Εξαιρετική νουβέλα βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία. Μέσα σε λίγες σελίδες που διαβάζονται και μέσα σε μια μέρα, ο Μαροκινός συγγραφέας δίνει με εκπληκτικές σκηνές ένα πολύ σκληρό πολιτικό δράμα. Τα αστέρια του Σίντι Μουμέν δεν είναι άλλο από τα παιδιά μιας ομάδας μιας παραγκούπολης που αγωνίζονται να επιβιώσουν στις παρυφές της πλούσιας Καζαμπλάνκα. Μεταξύ του καθημερινού αγώνα επιβίωσης σε μια ζούγκλα, της ελπίδας να ξεφύγουν από την πορνεία και τα ναρκωτικά, των ονείρων για ένα καλύτερο αύριο και της σκληρής πραγματικότητας, εισέρχεται ο φανατισμός που παρασύρει τους ήρωες και τα θύματα τους στο τέλος. Ένα τέλος που ανακοινώνεται από την αρχή οπότε ο συγγραφέας το μόνο που κάνει (και πολύ καλά μάλιστα) είναι να μας οδηγεί μέσα από φοβερές σκηνές (όπως αυτή της κηδείας) στην ίδια αίσθηση που έχει ο ίδιος για τα γεγονότα: ότι ο δρόμος της Τζιχάντ μέσω της τρομοκρατίας είναι μάταιος και εξίσου άδικος με τον δρόμο των εχθρών της.

Ωραίο θέμα και ευκολοδιάβαστο μυθιστόρημα. Ωστόσο πιστεύω ότι ο συγγραφέας δεν πετυχαίνει να εκμεταλλευτεί όσο μπορούσε την ιστορία του. Με γλώσσα που δεν έχει κάτι ιδιαίτερο αφηγείται μια σάγκα ανθρώπων που έζησαν όλες τις σημαντικές στιγμές του περασμένου αιώνα. Οι παγκόσμιοι πόλεμοι, ο ψυχρός πόλεμος που ακολούθησε, οι ιδεολογίες περί δικαιωμάτων γυναικών και εργαζομένων, η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος, περνούν μέσα από τις 500 σελίδες του βιβλίου και επηρεάζουν τη ζωή των ηρώων του. Η αφήγηση είναι γραμμική χρονικά και πολλά από τα γεγονότα που εκτυλίσσονται είναι αναμενόμενα από ένα σημείο και μετά. Η συμμετοχή του Τσε στην πλοκή της ιστορίας μένει μάλλον ανεκμετάλλευτη και θα συμφωνήσω με αρκετούς φίλους ότι υπάρχουν σκηνές που μοιάζουν να τις προσπερνά βιαστικά.

Αριστουργηματικό μυθιστόρημα από ένα συγγραφέα που ήθελα να διαβάσω από καιρό και τον άφηνα πίσω. Τώρα διάβασα τον Ωκεανό μετά από μια σειρά αμερικανών συγγραφέων και η αλήθεια είναι ότι στις πρώτες σελίδες αιφνιδιάστηκα από τη διαφορά στο στυλ της γραφής και της αφήγησης. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια πρόζα που μιλάει με τρόπο ποιητικό και ένα στυλ που πολλές φορές ακουμπάει τον μαγικό ρεαλισμό. Πρωταγωνιστής η θάλασσα που άλλοτε ηρεμεί και άλλοτε θυμίζει τη δύναμη και τη σκληράδα που κρύβει μέσα της. Η ιστορία των υπολοίπων 7 πρωταγωνιστών ξετυλίγεται με κεντρικό άξονα την επίπτωση του υγρού στοιχείου στον καθένα. Από την απόλυτη ηρεμία της που θεωρείται μέχρι και θεραπευτική μέχρι την αποκτήνωση που μπορεί να επιφέρει στις ζωές των ανθρώπων, η θάλασσα γίνεται το μέσο με το οποίο ο συγγραφέας μας μιλάει για τις ζωές ανθρώπων που έτυχε να συναντηθούν στο παραθαλάσσιο πανδοχείο. Από ένα σημείο της αφήγησης και μετά γίνεται ορατός και ο συμβολικός ρόλος του πανδοχείου και δεν ήταν λίγες οι φορές που μου ερχόταν στο νου μέρος των στίχων του Hotel Califo
ia, εκείνο το τμήμα του τραγουδιού που λέει "you can check out any time like but you can never leave". Πολύ ενδιαφέρον ακόμα έχει η επιλογή των διαφορετικών αφηγητών στην εξιστόρηση των ζωών των ηρώων που μας δίνει διαφορετικές οπτικές γωνίες. Πάρα πολύ καλό.

