Η μικρή φόρμα βρίσκεται σε φόρμα σε αυτή τη γοητευτική νουβέλα του Μούτις του οποίου είναι το πρώτο έργο που διαβάζω. Δυο άντρες συναντιούνται σε ένα ρυμουλκό και αποκαλύπτεται η κοινή τους αγάπη : ένα ατμόπλοιο-γυρολόγος των λιμανιών του κόσμου που βρίσκεται στα τελυταία χρόνια της ζωής του. Για τον ένα από τους δύο, το πλοίο αυτό είναι η αφορμή να ζήσει έναν πολύ δυνατό έρωτα με ημερομηνία λήξης. Μέσα από τη λιτή γραφή του και κάποιους συμβολισμούς, ο Μούτις μετατρέπει αυτή την πολύ κλασική ιστορία έρωτα και φιλίας σε ένα όμορφο ψυχογράφημα των ηρώων του με κάποιες φιλοσοφικές προεκτάσεις.

Αριστουργηματικό το πρώτο μέρος της τριλογίας που μόλις τελείωσα. Ο Γκαλεάνο ξεκινά το ταξίδι στη μνήμη από τους μύθους της αμερικανικής ηπείρου. Μέσα από μια αφήγηση στηριγμένη όχι τόσο σε ιστορικά ντοκουμέντα αλλά σε αποσπάσματα έργων που αφηγούνται την εξέλιξη της ιστορίας της ηπείρου από την ανακάλυψή της και μετά, δίνει συγκλονιστικές εικόνες για το τι πέρασαν οι άνθρωποί της. Η απληστία των "πολιτισμένων" Ευρωπαίων που έσπειρε βασανιστήρια, φόνους, βιασμούς, αρρώστιες και πολλά δεινά στους ευτυχισμένους ειδωλολάτρες είναι ένα μάθημα που δεν διδαχτήκαμε ποτέ και που γίνεται ανάγλυφο στη σκέψη μας μέσα από το εκπληκτικό αυτό βιβλίο.

Ενδιαφέρουσα νουβέλα με focus στον εσωτερικό κόσμο ενός απομονωμένου ανθρώπου σε ένα νησί. Δεν γίνεται ξεκάθαρο αν είναι καταδικασμένος, ποιο είναι το έγκλημα, ούτε φαίνεται ποιοι μπορεί να τον καταδιώκουν. Το μυστήριο απλώνεται με απλές λέξεις και μαγικό τρόπο. Η εμφάνιση νέων προσώπων στο ερημονήσι με τα οποία δεν μπορεί να έρθει σε επαφή, επιτείνει την εσωτερικότητα της αφήγησης και τον υπαρξιακό χαρακτήρα της. Από κάποιο σημείο και μετά η αλληγορία που στήνει ο συγγραφέας απομακρύνει κάπως το όλο μυστηριακό κλίμα και προσωπικά με μπέρδεψε.

Το κουαρτέτο είναι από τα βιβλία με την υψηλότερη λογοτεχνικότητα που έχω διαβάσει ποτέ μου (αν υπάρχει τέτοιος όρος). Απίστευτη ομορφιά στον λόγο και τη σκέψη, ένα πραγματικό διαμάντι όσο αφορά αυτό το κομμάτι. Μιλάμε για ένα βιβλίο που έχει πάμπολλες αξιοσημείωτες φράσεις-προτάσεις-παραγράφους. Το πέμπτο αστέρι λείπει γιατί από ένα σημείο και μετά, η σχεδόν πλήρης απουσία πλοκής αρχίζει να κουράζει. Και δεν κουράζει γιατί δεν γίνεται τίποτα (αυτό συμβαίνει σε πολλά κορυφαία έργα). Προσωπικά όμως θεώρησα πως από ένα σημείο και πέρα δεν είχε να δώσει τίποτα παραπάνω από αυτό τον διαρκή γλωσσικό πλούτο με τις απίτευτες παρομοιώσεις και μεταφορές να γεμίζουν σελίδες χωρίς να φωτίζουν ουσιαστικά τους ήρωες παραιτέρω. Πολύ σημαντικό βέβαια το τέχνασμα της αλλαγής οπτικής γωνίας των χαρακτήρων σε κάθε βιβλίο που δίνει ένα καινούργιο ενδιαφέρον και φυσικά...δύναμη στον αναγνώστη να ολοκληρώσει την τετραλογία.

