Αυτή η γλυκύτατη βιβλιοφιλική νουβέλα μου άφησε τόσο καλά συναισθήματα που την βαθμολογώ με 5 αστέρια κυρίως γι αυτό τον λόγο. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται χωρίς ανάσα ακόμα και από εμένα που δεν τα πάω και πολύ γρήγορα τα βιβλία που διαβάζω. Μια ανάγνωση που μου χάρισε ένα χαμόγελο σε όλη τη διάρκειά της. Ο λόγος είναι η ίδια η ιστορία που αφηγείται ο Ντιντιελοράν που είναι τόσο αισιόδοξη όσο πρέπει, τόσο αστεία όσο πρέπει αλλά συνάμα είναι και ρεαλιστική. Αυτό συμβαίνει παρά την εκκεντρικότητα κάποιων χαρακτήρων γιατί αυτοί είναι πραγματικοί και όχι χάρτινοι και η εκκεντρικότητά τους ζωντανή και αληθοφανής. Ταυτόχρονα θεωρώ ότι ο συγγραφλεας αποφεύγει να κάνει το μείγμα του γλυκανάλατο δουλεύοντας με λεπτότητα τους χαρακτήρες του και χρησιμοποιώντας με λιτό και ευδιάκριτο τρόπο συμβολισμούς και αλληγορίες.
Η μικρή φόρμα σε όλο της το μεγαλείο!!!

Εκπληκτικό μυθιστόρημα. Ο Σίνγκερ τοποθετεί μια ιστορία έρωτα σε μια εποχή και μια κοινωνία που επικρατούν η εξαθλίωση των φτωχών, η βρωμιά, η δεισιδαιμονία και η αθλιότητα σε όλα τα επίπεδα. Τα αισθήματα της αληθινής αγάπης κονταροχτυπιούνται με αυτά της πίστης. Οι δύο κεντρικοί ήρωες μένουν ακλόνητοι στα αισθήματα αυτά που είναι ριζωμένα μέσα τους και αντιστέκονται στους περιορισμούς που προσπαθούν να τους επιβάλλουν οι δήθεν ενάρετοι. Ο συγγραφέας διακριτικά ασκεί ειλικρινή κριτική στους ανθρώπους του δικού του έθνους και αυτό είναι στα συν του μυθιστορήματος. Ο τρόπος γραφής του σε αρκετά σημεία αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό. Οι σκληρές σκηνές είναι πολύ ρεαλιστικές και μεταφέρουν το κλίμα της εποχής ολοζώντανα. Οι χαρακτήρες ανθρώπινοι και πραγματικοί νομίζω ότι θα μείνουν για καιρό χαραγμένοι στη μνήμη μου.

Ο 42ος παράλληλος που μόλις τελείωσα θεωρείται δίκαια ένα από τα αριστουργήματα της αμερικανικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το βιβλίο είναι ένα καλειδοσκόπιο της κοινωνίας των ΗΠΑ την πρώτη εικοσαετία του περασμένου αιώνα. Ο Ντος Πάσος χρησιμοποιεί μια τεχνική αφήγησης πολύ δύσκολη να τη χειριστεί ένας συγγραφέας χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη και αυτό είναι μεγάλη κατόρθωμα. Στο βιβλίο υπάρχουν τέσσερεις-πέντε κεντρικοί χαρακτήρες των οποίων οι ελπίδες, τα όνειρα, οι επιτυχίες αλλά και οι απογοητεύσεις ξεδιπλώνονται αυτόνομα κατά τα 2/3 της ιστορίας. Μόνο στο τελευταίο 1/3 κάποιοι από αυτούς συναντιούνται χωρίς όμως να είναι αυτά τα συναπαντήματα μεγάλης σημασίας. Κύριο ρόλο παίζει το αμερικάνικο όνειρο όπως μεγάλωσε εκείνη την εποχή της ανάπτυξης για τις ΗΠΑ μέσα από συγκρούσεις συμφερόντων πολιτικών και οικονομικών. Ο ρατσισμός, ο ιμπεριαλισμός, ο αναρχισμός, ο σοσιαλισμός, η κεφαλαιοκρατία, ο συνδικαλισμός είναι μόνο κάποιοι από τους "ισμούς" της εποχής που βγαίνουν στο προσκήνιο. Οι ήρωες του Ντος Πάσος είναι καθημερινοί τύποι που τους σκιαγραφεί εκπληκτικά και περιγράφει τις περιπέτειές τους με ιλιγγιώδη ρυθμό. Ενδιάμεσα παρεμβάλλονται κεφάλαια με αυτοβιογραφικά στιγμιότυπα του συγγραφεα εκείνη την εποχή. Επίσης παρεμβάλλονται κεφάλαια με αποκόμματα εφημερίδων, στίχους τραγουδιών και ποιημάτων, ειδήσεις πολιτικές και κοινωνικές που δίνουν με λίγα λόγια το στίγμα της εποχής. Επιπλέον γίνεται αναφορά σε ξεχωριστά κεφάλαια για κάποιες περισσότερο ή λιγότερο γνωστές μορφές της εποχής (π.χ Τόμας Έντισον). Και οι τρεις αυτές παρεμβολές (η αυτοβιογραφία, οι ειδήσεις και τα ιστορικά πρόσωπα) βοηθούν πολύ στην οικονομία του λόγου αφού προϊδεάζουν τον αναγνώστη για το περιβάλλον στο οποίο θα κινηθούν οι κεντρικοί χαρακτήρες λίγες σελίδες αργότερα. Τέλος πρέπει να πω ότι η συγκεκριμένη έκδοση είναι εξαιρετική με τις σημειώσεις στο τέλος(δυστυχώς αλλά και αναγκαστικά) του βιβλίου να πολύ λεπτομερείς, επιμορφωτικές και απαραίτητες για την κατανόηση της εποχής.

