Όλο το έργο του πρόωρα χαμένου συγγραφέα σε μια προσεγμένη έκδοση. Όποιο από τα κείμενα διαβάσει κάποιος, ποίηση, θέατρο, διήγημα καταλαβαίνει πόσο δυνατή πένα ήταν ο Μάριος Χάκκας. Με θέματα αποκλειστικά παρμένα από τη σύντομη ζωή του έγραψε κείμενα για τα χρόνια της φυλάκισής του ως πολιτικός κρατούμενος, κείμενα που εστιάζουν στην αντίσταση του αριστερού πνευματικού ανθρώπου απέναντι στις σταλινικές μεθόδους του ελληνικού κομμουνισμού, κείμενα που μιλούν για το χάσιμο του ονείρου και την κυριαρχία του καταναλωτισμού, κείμενα που φέρνουν στο φως όλη την υπαρξιακή διερώτηση και αγωνία ενός μελλοθάνατου και πάνω από όλα κείμενα που σου μένουν στο μυαλό και έχουν κάτι να σου πουν, ιδιαίτερα σε μια απολίτικη και πολύ πεζή εποχή. Πραγματικά το βιβλίο αξίζει και τα χρήματα που θα δοθούν και τον κόπο του αναγνώστη. Το βρήκα εξαιρετικά καλό, πολύ καλύτερο από πολλά σύγχρονα λογοτεχνικά κείμενα.

Ενδιαφέρον και σύγχρονο πολιτικό δοκίμιο. Ο σ. προσπαθεί, σε ένα τρίτο κατά σειρά βιβλίο του, να διαπραγματευθεί το φαινόμενο του εθνικολαϊκισμού, όπως αυτό εμφανίστηκε και απείλησε να γίνει κυρίαρχη πολιτική τάση τα χρόνια της πολύπλευρης ελληνικής κρίσης της δεκαετίας του 2010. Ο σ. πιστεύει ότι εντοπίζει τις απαρχές, του κατά βάσιν πολιτικού φαινομένου, σε πολιτισμικά και αισθητικά θεμέλια όπως αυτά αναδύθηκαν μέσα από λογοτεχνικά και φιλοσοφικά κείμενα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, εκκινώντας από το μαχητικό δημοτικισμό και τους εκπροσώπους του και φτάνοντας ως και την περίφημη λογοτεχνική γενιά του \'30. Θεωρεί ότι ένας λογοτεχνικός εθνικισμός (;) αλλά και ένας αισθητικός εθνικισμός (;) μεταλλάχθηκαν στην πορεία των χρόνων σε πολιτικό εθνικολαϊκισμό που συνεχίζει να ταλανίζει τη χώρα μην επιτρέποντας την ελληνική κοινωνία να προσχωρήσει πλησίστια στον κόσμο της δυτικής νεωτερικότητας. Προσωπικά δεν έχω πεισθεί για την ορθότητα και εγκυρότητα του θεωρητικού σχήματος του σ. και θα μπορούσα να γράψω αρκετά επί αυτού, αλλά λόγω στενότητας χώρου μένω μόνο σε ένα. Όπως είναι αδόκιμο να χαρακτηρίζει κάποιος ως Ναζιστή τον Νίτσε, επειδή δεκαετίες αργότερα η φιλοσοφική του σύλληψη του υπεράνθρωπου διαστρεβλώθηκε και έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους χιτλερικούς, το ίδιο αδόκιμο είναι να χαρακτηρίζονται, και μάλιστα ετεροχρονισμένα, ακροδεξιοί και εθνικιστές κάποιοι ελληνοκεντρικοί συγγραφείς για την αισθητική και λογοτεχνική τους κοσμοθεωρία, δεκαετίες πριν τα λαϊκίστικά φαινόμενα ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Μάλλον κάπου αλλού θα έπρεπε να ψάξουμε τις αιτίες. Πέρα από αυτά το κείμενο είναι πολύ ενδιαφέρον αλλά σε ορισμένα σημεία δοκιμάζει την αντοχή του αναγνώστη π.χ. εντόπισα πρόταση σχεδόν μίας σελίδας, όπου το νόημα με δυσκολία γίνεται αντιληπτό και δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση. Αυτά τα λίγα από εμένα και περισσότερα στο ίδιο το βιβλίο...

Ανεξάρτητα από τη γνώμη που μπορεί να έχει ο καθένας για την προσωπικότητα του Ευαγ.Βενιζέλου δεν μπορεί να μην παραδεχθεί ότι ήταν - ίσως - η πιο στιβαρή, νηφάλια και καλά τεκμηριωμένη φωνή και παρουσία στον ελληνικό δημόσιο βίο κατά τα χρόνια της απίστευτης παράνοιας που γέννησε η ελληνική πολυεπίπεδη κρίση. Στο βιβλίο αυτό βοηθούμενος από τις αβανταδόρικες ερωτήσεις του δημοσιογράφου Γ. Κουβαρά ξεδιπλώνει το κουβάρι των αναμνήσεών του για την "πολεμική" δεκαετία 2009-2019 όπου έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο, άλλοτε από την κρισιμότατη θέση του Υπουργού Οικονομικών, άλλοτε από τη θέση του κυβερνητικού εταίρου και άλλοτε από τα έδρανα της αντιπολίτευσης. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην εξαετία 2009-2015 όπου οι αποφάσεις του σε κρίσιμες πολιτικές καμπές ήταν και δύσκολες και είχαν άμεσο πολιτικό κόστος για τον ίδιο αλλά και για τον πολιτικό χώρο που εκπροσωπούσε. Το βιβλίο περιέχει σε ορισμένα σημεία αγορεύσεις του από εκείνη την περίοδο που τώρα και αφού έχουμε ξεπεράσει το μεγάλο κάβο των δυσκολιών δείχνουν τη σοβαρότητα των θέσεών του αλλά και τη διορατικότητα ενός σπάνιου πολιτικού νου καθώς αποδείχθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά προφητικές για τη χώρα. Νομίζω ότι το βιβλίο αξίζει τον κόπο και την προσοχή του κάθε φιλοπερίεργου αναγνώστη που επιθυμεί να μάθει από πρώτο χέρι όσα διαδραματίστηκαν τα κρίσιμα εκείνα χρόνια στα οποία η τύχη της Ελλάδας κρεμόταν κυριολεκτικά από μια κλωστή...

