Είναι ένα πολύ καλό βιβλίο που ρίχνει φως σε μια πολύ σκοτεινή περίοδο της Ελλάδας ( σκοτεινή επειδή δεν διδάσκεται τίποτα στα σχολικά βιβλία για την περίοδο που ασχολείται το έργο για ευνόητους λόγους, στην περίπτωση μας ο πρώτος τόμος, και γιατί είχε στηθεί ένα κράτος που κυνήγησε πολύ τους πολεμιστές της Εθνικής Αντίστασης με δολοφονίες, εχτελέσεις, εξορίες, φυλακίσεις κτλ. ). Ο Ψυρούκης, μέσω της μαρξιστικής ανάλυσης, μπαίνει σε βάθος στην περίοδο (1940-1949), προσφέροντας μας ένα πολύ σημαντικό έργο, όχι τόσο ως μια στιγνή περιγραφή των γεγονότων, δηλαδή σαν μια απλή παθητική παράθεση γεγονότων, αλλά σαν μια ενεργητική περιγραφή του ρου της ιστορίας, τον ρόλο του δουλικού αστικού πολιτικού σκηνικού ( αρχικά προς τους ναζιστές και στη συνέχεια προς τους αγγλοαμερικανους ), την αντεπαναστατική και εν τέλει προδοτική στάση του ΚΚΕ, που ζητούσε εθνική ενότητα και ειρηνική μετάβαση σε εκλογές, την καταπολέμηση του συνδικαλισμού από το αστικό κράτος και την μετατροπή του σε κίτρινο-μεταξικό-φασιστικό, την εμπλοκή των άγγλων και στην συνέχεια των αμερικανών στα ελληνικά πράγματα κτλ., καταφέρνωνας να διαλύσει πολλούς μύθους της εποχής εκείνης. Αυτό που μου έχει κάνει εντύπωση έιναι η σκληρότητα με την οποία διεξήγαγε τον εμφύλιο πόλεμο, γιατί πέρι τέτοιου πρόκειται, ενάντια στην ελληνική εργατική τάξη. Αν και θεωρώ πως το έργο έχει κάποιες αδυναμίες, το συνιστώ σε όσους θέλουν να το διαβάσουν.

Το συστήνω σε όποιον θέλει να μάθει περισσοτερα για την γραφειοκρατία. Μεταξύ των άλλων μπορεί κανείς να βρει: α) τις ρίζες της εκφύλισης του πρώτου εργατι-κού κράτους στον κόσμο, β) την ιδεολογία πίσω από το φαινόμενο της γραφειο-κρατίας, τις διάφορες συγχύσεις πάνω σε αυτό το φαινόμενο και τις μαρξιστικές λύσεις του μεταξύ των άλλων, γ) την ανάγκη για την διεθνιστική επαναστατική δράση της πρωτοπορίας του προλεταριάτου και των ίδιων των εργαζομένων κ.ο.κ.

Με μία λέξη, είναι ένα βιβλίο της εποχής του. Διαθέτει σε μεγάλο βαθμό μια επικαιρότητα, για το τι είναι ο στρατός και πως χρησιμοποιείται, τι είδους ανθρώπους διαμορφώνει, καθώς και την αντιμετώπιση και τα δικαιώματα των φαντάρων, αλλά γενικά δεν βρήκα κάτι το τρομερά αξιοσημείωτο την ώρα που γράφω αυτή τη κριτική. Ίσως να αλλάξω άποψη όταν έρθει ο καιρός να το ξαναδιαβάσω, και πολύ πιθανό να βρω κάτι παραπάνω από ότι τώρα. Ωστόσο, προς το παρόν, δεν με ικανοποιεί.Το μεγαλύτερο μέρος του καλύπτει την αντιμιλιτα-ριστική δράση της εποχής του σε παγκόσμια κλίμακα ( και εδώ οφείλεται το αρχικό σχόλιομ) επιτυγχάνοντας δύο πράγματα: α) Να είναι μια ιστορική ανα-δρομή για την δράση που ανέφερα παραπάνω και β) να δημιουργήσει την ταξική συνείδηση στους νέους αγωνιστές, κάτι σαν σχολείο της ταξικής πάλης.