Εξαιρετικό μυθιστόρημα από τον συγγραφέα του Ragtime που μέχρι τώρα ήταν το μόνο του βιβλίο που έχω διαβάσει. Και εδώ χρησιμοποιείται η ίδια αφηγηματική τεχνική που αποτελείται από πραγματικά περιστατικά στα οποία ο Ντόκτοροου προσθέτει τη μυθοπλασία του. Εδώ μιλάει για τους αδελφούς Κόλλιερ και επεκτείνει τη μυθιστορηματική τους ζωή μέχρι τα 70s αν και οι πραγματικοί πέθαναν το 1947. Πέρα από τη χωρίς ανάσα ροή των γεγονότων, ο συγγραφεας δημιουργεί δύο αξιομνημόνευτους χαρακτήρες. Ο τυφλός Χόμερ και ο μισότρελος Λάνγκλεϋ βλέπουν τη ζωή να τους προσπερνά και αδυνατούν να μείνουν σε επαφή με την πραγματικότητα. Ο Χόμερ παρασύρεται λόγω της αδελφικής αγάπης αλλά και της σωματικής του αδυναμίας από την κοσμοθεωρία του ψυχικά πληγωμένου από τον Α\' Παγκόσμιο Λάνγκλεϋ. Με χιούμορ που εναλάσσεται με δραματικές σκηνές, ο Ντόκτοροου αναδεικνύει τα δύο αδέλφια τόσο σε εμβλήματα για όσους πήγαν κόντρα στο ρεύμα της εποχής τους, όσο και σε περίγελο για τους καθωσπρέπει. 4,5 αστέρια για μένα.

Μυθιστόρημα που με άφησε με ανάμικτα συναισθήματα. Από την μια πλευρά οι εξαιρετικές περιγραφές της ατμόσφαιρας της πόλης και της εποχής, των χαρακτήρων και των "ιδεολογιών τους". Βάζω εισαγωγικά γιατί ο Μαρσέ με πολύ εύγλωττο τρόπο αφήνει να εννοηθεί ότι όλοι του οι ήρωες (κεντρικοί και δευτερεύοντες) έχουν μια μάλλον δήθεν άποψη για τη ζωή που μπορεί να αλλάξει πολύ εύκολα. Αυτό θεωρώ ότι είναι το πιο σημαντικό επίτευγμα του συγγραφέα. Από ένα σημείο και μετά όμως θεωρώ ότι υπάρχει φλυαρία σε πολλά σημεία που επαναλαμβάνεται το ίδιο μοτίβο. Αυτό δίνει στο σύνολο του βιβλίου περιττό όγκο και θεωρώ ότι σε ένα μέγεθος 300-350 σελίδων θα μπορούσα να το απολαύσω περισσότερο. Επίσης η προβλεψιμότητα της ιστορίας ως το τέλος μείωσαν αρκετά την απόλαυση της ανάγνωσης. Ναι μεν δεν είναι στόχος του Μαρσέ να περιμένεις τι θα γίνει. Αλλά σε ένα σχετικά κοινότυπο θέμα σαν αυτό του συγκεκριμένου βιβλίου, προσωπικά περιμένω κάτι παραπάνω για να το θυμάμαι σαν σημαντικό.

Αυτό το αριστούργημα του Καμπρέ θεωρώ ότι ξεπερνάει το μεταγενέστερο και πιο διάσημο Confiteor. Το βιβλίο είναι απαιτητικό από τον αναγνώστη. Στις πρώτες 50-60 σελίδες αισθάνεσαι χαμένος αν και ήδη γοητευμένος. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί σχεδόν την ίδια αφηγηματική τεχνική με τους πολλούς αφηγητές που διηγούνται την ιστορία από τη δική τους οπτική γωνία. Επιπλέον, τα χρονικά μπρος - πίσω διαδέχονται το ένα το άλλο ακόμα και μέσα στην ίδια παράγραφο. Ταυτόχρονα ο Καμπρέ παίζοντας με το μυαλό του αναγνώστη, κρατάει στο ημίφως κάποια σημεία της ιστορίας του και τα αποκαλύπτει σταδιακά ως το τέλος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία δημιουργεί χαρακτήρες αξιομνημόνευτους σε βάθος χρόνου. Η όμορφη και πανίσχυρη Ελιζέντα που είναι ταυτόχρονα εκδικητική, εμμονική και ραδιούργα είναι ένας από τους χαρακτήρες αυτούς. Πολύ εντυπωσιακοί επίσης είναι οι συμπρωταγωνιστές της Ουριόλ και Τίνα, ο καθένας με τις δικές του αδυναμίες και ιδιαιτερότητες. Τέλεια επίσης είναι σμιλεμένοι και οι περιφερειακοί ήρωες και αντι-ήρωες της ιστορίας.
Πέντε αστέρια χωρίς δεύτερη σκέψη.

