Καί τα 2 μέρη του βιβλίου είναι \'αργά\', ενώ χρειάζεται υπομονή κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, αφού η ροή της πλοκής είναι αρκετά βραδυφλεγής - ωστόσο, οφείλω να τονίσω, όμως, ότι σαν ντοκουμέντο μιας υπόθεσης μυστηριώδους δολοφονίας που συγκλόνισε, στις αρχές της δεκαετίας του \'50, την επαρχιακή ζωή του Μπέλφαστ παρουσιάζει αρκετά υψηλή αξία ως συγγραφικό έργο και προσπάθεια.

Γενικά, πρόκειται για μια περίπτωση δικαστικής πλάνης που διχάζει, αλλά και προβληματίζει... με τα κοινωνικά της μηνύματα.

Βαθμολογία: 3,4/5 ή 6,8/10.

Η Wilson δείχνει να έχει μελετήσει σε βάθος την βρετανική κουλτούρα της περιόδου 1890-1955, η οποία αποτυπώνεται με εντυπωσιακό, όσο και νοσηρό τρόπο στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα-χρονικό. Οι 3 κεντρικοί χαρακτήρες είναι \'μπλεγμένοι\' στον ιστό της αράχνης και παλεύουν να αντιμετωπίσουν τα απωθημένα τους και τις εσωτερικές τους συγκρούσεις. Το βιβλίο έχει καινοτομική δομή, αφού βασίζεται, κάθε φορά, σε 3 διαφορετικες εκδοχές των βασικών γεγονότων, αντίστοιχα από τον κάθε ένα από τους 3 βασικούς ήρωες - δίνει την αίσθηση ημερολογίου. Μοναδικά αρνητικά στοιχεία οι πολυάριθμοι θάνατοι και η έντονα καταθλιπτική ατμόσφαιρα του 2ου μέρους του βιβλίου. Βαθμολογία: 4,3/5 ή 8,6/10.

Στο 3ο και μεγαλύτερο σε έκταση βιβλίο της \'Τριλογίας του Βερολίνου\'(1991), o Kerr μάς μεταφέρει στο μεταπολεμικό κλίμα του \'Ψυχρού\' Πολέμου (1947) και δημιουργεί, ίσως, ένα από τα καλύτερα και πιο ολοκληρωμένα κατασκοπικά θρίλερ/ \'νουάρ\' αστυνομικά μυθιστορήματα, όπου αποδίδεται με πειστικό και εντυπωσιακό τρόπο η \'ζοφερή\' ατμόσφαιρα μιας κατεστραμμένης Γερμανίας στην οποία το ένστικτο επιβίωσης μπορεί να έχει ..... θανατηφόρα αποτελέσματα.

Εντυπωσιάζουν οι περιγραφές των κτιρίων που έχουν καταστραφεί από βομβαρδισμούς, η γλαφυρή αναφορά στη πείνα και την εκπόρνευση στους δρόμους του ισοπεδωμένου Βερολίνου, ενώ, από την άλλη πλευρά, διχάζουν τους αναγνώστες η εμμονή του Kerr στη αναφορά των ονομάτων των δρόμων του Βερολίνου, όπως και των δρομολογίων του Γκούντερ, στοιχεία που θα μπορούσαν να μην υπάρχουν με τέτοια συχνότητα στο βιβλίο - τα πρόσωπα του μυθιστορήματος είναι, επίσης, πολυάριθμα και χρειάζεται προσοχή, κυρίως, κατά την ανάγνωση του 2ου μέρους για να μην υπάρξει σύγχυση μεταξύ των χαρακτήρων.

Ίσως, το πιο συναρπαστικό και \'χορταστικό\' βιβλίο της τριλογίας του Κerr.

Βαθμολογία: 4,5/5 ή 9/10.

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα του ΜακΝτόναλντ με τον ντιτέκτιβ Λου Άρτσερ μπορεί να θεωρείται από τα \'κλασικά\' της \'νουάρ\' της αστυνομικής λογοτεχνίας, ωστόσο, αυτά που εντυπωσιάζουν τον αναγνώστη είναι τα έντονα δραματουργικά στοιχεία και οι \'εσωτερικές\' συγκρούσεις των ηρώων που έχουν τις ρίζες τους σε μυστικά και αναπάντητα ερωτήματα του παρελθόντος.

Πέρα από αυτά, να αναφέρω ότι υπάρχουν κάποιες ομοιότητες στην ιστορία με \'Το ρίγος\' του ίδιου συγγραφέα, αν και, ευτυχώς, αυτό φαίνεται σε κάποιες συγκεκριμένες λεπτομέρειες και όχι στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου. Πάντως, στα θετικά του μυθιστορήματος, είναι το γεγονός ότι ο ΜακΝτόναλντ καταφέρνει να προσδώσει στους χαρακτήρες των ηρώων του ψυχολογικό βάθος, τέτοιο ώστε να μπορεί να θεωρηθεί \'Το βλέμμα του αποχαιρετισμού\' ως το πιο ψυχογραφικό μυθιστόρημά του με αρκετά στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ.

