Τα πεζά του Ελύτη είναι σαν μια βουτιά από τον θεόρατο βατήρα της Πίνδου στον απύθμενο βυθό του Αιγαίου. Κάπου μεταξύ πυρωμένης πέτρας και δροσερής πευκοβελόνας ο Ελύτης πλάθει ακούραστα μια γλώσσα τρισδιάστατη και ιλιγγιώδη. Συνιστάται σε όσους επιθυμούν να πετάξουν για λευκούς τόπους κι ανοίκειους.

Ένα περίτεχνο ανάγνωσμα που προκαλεί ίλιγγο σε κάθε του σελίδα. Ο Ντοστογιέφσκι αφουγκραζόμενος τα αιώνια ερωτήματα που βασανίζουν τον άνθρωπο δημιουργεί ένα μίγμα με στοιχεία αρχαίας ελληνικής τραγωδίας και θραύσματα μεταφυσικής ανατολικής θεολογίας. Τοποθετεί τη σκακιέρα και τα πιόνια αριστουργηματικά και κλιμακώνει μέχρι τελικής πτώσης. Πάθη, έρωτες, εγκλήματα, αγάπη, μίσος, συγχώρεση, μεταμέλεια, ανθρωπιά, δικαιοσύνη, Θεός, διάβολος παίρνουν σάρκα και οστά σε αυτό το μοναδικό βιβλίο. Η αρχαιότερη μάχη της ιστορίας του ανθρώπου αυτή που παίζεται μέσα στο μυαλό του ανελλιπώς, αυτή μεταξύ καλού και κακού αποκρυσταλλώνει τον τρομακτικό δυϊσμό της αποκάλυψης ότι το φωτεινό μεγαλείο αλλά και ο απόλυτος ξεπεσμός είναι στοιχεία της αβύσσου του κάθε ανθρώπου. Θα ήμουν σε θέση να παραθέσω άπειρα ενδεικτικά αποσπάσματα αυτού του αριστουργήματος. Ο Ντοστογιέφσκι είδε προφητικά την αλματώδη επικράτηση της στείρας λογικής του παραλόγου, τον άκρατο υλισμό που γεννά τον μηδενισμό και την απονέκρωση κάθε πνευματικής υπόστασης του ανθρώπου και αντιπρότεινε την απεραντοσύνη της πραγματικής ελευθερίας μέσα από την έμπρακτη αγάπη την έξοδο από το αδηφάγο εγώ.
Εξαιρετική η έκδοση της Ινδίκτου αλλά και η μετάφραση από την Ελένη Μπακοπούλου ένα σκαλί πάνω από κάθε αντίστοιχη για αυτό το διαμάντι της λογοτεχνίας.

Μ\' ένα λόγο κρυστάλλινο κι αντάξιο της
βαθύτατης πνευματικής ποιότητάς του ο Λορεντζάτος καταθέτει σ\' αυτή τη σπουδαία συλλογή τις σκέψεις του για τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την κοινωνία, τη θεολογία, πάντα με μέτρο τον άνθρωπο και τα πεπραγμένα του. Απόμακρος από κάθε είδους ιδεολογική αρτηριοσκλήρωση ή προκατάληψη ο σπουδαίος πλην όμως σχεδόν άγνωστος στοχαστής ως οργανικό παιδί της φωτεινής γενιάς του 30 ανοίγει νέους ορίζοντες και δίνει φτερά ελευθερίας με κάθε του σκέψη έχοντας ως κεντρομόλο δύναμη τη πίστη στην παράδοση και την αδιάσπαστη εμπειρική συνέχεια και συνέπειά της απορρίπτοντας κάθε φτηνό ιδεολόγημα κι ασκώντας κριτική στα ανθρώπινα πεπραγμένα με την οξύτατη πνευματική του διαύγεια. Όλα είναι προς αναζήτηση κι ανακάλυψη σ\' αυτό το ταξίδι που σε κάθε του στάση δεν σταματά να εκπλήσσει ευχάριστα.

Απέριττα μεγαλειώδες. Βαθύ και συνάμα υποβλητικό. Η γραφή του Ρίλκε είναι χειρουργική, η δε λεπτότητα της έκφρασης συγκλονιστική. Καταφέρνει να θίξει θέματα δύσκολα μ\' αξιοθαύμαστη ενσυναίσθηση.
Δίχως ίχνος διδακτισμού αγγίζει το βαθύ μπλε της θάλασσας των σκέψεων και το μετατρέπει με
τόλμη και συνέπεια σε ανοιχτό κι απέραντο γαλάζιο.
Σπουδαίο βιβλίο. Συνίσταται θερμώς.