Ο Συνοδοιπόρος είναι ένα θαυμάσιο πολιτικό δράμα. Μέχρι τις τελευταίες 100 σελίδες ήμουν στα 4-4,5 αστέρια. Από εκείνο περίπου το σημείο το μυθιστόρημα "σκοτεινιάζει", γίνεται πολύ ρεαλιστικό και έχει τόσο δυνατές σκηνές που με έπεισε να δώσω 5 αστέρια. Ως εκεί έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία που την αφηγείται ένας πολύ διχασμένος αφηγητής - πρωταγωνιστής. Αν και κοσμοπολίτης σε σχέση με τους συμπατριώτες του, είναι ουσιαστικά πολύ μοναχικός. Μοναδικές σανίδες σωτηρίας από τα διλήμματα, τις αναμνήσεις της οικογένειας και της πατρίδας του αλλά και της προδοσίας και του ρατσισμού που ζει, είναι οι δύο αδελφοποιτοί του όσο και αν αλλάζουν μεγαλώνοντας αποτελούν την πυξίδα των πράξεών του. Το βιβλίο έχει μεγάλα τμήματα απολαυστικής πρόζας και αρκετές σκηνές με ποιοτικό χιούμορ και φυσικά προτείνεται στους φίλους του είδους.

Πολύ δυνατό δράμα γραμμένο από ένα Αμερικανό με ήρωες Τσετσένους και Ρώσους. Παρά το παράδοξο του πράγματος, η αφηγηματική ικανότητα του Μάρα δίνει ένα εκλπηκτικό αποτέλεσμα. Οι χαρακτήρες που δημιουργεί δεν είναι χάρτινοι. Ζουν μέσα στη φρίκη δύο πολέμων και μέσα από τελείως απάνθρωπες συνθήκες προσπαθούν να επιβιώσουν ο καθένας με τον τρόπο του. Ο συγγραφέας επιστρατεύει κάποιες στιγμές πετυχημένα το χιούμορ για να ελαφρύνει κάπως το πολύ βαρύ κλίμα της ιστορίας του και δένει τις ζωές των ηρώων του με μια μοίρα που από την αρχή μοιάζει αναπόφευκτη. Πολύς ρεαλισμός, πολύ συναίσθημα, στιγμές μεγάλης πίεσης που μεταφέρεται στον αναγνώστη και σίγουρα ένα τελικό αποτέλεσμα που δεν το ξεχνάς εύκολα.

Ο Όστερ για μένα ίσως είναι ο καλύτερος εν ζωή Αμερικανός συγγραφέας. Χωρίς να είναι ισάξιο της τριλογίας, δίνω 5 αστέρια στο Mr Vertigo γιατί στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του είναι ένα απολαυστικό μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας είναι ένας καταπληκτικός αφηγητής και εδώ μας δίνει μια ιστορία ενηλικίωσης με γρήγορη πλοκή.
Έναυσμα της αφήγησης είναι το αδύνατο και αυτό επιτείνεται από το γεγονός ότι αφηγητής και πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι το ίδιο πρόσωπο και αυτό το κάνει λιγότερο αληθοφανές. Έχει σχεδόν σε όλη τη διάρκεια δύο όψεις : άλλοτε εγωιστής και άλλοτε ομαδικός παίκτης, πολλές φορές επιπόλαιος και κάποιες άλλες δίκαιος και σοφός.
Ο Όστερ θέτει ερωτήματα που τα αφήνει ανοιχτά : τι είναι λογικό; πόσο μάταια είναι όσα ζούμε; πόσο μεγάλο ρόλο παίζει η τύχη; Εξαίρετη είναι επίσης η απόδοση της εποχής και του περιβάλλοντος που κινούνται οι ήρωες ενώ ταυτόχρονα ασκείται κριτική σε κάθε είδος ρατσισμού.