Επιπρόσθετα, το 1ο μέρος του βιβλίου είναι αρκετά \'χαοτικό\' χωρίς ιδιαίτερη δομή στη πλοκή και με πλήθος πληροφοριών, τις οποίες προσπαθεί ο αναγνώστης να αποκρυπτογραφήσει, ενώ, από τη μέση και μετά υπάρχει μεγαλύτερη οργάνωση στην ανάπτυξη της ιστορίας και πιο συγκεκριμένος ρυθμός στη πλοκή.

Από τα πιο \'ιδιαίτερα\' μυθιστορήματα του ΜακΝτόναλντ, αν και άνισο στη δομή και στον ρυθμό της πλοκής.

Βαθμολογία: 4,2/5 ή 8,4/10.

Ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα μυθιστορήματα της Βρετανικής σχολής αστυνομικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα (1905) και ένα από τα σημαντικότερα βιβλία \'κλειδωμένου δωματίου\' μαζί με \'Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου΄\' του Γκαστόν Λερού (1907) και τον \'Ασώματο άνθρωπο\' του Τζον Ντίξον Καρ (1935). Η συγκεκριμένη ιστορία ξεφεύγει από την συνηθισμένη θεματική του συγγραφέα, αφού εδώ καταπιάνεται με τον χώρο της πολιτικής, δίνοντας ένα τόνο διαχρονικότητας στο βιβλίο, το οποίο έξυπνα αποφεύγει τους \'υφάλους\' ενός κοινότυπου πολιτικού θρίλερ. Το κίνητρο για το ξεδίπλωμα της πλοκής είναι ένα νομοσχέδιο για την απέλαση και έκδοση αλλοδαπών που ετοιμάζεται να καταθέσει προς ψήφιση ο υπουργός εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας - άραγε πόσο σύγχρονος είναι ο Ουώλλας 114χρόνια μετά;

Ένα κλασικό αστυνομικό βιβλίο που διαθέτει διαχρονικότητα και κινηματογραφική αισθητική.

Βαθμολογία: 4,4/5 ή 8,8/10.

Αντικειμενικά, πρόκειται για ένα πρωτότυπο θρίλερ αστυνομικής υφής που διχάζει και απευθύνεται σε ψύχραιμους και, ίσως, ανοιχτόμυαλους αναγνώστες, οι οποίοι, κατά την ανάγνωση, πολλές φορές θα αισθανθούν ότι κάνουν μια \'κατάβαση\' στη κόλαση, έχοντας σαν παρέα σκορπιούς πάνω στο σώμα τους - σίγουρα δηλ. δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για ένα εύκολο στην ανάγνωση ή ευχάριστο βιβλίο, και αυτό αποτελεί ένα από τα πιο γοητευτικά του στοιχεία.

Σε πρώτο πλάνο, ο συγγραφέας παίζει με τους συμβολισμούς, τη πάλη σώματος-πνεύματος για την τελική επικράτηση, τις σεξουαλικές αποκλίσεις και παρεκκλίσεις, την \'αρρωστημένη\' αλαζονεία της εξουσίας, την έλλειψη συμπόνιας και ανθρωπισμού, τις ιστορικές προφητείες και τον θρησκευτικό φανατισμό για να καταλήξει ότι όντως \'η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο\'.

Βαθμολογία: 4,5/5 ή 9/10.

Το συγκεκριμένο \'χαμένο\' μυθιστόρημα είναι το μεγαλύτερο σε έκταση από τη βιβλιογραφία του Γιάννη Μαρή (περίπου 539 σελίδες) και από τα λίγα που διαδραματίζονται στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα. Δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα \'Ακρόπολη\' από τις 31.7.1960 μέχρι τις 7.5.1961, και, κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για ένα από τα πιο συναρπαστικά και ολοκληρωμένα αστυνομικά μυθιστορήματα του συγγραφέα μαζί με τον \'13ο επιβάτη\' και τον \'\'Ιλιγγο\'. Το βιβλίο περιέχει στοιχεία από αρκετά λογοτεχνικά είδη όπως κοινωνική και ρομαντική περιπέτεια, θρίλερ, \'νουάρ\', αστυνομικό, ενώ, οφείλω να ομολογήσω ότι, αν και μεγάλο σε έκταση δεν κουράζει σε κανένα σημείο, αφού η πλοκή είναι άκρως συναρπαστική και η δράση ιδιαίτερα ευέλικτη χωροχρονικά.

Τέλος, να αναφέρω ότι ο Μαρής με το δημοσιογραφικό δαιμόνιο που διέθετε έχει κάνει και πολύ δημιουργική δουλειά όσον αφορά την κοινωνικοπολιτισμική σκιαγράφηση της εποχής (στην Αθήνα και στην επαρχία), το οποίο αποτελεί και το εφαλτήριο για να κερδίσει και να τέρψει και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Μοναδικό μειονέκτημα θα μπορούσε να είναι το κάπως απότομο και \'αιωρούμενο\' τέλος που, ίσως, θυμώσει κάποιους θαυμαστές του Μαρή.