Το βιβλίο εξετάζει την περίοδο από τις διπλές εκλογές του 2012 μέχρι τις εκλογές του 2015. Τερματίζει την αφήγησή του τον Ιανουάριο του 2015 και επικεντρώνει την προσοχή του στα έργα και τις ημέρες της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ τη συγκεκριμένη περίοδο. Διαπιστώνει τα αδιέξοδα της αντιμεταρρυθμιστικής - στο δημόσιο τομέα - πολιτικής της τρικομματικής αρχικά και μετέπειτα δικομματικής κυβέρνησης και πως αυτό εξ αντανακλάσεως ευνόησε την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, καθώς οδήγησε νομοτελειακά σε φοροεπιδρομές στα μεσαία και στα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα, όσο τα διεφθαρμένα κυβερνητικά κόμματα δεν τα έβαζαν με τα πελατειακά τους δίκτυα και δεν προχωρούσαν σε δομικές αλλαγές στο λερναίο κράτος. Σε ένα εξαιρετικό κεφάλαιο ο συγγραφέας καταδεικνύει τα εφτά θανάσιμα αμαρτήματα που "έφαγαν" σιγά σιγά την Ελλάδα. Θεωρεί δε εντελώς ανάξια την ηγεσία Σαμαρά στη ΝΔ και του Βενιζέλου στο ΠΑΣΟΚ, αφού υποστηρίζει ότι τα πολιτικά λάθη που διέπραξαν ήταν τεράστια και δικαίως έχασαν τις εκλογές του 2015 έχοντας επενδύσει στην καλλιέργεια ενός κλίματος φόβου προβλέποντας το απόλυτα χειρότερο για αυτό που έφερνε μαζί του ο ΣΥΡΙΖΑ. Το βιβλίο βέβαια σταματά στις 31-1-2015 και τότε ο συγγραφέας του δεν μπορούσε να ξέρει ότι τελικά όλες αυτές οι προβλέψεις θα επιβεβαιώνονταν με το χειρότερο δυνατό τρόπο για τη χώρα. Ωστόσο, προέβλεπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε να αντιμετωπίσει δυο μεγάλους εχθρούς α) την έπαρσή του και β) τις ιδεοληψίες του. Κατά τραγικό τρόπο θεωρώ ότι επιβεβαιώθηκε και στα δύο...

Το βιβλίο τελειώνει με την εξής αγωνιώδη πρόταση - διαπίστωση: «Η σωτηρία της χώρας βρίσκεται κυριολεκτικά στην κόψη του ξυραφιού». Και απολύτως δικαιολογημένα, καθώς η αφήγηση των γεγονότων της ανέμελης, ως επί το πλείστον, τριακονταετίας 1981-2011 σταματά το Σεπτέμβρη του 2011 με το μέλλον της χώρας να είναι άδηλο και την τρομερή αβεβαιότητα για όλους να έχει χτυπήσει κόκκινο. Το βιβλίο είναι μια λεπτομερής αναδρομή στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, στο συγκεκριμένο διάστημα, προχωρώντας από εκλογική αναμέτρηση σε εκλογική αναμέτρηση και θυμίζοντάς μας τα διατρέξαντα γεγονότα εκείνων των χρόνων. Ο συγγραφέας του, πολιτικός αναλυτής και επικοινωνιολόγος, χρησιμοποιώντας ως ερμηνευτικό μοντέλο του την απήχηση των βασικών κομμάτων του δικομματικού συστήματος στον διευρυμένο μεσαίο χώρο που αναδύθηκε στα μεταπολιτευτικά χρόνια και ως εργαλεία του τις δημοσκοπήσεις και τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων διερευνά το ατελές έργο, αλλά και τις αβελτηρίες των πρωθυπουργών και των κομματικών μηχανισμών που έφεραν τη χώρα στο χείλος της χρεωκοπίας. Διαπιστώνει ότι το τέρας του δημοσίου τομέα γεννήθηκε και ανδρώθηκε κατά την πρώτη τετραετία του ορμητικού λαϊκιστικού ΠΑΣΟΚ και κατόπιν απέκτησε δική του δυναμική, τέτοια που καμιά επόμενη κυβέρνηση είτε δεν μπόρεσε είτε δεν θέλησε να τα βάλει μαζί του, δρομολογώντας τις δομικές αλλαγές που χρειάζονταν και που θα μας έσωζαν από την πολλαπλή κρίση που ρήμαξε την Ελλάδα. Παρ’ όλες τις καλές προθέσεις που αποδίδει σε ηγετικές προσωπικότητες, και του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, εν τέλει διαπιστώνει με λύπη του, ότι την κρίσιμη ώρα αποδείχτηκαν όλες κατώτερες των περιστάσεων, καθώς αδυνατούσαν να μεταστοιχειώσουν τους κομματικούς τους μηχανισμούς και να αντιπαρατεθούν με τα πανίσχυρα συνδικάτα του δημοσίου και των ΔΕΚΟ αλλά και με τους εσωκομματικούς τους αντίπαλους. Το βρήκα εξαιρετικό στην ανάδειξη των παθογενειών του κομματικού και πολιτικού συστήματος της μεταπολίτευσης και πιστεύω πως θα έπρεπε πολλοί Έλληνες να το έχουν διαβάσει.

Το βιβλίο είναι ένα αξιόλογο χρονικό-μαρτυρία για τους κατατρεγμούς των Ελληνοποντίων από το απάνθρωπο καθεστώς της ΕΣΣΔ κατά τα χρόνια της δεκαετίας του \'30 και αργότερα στα τέλη της δεκαετίας του \'40. Ο συγγραφέας μας παραθέτει γεγονότα από τη ζωή του στη Ρωσία και το πώς ο ίδιος και η οικογένειά του, μαζί με πολλούς άλλους Ποντίους, εξορίστηκε στις αφιλόξενες στέπες του Καζαχστάν το 1949, ως ύποπτοι για το Σταλινικό καθεστώς και ως ¨εχθροί του λαού¨. Με απλό και ανθρώπινο τρόπο περιγράφει τις δύσκολες συνθήκες εξορίας, τις δοκιμασίες που πέρασε, την καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και τον σκληρό αγώνα που έκανε να υπερβεί τα εμπόδια και να χτίσει μια καινούργια ζωή από την αρχή στα βάθη της αφιλόξενης Ασίας. Πρόκειται για ένα βιβλίο που, παρόλο που δεν διεκδικεί λογοτεχνικές δάφνες, ρίχνει φως σε μια εν πολλοίς άγνωστη πλευρά, για τον περισσότερο κόσμο, της ιστορίας του ποντιακού Ελληνισμού στον κομμουνιστικό ¨παράδεισο¨. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι παρόλες τις δυσκολίες ο συγγραφέας δεν έχασε την ανθρωπιά του και την ικανότητά του να διατηρήσει την εμπιστοσύνη του στην ανθρώπινη ζεστασιά και στη φιλία, καθώς σε πολλά σημεία του βιβλίου με ευγνωμοσύνη αναθυμάται πρόσωπα που στάθηκαν δίπλα του στις δύσκολες ώρες. Περιττό να αναφέρω την απορριπτική του γνώμη για το Σοβιετικό καθεστώς ως ένας άνθρωπος που γνώρισε από τα μέσα τι ήταν ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Νομίζω ότι είναι ένα καλό αντίδοτο για τους ελάχιστους-θέλω να πιστεύω-ιδεοληπτικούς σταλινικούς κομμουνιστές της εποχής μας...