Καταπληκικό μυθιστόρημα που θα έβαζα στην κατηγορία των ψυχολογικών θρίλλερ. Η συγγραφέας πετυχαίνει να δώσει την ανατριχιαστικη ατμόσφαιρα που επιθυμεί. Η αφήγηση που γίνεται από την αναξιόπιστη ηρωίδα Μέρικατ σε βυθίζει αργά και σταθερά σε ένα κόσμο γεμάτο δυσειδαιμονίες, φαντασιώσεις και φονικά ένστικτα. Στον αντίποδα της Μέρικατ συναντάμε και πάλι την αμφιβολία: η αδελφή της που αθωωώθηκε για τα εγκλήματα που έγιναν, ο εξίσου αναξιόπιστος και ασταθής θείος, ο εξάδελφος με τα αμφισβητούμενα κινητρα. Αριστοτεχνικά στημένοι χαρακτήρες που μπαίνουν και βγαίνουν από το κεντρικό κάδρο με θεατρικό τρόπο.Το φινάλε αναμενόμενο χωρίς να αυτό να μειωνει στο ελάχιστο την αξία του βιβλίου.

Τουλάχιστον 4 αστέρια για τις Πεδινές Πολιτείες του Μακ Κόρμακ. Εξαιρετικές περιγραφές τόσο του φυσικού τοπίου όσο και του κόσμου των πρωταγωνιστών που χάνεται οριστικά. Άνδρες που πιστεύουν σε χαμένα ιδεώδη, μιλούν κοφτά και αρνούνται να δεχτούν τη νέα πραγματικότητα που θα καταπιεί τη ζωή τους. Ένας ανέλπιδος έρωτας προσπαθεί επίσης μάταια να ανθίσει. Σε όλη την αφήγηση κυριαρχούν σύμβολα που συνδέονται με την ιστορία, την εξέλιξή της και την ουσία πίσω από αυτή. Η γη που θα πάρει ο στρατός, ο τυφλός μαέστρος, ο κόσμος των μπαρ και του πληρωμένου έρωτα. Ο επίλογος, στον οποίο ο ένας από τους δύο κεντρικούς ήρωες έχει επιβιώσει και έχει γεράσει, είναι ένα ελεγειακό απόσπασμα πολλών αστέρων που κλείνει απολαυστικά το σπουδαίο αυτό μυθιστόρημα.

Στο μεταίχμιο 3 και 4 αστεριών καταλήγω να δίνω 3 στο πρωτόλειο έργο του Ισλανδού Νόρδνταλ. Ίσως το αδικώ γιατί έχει σημεία που πραγματικά δείχνει μεγάλο ταλέντο. Όταν επιστρατεύει το χιούμορ για παράδειγμα, αυτό είναι πολύ υψηλού επιπέδου και σημαδεύει πίσω από τις λέξεις που χρησιμοποιεί. Πολύ καλά είναι δοσμένοι και όλοι οι χαρακτήρες που εξελίσσονται και αποκαλύπτονται σε όλη τη διάρκεια της αφήγησης. Θεωρώ ότι μειονεκτεί όταν σοβαρεύει την πρόζα του και στη χρήση της αφήγησης σε παράλληλα επίπεδα όπου κάποια τμήματα μοιάζουν πολύ μεγάλα και ξεκομμένα από τον σκελετό που τρέχει παράλληλα εκείνη τη στιγμή. Σίγουρα αγγίζει πολλά θέματα και θέτει ερωτήματα αλλά καθώς αυτά πάνε - έρχονται και επανέρχονται δεν αποτέλεσαν την ιδανική σύνθεση στο δικο μου μυαλό τουλάχιστον.

Πολύ ενδιαφέρον ιστορικό αφήγημα σχετικό με την εποχή της ανόδου των ναζί στη γερμανική κυβέρνηση. Αποτελείται από πραγματικά γεγονότα συνδεδεμένα μεταξύ τους με αποτελεσματικό τρόπο ώστε να μην κουράζουν τον αναγνώστη. Πηγή της αφήγησης είναι κυρίως ότι έγραψαν ο Αμερικανός πρέσβης και η κόρη του καθώς και όσα γράφηκαν από τον κύκλο τους. Είναι σημαντικό ότι πέφτει φως όχι μόνο στις ενέργειες και τις δολοπλοκίες των ναζί αλλά και στην αδράνεια των άλλων μεγάλων κρατών που υποτίμησαν τον κίνδυνο ή προτίμησαν να σκεφτούν μόνο τα οικονομικά τους οφέλη.

Θαυμάσιο βιβλίο. Μέσα σε ένα τελείως απαισιόδοξο κλίμα, δεκάδες χαρακτήρες κινούνται στη διάρκεια μιας μέρας στο κατεστραμμένο Μόναχο έξι χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το χάος, η ανασφάλεια και η έλλειψη προοπτικής επικρατούν παντού. Κύρια αιτία δείχνει να είναι το γεγονός ότι άνθρωποι και κτίρια καταστράφηκαν στην ηττημένη πόλη αλλά οι ιδέες και οι συμπεριφορές που οδήγησαν στην άνοδο του ναζισμού επιβίωσαν, η αγάπη εξακολουθεί να απουσιάζει και ο καθένας προσπαθεί να επιβιώσει όπως όπως. Άψογα γραμμένο, δημιουργεί υπαινικτικές συγκρίσεις μεταξύ της νικημένης ναζιστικής Γερμανίας και της της νικήτριας Αμερικής με τις φυλετικές διακρίσεις. Οι ήρωες του Κέπεν έρχονται και φεύγουν από το προσκήνιο της αφήγησης με θεατρικό τρόπο. Οι αλλαγές πλάνου μέσα από τις πολλές και μικρές ενότητες δίνουν στον αναγνώστη την ευκαιρία να έχει αλλαγές εικόνας και συναισθήματος σε ένα έργο που η πραγματική δράση είναι ελάχιστη. Δυσοίωνο μεν αλλά διαμάντι κατά τη γνώμη μου.