Μεγάλη απογοήτευση από αυτό το μυθιστόρημα του συγγραφέα που με κερδισε και με το παραπάνω με "Το Σβήσιμο". Το παραλήρημα του κεντρικού ήρωα που μπλέκει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία με τις αναφορές στην "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων" δεν με έπεισε καθόλου σαν σύνολο μιας αφήγησης που έχει κάτι να πει ή να δημιουργήσει σκέψη για κάτι. Δυστυχώς απέτυχε η σύνδεση που προσπάθησε ο Έβερετ να πετύχει μεταξύ του αναγνώστη και του αλκοολικού θύτη - θύματος Ισμαήλ με τον κατακερματισμένο λόγο που έχω δει να πετυχαίνει σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. Κρασναχορκάι)

Ακόμα ένα αριστουργηματικό έργο του Γκρην. Αφηγούμενος μια κατά βάση πολιτική ιστορία με κεντρικούς ήρωες που έχουν τα πιο κοινά βρετανόφωνα ονόματα (οι Σμιθ, ο Τζόουνς και ο Μπράουν), ο συγγραφέας εμβαθύνει αφάνταστα στη διαφορετικότητά τους. Οι αιθεροβάμονες αμερικανοί χορτοφάγοι, ο αινιγματικός βρετανός ταγματάρχης Τζόουνς και ο γεμάτος αβεβαιότητες Μπράουν συναντιούνται στις πιο αντίξοες συνθήκες μιας σκληρής δικτατορίας. Μέσα από μια πολυδιάστατη αφήγηση, με κορυφαίους διαλόγους να διεξάγονται εν μέσω μαγευτικών σκηνών, ο συγγραφέας κρατά το ενδιαφέρον αμείωτο ως το τέλος. Μέχρι και οι δευτερεύοντες - τριτεύοντες ήρωες (π.χ. ο λογιστής του πλοίου) παίρνουν τον εντελώς δικό τους χαρακτήρα μέσα στις λίγες γραμμές που εμφανίζονται στο κείμενο από αυτό τον καταπληκτικό και μάλλον αδικημένο συγγραφέα

Πολύ σκληρό παιχνίδι. Δεν θυμάμαι πού ήταν αλλά αφού το τελείωσα συμφώνησα απόλυτα με μια κριτική που έλεγε ότι το βιβλίο αυτό είναι καλύτερα να το διαβάσεις μονορούφι. Ή όσο πιο μονορούφι γίνεται τέλος πάντων. Εγώ το ξεκίνησα διακόπτωντας δύο φορές στις πρώτες 40-45 σελίδες και μου φάνηκε ως και ασυνάρτητο σε κάποιες στιγμές. Το πήρα από την αρχή και αποκαλύφθηκαν καλύτερα οι εικόνες που αποκαλύπτουν και κρύβουν εναλλάξ το μυαλό και η αφήγηση ενός κοριτσιού. Εικόνες ενός πολιτικού θρίλερ σε μια κοινωνία που πρόκειται να καταληφθεί από την βία, τον φόβο και την άγνοια. Εικόνες που χτίζονται με λέξεις που σταδιακά αλλάζουν νόημα για το μυαλό του κοριτσιού και για τις ζωές όλων γύρω της. Ωραίο και διαφορετικό μικρό βιβλίο με μεγάλο περιεχόμενο.