Εξαιρετική ποιητική συλλογή, βραβευμένη με Α\' Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Τα ποιήματα φανερώνουν ένα γνήσιο ποιητικό τάλαντο και μια από τις πιο ανθρώπινες και στιβαρές ποιητικές φωνές της εποχής μας. Η θεματολογία τους πλούσια με κεντρικό άξονα την Κύπρο, πατρίδα του ποιητή και τα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της. Πατριδοκεντρικός δίχως καπηλεία. Εύγε του! Ας δώσω ένα δείγμα γραφής από ποίημα σχετικό με το θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου " Τα γένια φόρεσε καλά να μην του πέφτουν/ Αστέρι χαμηλώνει, βάνει του φεγγαριού λαδάκι να μη στραβοπατά/ Ο ιατρός αγγίζει το ποδάρι/ Γρηγόρη, να προσέχεις, η πληγή αγριεύει/ Αυτός χαμογελά : Και θα ξυπνήσω το κάθε φοβισμένο κύτταρο αντρειοσύνης" και παρακάτω " Ξεκάρφωσε το στήθος του απ\' τον τοίχο του ταπεινού κελιού, μαντάρει την ψυχή με μια μεγάλη σακοράφα - δύσκολοι καιροί". Νομίζω ότι μόνο κερδισμένοι βγαίνουμε διαβάζοντας και νιώθοντας τέτοια ποίηση.

Πολύ αξιόλογη μελέτη που κατά τη γνώμη μου καλύπτει ένα βιβλιογραφικό κενό, καθώς το θέμα της είναι οι πολιτισμικές μεταβολές και εξελίξεις που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα το διάστημα από την πτώση της Χούντας, το 1974, έως και το ξεκίνημα της πολύμορφης κρίσης κατά το 2009-2010. Ο συγγραφέας εξετάζει πολλά θέματα όπως κουλτούρα, εξευρωπαϊσμός, θρησκεία, γλώσσα, λογοτεχνία, κινηματογράφος, ΜΜΕ και πολιτική, οικογένεια, νεολαία και queer κοινότητες που όμως όλα άπτονται του κεντρικού θεμελιώδους ζητήματος της πολιτισμικής ταυτότητας των νεοελλήνων. Από τη διαπραγμάτευση των επιμέρους θεμάτων ο αναγνώστης μπορεί να καταλάβει ότι ο συγγραφέας είναι θιασώτης όλων αυτών των καινοφανών θεωρητικών μοντέλων στην Ελλάδα ( που όμως διακινούνται εδώ και καιρό στον αγγλοσαξωνικό χώρο ) και θεωρούν ότι δεν υπάρχει καμιά ουσία στα όντα αλλά όλα είναι θέμα κατασκευής και ανακατασκευής ( κονστρουκτιβισμός) και της παντελούς έκλειψης των μεγάλων αφηγήσεων. Ο συγγραφέας καταγράφει με αρκετή λεπτομέρεια όλες τις μεταβολές, μετατοπίσεις και αλλαγές των πολιτισμικών ταυτοτήτων, καθώς η χώρα κάτω από την πίεση των οδηγιών της ΕΕ είναι υποχρεωμένη να προσαρμόσει το νομοδικαιικό και το αξιακό της σύστημα στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Επίσης καταγράφει τις αντιστάσεις της ελληνικής κοινωνίας μια και οι μεταβολές αυτές δεν είναι κάτι που αναφύεται μέσα από πολιτικοκοινωνικές διαδράσεις αλλά σε μεγάλο βαθμό κάτι που επιβάλλεται από πάνω προς τα κάτω. Αλγεινή όμως εντύπωση προκαλεί ότι σε αυτή του τη διαπίστωση δεν διστάζει να αξιολογήσει αρνητικά τις οποιεσδήποτε αντιστάσεις (ακόμα και τις πιο μετριοπαθείς) στις επελαύνουσες πολιτισμικές μεταβολές αφού τις θεωρεί οπισθοδρομικές και κατάλοιπα εθνικισμού. Καθόλου βέβαια παράξενο καθώς πρόκειται για έναν συγγραφέα κοσμοπολίτη, ακαδημαϊκό σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού, που έχει διαμορφώσει της ιδεολογική του συγκρότηση μέσα στον αγγλοσαξωνικό χώρο και ως φαίνεται θεωρεί προοδευτικό και καλό οτιδήποτε εισαγόμενο από την αλλοδαπή...

Πολύ ωραία νουβέλα με θέμα της μια πικρή ερωτική ιστορία, όπου ο πρωταγωνιστής της, λόγω αδυναμίας του χαρακτήρα του, χάνει για πάντα τον πρώτο του ιδανικό έρωτα αφού υποκύπτει στα σαρκικά θέλγητρα μιας σειρήνας με ισχυρή θέληση. Δοσμένη με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία η σύντομη αυτή ερωτική νουβέλα διατηρεί τη δροσιά της ακόμα και σήμερα ενάμιση σχεδόν αιώνα από την εποχή που γράφτηκε. Το βιβλίο περιλαμβάνει επίμετρο όπου αναλύεται το συγκεκριμένο έργο και μαθαίνουμε αρκετά πράγματα για την ιδιωτική ζωή του συγγραφέα και τα κίνητρα που τον ώθησαν να γράψει αυτή την ερωτική νουβέλα. Μου άρεσε αρκετά τόσο η ιστορία όσο και το συγγραφικό ύφος του Τουργκένιεφ. Νομίζω ότι αξίζει κάποιος να διαβάσει τόσο αυτήν όσο και άλλα έργα αυτού του σημαντικού Ρώσου συγγραφέα.

Μια υπέροχη συλλογή διηγημάτων που ανακάλυψα τυχαία σε κάποιο συνοικιακό βιβλιοπωλείο και την ξεκοκάλλισα μέσα σε δυο μέρες ! Ο Σκαμπαρδώνης σε μεγάλα κέφια και αληθινός μάστορας της μικρής φόρμας μας χαρίζει αληθινά πολύ ενδιαφέροντα και πανέξυπνα γραμμένα διηγήματα, πραγματικά διαμαντάκια, που σου μένουν για πολύ καιρό στο μυαλό και που συχνά πυκνά επανέρχεσαι να τα ξαναδιαβάσεις για το μοναδικό στυλ γραφής αλλά και την ικανότητα του συγγραφέα να μετουσιώνει το τετριμμένο του θέματος κάθε διηγήματος σε κάτι το μοναδικό και ξεχωριστό. Αληθινά ο Σκαμπαρδώνης έχει εξελιχθεί με τα χρόνια στον καλύτερο διηγηματογράφο του καιρού του σε πολύ μεγάλη απόσταση από τους υπόλοιπους. Περιττό να προσθέσω ότι συνιστώ τα βιβλία του (κυρίως τις συλλογές διηγημάτων) ανεπιφύλακτα για όλους τους εκλεκτικούς αναγνώστες !