Ωραίο μυθιστόρημα στο οποίο κυριαρχεί ο κεντρικός χαρακτήρας του αντι-ήρωα Φρεντ Χόφμαν. Η αφήγηση που γίνεται με γραμμική σειρά στον χρόνο είναι λιτή και χωρίς περιττά φτιασίδια πετυχαίνει σε μεγάλο βαθμό τον στόχο της που νομίζω ότι είναι να μείνει σε δεύτερο πλάνο το στόρυ. Ο Αρζούνι με αρκετές δόσεις χιούμορ σκιαγραφεί γρήγορα έναν χαρακτήρα που από ένα σημείο και μετά περιμένεις ότι όλα θα του πάνε στραβά, ότι και να σκεφτεί θα έρθει ανάποδα. Πολύ ευχάριστο στην ανάγνωση του και σίγουρα με έναν αντι-ήρωα που τον θυμάσαι για καιρό.

Πολύ ωραία ιστορία, πολύ ωραία αφήγηση και έχω την τάση να βάλω τέσσερα αστέρια γι αυτούς τους λόγους. Η ανθρώπινη ματαιοδοξία σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο είναι παρούσα και καταστροφική. Οδηγεί σε μια δυστοπία όπου ελάχιστοι άνθρωποι επιβιώνουν στον πλανήτη. Τελικά βάζω τρία αστέρια γιατί έχω μέτρο σύγκρισης τον Άτλα του Ουρανού τπυ Μίτσελ που με παρόμοιο θέμα επεκτείνεται καλύτερα πέραν της ιστορίας και στους χαρακτήρες. Στον Σταθμό 11 οι χαρακτήρες, εκτός από πάμπολλοι, είναι οι περισσότεροι μάλλον επιφανειακοί. Αυτό δίνει μια ανισότητα στο μυθιστόρηρμα που από τη μία ποντάρει πολλά στην εξαιρετική ιστορία που αφηγείται η συγγραφέας και πραγματικά σε κρατάει αλλά μειώνει τη λογοτεχνική αξία με τους μάλλον αδιάφορους και ανεκμετάλλευτους χαρακτήρες του. 3,5 από εμένα.

Mελαγχολικό, απαισιόδοξο, λυρικό, μεταμοντέρνο, όπως και να το χαρακτηρίσει κανείς το μυθιστόρημα αυτό είναι ακόμα ένα εξαιρετικό έργο του Ούγγρου συγγραφέα. Στη χαοτική πόλη (που τελικά είναι η Βουδαπέστη και όχι κάποια μικρή κωμόπολη) το άγνωστο και αδιευκρίνιστο κακό παραμονεύει και εξαπλώνεται. Οι πολίτες της, άλλοι παρασυρόμενοι και άλλοι εσκεμμένα οδηγούνται χωρίς καμία ελπίδα διαφυγής σε μια κατάπτωση ηθική που κάπου πρέπει να ξεσπάσει. Κάποιοι θα ωφεληθούν από τη νέα τάξη και κάποιοι θα εξοστρακιστούν. Οι "αντιστασιακοί" όπως η κυρία Πφλάουμ, ο Έστερ και ο Βάλουσκα δυστυχώς δεν χωρούν. Ενώ το μυθιστόρημα είναι κορυφαίο σε περιγραφές του ψυχισμού και των σκέψεων όλων των ηρώων του με τον γνωστό ρυθμό του Κρασναχορκάι που πολλές φορές δε σε αφήνει να πάρεις ανάσα, νομίζω πως είχε μια κοιλιά προς τη μέση του και έβγαλε λίγο παραπάνω διδακτισμό οπότε δίνω 4-4,5 αστέρια

Θέλω να βάλω 3,5 αστέρια εδώ και θα εξηγήσω γιατί τελικά έβαλα 4 και όχι 3. Το μυθιστόρημα έχει την κλασική μορφή του αστυνομικού μυθιστορήματος για μεγάλο διάστημα. Με λίγα λόγια και απέριτο τρόπο σε λίγες σελίδες μας περιγράφει τους κεντρικούς χαρακτήρες σε αρκετό βάθος. Επίσης ο συγγραφέας μας δίνει πολύ καλά την εικόνα της ατελείωτης αργεντίνικης πάμπας και των γκάουτσο που ζουν εκεί. Μας δείχνει ακόμα τον τρόπο που τα οικονομικά συμφέροντα επέτρεψαν σε μια ομάδα ανθρώπων να πλουτίσει όταν η χώρα τους βυθίζεται στην κρίση. Όλα αυτά ίσως είναι λίγο - πολύ κοινά σε αρκετά μυθιστορήματα. Αυτό που γέρνει λίγο περισσότερο την πλάστιγγα είναι το τελευταίο 1/3 του βιβλίου όπου η πρόζα του Πίλια γίνεται ακόμα βαθύτερη και αυξάνει τη λογοτεχνική απόλαυση ενός βιβλίου που έτσι κι αλλιώς ταιριάζει απόλυτα στην καλοκαιρινή διάθεση.