Αριστοτεχνικά δοσμένη δυστοπία από τον μετρ των σκληρών σκηνών Κόρμακ Μακάρθυ. Μιλάμε για ένα οδοιπορικό σε μια κατεστραμμένη γη και μια προσπάθεια επιβίωσης χωρίς την απώλεια της ανθρωπιάς. Ένα buddy movie με πρωταγωνιστές τους ανώνυμους πατέρα και γιο που μέσα από ελλείψεις πρώτων ειδών, κινδύνους από τα καιρικά φαινόμενα και άλλους επιβιώσαντες προσπαθούν να διατηρήσουν την ψυχή τους. Ίσως να μοιάζει ότι έχει πολλά κλισέ αλλά εδώ είναι η μεγάλη επιτυχία του συγγραφέα που αποφεύγει την παγίδα. Κοφτοί διάλογοι και γρήγορες σκηνές δίνουν ένα απίστευτο ρυθμό στην αφήγηση χωρίς να χάνεται το βάθος των κεντρικών χαρακτήρων. Πατέρας και γιος καλούνται σε όλη τη διάρκεια να πάρουν αποφάσεις μέσα από πίεση και διλήμματα που κάνουν την κρίση τους και την κάθε απόφαση τους καθοριστικής σημασίας στην επιβίωση ενός κόσμου με ίδιες αξίες. Προβληματική η έκδσοη σε αρκετά σημεία.

Ο Λευκός Θόρυβος είναι ένα υπέροχο μεταμοντέρνο μυθιστόρημα στο οποίο ο Ντελίλλο μιλάει για πάρα πολλά θέματα με ένα εκπληκτικό τρόπο. Στήνει μια υποβόσκουσα δυστοπία μέσα από σουρεαλιστικούς διαλόγους και σκηνές με πολύ χιούμορ που όμως λειτουργούν διεισδυτικά και θίγουν πολλά θέματα. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο φόβος για τον θάνατο αλλά μέσα από τις σκηνές αυτές ξεπροβάλλουν πολλές από τις φοβίες και ανησυχίες της αμερικανικής κοινωνίας. Με ένα κεντρικό χαρακτήρα - αφηγητή που ασκεί το επάγγελμα του καθηγητή Χιτλερικών σπουδών, αισθάνθηκα σύντομα ότι πρόκειται για ένα βιβλίο ευχάριστα διαφορετικό. Είχα διαβάσει σε μια κριτική για το παιχνίδι με τον χρόνο και τον χειρισμό του από τον συγγραφέα. Κατά τη γνώμη μου γίνεται αρκετά ορατό από το 1/3 του βιβλίου και μετά. Μικρές στιγμές επεκτείνονται και μεγαλύτερες συρρικνώνονται με πολλή επιτυχία. Αυτό αρχικά δίνει την αλλόκοτη αίσθηση ότι κάποια κομμάτια δεν έχουν φυσιολογική ροή και συνοχή αλλά σε εμένα τελικά άρεσε.