Περιέχονται και έγχρωμα σκίτσα από τη δράση του μυθιστορήματος.

Βαθμολογία: 4,4/5 ή 8,8/10.

Κάλλιστα θα μπορούσε η πολύκροτη τηλεοπτική σειρά \'Twin Peaks (1990-1991) του Ντέιβιντ Λιντς να έχει αποτελέσει το έναυσμα για την Φλιν να γράψει το συγκεκριμένο βιβλίο, το οποίο κατακλύζεται από έμμεσα αιχμηρά σχόλια για τα ανθρώπινα προσωπικά απωθημένα και τα άλυτα ψυχολογικά προβλήματα που μπορούν να οδηγήσουν στην \'καθήλωση\', στην αυτοτιμωρία και στην παρακμή κάθε τύπου. Η βασική ηρωϊδα και δημοσιογράφος, Καμίλ Πρίκερ καλείται να παλέψει με τους προσωπικούς της δαίμονες στο εχθρικό και μυστηριώδες περιβάλλον της γενέτειράς της, όπου στο βωμό των προσωπικών συμφερόντων ή προβλημάτων θυσιάζονται ακόμα και ζωές παιδιών - το 2ο μέρος του βιβλίου έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το 1ο, το οποίο δεν διαθέτει διαφάνεια ως προς τον στόχο της συγγραφέα.

Ένα βιβλίο, ίσως, με ψυχιατρικό υπόβαθρο, όπως φαίνεται στην ολοκλήρωσή του, το οποίο αν και πρωτότυπο και \'αθυρόστομο\', μπορεί να επηρρέασε, ακόμα, και τον Σεμπάστιαν Φίτζεκ στο να γράψει, την επόμενη χρονιά, τη \'Θεραπεία\'.

Βαθμολογία: 4,2/5 ή 8,4/10.

Το συγκεκριμένο 1ο βιβλίο της \'Τριλογίας\' είναι, ίσως, το πιο αδύναμο, αν και αρκετά ατμοσφαιρικό και μυστηριώδες. Αυτό παρατηρείται, κυρίως, στο 1ο μέρος που είναι αδικαιολόγητα βραδυφλεγές, στατικό, ενώ η πλοκή και η ουσία των γεγονότων παρουσιάζει μια τάση \'διασκορπισμού\' και \'χαώδους\' περιγραφικής διάθεσης από τη πλευρά του συγγραφέα, ο οποίος αρέσκεται να αναφέρει συχνά και με ψυχαναγκαστικό τρόπο τις ονομασίες των δρόμων του Βερολίνου, διχάζοντας τους αναγνώστες.

Ευτυχώς, όμως, από τη μέση του βιβλίου και μετά, η ιδιορρυθμία, όσο και το ανατρεπτικό χιούμορ του ήρωα-ντιτέκτιβ της \'Τριλογίας, Μπέρνχαρντ Γκούντερ είναι τόσο καταλυτικά που παρασύρουν τα πάντα στο πέρασμά τους μαζί και... κάποια πτώματα.

Συνολική βαθμολογία: 3,9/5 ή 7,8/10.

Βαθμολογία απόδοσης της ατμόσφαιρας της εποχής: 4,3/5 ή 8,6/10.

Πρόκειται, ίσως, για το πιο \'νουάρ\' μυθιστόρημα του ΜακΝτόναλντ με \'pulp\' και \'hardcore\' πινελιές, το οποίο αποδίδει (εύκολα) φόρο τιμής στην αστυνομική λογοτεχνία της δεκαετίας του \'20 και του \'30, αφού κάλλιστα θα μπορούσε να έχει γραφτεί από τον Χάμετ ή τον Τσάντλερ - θυμίζει έντονα την παρακμιακή και διεφθαρμένη \'ατμόσφαιρα\' του \'Κόκκινου θερισμού\' του Χάμετ (1929).

Το βιβλίο γράφτηκε το 1947 και αντικατοπτρίζει εύστοχα την μεταπολεμική Αμερική, η οποία είναι βυθισμένη στα ένοχα μυστικά, τις θεωρίες συνωμοσίας και την δίψα για το εύκολο χρήμα και την εφήμερη διασκέδαση. Όπως καί στους \'Κυνηγούς\' του Brown (1947), o πρωταγωνιστής προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει το δολοφόνο του πατέρα του (σημαντικού παράγοντα της πόλης) αφού γυρίζει, μετά τον πόλεμο, στη γενέτειρά του μπερδεμένος και αποπροσανατολισμένος. Για να καταφέρει να βρει την άκρη του νήματος θα παλέψει με τους προσωπικούς του εφιάλτες και θα αντιμετωπίσει επίπονες εσωτερικές συγκρούσεις. Το συστήνω ανεπιφύλακτα στου λάτρεις της \'νουάρ\' αστυνομικής λογοτεχνίας!

Υ.Γ.: Είναι αρκετά σπάνιο πλέον και καλό θα ήταν να επανεκδοθεί.

Βαθμολογία: 4,4/5 ή 8,8/10.