Πανέμορφο έργο ενός συγγραφέα που αφηγείται την παιδική του ηλικία και τον τρόπο που ήρθε σε ρήξη με τα διδάγματα του συντηρητικού πατέρα του. Ο πατέρας, επιστήμονας αλλά και ηγέτης μιας πουριτανικής σέχτας των προτεσταντών είναι ένα πραγματικό τραγικό πρόσωπο. Στέκεται μεταξύ των αλλαγών που επιβάλει η επιστήμη και της θρησκευτικής ιδεοληψίας του. Καταλαβαίνει σιωπηλά ότι δεν δίνει τα απαραίτητα όπλα στον διψασμένο για μάθηση γιο του αλλά εμμένει στον τρόπο ανατροφής που αναπόφευκτα θα τον οδηγήσει σε άλλυς δρόμους. Αν και δεν είμαι fan των αυτοβιογραφικών έργων, οφείλω να πω ότι το συγκεκριμένο αποδίδεται με πολύ λεπτές γραμμές και τέτοια ευαισθησία που δεν σε αφήνει αδιάφορο ως το υπέροχο τέλος του.

Αυτό το επικό μυθιστόρημα μου φάνηκε αρκετά κατώτερο του αναμενομένου. Η αφήγηση των ιστοριών των κεντρικών ηρώων είναι παράλληλη και τελείως γραμμική. Αυτό το στοιχείο, σε αφήγηση τέτοιου μεγέθους, θεωρώ ότι μειώνει την αναγνωστική απόλαυση. Ο De Robles έτσι κι αλλιώς σε λίγα σημεία πετυχαίνει να φτάσει την πρόζα του σε τόσο υψηλού επιπέδου λογοτεχνία ώστε να δώσει κάτι παραπάνω που να καλύπτει αυτόν τον τρόπο αφήγησης. Θα έδινα 3,5 αστέρια αν είχα αλλά τελικά δίνω 3 γιατί ακόμα και ο συχετισμός των ιστοριών της οικογένειας του Ελεάζαρ με την ιστορία του Κίρχερ έρχεται αργά και αφήνει αναξιοποίητη την ιδέα γύρω από αυτό τον συσχετισμό. Φυσικά υπάρχουν στο κείμενο όλα τα προτερήματα που αφορούν την κοινωνία της Βραζιλίας, την ανθρωπολογία γύρω από τις φυλές του Αμαζονίου, τα παγκόσμια οικονομικά παιχνίδια κλπ.

Η μικρή φόρμα βρίσκεται σε φόρμα σε αυτή τη γοητευτική νουβέλα του Μούτις του οποίου είναι το πρώτο έργο που διαβάζω. Δυο άντρες συναντιούνται σε ένα ρυμουλκό και αποκαλύπτεται η κοινή τους αγάπη : ένα ατμόπλοιο-γυρολόγος των λιμανιών του κόσμου που βρίσκεται στα τελυταία χρόνια της ζωής του. Για τον ένα από τους δύο, το πλοίο αυτό είναι η αφορμή να ζήσει έναν πολύ δυνατό έρωτα με ημερομηνία λήξης. Μέσα από τη λιτή γραφή του και κάποιους συμβολισμούς, ο Μούτις μετατρέπει αυτή την πολύ κλασική ιστορία έρωτα και φιλίας σε ένα όμορφο ψυχογράφημα των ηρώων του με κάποιες φιλοσοφικές προεκτάσεις.

Αριστουργηματικό το πρώτο μέρος της τριλογίας που μόλις τελείωσα. Ο Γκαλεάνο ξεκινά το ταξίδι στη μνήμη από τους μύθους της αμερικανικής ηπείρου. Μέσα από μια αφήγηση στηριγμένη όχι τόσο σε ιστορικά ντοκουμέντα αλλά σε αποσπάσματα έργων που αφηγούνται την εξέλιξη της ιστορίας της ηπείρου από την ανακάλυψή της και μετά, δίνει συγκλονιστικές εικόνες για το τι πέρασαν οι άνθρωποί της. Η απληστία των "πολιτισμένων" Ευρωπαίων που έσπειρε βασανιστήρια, φόνους, βιασμούς, αρρώστιες και πολλά δεινά στους ευτυχισμένους ειδωλολάτρες είναι ένα μάθημα που δεν διδαχτήκαμε ποτέ και που γίνεται ανάγλυφο στη σκέψη μας μέσα από το εκπληκτικό αυτό βιβλίο.