Πολύ δυνατό μυθιστόρημα, από τα πιο σπουδαία του Ντοστογιέφσκυ, με κεντρικό του ήρωα έναν αγνό, αγαθό μέχρι ολοκληρωτικής αφέλειας νέο, αριστοκρατικής καταγωγής, τον πρίγκιπα Μίσκιν, που ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητας του χαρακτήρα του γίνεται το κέντρο του ενδιαφέροντος και σημείο αμφιλεγόμενο για τους εκπροσώπους όχι μόνο της τάξης του αλλά και για τον καθένα με τον οποίο σχετίζεται. Ο αντισυμβατικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τον κόσμο και τα πράγματα, η αγνή και άδολη καρδιά του που συγχωρεί και κατανοεί ακόμα και αυτούς που δεν πρέπει θα τον οδηγήσουν σε πολλές παρεξηγήσεις και αντιπαραθέσεις με τους γύρω του και τελικά μέσα από συνεχόμενες ερωτικές απογοητεύσεις και έναν απρόσμενο θάνατο στην ολοκληρωτική παράδοση στην παράνοια. Το βιβλίο αποτελεί ένα εξαιρετικό ψυχογράφημα, τόσο του κύριου όσο και των δευτερευόντων χαρακτήρων, αλλά και ένα ευρύτερο κοινωνικό σχόλιο για τη Ρωσία του 1850. Απαιτεί δε την αφοσίωση, την υπομονή και την προσοχή του αναγνώστη για να ξεδιπλωθεί σε όλο του το βάθος το μεγαλείο της συγγραφικής σύλληψης. Οπωσδήποτε πρόκειται για ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας !

Στιβαρό ιστορικό πόνημα, πολύ καλά τεκμηριωμένο, που καταδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο τιτάνιος αγώνας που ανέλαβε το ΚΚΕ με την ίδρυση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ είχε διττό στόχο α) τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα εναντίον των κατακτητών και β) την πολιτική επικράτηση μετά το τέλος του πολέμου. Εκμεταλλευόμενο το κενό εξουσίας του αστικού κράτους κατά τη διάρκεια της τριπλής Κατοχής και την ιδεολογική ριζοσπαστικοποίηση μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας το ΚΚΕ επιδίωξε την κατάληψη της εξουσίας με όλα τα μέσα, ειρηνικά αλλά και βίαια. Το βιβλίο στηρίζεται σε μαρτυρίες και πρωτογενές υλικό από τις πηγές καθώς και σε δευτερογενή βιβλιογραφία. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο συγγραφέας παρόλο που προέρχεται από αριστερό πολιτικό περιβάλλον δεν κάνει καμιά έκπτωση στην καταγραφή και την ανάδειξη των λαθών και των εγκληματικών πρακτικών που χρησιμοποίησε το ΚΚΕ στην προσπάθειά του να κυριαρχήσει απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους. Αυτό, αν μη τι άλλο, δείχνει ότι η επιστημονική του εντιμότητα δεν αναιρείται από την ιδεολογική του ένταξη. Από τα πιο καλά και εμπεριστατωμένα ιστορικά κείμενα που αφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο που έχω διαβάσει και πιστέψτε με έχω διαβάσει πολλά...

Πολύ ενδιαφέρον πολιτικό και ιστορικοκοινωνιολογικό δοκίμιο που επιχειρεί να επανερμηνεύσει την ιστορική πορεία και την πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας, πέρα από τα ήδη υπάρχοντα μαρξιστικά από τη μια μεριά και φιλελεύθερα/οικονομίστικα από την άλλη ερμηνευτικά σχήματα. Εξετάζει σε βάθος τέσσερα δομικά στοιχεία της ελληνικής πραγματικότητας τον μικροκαπιταλισμό στο οικονομικό πεδίο, τη γεωπολιτική, το Κράτος και τον πρώιμο εκδημοκρατισμό της Ελλάδας και το πώς αυτά συμπλέκονται εντάσσοντας τελικά τη χώρα στη νεωτερικότητα και τον εξευρωπαϊσμό. Δεν παραγνωρίζει στο σύνολό τους τις προηγούμενες ερμηνευτικές προσπάθειες και τη συμβολή τους στην ερμηνεία της ελληνικής ιστορίας, όμως εστιάζει σε κάποια στοιχεία που δεν εξέτασαν εκείνες ή δίνει διαφορετικό βάρος στα κοινά ερμηνευτικά στοιχεία ξαναδιαβάζοντάς τα. Έτσι π.χ. θεωρεί πολύ πιο σημαντική στο τελικό αποτέλεσμα την εκσυχρονιστική προσπάθεια του Κράτους παρά τις αντιστάσεις των παραδοσιακών μορφών κοινωνικής οργάνωσης στις οποίες εστίαζαν το μαρξιστικό και φιλελεύθερο μοντέλο, ενώ για το φαινόμενο πελατειακών σχέσεων στο πολιτικό επίπεδο δεν το υπερτονίζει όπως οι προηγούμενες θεωρίες. Το αποτέλεσμα : εκεί που οι άλλοι είδαν το ποτήρι μισοάδειο ο συγγραφέας το βλέπει μισογεμάτο ! Κοινώς όλοι εξετάζουν την ίδια ιστορικοπολιτική και κοινωνική πραγματικότητα αλλά ο καθένας βλέπει άλλα πράγματα. Αυτό ως φαίνεται είναι ίδιον της Πολιτικής Επιστήμης... Πάντως το βιβλίο διαβάζεται άνετα και είναι απολύτως κατανοητό.

Φιλοσοφικό και θεολογικό δοκίμιο γύρω από το φαινόμενο του άκρατου ατομικισμού και του αυτοαναφορικού υποκειμένου που κοντεύει να διαλύσει τις ήδη παραπαίουσες δυτικές κοινωνίες. Ο συγγραφέας εστιάζει στην άνοδο και την κυριαρχία του νέου ανθρωπολογικού τύπου που ζει και ενεργεί μόνο για την εκπλήρωση των στενά ατομικών του επιθυμιών και στοχεύει στην προσωπική του ευδοκίμηση. Ανιχνεύει αυτού του είδους τις αντιλήψεις στις θεολογικές θέσεις του μεσαιωνικού δυτικού θεολόγου και φιλοσόφου Θωμά Ακινάτη που δρομολόγησαν ένα σύνολο ιδεών για τη σχέση Θεού και ανθρώπου που μέσα από τον Έγελο και κατόπιν άλλους νεότερους μετανεωτερικούς φιλοσόφους έχει επικυριαρχήσει σήμερα βάζοντας οριστικά στην άκρη κάθε αίσθηση κοινών αρχών και αξιών που μπορούν να συγκροτήσουν κοινότητα και κοινωνία. Όλα αυτά συντείνουν στην ανάδυση ενός όπως τον ονομάζει ο συγγραφέας βελούδινου ολοκληρωτισμού ακριβώς γιατί δεν βιώνεται ούτε νοιώθεται ως τέτοιος και για αυτό είναι πολύ επικίνδυνος. Πάρα πολύ καλό και εύχομαι να βρει πολλούς πολλούς αναγνώστες.

