό σχολείο τά μαθηματικά. Σάν παιχνίδι, αφού παιχνίδι είναι καί τά μαθηματικά.

Τό φίδι ολοένα γλυστρά στά φυλλώματα τού Παραδείσου. Ωστόσο, πώς μπορεί κανείς νά γίνει θεός χωρίς τόν Θεό;

Τό νά αληθεύεις νά είναι τό μόνο πού σέ καίει, νά μήν σέ αφήνει νά κοιμηθείς: όλοι έχουμε έρθει σ αυτήν τήν γή, όντες σέ πορεία.

Όπως ονειρεύεται κανείς ένα βιβλίο. Καί ξαφνικά πέφτει στά χέρια του, πεσμένο λές απ τόν ουρανό. Μαγικό.

Τό καλύτερο μέ διαφορά έργο τού Κούντερα. Γράφει κάπου: "Ήθελε η κάθε του πράξη, η κάθε του μέρα, η κάθε του ώρα καί στιγμή νά μετριέται μέ τό ανώτατο κριτήριο τού θανάτου". Καί αλλού: "Το χειρότερο δέν είναι πού ο κόσμος δέν είναι ελεύθερος αλλά πού οι άνθρωποι ξεμάθαν τήν ελευθερία" (επίκαιρο, επί κορωνοιού). Καί ακόμα: "-Όταν σέ είδα γιά πρώτη φορά, μού φάνηκε πώς τά παλιά ποιήματά μου ξαναζούν καί μεταμορφώνονται σέ γυναίκα". Αναζητήστε το.

Στύλος καί εδραίωμα τής Εκκλησίας είναι η παράδοση τών Ελλήνων πατέρων, πρέσβευε ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ. Κατά τόν ίδιο, όποιος μένει απαθής ενώπιον τής ιστορίας, αυτός δέν μπορεί ποτέ νά είναι καλός χριστιανός. Η βιβλική καί πατερική θεολογία είναι θεολογία γεγονότων, τά δογματικά συμβάντα είναι ιστορικά συμβάντα. Ο χριστιανισμός είναι πρόσκληση στήν ιστορική δράση καί δημιουργία μέχρι τήν έλευση τών εσχάτων.

Μαζί μέ τόν Ταρζάν, ο ήρωας πού ταυτιστήκαμε όσο κανένας άλλος καθώς μάς παράσερνε μέ τόν Μπαγκίρα στήν ονειρεμένη ζούγκλα, στόν παράδεισο τών παιδικών μας χρόνων. Σέ μετάφραση Άρη Αλεξάνδρου.
(Ωραία καί η έκδοση τών Ερευνητών, μέ εξαιρετική εικονογράφηση, αλλά εξαντλημένη).

Έργο πού συγκλονίζει, ειδικά η κορύφωση τών τελευταίων εκατό σελίδων τού τρίτου τόμου. Αληθινό έπος.

Ευτυχώς πού έρχεται η Νόις, τέτοια Αιωνιότητα επείγει νά καταστραφεί, καθότι η άλλη ονομασία της είναι Κόλαση.

Ένα βιβλίο γιά ένα ολόκληρο καλοκαίρι, νά αγναντεύεις τήν θάλασσα καί νά στοχάζεσαι. Ζουράρις στά καλύτερά του. Τί κρίμα ωστόσο, όταν ήρθε η ώρα τού πεπρωμένου (γιά τήν Μακεδονία ο λόγος) νά μηδίσει...

...Ρουφώντας τή σούπα μου, ένιωθα τήν ακατανίκητη επιθυμία νά σηκώσω τά μάτια μου πρός τήν μεριά τού συνδαιτημόνα μου. Από τή στιγμή πού τό βλέμμα μου διασταυρώθηκε μέ τό δικό του, είδα τά μάτια του νά βγάζουν φωτιές, θαμπώθηκα. Ξανάβαλα τή μύτη μου στό πιάτο μου, σάν δαρμένος σκύλος πού χώνει τό μουσούδι στή γαβάθα του. Ασφαλώς τό πιό συνετό εκ μέρους μου ήταν νά φάω φρόνιμα. Δέν επρόκειτο όμως νά ξεφύγω από τέτοιο απροσδόκητο συναπάντημα. Ο άνθρωπος μασούσε ένα πιάτο μαύρες ελιές καί έφτυνε τά κουκούτσια στό πιάτο μου. Προσπάθησα νά μείνω απαθής, αλλά μετά δέν άντεξα:
- Πάτερ, είπα, πετάτε τά κουκούτσια στό πιάτο μέ τή σούπα μου. Έχετε τρελαθεί τελείως;
Ο μοναχός πού ονομαζόταν Πορφύριος είχε, καταπώς έλεγαν, πολλά χαρίσματα, κυρίως όμως μπορούσε νά διαβάζει μέσα στήν καρδιά. Μέ κοίταξε παρατεταμένα μές στά μάτια μέ μυστηριώδες ύφος, φωτεινό καί συγχρόνως γεμάτο συμπάθεια, καί μετά μού είπε αυτά τά απλά λόγια πού μέ συγκλόνισαν:
-Καί ποιός δέν είναι κωμικός; Μόνο οι άγιοι δέν είναι κωμικοί!

(απόσπασμα από τό κεφάλαιο, Ο διά Χριστόν σαλός)

Τό ωραιότερο ελληνικό αφήγημα, ένα Άσμα Ασμάτων (η μπαλάντα τού Ματχάουζεν σέ πρόζα), η ανάπτυξη τού στίχου τού Ελύτη, "Πενθώ τά χρόνια πού έρχονται χωρίς εσένα".

Αδίκως λησμονημένος έξοχος στοχαστής , μέ ευρύτητα πνεύματος καί σέ βάθος γνώση σχεδόν όλων τών γνωστικών αντικειμένων, σέ ένα δύσκολο, μά ανατέμνον προφητικά τήν εποχή μας, βιβλίο, θά λέγαμε, αναφοράς.