Ενδιαφέρουσα νουβέλα με focus στον εσωτερικό κόσμο ενός απομονωμένου ανθρώπου σε ένα νησί. Δεν γίνεται ξεκάθαρο αν είναι καταδικασμένος, ποιο είναι το έγκλημα, ούτε φαίνεται ποιοι μπορεί να τον καταδιώκουν. Το μυστήριο απλώνεται με απλές λέξεις και μαγικό τρόπο. Η εμφάνιση νέων προσώπων στο ερημονήσι με τα οποία δεν μπορεί να έρθει σε επαφή, επιτείνει την εσωτερικότητα της αφήγησης και τον υπαρξιακό χαρακτήρα της. Από κάποιο σημείο και μετά η αλληγορία που στήνει ο συγγραφέας απομακρύνει κάπως το όλο μυστηριακό κλίμα και προσωπικά με μπέρδεψε.

Το κουαρτέτο είναι από τα βιβλία με την υψηλότερη λογοτεχνικότητα που έχω διαβάσει ποτέ μου (αν υπάρχει τέτοιος όρος). Απίστευτη ομορφιά στον λόγο και τη σκέψη, ένα πραγματικό διαμάντι όσο αφορά αυτό το κομμάτι. Μιλάμε για ένα βιβλίο που έχει πάμπολλες αξιοσημείωτες φράσεις-προτάσεις-παραγράφους. Το πέμπτο αστέρι λείπει γιατί από ένα σημείο και μετά, η σχεδόν πλήρης απουσία πλοκής αρχίζει να κουράζει. Και δεν κουράζει γιατί δεν γίνεται τίποτα (αυτό συμβαίνει σε πολλά κορυφαία έργα). Προσωπικά όμως θεώρησα πως από ένα σημείο και πέρα δεν είχε να δώσει τίποτα παραπάνω από αυτό τον διαρκή γλωσσικό πλούτο με τις απίτευτες παρομοιώσεις και μεταφορές να γεμίζουν σελίδες χωρίς να φωτίζουν ουσιαστικά τους ήρωες παραιτέρω. Πολύ σημαντικό βέβαια το τέχνασμα της αλλαγής οπτικής γωνίας των χαρακτήρων σε κάθε βιβλίο που δίνει ένα καινούργιο ενδιαφέρον και φυσικά...δύναμη στον αναγνώστη να ολοκληρώσει την τετραλογία.

Μεγάλη απογοήτευση από αυτό το μυθιστόρημα του συγγραφέα που με κερδισε και με το παραπάνω με "Το Σβήσιμο". Το παραλήρημα του κεντρικού ήρωα που μπλέκει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία με τις αναφορές στην "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων" δεν με έπεισε καθόλου σαν σύνολο μιας αφήγησης που έχει κάτι να πει ή να δημιουργήσει σκέψη για κάτι. Δυστυχώς απέτυχε η σύνδεση που προσπάθησε ο Έβερετ να πετύχει μεταξύ του αναγνώστη και του αλκοολικού θύτη - θύματος Ισμαήλ με τον κατακερματισμένο λόγο που έχω δει να πετυχαίνει σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. Κρασναχορκάι)

Ακόμα ένα αριστουργηματικό έργο του Γκρην. Αφηγούμενος μια κατά βάση πολιτική ιστορία με κεντρικούς ήρωες που έχουν τα πιο κοινά βρετανόφωνα ονόματα (οι Σμιθ, ο Τζόουνς και ο Μπράουν), ο συγγραφέας εμβαθύνει αφάνταστα στη διαφορετικότητά τους. Οι αιθεροβάμονες αμερικανοί χορτοφάγοι, ο αινιγματικός βρετανός ταγματάρχης Τζόουνς και ο γεμάτος αβεβαιότητες Μπράουν συναντιούνται στις πιο αντίξοες συνθήκες μιας σκληρής δικτατορίας. Μέσα από μια πολυδιάστατη αφήγηση, με κορυφαίους διαλόγους να διεξάγονται εν μέσω μαγευτικών σκηνών, ο συγγραφέας κρατά το ενδιαφέρον αμείωτο ως το τέλος. Μέχρι και οι δευτερεύοντες - τριτεύοντες ήρωες (π.χ. ο λογιστής του πλοίου) παίρνουν τον εντελώς δικό τους χαρακτήρα μέσα στις λίγες γραμμές που εμφανίζονται στο κείμενο από αυτό τον καταπληκτικό και μάλλον αδικημένο συγγραφέα

Πολύ σκληρό παιχνίδι. Δεν θυμάμαι πού ήταν αλλά αφού το τελείωσα συμφώνησα απόλυτα με μια κριτική που έλεγε ότι το βιβλίο αυτό είναι καλύτερα να το διαβάσεις μονορούφι. Ή όσο πιο μονορούφι γίνεται τέλος πάντων. Εγώ το ξεκίνησα διακόπτωντας δύο φορές στις πρώτες 40-45 σελίδες και μου φάνηκε ως και ασυνάρτητο σε κάποιες στιγμές. Το πήρα από την αρχή και αποκαλύφθηκαν καλύτερα οι εικόνες που αποκαλύπτουν και κρύβουν εναλλάξ το μυαλό και η αφήγηση ενός κοριτσιού. Εικόνες ενός πολιτικού θρίλερ σε μια κοινωνία που πρόκειται να καταληφθεί από την βία, τον φόβο και την άγνοια. Εικόνες που χτίζονται με λέξεις που σταδιακά αλλάζουν νόημα για το μυαλό του κοριτσιού και για τις ζωές όλων γύρω της. Ωραίο και διαφορετικό μικρό βιβλίο με μεγάλο περιεχόμενο.