Παραγνωρισμένο στην εποχή του αντιπολεμικό μυθιστόρημα γύρω από τις τύχες ενός απλού Γερμανού εθελοντή φαντάρου στο δυτικό μέτωπο του Α\' Π.Πολέμου. Θα το χαρακτήριζα ανθυπομέτριο μπροστά στο περίφημο και εμβληματικό "Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο" και στο εξαιρετικό και τραγικοκωμικό " Ο καλός στρατιώτης Σβέικ". Σαφώς και δεν φτάνει σε καμιά περίπτωση αυτά τα δυο αριστουργήματα, τόσο στο ύφος της γραφής όσο και στην πλοκή των επεισοδίων, ωστόσο διαβάζεται άνετα και περιέχει κάποιες φοβερές σελίδες που περιγράφουν όλη την φρικώδη κατάσταση της πολεμικής σύγκρουσης στην πρώτη γραμμή των χαρακωμάτων αλλά και σχεδόν ειδυλλιακές περιγραφές της ζωής στα μετόπισθεν. Πολύ ενδιαφέρουσα επίσης η ιδέα του συγγραφέα να εμπλέξει τον ήρωά του σε διάφορες εφήμερες ερωτικές περιπετειούλες κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής του από τη μια εμπόλεμη περιοχή στην άλλη, ίσως για να καταδείξει και να υπογραμμίσει την ολική αντίθεση μεταξύ ειρηνικής ζωής και απεχθούς πολέμου. Σίγουρα θα αποτελέσει μια καλή συντροφιά για κάποιες ημέρες...

Ιδιαίτερο και ξεχωριστό στον τρόπο που πραγματεύεται το θέμα του : την εμπλοκή των πρωταγωνιστών του βιβλίου στις δαγκάνες της εμφύλιας σύρραξης που μάτωσε την Ελλάδα στα κατοχικά και μετακατοχικά χρόνια. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί πολλές αφηγηματικές ατραπούς για να ολοκληρώσει το έργο του , καθώς ξεκινά με θεατρικό μονόπρακτο και καταλήγει σε μια τετραφωνική αφήγηση. Πρόκειται για ένα βιβλίο που οπωσδήποτε σου εντυπώνεται, από τη μια με τους νεωτερισμούς της γραφής και από την άλλη με το ειρωνικό και πικρό ύφος του. Αξίζει να το διαβάσετε !

Θεωρούσα την πολυσέλιδη δίτομη Ιστορία του ελληνικού εμφυλίου του Γ. Μαργαρίτη ως βιβλίο αναφοράς για τη συγκεκριμένη περίοδο. Μετά την ανάγνωση όμως των, σχεδόν 1300, σελίδων του η γνώμη μου είναι πως πολύ απέχει από μια τέτοια κατηγοριοποίηση, ενώ η απόσταση περίπου 25 χρόνων από τη συγγραφή προσθέτει στο έργο τις πρώτες του ρυτίδες. Το βιβλίο παρόλο που διατρέχει πολλά θέματα του εμφυλίου είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του μια μακρόσυρτη στρατιωτική ιστορία των συγκρούσεων με πολλές και ανούσιες λεπτομέρειες για την αριθμητική των μονάδων, τους ελιγμούς τους, τον οπλισμό τους, τις εκατέρωθεν απώλειες κλπ κλπ. Λείπει παντελώς το διεθνές πλαίσιο με τις ενέργειες των εμπλεκόμενων χωρών, πλην της Αμερικής, ενώ το ερμηνευτικό και εξηγητικό του σχήμα για τις αιτίες του εμφυλίου, κινούμενο σε μια πούρα μαρξιστική ανάλυση στέκεται απλώς στο οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρό και μόνο εκεί. Η ερμηνευτική αυτή μέθοδος μπορεί να συνάδει με τα θέσφατα της κοινωνικής ιστοριογραφικής σχολής ( κοινωνική ιστορία), όμως παραβλέπει σε πολύ μεγάλο βαθμό το διακριτό ρόλο της προσωπικότητας στα συμβάντα. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος να θέσω το παρακάτω απλό ερώτημα : Ο ελληνικός εμφύλιος θα είχε συμβεί ή θα είχε εξελιχθεί όπως εξελίχθηκε, αν ο ΓΓ του ΚΚΕ ήταν κάποιος άλλος εκτός από τον τυχοδιώκτη και αμφιλεγόμενο Ν. Ζαχαριάδη;
Τέλος, να τονίσω ότι η αφήγηση ξεκινά με τη Λευκή Τρομοκρατία μετά τη Βάρκιζα, δίχως να γίνεται έστω η παραμικρή σύντομη αναφορά στα προγενέστερα (εμφύλιες συγκρούσεις της Κατοχής και Δεκεμβριανά) που εξηγούν τα επιγενέστερα. Με αυτό τον τρόπο η σύγκρουση του 1946-49 δείχνει να έχει μόνο οικονομικοκοινωνικά θεμέλια, ενώ παραβλέπονται τα πολιτικά στοιχεία που ολοκληρώνουν την ερμηνευτική εικόνα.
Ωστόσο το κείμενο είναι ευκολοδιάβαστο, η γλώσσα απλή και κατανοητή, αλλά ο αναγνώστης θα χρειαστεί υπομονή και χρόνο για να διατρέξει σε βάθος το έργο.
Μετά από όλα αυτά από εμένα τρία αστέρια με το ζόρι...

Θεωρούσα την πολυσέλιδη δίτομη Ιστορία του ελληνικού εμφυλίου του Γ. Μαργαρίτη ως βιβλίο αναφοράς για τη συγκεκριμένη περίοδο. Μετά την ανάγνωση όμως των, σχεδόν 1300, σελίδων του η γνώμη μου είναι πως πολύ απέχει από μια τέτοια κατηγοριοποίηση, ενώ η απόσταση περίπου 25 χρόνων από τη συγγραφή προσθέτει στο έργο τις πρώτες του ρυτίδες. Το βιβλίο παρόλο που διατρέχει πολλά θέματα του εμφυλίου είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του μια μακρόσυρτη στρατιωτική ιστορία των συγκρούσεων με πολλές και ανούσιες λεπτομέρειες για την αριθμητική των μονάδων, τους ελιγμούς τους, τον οπλισμό τους, τις εκατέρωθεν απώλειες κλπ κλπ. Λείπει παντελώς το διεθνές πλαίσιο με τις ενέργειες των εμπλεκόμενων χωρών, πλην της Αμερικής, ενώ το ερμηνευτικό και εξηγητικό του σχήμα για τις αιτίες του εμφυλίου, κινούμενο σε μια πούρα μαρξιστική ανάλυση στέκεται απλώς στο οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρό και μόνο εκεί. Η ερμηνευτική αυτή μέθοδος μπορεί να συνάδει με τα θέσφατα της κοινωνικής ιστοριογραφικής σχολής ( κοινωνική ιστορία), όμως παραβλέπει σε πολύ μεγάλο βαθμό το διακριτό ρόλο της προσωπικότητας στα συμβάντα. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος να θέσω το παρακάτω απλό ερώτημα : Ο ελληνικός εμφύλιος θα είχε συμβεί ή θα είχε εξελιχθεί όπως εξελίχθηκε, αν ο ΓΓ του ΚΚΕ ήταν κάποιος άλλος εκτός από τον τυχοδιώκτη και αμφιλεγόμενο Ν. Ζαχαριάδη;
Τέλος, να τονίσω ότι η αφήγηση ξεκινά με τη Λευκή Τρομοκρατία μετά τη Βάρκιζα, δίχως να γίνεται έστω η παραμικρή σύντομη αναφορά στα προγενέστερα (εμφύλιες συγκρούσεις της Κατοχής και Δεκεμβριανά) που εξηγούν τα επιγενέστερα. Με αυτό τον τρόπο η σύγκρουση του 1946-49 δείχνει να έχει μόνο οικονομικοκοινωνικά θεμέλια, ενώ παραβλέπονται τα πολιτικά στοιχεία που ολοκληρώνουν την ερμηνευτική εικόνα.
Ωστόσο το κείμενο είναι ευκολοδιάβαστο, η γλώσσα απλή και κατανοητή, αλλά ο αναγνώστης θα χρειαστεί υπομονή και χρόνο για να διατρέξει σε βάθος το έργο.
Μετά από όλα αυτά από εμένα τρία αστέρια με το ζόρι...

Άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη για τις τραγικές συνέπειες που κληροδότησε ο ελληνικός εμφύλιος 1946-49 στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας φιλοδοξεί το βιβλίο του να συμβάλλει στην εθνική μας αυτογνωσία, ώστε να αποφύγουμε στο μέλλον παρόμοιες εμφύλιες αδελφοκτόνες εξοντώσεις. Χρησιμοποιώντας εργαλεία από την οικονομική επιστήμη κάνει ξεκάθαρο σε κάποιον, ακόμα και στον πιο αδαή περί τα οικονομικά, να αντιληφθεί τις ολέθριες επιπτώσεις που είχε σε οικονομικό, κοινωνικό , πολιτικό και θεσμικό επίπεδο ο εμφύλιος αλληλοσπαραγμός. Σε ό, τι αφορά τις οικονομετρικές αναλύσεις δεν μπορεί να εγερθεί οποιαδήποτε αντίρρηση. Ωστόσο, η προσπάθεια που γίνεται από το συγγραφέα να ενταχθεί ο ελληνικός εμφύλιος σε ένα γενικότερο θεωρητικό σχήμα που ερμηνεύει τους εμφυλίους ανά την υφήλιο για μένα είναι αμφιλεγόμενη (βλ. δεύτερο κεφάλαιο) κι αυτό διότι μια τέτοια προσπάθεια μπορεί να εντάσσει τον ελληνικό εμφύλιο σε ένα διεθνές πλαίσιο αλλά δεν μας λέει τίποτα για τις ιδιαιτερότητες του ίδιου του εμφυλίου ως μια ενδοελληνική σύρραξη αυτή καθαυτή. Χρησιμοποιώντας τα θεωρητικά μοντέλα της «συσσωρευμένης δυσαρέσκειας» και της «ορθολογικής επιβουλής» ανιχνεύει και τα δυο στοιχεία στον ελληνικό εμφύλιο. Αν και οι δυο αυτές συνθήκες μπορεί να θεωρηθούν αναγκαίες, ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι ικανές από μόνες τους να παραγάγουν μια τέτοιας έκτασης και σφοδρότητας εμφύλια σύγκρουση. Με άλλα λόγια υπάρχουν και άλλοι πολλοί παράγοντες που συνέβαλαν στην έναρξη του εμφυλίου, όπως οι πρωτόγνωρες συνθήκες της τριπλής κατοχής, η απουσία νομιμοποιημένης κυβέρνησης, τα κοινωνικοπολιτικά προγράμματα των αντιστασιακών οργανώσεων, οι προσωπικότητες των ηγεσιών των αντιμαχόμενων παρατάξεων κ.α. Επίσης, να τονιστεί ότι η εμφύλια σύγκρουση του 1946-49 δεν έπεσε από τον ουρανό , γιατί έχουν προηγηθεί τα Δεκεμβριανά και οι εμφύλιες συγκρούσεις ανάμεσα στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τους υπόλοιπους του 1943-44. Αυτά δεν συνδέονται ερμηνευτικά με όσα εξετάζονται στην παρούσα μελέτη κάτι που θεωρώ βασική της έλλειψη...

Σίγουρα υπάρχουν πολύ πληρέστερα και πιο ολοκληρωμένα έργα από το συγκεκριμένο βιβλίο που αφορούν τη Ρωσική Επανάσταση του 1917. Ωστόσο, το παρόν πόνημα είναι μια καθόλα αξιοπρόσεχτη προσπάθεια αφήγησης των γεγονότων του διαστήματος Φεβρουαρίου - Οκτωβρίου του 1917 στη Ρωσία που οδήγησαν στην τελική επικράτηση των Μπολσεβίκων με το κίνημα του Οκτώβρη. Ο συγγραφέας αφηγείται με μεγάλη λεπτομέρεια τις καθημερινές πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις από μήνα σε μήνα και εβδομάδα σε εβδομάδα, ως ένα παρατεταμένο καρδιογράφημα των γεγονότων της επαναστατικής περιόδου, αναφέροντας τη δράση πολλών πρωταγωνιστών και των Σοβιέτ, εστιάζοντας όμως, κατά κύριο λόγο στους Μπολσεβίκους και τους συνεργάτες τους ( αριστερούς εσέρους και αριστερούς μενσεβίκους) και στις αποφάσεις του Σοβιέτ της Πετρούπολης και των άλλων τοπικών επαναστατικών οργανώσεων βάσης. Έτσι μαθαίνουμε για την ταραγμένη εκείνη εποχή όπου τα κινήματα και τα αντικινήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο ως την οριστική επικράτηση των Μπολσεβίκων και στη μέση να υπάρχει μια ανήμπορη και υπονομευμένη φιλελεύθερη Προσωρινή Κυβέρνηση που αδυνατούσε να συνθέσει τις διιστάμενες πολιτικές και επαναστατικές βλέψεις του κάθε μέρους. Η αφήγηση ρέει ομαλά και απρόσκοπτα και το βιβλίο είναι ευκολοδιάβαστο. Επίσης, περιέχει γλωσσάρι ονομάτων ( αν και ελλιπές αφού δεν περιλαμβάνει όλα τα πρόσωπα που αναφέρονται στο κυρίως κείμενο), βιβλιογραφία με κάποια από τα βασικά ιστορικά έργα της αγγλόφωνης σχολής και προτάσεις για περαιτέρω ανάγνωση από έργα που κυκλοφορούν στη Ελλάδα και σχετίζονται με γενικότερα θέματα που αφορούν τη Ρώσικη Επανάσταση και όχι ακριβώς με τα ίδια τα γεγονότα. Οπωσδήποτε όμως ένα ευρετήριο όρων και προσώπων θα ήταν χρησιμότατο αλλά λείπει. Σε ό,τι αφορά την πολιτική ματιά του συγγραφέα αυτή διακρίνεται από μια διακριτική συμπάθεια προς τους Μπολσεβίκους και μια απαξίωση προς τα πρόσωπα της προσωρινής κυβέρνησης και τον ίδιο τον Κερένσκι που τον θεωρεί θεατρίνο και αριβίστα. Περισσότερα στο ίδιο το βιβλίο...