Είναι ένα πολύ καλό βιβλίο για όποιον θέλει να "μυηθεί" στα περί του μαρξισμού ή να απλώς να αποκτήσει μια ιδέα για το τι είναι αυτό το "απαγορευμένο από αστούς και διαβόλους" φρούτο. Παρά το σχετικά μικρό του μέγεθος, καλύπτει ένα σωρό θεματικές ενότητες π.χ. ιμπεριαλισμός, διαλεκτικός και ιστορικός υλισμός, τακτική και στρατηγική κτλ. Είναι αρκετά συμπυκνωμένο και μιλάει με απλή και κατανοητή γλώσσα, χαρακτηριστικό του συγγραφέα άλλωστε και σε άλλα έργα του. Κάνει πολύ ικανοποιητικά την δουλειά του να φέρει κόσμο πιο κοντά στο μαρξισμό και μεταφέρει πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες δεκαετιών σε κάθε του σελίδα.

Η παρουσίαση στο οπισθόφυλλο τα καλύπτει όλα. Είναι ένα αρκετά καλό βιβλίο, με πολλές χρήσιμες πληροφορίες σε πολλά πεδία. Κάτι που μου έχει μείνει είναι στο σημείο που αναφέρει πως ο Τσώρτσιλ κατάφερε, μέσω της "εθνικής ενότητας" (δύο λέξεις αταίριαστες μαζί), να χτυπήσει τα εργατικά δικαιώματα (το ψαχνό της υπόθεσης). Απαιτεί μια δέουσα προσπάθεια για να διαβαστεί και να κατανοηθεί, αλλά ανταμείβει τον αναγνώστη με πολλές χρήσιμες πληροφορίες και μια οπτική των πραγμάτων που δεν πιστεύω ότι είναι εύκολο να βρεθεί από άλλους συγγραφείς ή άλλα ρεύματα (δεν έχω διαβάσει τρομερά πολύ για να το γνωρίζω αυτό).

Το πρώτο μέρος του βιβλίου (σε συντομία τα γράμματα του Τρότσκι) έχουν κάποια σημασία,
δίνουν μια πρόγευση για το τι ακολουθεί στη συνέχεια , για τον κοινωνικό χαρακτήρα που έχουν οι δουλειές του νοικοκυριού και η ανατροφή των παιδιών κυρίως, χωρίς να αναλώνεται μόνο σε αυτά.(Η συνέντευξη του Τρότσκι είναι πολύ σημαντικό να διαβαστεί, δίνει μια εικόνα για τις στρεβλώσεις ενάντια στην ΕΣΣΔ, καθώς και το κείμενο από την Προδομένη Επανάσταση, εάν δεν κάνω λάθος). Το μαργαριτάρι του βιβλίου είναι το δεύτερο κείμενο, οι αποφάσεις του 11ου παγκόσμιου συνεδρίου της 4ης Διεθνούς.Σε αυτό ενώνονται όλες οι κουκκίδες που δείχνουν την συνολική εικόνα του γυναικείου ζητήματος. Με βάση την μαρξιστική μέθοδο δίνεται μια ανάλυση για τις απαρχές της γυναικείας καταπίεσης, του θεσμού της πατριαρχικής οικογένειας, και τη σύνδεση του γυναικείου ζητήματος με την καπιταλιστική εκμετάλλευση και το εργατικό πρόβλημα μεταξύ των άλλων, καθώς και τα μεταβατικά αιτήματα γύρω από το επίμαχο θέμα. Τέλος, το τελευταίο κείμενο καλύπτει ορισμένα κενά σημεία και δίνει στο φως κάποια καινούργια στοιχεία (συγγνώμη, αλλά δεν βρήκα κάτι τρομερά αξιοσημείωτο για το συγκεκριμένο κείμενο να αναφέρω). Είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο που υπερκαλύπτει το θέμα
της γυναικείας καταπίεσης. Κανένα ζήτημα δεν είναι πιο στενά συνδεδεμένο με την πάλη των εργατών για μια καλύτερη ζωή, και ταυτοχρόνως διατηρεί την δικιά του αυτονομία σαν το γυναικείο ζήτημα.