Θεωρώ ότι είναι κατώτερο από τους "Στρατιώτες της Σαλαμίνες" και την "Ταχύτητα του φωτός" που έχει γράψει ο Θέρκας. Παρόλα αυτά δίνω 4 αστέρια γιατί δεν υπάρχουν 3,5 και γιατί καταφέρνει να κρατάει τον αναγνώστη χάρη στην απίστευτη κινηματογραφικότητα με την οποία αφηγείται τη μαθητεία του κεντρικού του ήρωα δίπλα αλλά και πάντα παράλληλα με τα χαμίνια της γειτονιάς του. Με το πόδι στο γκάζι περιγράφει την εφηβική εποχή τους που συμπίπτει με το τέλος της εποχής Φράνκο στην Ισπανία. Σκιαγραφεί λεπτομερέστατα χαρακτήρες που στο δεύτερο μισό του μυθιστορήματος, είκοσι χρόνια μετά γίνονται θύματα της εποχής της εικόνας. Η αμφιβολία για την αγάπη, τη φιλία, την προδοσία, τη δειλία είναι το συναίσθημα που διέπει όχι μόνο τον ήρωα αλλά όλη την τριάδα της παρέας. Έτσι τελικά παρά το γεγονός ότι ο Θέρκας ασχολείται με ένα θέμα σχετικά τετριμμένο όπως η νεανική παραβατικότητα και ο θρύλος που δημιουργεί, καταφέρνει να παρουσιάσει ένα ενδιαφέρον ως το τέλος του βιβλίο.

Άφησα επίτηδες να περάσει καιρός από τη συζήτηση που προκάλεσε η έκδοση του βιβλίου. Προσωπικά το θεωρώ ένα αριστούργημα του αιώνα που τρέχει. Η συχνή αλλαγή της αφήγησης από πρώτο σε τρίτο πρόσωπο πετυχαίνει στο να βλέπουμε τον ήρωα και τα περιστατικά της ζωής του πότε "από μέσα" και πότε σαν εξωτερικοί παρατηρητές. Η συγκλονιστική εξιστόρηση-εξομολόγηση του κεντρικού ήρωα Αντριά ξεκινά από την παιδική ηλικία που διαμόρφωσε έναν αδύναμο και μάλλον δειλό χαρακτήρα. Όντας χαρισματικός στη μάθηση γλωσσών, γίνεται ένας σπουδαίος φιλόσοφος που η μοίρα του επιφυλλάσει τραγικό παιχνίδι: το τέλος της ζωής του έρχεται από την απώλεια του μεγάλου του όπλου, την απώλεια του μυαλού του. Παράλληλα θεωρώ μαγευτική την εμπλοκή χαρακτήρων γύρω από το συλλεκτικό βιολί που καθορίζει τη ζωή όσων έγιναν κάτοχοί του στα εκατοντάδες χρόνια της ζωής του. Η κακία, η απληστία, η προδοσία ορίζουν διαχρονικά το απόλυτο κακό και συνοδεύουν το βιολί ως τα χέρια του Αντριά. Έχουν όμως τελικά απέναντί τους δύο κεντρικούς πυλώνες της ζωής : τον έρωτα και την φιλία που με καθηλωτικό τρόπο εξυμνεί ο συγγραφέας.

Αρκετά ενδιαφέρον μυθιστόρημα που αφηγείται τρεις διαφορετικές ιστορίες και στο μεγαλύτερο μέρος του προκαλεί τον αναγνώστη να βρει τη σύνδεση μεταξύ τους. Οι δύο από τις τρεις ιστορίες που εκτυλίσσονται στον 20ο αιώνα επικεντρώνονται πολύ επιφανειακά στους χαρακτήρες και πρωταγωνιστής είναι η ίδια η ιστορία που εκτυλίσσεται. Αυτό ίσως γίνεται και σκόπιμα γιατί ο συγγραφέας στην ιστορία του 17ου αιώνα παραθέτει πραγματικά σκηνές πολύ έξυπνα στημένες. Όσο προχωρούν οι σελίδες, τα ερωτήματα ποιος λέει την αλήθεια, τι κρύβεται πίσω από την κάθε αφήγηση, ποιος είναι ποιος, γίνονται όλο και πιο ερεθιστικά για να φτάσει ο συγγραφέας στο φινάλε που λίγο-πολύ θυμίζει τέλος κινηματογραφικής ταινίας.