Στον ελληνικό (και στον γαλλικό νομίζω) τίτλο του, το μυθιστόρημα αναφέρεται στη γνωστή ρήση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και σε προϊδεάζει για το θέμα του. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο συγγραφέας είναι αφρο-αμερικανός θεώρησα ότι θα βρω μπροστά μου ένα βιβλίο που μιλάει για τον ρατσισμό και μόνο. Ωστόσο το υπέροχο αυτό μυθιστόρημα είναι κάτι παραπάνω. Σαφώς μιλάει για τον ρατσισμό κοιτώντας τον και από τις δύο πλευρές και προβλέπει το δυσοίωνο μέλλον του θέματος αυτού. Ωστόσο η ματιά του Λαμάρ πέφτει μέσα από ένα πρίσμα που δημιουργεί η δυστοπία της ιστορίας του. Ο κεντρικός ήρωας Χατς, ένα έξυπνος, μορφωμένος αλλά και φιλόδοξος αφρο-αμερικανός δικηγόρος γίνεται μέλος ενός πολιτικού συστήματος απάνθρωπου και γεμάτου ραδιουργίες που δεν εκφράζει τελικά τη μεγάλη μάζα της φυλής του. Μια τραγική οικογενειακή στιγμή και το παρελθόν του που εμφανίζεται στο πρσκήνιο τον διαλύουν. Η ανηψιά του είναι η δεύτερη ηρωίδα που παίζει κεντρικό ρόλο και όντας απαλλαγμένη από προκαταλήψεις θέλει να ζήσει μια ελεύθερη ζωή. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας που όσο προχωράει γίνεται ολοένα και πιο συναρπαστική. Ένα πολύ δυνατό βιβλίο που πέρα από το σχόλιο για τον ρατσισμό και τις διαφυλετικές σχέσεις, μιλάει για το πολιτικά ορθό και την αναζήτηση της ταυτότητας.

Δυνατό μυθιστόρημα που διεξάγεται στο Νιου Τζέρσει λίγα χρόνια μετά την 11 Σεπτεμβρίου. Μέσα από τις σελίδες του ο συγγραφέας δίνει πολύ λεπτομερείς περιγραφές των χαρακτήρων του. Ο κεντρικός ήρωας που θα μπορούσε να είναι ένας οποιοσδήποτε αραβοαμερικανός οδηγείται από τις περιστάσεις της ζωής του σε αναζήτηση πατρικής φιγούρας. Ο ιμάμης που αναλαμβάνει τον ρόλο αλλά και η μάλλον αφελής και αδιάφορη παρουσία της μητέρας του, διαμορφώνουν ένα χαρακτήρα που προσπαθεί να μείνει μακριά από τις καθημερινές συνήθειες των συνομήλικων του. Λίγο πριν την αποφοίτηση του από το λύκειο μπαίνει στη ζωή του ο μάλλον άθεος Εβραίος σχολικός σύμβουλος. Διαμορφώνεται ένα δίπολο μεταξύ φανατισμού και παραίτησης ή απογοήτευσης που το βλέπουμε πετυχημένα σε μεγάλη διάρκεια του βιβλίου. Παράλληλα εμφανίζονται δευτερεύοντες χαρακτήρες - καρικατούρες που μοιάζουν ότι θέλουν να δείξουν την ποιοτική υποβάθμιση της καθημερινής ζωής. Η δράση αυτών των χαρακτήρων μου φάνηκε ότι έχει σημεία που χρησιμοποιείται πολύ έξυπνα αλλά έχει και σημεία που μάλλον δημιουργούν μια κοινοτοπία. Το τέλος είναι λίγο-πολύ αναμενόμενο σαν αποτέλεσμα αλλά ο Απντάικ το χειρίζεται αρκετά καλά ώστε να κρατά το ενδιαφέρον ψηλά.

