ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ - ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ > ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ
Η ιστορία της μάχης του Μαραθώνα αποτελεί ένα έπος του αρχαίου κόσμου. Όταν οι Ίωνες εξεγέρθηκαν κατά των Περσών το 499 π.Χ., η Αθήνα και η Ερέτρια έσπευσαν να τους υποστηρίξουν. Ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος ορκίστηκε εκδίκηση και το 490 π.Χ. έστειλε με 600 πλοία τα στρατεύματά του κατά των Αθηναίων. Το βιβλίο αυτό περιγράφει με λεπτομέρεια πώς οι Έλληνες συγκρούστηκαν με τους Πέρσες στο Μαραθώνα και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στα πλοία τους. Ο αντίκτυπος αυτής της νίκης ήταν τεράστιος: για πρώτη φορά ένας ελληνικός στρατός είχε κατατροπώσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ
Η διάρκειας τριών ημερών μάχη στα Στενά των Θερμοπυλών παραμένει έως και σήμερα θρυλική. Μια ηρωική αναμέτρηση στην οποία ο Λεωνίδας, ο βασιλιάς της Σπάρτης, και 300 επίλεκτοι στρατιώτες πέθαναν γενναία στην προσπάθειά τους να καθυστερήσουν την επέλαση των Περσών. Στη Μεσαία Πύλη οι Έλληνες αποφάσισαν να οργανώσουν την άμυνά τους. Την τρίτη και τελευταία μέρα της μάχης πάλεψαν πρώτα με τα δόρατά τους. Όταν αυτά έσπασαν, χρησιμοποίησαν τα ξίφη τους και όταν και αυτά διαλύθηκαν, όρμησαν με γυμνά χέρια στους Πέρσες μέχρι τελικής πτώσης. Αυτό ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΑΙΜΩΝ ΚΑΙ ΗΡΩΣ
Διερευνώντας την προέλευση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, η Τζ. Ε. Χάρισον εντοπίζει τη γένεσή της στο στάδιο εκείνο όπου ο πρωτόγονος νους συλλαμβάνει τον ετήσιο κύκλο της φύσης, τον ατέρμονα κύκλο ζωής-θανάτου, και τον εκφράζει με τη μορφή και τις λειτουργίες του Ενιαύσιου Δαίμονα. Από αυτή τη σύλληψη θα αναδυθούν στην πορεία οι ήρωες και το ολύμπιο πάνθεον. Στο παρόν βιβλίο εξετάζεται η μετάβαση από το δαίμονα στον ήρωα. Αναλύονται συγκεκριμένα παραδείγματα όπως η απεικόνιση του αθηναίου βασιλιά Κέκροπα με ουρά φιδιού, ή η σύνδεση του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΤΑΙΡΕΣ ΙΕΡΟΔΟΥΛΕΣ ΚΑΙ ΠΟΡΝΕΣ
Πολυσυζητημένη, αποσιωπημένη ή παρεξηγημένη, η ιστορία της σεξουαλικής εργασίας έχει να κάνει με τον έλεγχο, τον στιγματισμό και τα στερεότυπα κάτω από τα οποία θάβεται η ζώσα εμπειρία των ανθρώπων που εμπορεύονται το σεξ. Σε αυτή την προκλητική, συναρπαστική και πνευματώδη πολιτισμική ιστορία η Κέιτ Λίστερ αφηγείται την ιστορία του σεξ ως εμπορεύματος μέσα από τα μάτια των ίδιων των εργατών του σεξ. Αυτή η έγκυρη, παγκόσμια ιστορία της σεξουαλικής εργασίας είναι εμπλουτισμένη με εντυπωσιακούς πίνακες, αρχειακές φωτογραφίες και άλλα ασυνήθ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
O 6ος αιώνας π.Χ. υπήρξε ίσως πιο γόνιμος σε τεχνικές εφευρέσεις και σε καλλιτεχνική δημιουργία και από τον αιώνα του Περικλή. Οι Έλληνες για να κυβερνούν τους ανθρώπους διαμορφώνουν τους νόμους της δημοκρατίας και για να κυριαρχήσουν στους αριθμούς και τα σχήματα επεξεργάζονται τους νόμους των μαθηματικών. Ο Ελληνισμός γνωρίζει τότε την πιο μεγάλη του εξάπλωση από την Κριμαία ως τη Λιβύη, και από την Κύπρο ως το Γιβραλτάρ. Έλληνες έμποροι και τεχνίτες, γεωργοί και ναυτικοί, διαμορφώνουν λιμάνια, αποξηραίνουν έλη, αξιοποιούν απέραντες εκτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ 1200-30 π. Χ.
Το εγχειρίδιο Ελληνική Τέχνη και Αρχαιολογία αποτελεί επισκόπηση της ελληνικής αρχαιολογίας από την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτόρων έως το τέλος των ελληνιστικών βασιλείων (1200-30 π.Χ.) Απευθύνεται σε φοιτητές αρχαιολογίας, αλλά και σε όποιον ενδιαφέρεται για μια περιεκτική και εμπεριστατωμένη παρουσίαση των βασικών υλικών καταλοίπων του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Παρουσιάζονται συστηματικά, και με πλήρη εικονογράφηση, οι κυριότερες κατηγορίες μνημείων της κλασικής αρχαιότητας, ως ένα πρώτο βήμα στη μελέτη, κατανόηση και ερμηνεία το...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΑΙΑ ΣΠΑΡΤΗ 1000 π.Χ. - 396 μ.Χ.