Διάβασα αυτό το έξοχο βιβλίο με καθυστέρηση 9 χρόνων. Η απόσταση από τα ταραγμένα χρόνια της κρίσης χρέους επιτρέπει μια περισσότερο νηφάλια αποτίμηση των θέσεων , των κρίσεων και των προτάσεων του συγγραφέα πάνω στα πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα μιας αβέβαιης και ανερμάτιστης εποχής , τα απόνερα της οποίας ακόμη ζούμε και κατά την οποία πολλοί "προφήτες" λαλήσανε δίχως πραγματική και σε βάθος γνώση των ιδιαιτεροτήτων και της ιδιομορφίας της ελληνικής οικονομίας. Ο συγγραφέας ( με πολύ καλές σπουδές οικονομικών και γνώση του σύγχρονου ελληνικού επιχειρείν) ευτυχώς δεν ανήκει σε αυτούς. Μακριά από οποιαδήποτε ιδεολογικά ματογυάλια και πολιτικές στοχεύσεις εξετάζει με το πραγματολογικό του μικροσκόπιο τις ιδιομορφίες της σύγχρονης ελληνικής οικονομίας, εντοπίζει προβλήματα, καταδεικνύει αγκυλώσεις και προτείνει εφαρμόσιμες λύσεις. Η βασική του θέση είναι ότι πολλά από τα προβλήματα που οδήγησαν στην ελληνική χρεοκοπία γεννήθηκαν, όχι μόνο από κρατική αβελτηρία και υπερβολική κρατική επέμβαση στη λειτουργία της αγοράς μέσα από ποικίλους θεσμούς, αλλά και από την παραγωγική νοοτροπία και τις πελατειακές σχέσεις σημαντικών παραγωγικών τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας με το κράτος, γεγονός που οδήγησε σε μια στρεβλή 35ετή ανάπτυξη που βασιζόταν σε συνεχή εξωτερικό δανεισμό και κρατικά ελλείμματα. Εντοπίζει το βασικό μειονέκτημα στην κακή λειτουργία πολλών κοινωνικοοικομικών θεσμών που εμποδίζουν την ανάπτυξη εξωστρεφών εμπορεύσιμων επιχειρήσεων και την οικονομική μεγέθυνση. Προτείνει, επίσης, πρακτικές λύσεις για το ξεπέρασμα των αγκυλώσεων που κινούνται σε μια τεχνοκρατική αντίληψη των πραγμάτων με βάση την άρση των εμποδίων που βάζει το ίδιο το κράτος και οι διοικητικοί του μηχανισμοί στην ελεύθερη λειτουργία των επιχειρήσεων και της αγοράς. Με νηφάλιο λόγο και πολλά επιχειρήματα όπου το κάθε ¨τι¨ μιας πρότασης ακολουθεί και το απαραίτητο ¨γιατί¨. Από τα βιβλία που μόνο κερδισμένος μπορείς να είσαι. Το προτείνω ανεπιφύλακτα !

Ένα αληθινό έπος, ένας ύμνος στην αγάπη και στον άνθρωπο. Ένα από τα αληθινά υπέροχα έργα όλων των εποχών, κλασικό πλέον, το αριστούργημα του Πάστερνακ, για το οποίο γνώρισε περιθωριοποίηση και αποκλεισμούς στην πάλαι ποτέ κραταιά ΕΣΣΔ. Φυσικά δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά μια και το έργο αυτό θεωρήθηκε και ήταν κόλαφος για το Σοβιετικό Καθεστώς. Ο συγγραφέας με μεγάλη μαεστρία και μέσα από μια ερωτική ιστορία, του ευαίσθητου και καθόλα ανθρώπινου Δρ Ζιβάγκο και της εύθραυστης και γοητευτικής Λάρας, αναβιώνει τα ταραγμένα χρόνια της ρωσικής επανάστασης και των δεινών που επέφερε στην απέραντη αυτή χώρα και στη ζωή των απλών ανθρώπων. Η ισχυρή και απροκάλυπτη κριτική που ασκεί ο συγγραφέας στο κίνημα των Μπολσεβίκων ήθελε από μέρους του μεγάλο κουράγιο και ψυχικό σθένος για να γίνει, σε μια χώρα που η ελευθερία του λόγου ήταν διαρκώς υπό αίρεση για να το θέσω με τον πιο ανώδυνο τρόπο που μπορώ. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που προσθέτει στην αξία του βιβλίου. Θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου που διάβασα ένα τέτοιο μυθιστόρημα, το οποίο συνεχίζει το έργο των πολύ μεγάλων Ρώσων μυθιστοριογράφων του 19ου αιώνα. Διαβάστε το όπου το βρείτε !

Πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που στόχο έχει να καταδείξει τις εξελικτικές φάσεις του ανθρώπινου νου από την εποχή της εμφάνισης στη γη του κοινού προγόνου των ανθρώπων και των πιθήκων έως και την εποχή που κυριάρχησε ο Homo Sapiens Sapiens. Εργαλεία του οι επιστήμες της ψυχολογίας, της ανθρωπολογίας και της προϊστορικής αρχαιολογίας. Με πολύ καλή γλώσσα και με μεγάλη ανάλυση των στοιχείων που παραθέτει. Πιστικό για το πώς ο νους του ανθρώπου εκκινώντας από μια γενικού τύπου νοημοσύνη προχώρησε σταδιακά στη δημιουργία εξειδικευμένων μορφών νοημοσύνης για κάθε χωριστό τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας, που δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους, για να καταλήξει εντέλει σε μια κατάσταση γνωσιακής ρευστότητας, όπου γνώσεις και τρόποι σκέψης από διαφορετικά νοητικά πεδία αλληλοσυμπλέκονται και δημιουργούν το νου του σύγχρονου ανθρώπου. Μπορεί να το καταλάβει και ο πιο αδαής σχετικά με τέτοιου είδους θέματα, καθώς το βιβλίο περιέχει πολλές εκτεταμένες αναλυτικές σημειώσεις και χρησιμοποιεί πολύ κατανοητή γλώσσα. Από τα πολύ καλά βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης με πλούσια βιβλιογραφία. Το μόνο μελανό σημείο είναι ότι η αρχική ξένη έκδοση είναι του 1996 και όπως καταλαβαίνει κάποιος δεν περιλαμβάνει τις τελευταίες εξελίξεις και τα πρόσφατα ευρήματα των επιστημών πάνω στις οποίες στηρίζεται η τεκμηρίωσή του. Για αυτό και μόνο το λόγο του βάζω τέσσερα αστέρια...

