ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ > Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ
Κόκκινη κλωστή κλωσμένη στην ανέμη τυλιμένη δώστην κλώτσον να γυρίσει παραμύθι να 'ρχινήσει... Έτσι άρχιζαν τα παραμύθια οι γιαγιάδες πριν πολλά πολλά χρόνια. Μικροί και μεγάλοι μαζεμένοι γύρω τους ήταν έτοιμοι να ταξιδέψουν σε φανταστικές πολιτείες με παλάτια, βασιλόπουλα και βασιλοπούλες. Η αφήγηση ενός παραμυθιού ήταν μια ιεροτελεστία που μας συνέπαιρνε όλους. Τα χειμωνιάτικα βράδια δίπλα στο τζάκι οι φανταστικές αφηγήσεις των γιαγιάδων μας νανούριζαν γλυκά μαζί με την ζεστασιά της φωτιάς. Τα καλοκαίρια πάλι μαζευόμασταν κάτω από το αγι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΓΙΟ ΧΑΣΙΣΑΚΙ
Το ακόμη μισοτελειωμένο αυτό βιβλίο, καθώς πολλά άλλα βιβλία μου, θα είναι αχαρακτήριστο. Δηλαδή, δεν ξέρω σε ποια κατηγορία να το εντάξω: συλλογή άρθρων; μελητήματα γύρο στο ρεμπέτικο; αυτοβιογραφικές σημειώσεις; προσωπικές αναμνήσεις; λιβελογράφημα; Και εφόσον δεν ξέρω τι είναι, δεν ξέρω (πολύ περισότερο) ποιο μέρος του Λόγου υπηρετώ. Παρά την σαστιμάρα μου, υποχρεούμαι να δόσω μια γραμμή πλεύσεως στον αναγνώστη. Το βιβλίο αυτό περιέχει τις αυστηρώς προσωπικές μου απόψεις πάνω στο πολυσχιδές θέμα "Υπόκοσμος / Ρεμπέτικο / Χασίσι / Φυλακή ...
Διαβάστε περισσότερα...

Μέρες μαγικές με γρανίτες και ταμ - ταμ
Ένα ταξίδι με αυθεντικές μαρτυρίες στα χρόνια του '60. Λίγο πριν, αλλά και πιο μετά. Όμως μέσα από αυτές τις προσωπικές αναμνήσεις -που είναι πέρα για πέρα αληθινές- ξεπετάγεται ολοζώντανη η ιστορία των δύσκολων χρόνων της συναρπαστικής δεκαετίας του '60, αλλά και του '50 και του '70 και '80. Ιστορίες από μια εποχή γεμάτη αγκάθια, σε μια χώρα μαγική. Ιστορίες από την καθημερινή ζωή στις γειτονιές της Αθήνας, από το σχολείο, το ραδιόφωνο, τη μουσική, τους δίσκους, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη διασκέδαση, τα αναψυκτήρια, τη μόδα, τα ταξί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΟΥΦ - ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ, ΓΚΑΖΟΧΩΡΙ
Το βιβλίο αυτό είναι μια περιγραφή της ζωής των κατοίκων δυο λαϊκών συνοικιών της νοτιοδυτικής Αθήνας της συνοικίας Ρουφ - Βοτανικού και της γειτονικής της του Γκαζοχωρίου, στα χρόνια του μεσοπολέμου, μέχρι σήμερα. Αφηγήσεις γηγενών και μη κατοίκων της περιοχής ζωντανεύουν το κείμενο, το οποίο πλαισιώνεται με πολλές φωτογραφίες παλιές και νεότερες. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
Λέγεται συχνά, και μάλιστα από μεγάλο μέρος της ελληνικής διανόησης, πως είμαστε λαός επιρρεπής στο συναίσθημα, με έλλειμμα ορθολογικότητας. Διερωτάται κανείς αν η άποψη αυτή επαληθεύεται από την πραγματικότητα. Η απάντηση σε αυτήν την απορία αποτέλεσε το έναυσμα -όχι όμως τον σκοπό- για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου. Καθώς το συναίσθημα συνδέεται με την ταυτότητα των Ελλήνων, η διερεύνηση της τελευταίας υπό το πρίσμα του συναισθήματος και της ορθολογικότητας συνέστησε το κεντρικό αντικείμενο της έρευνας. Η προσέγγισή του επέβαλε να τεθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
"Τα άτομα δυσκολεύονται να τοποθετήσουν τον εαυτό τους απέναντι στις αντιφατικές αντιλήψεις που συνυπάρχουν στο περιβάλλον τους. Οι εσωτερικές συγκρούσεις διοχετεύονται αναπόφευκτα στη συναλλαγή με τους άλλους και δημιουργούνται εμπλοκές στην επικοινωνία. Οι διαπροσωπικές συγκρούσεις αυξάνουν την εσωτερική σύγχυση και ο φαύλος κύκλος διαιωνίζεται... Η κρίση που συγκλονίζει σήμερα τις ελληνικές οικογένειες -διαπιστωμένη από ειδικούς και μη- είναι η σύγχυση αξιών που συνδέεται άμεσα με τις αντιλήψεις που έχουμε για το ρόλο μας ως αντρών, γυν...