Τα απλά είναι και δύσκολα όπως και το σοφόν δεν μπορεί παρά να είναι σαφές. Δεν χωρά αμφιβολία ότι το απόσταγμα μιας παραγράφου του Τσέχωφ είναι αντίστοιχο εκατοντάδων σελίδων και γραμμών. Ακριβώς εκεί έγκειται κι η σπουδαιότητα του έργου του. Όταν αντιλαμβάνεται κανείς ότι η συγγραφική μαεστρία του Τσέχωφ χωράει την απόλαυση της διήγησης παρέα με προεκτάσεις φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας και ψυχολογίας μ\' αξιοθαύμαστη σταθερότητα κι άνεση.
Αυτή η σύζευξη σε συνδυασμό με την υφή και την πυκνότητα της λογοτεχνίας καθιστούν αναντίρρητη την ιδιοφυΐα του Τσέχωφ.

Μια μυσταγωγία όπως όλα τα βιβλία του Έσσε. Σύντομα διηγήματα, δοκίμια και ποιήματα του συγγραφέα που καταδεικνύουν τις αγαπημένες θεματικές του. Η κατάπληξη του ανθρώπου μέσα στη φύση και τα πλάσματά της, η βαθιά πίστη στο θείο το πνεύμα και τις τέχνες. Πάντα με την λεπτότητα και την εκφραστικότητα που χαρακτηρίζει τον Έσσε. Θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως οδηγός πλεύσης για όποιον είναι αμύητος στην λογοτεχνία του σπουδαίου Γερμανού συγγραφέα.

Είναι μαγεία αυτό που πραγματοποιεί ο Έσσε με την πένα του. Είναι σχεδόν αδύνατο να μην παρατηρείς εκστατικός το πνευματικό βάθος που ανοίγεται μέσα από τα μονοπάτια του Σιντάρτα. Κι όταν εντέλει συμπαρασυρθείς σε αυτό το υπέροχο μυστηριακό ταξίδι στέκεις έκθαμβος από αυτό που χαράσσεται ακούσια μέσα σου και σε αναζωογονεί συνεχώς. 10/10

Μια κατακλυσμιαία καταιγίδα ιδεών που σε συνεπαίρνει με κάθε της ψιχάλα, άλλοτε ήπια κι άλλοτε ραγδαία. Ένα σπουδαίο εγχειρίδιο ζωής ακριβώς επειδή δεν φτιάχτηκε γι\' αυτό.
Μια εμπειρία ουσίας για τον Άνθρωπο.

Σπουδή μεγατόνων στο μεγαλύτερο αίνιγμα του ανθρώπου, τον θάνατο. Με χειρουργική ακρίβεια ο Τολστόι φέρνει στην επιφάνεια ανθρώπινες συμπεριφορές και συναισθήματα όπως το ψέμα, την υποκρισία, την συμπόνοια και την ματαιοδοξία. Ο συνδυασμός φιλοσοφικού στοχασμού και λογοτεχνικής αρτιότητας είναι πέρα από κάθε αμφιβολία αριστοτεχνική. Το δέκα με τόνο είναι λίγο.

Ένας κατάλευκος καμβάς βαμμένος από το αίμα των Λευκών και των Κόκκινων. Η αγάπη ενός γιατρού για την οικογένειά του κι ο έρωτας του για μια κοπέλα φτιαγμένη από πορσελάνη.
Ένα αδιάκοπο αντικρουόμενο παιχνίδι που δομείται αριστοτεχνικά μέσα σε παγερούς ανέμους και μικρά υγρά καλοκαίρια.
Οι χρονικές μεταβάσεις κι η παρουσίαση των χαρακτήρων δίνονται αποκρυσταλλωμένα αποφεύγοντας τις κακοτοπιές του δαιδαλώδους δεδομένου του όγκου του βιβλίου.
Οι απόψεις του Πάστερνακ υφαίνονται άλλοτε ευθέως κι άλλοτε υπαινικτικά μέσα από τις σκέψεις και τα λόγια του γιατρού.
Μήπως η πολλά υποσχόμενη επανάσταση γκρεμίζοντας το παλιό και σάπιο αποσαθρώνεται εντέλει κι η ίδια καταλήγοντας σε κάτι ακόμα πιο σκοτεινό;
Οι διώξεις του συγγραφέα από το ολοκληρωτικό καθεστώς της πάλαι ποτέ κραταιάς ΕΣΣΔ κι η απαγόρευση της κυκλοφορίας του αριστούργηματός του αποδεικνύουν ότι ούτε η υπαινικτική κριτική γίνεται αποδεκτή.