Πάρα πολύ καλό ιστορικό δοκίμιο με διττό στόχο α) να αντικρούσει τις θέσεις της εθνοαποδομητικής ιστορικής σχολής που θεωρεί ότι το ελληνικό έθνος είναι προϊόν του 18ου -19ου αιώνα και β) να αποδομήσει τη σχολή αυτή φέρνοντας στο φως τις σαθρές θεωρητικές της απαρχές και τις οικονομικοπολιτικές της στοχεύσεις. Κατά τη γνώμη μου πετυχαίνει με εξαιρετική ευστοχία και στις δυο ανωτέρω επιδιώξεις και μας χαρίζει ένα θαυμάσιο βιβλίο, πειστικό και τεκμηριωμένο, που δεν αφήνει στον καλόπιστο αναγνώστη καμιά αμφιβολία για τη μακραίωνη συνέχεια του ελληνισμού, ως ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας, από την αρχαία πόλη-κράτος δια μέσω του Βυζαντίου ως τις μέρες μας. Να διαβαστεί πάραυτα !

Συντομα εκπληκτικά πολεμικά διηγήματα από τη σύγκρουση Μπολσεβίκων και Πολωνών κατά το 1919-1920, όταν η κόκκινη επανάσταση προσπαθουσε να κρατηθεί ζωντανή διεξάγοντας πολυμετωπο αγώνα. Με πολυ ωραία γλώσσα και πολυ καλη μετάφραση. Ο συγγραφέας επικεντρώνει το ενδιαφέρον του με ευαισθησία αλλά και ρεαλισμο, όχι στις συγκρούσεις του μετώπου αλλά στο ποσο σκληρό είναι το προσωπο του πολεμου για τους άοπλους και φτωχούς κατοίκους των δοκιμαζομενων χωριών και πολεων της πρωτης γραμμής και τους απλους στρατιώτες. Από τα βιβλία που σου αφήνουν κάτι...

Υπέροχα δοκίμια γύρω από το θέμα της ελληνικής συνέχειας μέσα στον ιστορικό χρόνο δοσμενα με μια απλή αλλά συνάμα και γλαφυρη γλώσσα από έναν ακαματο διανοητη και ιστορικό που αποτελούν οδόφραγμα στην επελαυνουσα εθναποδομηση στη χώρα μας. Ο νηφάλιος συγγραφέας, βασιζόμενος στη σχήμα της ελληνικής "μισγαγκειας" , αποδομεί τους αποδομητες και αποδεικνύει ισχυρως ποσο σαθρά είναι τα θεμέλια του κυρίαρχου λόγου που υποστηρίζει ότι το ελληνικό έθνος είναι μονο αποτοκο και αποκλειστικα δημιουργημα της επίδρασης του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Επίσης, σε πολλα σημεία εκφράζεται η ανησυχία του συγγραφέα για την παρουσα πνευματικη, πολιτιστικη και ηθική κατάπτωση του ελληνισμού. Η τελευταία παρακαταθηκη ενός αξιόλογοτατου πνευματικου ανθρώπου που έφυγε από κοντά μας το Γενάρη του \'19. Φυσικά το συνιστώ ανεπιφύλακτα...

Εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο που ο συγγραφέας του πιστευει οτι μπορει να αναμετρηθεί επιτυχώς με την όλο και αυξανόμενη απειθαρχία και παραβατικοτητα παιδιων και εφήβων τόσο στην οικογένεια όσο και στην κοινωνία και το σχολείο. Καταθέτει ένα προγραμμα επανεκπαίδευσης όλων των εμπλεκομένων με την ανατροφή των παιδιων φορέων και προσωπων, όπως γονέων, εκπαιδευτικών, συγγενών και άλλων σημαντικών εταίρων π. χ. κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων, δημοτικών υπαλλήλων στις αρχές και τις αξίες της λεγόμενης Ήρεμης Δύναμης ( όπως έχει αποδοθεί στα ελληνικά ο αγγλικός όρος New Authority) και που στην πραγματικοτητα δεν είναι τίποτα περισσοτερο και τίποτα λιγότερο από την καλλιέργεια και την ανάπτυξη δικτύων υποστήριξης γονέων και δασκάλων και τα οποία παραπεμπουν στην αναβίωση της παλιας κοινότητας που γνώρισαν οι γονείς και οι παππουδες μας. Με πολλες χρήσιμες ιδέες που πολλες απο αυτές μπορουν να βρουν εφαρμογή στη συγχρονη ελληνική πραγματικοτητα. Αξίζει τον κόπο να διαβαστεί...

Αρκετά καλό ψυχογραφημα της νεανικής επαναστατημένης ψυχής. Ένας νεαρός απο καλή οικογένεια στην προεπαναστατικη τσαρική Ρωσία, με αγωνίες για το μέλλον του και το μέλλον της πατριδας του, μπλεκεται με έναν ιδιορρυθμο ονειροπόλο επαναστάτη και καταλήγει να δημιουργήσει μια βραχύβια αντάρτικη ομάδα που εκτελεί επιθέσεις και επιδρομές σε πλουσιους γαιοκτήμονες για να κερδίσουν οι φτωχοί και κατατρεγμενοι χωρικοί τον καθημερινό τους επιουσιο. Συντομα ανακαλυπτει ότι η αγνότητα των προθεσεων του δεν γίνεται αντιληπτή από τον πολυ κόσμο και δίχως να το καλοκαταλαβει βρίσκεται βουτηγμένος στο έγκλημα και τη διαφθορά. Ένας ένας οι σύντροφοι τον εγκαταλείπουν η σκοτώνονται μέχρι να έρθει το μοιραίο τέλος και για τον ίδιο. Τραγική φιγουρα η αγαπημένη του μητέρα που αρνείται ως το τέλος να δεχτεί την φοβερή πραγματικοτητα του χάμου του μοναχογιου της. Το κείμενο διαπνέεται από ποιητικοτητα και απο έξοχες περιγραφές της φυσης. Το βρήκα πολυ ενδιαφέρον.

Το μυθιστόρημα έχει κεντρικό θέμα του την αναστάτωση που επέφερε η κατάρρευση του τσαρικου καθεστώτος και η Οκτωβριανή επανάσταση στη ζωή των κατοίκων του Κιέβου κατά το 1918-1919. Η ιστορία δίνεται μέσα από τις πολεμικες περιπετειες τριών αδερφών και των φίλων τους στη διάρκεια του εμφυλίου που ξέσπασε στην Ουκρανία κατά τα άγρια εκείνα χρόνια. Το βιβλίο ήταν προγραμμενο στην πρωην ΕΣΣΔ και συνάντησε την αρνητική στάση του Κομμουνιστικού καθεστώτος εξαιτίας του αντιμπολσεβικικου του πνευματος και της μη πειθαρχιας του στα κελευσματα του Σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη το ξεχωριστό της γραφής, η λεπτή ειρωνεία , το κριτικό πνευμα και η ανθρωποκεντρική ματιά του συγγραφέα. Πολύ καλό.

Κλασικός Ντοστογιέφσκι με όλη τη σημασία της λέξης. Έξοχο και υπέροχο ψυχογραφημα, φοβερή περιγραφη της κοινωνικής πραγματικοτητας και εξαιρετικά ολοκληρωμένοι μυθιστορηματικοι χαρακτήρες. Επισης το έργο διαπνεεται απο βαθιά ηθικά διλήμματα και μια υποδορια θρησκευτικότητα. Θέλει βέβαια υπομονή και αφοσίωση στην ανάγνωση που σημαίνει μην το παρετε ποτε στην... παραλια!