Διαβάστε περισσότερα...

Υπηρέτριες - Η πικρή ιστορία τους στην Ελλάδα (χαρτόδετη έκδοση)
Η ελληνική κοινωνία ήταν πάντα αδιάφορη έως εχθρική απέναντι στις συνθήκες της ζωής των μικρών κοριτσιών που έφταναν από το χωριό και έμπαιναν δούλες στα σπίτια των αστών. Σχεδόν μόνο οι στρατευμένες για την ισότητα γυναίκες τις υπερασπίστηκαν. Με τις έντονες περιγραφές της τραγικής ζωής των κοριτσιών αυτών, της μακροχρόνιας βασανιστικής τους πορείας, διεκδίκησαν διαχρονικά την αλλαγή της εχθρικής αντιμετώπισής τους από την κοινωνία. "Η υπηρέτρια", γράφει η δυναμική φεμινίστρια Καλλιρρόη Παρρέν, "η απροστάτευτος αυτή δυστυχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΝΟΙΚΟΚΥΡΑΙΟΙ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Την ιστορία των καταστηματαρχών της Αθήνας στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, την οποία αφηγείται αυτό το βιβλίο, τη συνθέτουν στοιχεία ετερόκλητα: η πυρκαγιά της παλιάς αγοράς το 1884 και τα Ευαγγελικά το 1901, το κίνημα στο Γουδί το 1909 και η ίδρυση της ΓΣΕΒΕ το 1919, οι ευκαιρίες να ξεκινήσει κανείς τη δική του δουλειά σε μια πόλη που όλο και μεγάλωνε αλλά και η υψηλή θνησιμότητα των μικροεπιχειρήσεων, η καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας και η καταδίωξη της αισχροκέρδειας, ο βερεσές και το ενοικιοστάσιο, οι απεργίες των αρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Πήραμε τις ζωές μας πίσω;
Σε ένα τοπίο διαδοχικών "εγκλεισμών" στον οίκο (lockdown) και με τη μονοφωνία της "ιατρικής αυθεντίας" να μας καλεί διαρκώς να θυσιαστούμε για να "πάρουμε τις ζωές μας πίσω", διενεργήσαμε μια πολυτοπική έρευνα ανθρωπολογικής προσέγγισης. Από την πλευρά της ανθρωπολογίας της υγείας και των κριτικών σπουδών αναπηρίας, διασχίσαμε διεπιστημονικά διαφορετικούς εθνογραφικούς τόπους, συνομιλήσαμε σε μια περίοδο τριών ετών (2020-2023) με διαφορετικά υποκείμενα από το δημόσιο και ιδιωτικό πεδίο της υγείας, της δημόσιας εκπαίδευσης, των δομών αναπηρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΛΙ ΔΙΚΑ ΜΑΣ
Για τους Έλληνες, η εμμονή της Δύσης στην εικόνα του κλασικού πολιτισμού θέτει ένα οδυνηρό δίλημμα: σε ποιο βαθμό πρέπει να προσπαθήσουν να ανταποκριθούν στις αξιώσεις της; Έτσι και αλλιώς, υπάρχουν δύο ανταγωνιστικές θεωρήσεις για την Ελλάδα. Η μία, η «ελληνίζουσα», θεμελιωμένη στο συσσωρευμένο υλικό της ευρωπαϊκής επιστήμης, απευθύνεται σ' εκείνους που υποστήριξαν την ελληνική υπόθεση στο εξωτερικό ή την έθεσαν στην υπηρεσία των συμφερόντων διαφόρων ελίτ. Η άλλη, η «ρωμαίικη», αφορά την αυτογνωσία, την αίσθηση που έχει ένας Έλληνας για τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Πάσχα των Ελλήνων
Πώς να νιώσουμε τη σημασία των ημερών του Πάσχα, χωρίς τον Λαμπριάτικο Ψάλτη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη; «Το επ' εμοί, ενόσω ζω και αναπνέω και σωφρονώ, δεν θα παύσω πάντοτε, Ιδίως δε κατά τας πανεκλάμπρους ταύτας ημέρας, να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου, να περιγράφω μετ' έρωτος την φύσιν και να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά ήθη». Τα έθιμα του Πάσχα αποτελούν μια μεγάλη και σημαντική κατηγορία εθίμων του ελληνικού λαού, όπου οι θρησκευτικές αναμνήσεις συναντούν τις ανοιξιάτικες τελετές. Στο παρόν ανθολόγιο παρουσιάζονται κ...