Κολοσσιαίο έργο. Βουτιά στην άβυσσο του ανθρώπινου ψυχισμού. Έργο, ακέραιο, διαχρονικό, ρεαλιστικό. Δεν επιτρέπει ικμάδα συναισθηματισμού αλλά ενίοτε τον εκμαιεύει από τον αναγνώστη. Πορεύεται μέσα στους αιώνες δίχως διάψευση.
Ιστορική, ανθρωπολογική, κοινωνιολογική εγκυκλοπαίδεια που πρέπει να διαβάζετε από την ανθρωπότητα προς γνώση και συμμόρφωση.

Τίποτα λιγότερο από ένα λογοτεχνικό διαμάντι δοσμένο με αριστοτεχνική διήγηση από τον Έσσε.
Η ανεμελιά κι η αθωότητα της παιδικής ηλικίας τα προεφηβικά πρώτα ερωτικά σκιρτήματα κι η αχνή ανάδυση του άντρα μέσα από το παιδί η ευεργετική επαφή με τη φύση και την ομορφιά της η επαφή με τους ανθρώπους του μεροκάματου κι η δύναμη της φιλίας
σε μια διαρκή πότε υπόκωφη πότε εμφανή αντίστιξη με τις υπερφίαλες προσδοκίες και την πίεση για ανάδειξη του κοσμικού κατ\' ανάγκη \'Εγώ\' ενός παιδιού που μοιραία λυγίζει και βρίσκεται ένα βήμα πριν και μετά την πτώση στο γκρεμό τσακισμένο από την πρόωρη απώλεια της παιδικότητας που του επιβάλλεται από οικογενειακό περιβάλλον σχολείο και
κοινωνία.
Εν τέλει είναι τέτοια η ταύτιση με τον ήρωα που αφήνει ένα κόμπο στο λαιμό ή ένα δάκρυ που κυλάει ανεπαίσθητα κι αυτά μονάχα σπουδαίοι συγγραφείς όπως ο Έσσε μπορούν να τα εκμαιεύσουν.

Ένα έργο ανεκτίμητης αξίας, εθνικά, πολιτισμικά, πολιτιστικά, κοινωνικά, ανθρωπολογικά. Η αλήθεια παρελαύνει ολόγυμνη μέσα από τα λεγόμενα ενός αγνού και καθόλα έντιμου ήρωα του Αγώνα για λευτεριά. Ενός άντρα που πολέμησε σε άπειρες μάχες στην πρώτη γραμμή και με την οξυδέρκεια και την διπλωματική στάση του απεσόβησε πολλάκις τα χειρότερα. Κι είναι η αλήθεια του στρατηγού πικρή -όπως μας προειδοποιεί εξαρχής- αλλά συνάμα διδακτική για την πορεία του Έθνους. Όλα τα μειονεκτήματα και τα προτερήματα της φυλής μας αποκρυσταλλώνονται ξεκάθαρα μέσα από μια διήγηση που στην πρόσληψη της δεν χωράει ούτε καν σημεία στίξης καθώς την περιδιαβαίνει ο αναγνώστης. Κριτήριο αντικειμενικότητας οι ίδιες οι πράξεις του -όπως μας λέγει κι ο ίδιος ο Μακρυγιάννης- ο οποίος με το καυστικό του χιούμορ άλλοτε ψέγει τους ''εκλαμπρότατους'' που δρουν μονάχα για το συμφέρον τους κι άλλοτε αναγνωρίζει τις γενναίες πράξεις των εχτρών. Μοναχή έγνοια του και κινητήριος του δύναμη η Τιμή του ο Αγώνας για λευτερία, η Πίστη κι η Πατρίδα.
Οφείλει να διαβαστεί από κάθε Έλληνα ως ένα άλλο Ιερό Ευαγγέλιο κατέχοντας επάξια θέση δίπλα σε έργα όπως η Ιστορία του Θουκυδίδη με απώτερο σκοπό την αυτογνωσία καθότι όπως λέγει ο εθνικός μας ποιητής Σολωμός Εθνικό είναι το Αληθές.