Το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα του Φορντ με άφησε με ανάμικτα συναισθήματα. Είναι ένα βιβλίο πολύ καλογραμμένο, με άφθονο χιούμορ και ένα κεντρικό ήρωα που μένει στο μυαλό του αναγνώστη. Πολύ λεπτομερείς περιγραφές τοπίων, συναισθημάτων και κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης των ΗΠΑ τη δεκαετία των 80. Το γεγονός ότι δεν συμβαίνουν και πολλά πράγματα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του Μπάσκομπ απαιτεί από τον αναγνώστη να μπει στον ρυθμό αυτό. Εκεί που μπαίνεις όμως σε αυτό τον ρυθμό, θεωρώ ότι αρχίζουν κάποιες υπερβολές. Ο Μπάσκομπ που διανύει μια υπαρξιακή περίοδο της ζωής του (κατά τα δικά του λεγόμενα) είναι άλλοτε κριτικός απέναντι στα πάντα (ακόμα και στον ίδιο τον εαυτό του) και άλλοτε κυνικός. Τελικά όλες αυτές οι σκέψεις του δημιουργούν μια αίσθηση ότι διαβάζουμε πιο πολλά από όσα χρειάζεται και ότι περιμένουμε απλά να περάσουν οι σελίδες για να φτάσουμε σε ένα τέλος που λίγο-πολύ δεν προσθέτει πολλά. Θα ήθελα να βάλω 3,5 αστέρια αν υπήρχαν γιατί εκτός των άλλων θετικών, η έκδοση είναι πολύ καλή σε μετάφραση και υποσημειώσεις.

Το Empire Falls είναι ένα ωραίο μυθιστόρημα που αφηγείται με ζωντάνια και αρκετό χιούμορ την ιστορία των κατοίκων μιας πόλης στις βορειοανατολικές ΗΠΑ. Με πολλούς και γρήγορους διαλόγους ο συγγραφέας σκιαγραφεί πετυχημένα τους χαρακτήρες του. Αυτό το στοιχείο είναι κάτι που κάνει το βιβλίο ιδιαίτερα ευκολοδιάβαστο. Ταυτόχρονα ο Ρούσσο μας δίνει εικόνα της κοινωνικής μεταβολής που υφίσταται η πόλη όταν αλλάζουν τα οικονομικά δεδομένα και συμφέροντα των "αρχόντων" της. Οι πατρίκιοι παραμένουν πλούσιοι και οι πληβείοι απορροφούν όλους τους κραδασμούς της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο, οι επιπτώσεις στις ζωές όλων είναι σημαντικές καθώς όλοι είναι άνθρωποι τελικά και τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει τη ροή κάποιων γεγονότων. Το μόνο αρνητικό για μένα είναι ότι κάποιες σκηνές δεν προσθέτουν τίποτα και μου φάνηκαν σαν απλή φλυαρία που απλά κουράζει μέχρι να φτάσει ο αναγνώστης στις τελικές αποκαλύψεις.

Το "Τόσοι και τόσοι τρόποι για να γίνει μια αρχή" είναι ένα υπέροχο μυθιστόρημα αναζήτησης της ταυτότητας και μαθητείας. Ο McGregor γράφει με πολλή ευαισθησία την ιστορία αυτή που δεν είναι κάτι ασυνήθιστο αλλά ο χειρισμός της αφήγησης γίνεται με εξαιρετικό τρόπο. Ενώ εύκολα θα μπορούσε να παρασυρθεί σε μελοδραματισμούς που θα έκαναν το αποτέλεσμα μάλλον γλυκανάλατο, καταφέρνει το αντίθετο. Κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη ζωντανό και αυξανόμενο προς το καταπληκτικό τέλος της ιστορίας. Εκτείνεται κυρίως στο διάστημα 1945-2000 και με την αφήγηση να πηγαίνει μπρος - πίσω στον χρόνο ο McGregor κρατάει πολύ έξυπνα κάποια σημεία μισοφωτισμένα για να τα δει ο αναγνώστης μπροστά του λίγο αργότερα. Τόσο ο πρωταγωνιστής David όσο και οι δευτερεύοντες ήρωες του βρίσκουν την αγάπη και την κατανόηση σε άλλους ανθρώπους από αυτούς που την περιμένουν. Το ίδιο συμβαίνει και με την υποκρισία, τη σκληρότητα και την προδοσία που επίσης εκπορεύεται απρόβλεπτα. Σε δεύτερο πλάνο αλλά εξίσου ακριβής η περιγραφή των κοινωνικού περίγυρου, των οικονομικών συνθηκών, των αλλαγών που συνέβησαν και που επηρέασαν την εξέλιξη των ηρώων της ιστορίας. Πολύ καλό.