Διαβάστε περισσότερα...

1995
Σολωμού, Γρηγορίου Λαμπράκη, Πέτρου Ράλλη, Κωνσταντινουπόλεως, Αχιλλέως, Μάρνη, Πατησίων. Το google map λέει 8,6 χιλιόμετρα σε 23'. Από τον Κορυδαλλό ως το Πολυτεχνείο. Όμως εκείνο τον Νοέμβρη του '95 οι αποστάσεις -στον χώρο και τον χρόνο- μετριόντουσαν αλλιώτικα. Από μια κατεστραμμένη φυλακή ως τους 500 αιχμάλωτους. Στις δυο ρωγμές. Α, ναι. Και κάποια χρόνια πριν... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΝΘΕΟΥ
"Υπηρέτησα το αστυνομικό ρεπορτάζ για σαράντα χρόνια και στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία μου έλαχε να ζω μια ζωή με τους συναδέλφους μου δημοσιογράφους, με τους αστυνομικούς, με τους πυροσβέστες, αλλά και με τους κάθε λογής εγκληματίες. Ασκώντας το δημοσιογραφικό λειτούργημα, είχα πάντα ως προτεραιότητα να ενημερώνω σωστά κι αντικειμενικά τους αναγνώστες, τους ακροατές και τους τηλεθεατές μου. Δεν μου άρεσε ποτέ να καταδικάζω ή να αθωώνω τους εγκληματίες και τους κάθε λογής παρανόμους - αυτό δεν είναι δουλειά του δημοσιογράφου. Είναι δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ
Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται αποσπάσματα γραφής νεοελλήνων συγγραφέων και δημιουργών, με σκοπό να οριοθετηθεί μια σύγχρονη και ρεαλιστική αναζήτηση του νοήματος της ελληνικότητας. Να λειτουργήσει η ανθολόγηση πραγματικά σαν "αλφαβητάρι" για το συλλαβισμό απαντήσεων στο ερώτημα: Αν έχει ουσιαστικό θετικό αντίκρισμα στη ζωή του Νεοέλληνα σήμερα η ελληνική του καταγωγή, αντίκρισμα καθαρμένο από επιπόλαιες συναισθηματικές εμμονές και εθνικιστικά ιδεολογήματα. Αν το να ονομαζόμαστε Έλληνες μπορεί να αντιπροσωπεύει, στον προσωπικό μας βίο και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΤΖΑΤΖΑΛΑ
Ανέκαθεν ο πονεμένος άνθρωπος αισθανόταν ανήμπορος μπροστά στην αρρώστια και αναζητούσε την ίασή του σε δυνάμεις εξωτερικές, στη φύση αυτήν που τον κρατούσε στη ζωή με τους καρπούς και τους χυμούς της. Η φύση ήταν η μόνη που διέθετε τις ακατάβλητες μυστικές δυνάμεις για την απαλλαγή του από το κακό που του συνέβη την ασθένεια. Από τα παλιά χρόνια ήταν βαθιά φωλιασμένη η πίστη στην ανθρώπινη ψυχή ότι η αρρώστια ήταν ποινή σταλμένη από το Θεό ως τιμωρία για αμαρτήματα της σάρκας και της ψυχής. (. . .) Αιώνια κυρίαρχη πίστη για τη μαγική δύ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Με την παρούσα μελέτη επιχειρείται η κατανόηση των τρόπων με τους οποίους ανανοηματοδοτήθηκε η αναπηρία ως κοινωνική κατηγορία, την τελευταία πενταετία, την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Δίνεται έμφαση στην επιδοματική πολιτική, την κοινωνική και πολιτική ρητορική καθώς και στους τρόπους που χρησιμοποιήθηκε η γνώση μέσα σε ένα πλαίσιο γραφειοκρατικού εξορθολογισμού και βιοϊατρικοποιημένων διαδικασιών για την απονομιμοποίηση του αναπηρικού status χιλιάδων ανθρώπων και τον επανακαθορισμό των ταυτοτήτων τους. (Από την παρουσίαση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΘΗ, ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ
Ένα ακόμη βιβλίο έρχεται να προστεθεί στην ήδη πλούσια συναγωγή μελετών της ελληνικής Θρησκευτικής Λαογραφίας. Ένα βιβλίο που κινείται στην επιμέρους θεματική του κλάδου αυτού της Λαογραφίας, και που αποτελείται από επιμέρους μελέτες, δημοσιεύσεις, ανακοινώσεις σε συνέδρια και ημερίδες ή ανέκδοτες ακόμη συμβολές, όπως φαίνεται στο σχετικό κατάλογο, στο τέλος του βιβλίου αυτού. Ένα βιβλίο που αποσκοπεί να αποτελέσει βοήθημα για τους ερευνητές του μέλλοντος, όπως δείχνει και η εκτενής βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του, και η οποία α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΥΛΑ ΚΑΙ ΚΥΡΑ
Ένα αποκαλυπτικό βιβλίο που με τεκμηριωμένο όσο και γλαφυρό τρόπο δείχνει το πώς στα τέλη του 19ου αιώνα η Μεγάλη Ιδέα, ως ιδεολόγημα, κουλτούρα και ιδεολογία, δημιούργησε το πλαίσιο στο οποίο οι γυναίκες όρισαν την ταυτότητά τους ως μέλη ενός συγκροτούμενου έθνους-κράτους. Στο πλαίσιο αυτό ορίστηκαν έννοιες όπως: δημόσιο - ιδιωτικό, λογική - συναίσθημα, κράτος - έθνος, πολιτεία - κοινωνία και φυσικά άνδρας - γυναίκα. Με πειστικό όσο και ευρηματικό τρόπο το βιβλίο δείχνει κάτι που η μέχρι τώρα ιστορική έρευνα είχε παραμελήσει: το πώς η σχέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ
"Προσέχετε λοιπόν άπασαι αι παρθένοι να μην αγαπάτε τους χορούς, να μην αγαπάτε τα παιγνίδια, αλλ' ούτε τα τραγούδια, ότι αυτοί οι χοροί και τα παιγνίδια είναι η πομπή του Σατανά [...] Από αυτούς τους χορούς γεννώνται ορέξεις σατανικαί, επιθυμίαι ασελγείς και οφθαλμοπορνεία και άλλα πολλά σατανικά πάθη της αλόγου σαρκός [...] Η καθημερινή προσευχή είναι ένα κάστρο του σώματος, και δεν ημπορεί να έμβη ο κλέπτης. Είναι ένα σιδερένιον υποκάμισον, και δεν ημπορεί να έμβη κανένα βέλος του εχθρού μετά την προσευχήν". (ΑΡΓΥΡΗΣ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ, 1817) ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΙΣΗ, ΘΕΣΜΟΙ, ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Η παρούσα καθολική κρίση είναι πρωτίστως μία κρίση του εαυτού, ο οποίος φαίνεται να παραμένει άκριτα προσδεδεμένος στις παλαιές κυρίαρχες έξεις, σε ένα ανθεκτικό κοινωνικό φαντασιακό που, ως ιστορικό και πολιτισμικό προϊόν, στερείται των οικουμενικών αξιών της νεωτερικότητας. Ο νεανικός εαυτός δεν δείχνει να μετακινείται ριζικά από το παραπάνω πλαίσιο. Η προσκόλληση αυτή όχι μόνον δυσχεραίνει την αναστοχαστική και εποικοδομητική αντίδραση στην κρίση, αλλά ενισχύει την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων και τα παραδοσιακά πρότυπα συμπεριφοράς και π...
Διαβάστε περισσότερα...