Θεωρώ ότι είναι κατώτερο από τους "Στρατιώτες της Σαλαμίνες" και την "Ταχύτητα του φωτός" που έχει γράψει ο Θέρκας. Παρόλα αυτά δίνω 4 αστέρια γιατί δεν υπάρχουν 3,5 και γιατί καταφέρνει να κρατάει τον αναγνώστη χάρη στην απίστευτη κινηματογραφικότητα με την οποία αφηγείται τη μαθητεία του κεντρικού του ήρωα δίπλα αλλά και πάντα παράλληλα με τα χαμίνια της γειτονιάς του. Με το πόδι στο γκάζι περιγράφει την εφηβική εποχή τους που συμπίπτει με το τέλος της εποχής Φράνκο στην Ισπανία. Σκιαγραφεί λεπτομερέστατα χαρακτήρες που στο δεύτερο μισό του μυθιστορήματος, είκοσι χρόνια μετά γίνονται θύματα της εποχής της εικόνας. Η αμφιβολία για την αγάπη, τη φιλία, την προδοσία, τη δειλία είναι το συναίσθημα που διέπει όχι μόνο τον ήρωα αλλά όλη την τριάδα της παρέας. Έτσι τελικά παρά το γεγονός ότι ο Θέρκας ασχολείται με ένα θέμα σχετικά τετριμμένο όπως η νεανική παραβατικότητα και ο θρύλος που δημιουργεί, καταφέρνει να παρουσιάσει ένα ενδιαφέρον ως το τέλος του βιβλίο.

Άφησα επίτηδες να περάσει καιρός από τη συζήτηση που προκάλεσε η έκδοση του βιβλίου. Προσωπικά το θεωρώ ένα αριστούργημα του αιώνα που τρέχει. Η συχνή αλλαγή της αφήγησης από πρώτο σε τρίτο πρόσωπο πετυχαίνει στο να βλέπουμε τον ήρωα και τα περιστατικά της ζωής του πότε "από μέσα" και πότε σαν εξωτερικοί παρατηρητές. Η συγκλονιστική εξιστόρηση-εξομολόγηση του κεντρικού ήρωα Αντριά ξεκινά από την παιδική ηλικία που διαμόρφωσε έναν αδύναμο και μάλλον δειλό χαρακτήρα. Όντας χαρισματικός στη μάθηση γλωσσών, γίνεται ένας σπουδαίος φιλόσοφος που η μοίρα του επιφυλλάσει τραγικό παιχνίδι: το τέλος της ζωής του έρχεται από την απώλεια του μεγάλου του όπλου, την απώλεια του μυαλού του. Παράλληλα θεωρώ μαγευτική την εμπλοκή χαρακτήρων γύρω από το συλλεκτικό βιολί που καθορίζει τη ζωή όσων έγιναν κάτοχοί του στα εκατοντάδες χρόνια της ζωής του. Η κακία, η απληστία, η προδοσία ορίζουν διαχρονικά το απόλυτο κακό και συνοδεύουν το βιολί ως τα χέρια του Αντριά. Έχουν όμως τελικά απέναντί τους δύο κεντρικούς πυλώνες της ζωής : τον έρωτα και την φιλία που με καθηλωτικό τρόπο εξυμνεί ο συγγραφέας.

Αρκετά ενδιαφέρον μυθιστόρημα που αφηγείται τρεις διαφορετικές ιστορίες και στο μεγαλύτερο μέρος του προκαλεί τον αναγνώστη να βρει τη σύνδεση μεταξύ τους. Οι δύο από τις τρεις ιστορίες που εκτυλίσσονται στον 20ο αιώνα επικεντρώνονται πολύ επιφανειακά στους χαρακτήρες και πρωταγωνιστής είναι η ίδια η ιστορία που εκτυλίσσεται. Αυτό ίσως γίνεται και σκόπιμα γιατί ο συγγραφέας στην ιστορία του 17ου αιώνα παραθέτει πραγματικά σκηνές πολύ έξυπνα στημένες. Όσο προχωρούν οι σελίδες, τα ερωτήματα ποιος λέει την αλήθεια, τι κρύβεται πίσω από την κάθε αφήγηση, ποιος είναι ποιος, γίνονται όλο και πιο ερεθιστικά για να φτάσει ο συγγραφέας στο φινάλε που λίγο-πολύ θυμίζει τέλος κινηματογραφικής ταινίας.