Ιδιαίτερο και σαφώς πρωτοπόρο για την εποχή που γράφτηκε. Ουσιαστικά είναι αποτελεί ένα είδος ποιητικού μυθιστορήματος κάτι το οποίο σημαίνει ότι δεν απευθύνεται στο μέσο κοινό. Την Πετρούπολη ή θα τη λατρέψεις ή θα τη μισήσεις. Η γλώσσα είναι εξόχως λυρική, οι περιγραφές ανθρώπων και τοπίων μοναδικές. Σε κάποια σημεία η συνοχή ως προς τον κύριο άξονα της υπόθεσης θολώνει λόγω των παρεκβάσεων αυτών των χαρακτηριστικών του μοντερνισμού. Συνεπώς δεν συνίσταται γι\' αυτούς που αναζητούν αβίαστη δράση και συγκλονιστικές ανατροπές. Άλλοτε πάλι πυκνώνει εντυπωσιακά και καλύπτει τα όποια κενά. Αν αποτιμηθεί από την οπτική της αισθητικής της καινοτομίας και της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής αρτιότητας παίρνει δέκα με τόνο. Δεν μιμείται, είναι κάτι το ξεχωριστό κι αυτό θα το εκτιμήσει όποιος ικανοποιείται με το διαφορετικό. Όσο για την έκδοση και την μετάφραση το άριστα είναι λίγο.

Ένας υπέροχος ύμνος στην Αγάπη τη Φιλία και το Σεβασμό δοσμένος σε γλώσσα ζωντανή και οικεία κατάλληλη για κάθε ηλικία και επίπεδο μόρφωσης. Η ευτυχία του ανθρώπου δεν διδάσκεται δεν επιβάλλεται και σε κάθε περίπτωση δεν περιβάλλεται από καλούπια κι από ανούσιες συμβουλές του τύπου "τι θα πρέπει να κάνετε για να..." που μας κατακλύζουν καθημερινά. Αντιθέτως η ευτυχία βιώνεται και στοιχειοθετείται από καταστάσεις κατά βάση πνευματικές και συναισθηματικές οι οποίες γεμίζουν τον άνθρωπο αλλά δυστυχώς, ως επί το πλείστον, απουσιάζουν στις μέρες μας. Αν εκτός από ψυχαγωγία και καλή παρέα τα βιβλία στην τελική μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους- κι αυτό θαρρώ είναι κυρίως το προσδοκώμενο- τότε " Η εκπαίδευση του μικρού δέντρου" είναι αναμφισβήτητα ένα τέτοιο βιβλίο.

Γνήσιο ψυχολογικό ανάγνωσμα το οποίο διαβάζεται απνευστί. Διεισδυτική ψυχογραφική ανάλυση των σκέψεων των κεντρικών ηρώων. Αριστοτεχνική κλιμάκωση κι αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ αυτών σαν ένας κόμπος που λύνεται και ξανασφίγγει διαρκώς. Ο συγγραφέας αφήνει στον αναγνώστη ελευθερία ερμηνείας ανοιγοκλείνοντας το μάτι στην αέναη διαμάχη μεταξύ καλού και κακού. Εξαίσια κι η μεταφορά του στον κινηματογράφο με πρωταγωνίστρια την Deborah Kerr με τίτλο ''The Innocents'' ( 1961) η οποία μεταφέρει σε μεγάλο βαθμό την φόρτιση και την υποβλητική ατμόσφαιρα του βιβλίου.

Ένα σπουδαίο αλληγορικό κι ενίοτε σπαρακτικό παραμύθι για μεγάλους από έναν σπουδαίο συγγραφέα, απλά υπέροχο.

Ένα από τα καλύτερα βιβλία όλων των εποχών σε μια καλαίσθητη έκδοση και εξαίσια, δοσμένη στο πολυτονικό σύστημα, μετάφραση. Ένα κόσμημα για κάθε βιβλιοθήκη όπως κι η πλειοψηφία των βιβλίων των εκδόσεων Ίνδικτος.

Υπέροχες νουβέλες, η μια καλύτερη από την άλλη. Η διεισδυτικότητα στην ψυχολογία των πρωταγωνιστών και η έκφραση των συναισθημάτων τους αποδίδεται άψογα από έναν κορυφαίο συγγραφέα όπως ο Τσβάιχ.