Η Ιστορική Σπάρτη υπήρξε η αρχαιότερη δημοκρατία του Κόσμου. Η Ρήτρα του Λυκούργου είναι το αρχαιότερο «συνταγματικό κείμενο» της Ανθρωπότητας. Το Σπαρτιατικό Πολίτευμα ήταν το περισσότερο ισορροπημένο και ευνομούμενο του Κόσμου. Όταν όλες οι Ελληνικές Πόλεις συνταράσσονταν από εμφύλιες διαμάχες, βίαιες μεταπολιτεύσεις και τυραννίδες, η Σπάρτη απολάμβανε την Ευνομία με την υπέρτατη εξουσία της Εκκλησίας του Δήμου (Έφοροι). Δεν είναι τυχαίο ότι η Σπάρτη υπήρξε ο μεγάλος πολέμιος των Τυράννων τον 6ο αι. π.Χ. [...] (Από την παρουσίαση στο οπι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Σκοπός της έρευνας αυτής δεν είναι να τοποθετηθούμε θετικά ή αρνητικά στο φαινόμενα της ομοφυλοφιλίας αυτό καθαυτό, αλλά να διαπιστώσουμε τις απόψεις των ίδιων των αρχαίων Ελλήνων για το ζήτημα. Ας σημειωθεί εδώ πως εντέχνως διαχέεται η άποψη ότι τάχα οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν πολύ ανεκτικότεροι ημών απέναντι σε αυτή τη "συνήθεια" και ότι η ομοφυλοφιλία ήταν μια πράξη όχι μόνον αποδεκτή, αλλά και σχεδόν επιβεβλημένη για κάθε μορφωμένο Έλληνα εκείνης της εποχής. Οπωσδήποτε η προσπάθεια αυτή ούτε αθώα είναι ούτε τυχαία. Στο πλαίσιο της "Νέας Ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Ανάμεσα στο μυθικό και στο πραγματικό κινείται η παρουσία του Ορφέα στην αρχαία Ελλάδα. Ποιος, όμως, ήταν τελικά ο Ορφέας; Ήταν άνθρωπος, ημίθεος, ή θεός; Επηρέασε και σε πιο βαθμό την αρχαιοελληνική θρησκευτική και φιλοσοφική σκέψη; Ποια ήταν τα ομώνυμα μυστήρια που καθιερώθηκαν, σε τι συνίσταντο και τι σχέση είχαν με τα Διονυσιακά και τα Ελευσίνια; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα έρχεται να διερευνήσει η έγκριτη καθηγήτρια Τζέιν Έλεν Χάρισον, στρέφοντας τη διεισδυτική ματιά της στον πλούτο των αρχαιολογικών ευρημάτων και τους θησαυρούς της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΙ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΤΟΥΣ
Οι "Επτά Σοφοί" της Αρχαίας Ελλάδος γεννήθηκαν και έδρασαν κατά το τέλος του 7ου π.χ. αιώνα και τις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα. Η χρονική αυτή περίοδος ανήκει στους ιστορικούς χρόνους, οι οποίοι διαδέχθηκαν τους μυθικούς και τους ηρωικούς. Η εποχή αυτή διακρίνεται από τα επόμενα σημαντικά πνευματικά γεγονότα: Ο θετικός βίος των διακεκριμένων Ελλήνων διαλύει τους θρύλους, ο έμμετρος λόγος παραχωρεί τη θέση του στον πεζό, το πνεύμα επικρατεί της ύλης και η σωματική ρώμη υποχωρεί μπροστά στην παιδεία. Στην επαναστατική αυτή περίοδο τεράστιο και...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΗΛΙΟΣ
Η Μυστική Παράδοση του Αφανούς Ήλιου που διατηρήθηκε για χίλια χρόνια στα Μυστήρια και στην αστρολογία, επιβίωσε και κατά τον Μεσαίωνα, συνδέοντας τον ηλιοκεντρισμό των Ερμητικών Κειμένων που διάβασε ο Κοπέρνικος κι ο Γαλιλαίος, με τον Ουράνιο Δράκοντα του Μιθραϊσμού, τον Νοητό Ήλιο του Νεοπλατωνισμού, το Κεντρικό Πυρ των Πυθαγορείων και τον Ομηρικό Τάρταρο. Τώρα πια είναι φανερό γιατί τα ελληνικά κλασσικά αγάλματα "δεν γελούσαν ποτέ", εμπνευσμένα από τα μηνύματα της αρχαίας τραγωδίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΟΦΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Με το βιβλίο της Βιογραφίες σοφών της Αρχαίας Ελλάδας μας ταξιδεύει στη ζωή και στο έργο πενήντα δύο σοφών της ελληνικής αρχαιότητας, για να γνωρίσουμε τον πλούτο της κληρονομιάς μας και να πορευτούμε τον δικό μας ανηφορικό δρόμο. Στο βιβλίο προτάσσεται η ζωή και το έργο των τριών κορυφαίων φιλοσόφων της αρχαιότητας: του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. (Απόσπασμα από τον πρόλογο του Βασίλη Χαραλαμπόπουλου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΟΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η αρχαιοπολιτική -έννοια που πατά στη βιοπολιτική όπως την περιέγραψε και μας την κληροδότησε ο Φουκό- ορίζεται ως ο δημόσιος λόγος περί του παρελθόντος- ένας λόγος που εργαλειοποιεί το διάχυτο στην κοινωνία ενδιαφέρον για τις υλικότητες του χτες, ώστε να επιβάλει νεότευκτες πολιτικές τεχνολογίες στο σήμερα. Σε νεωτερικές κοινωνίες όπως η Ελλάδα, οι οποίες διακρίνονται από ένα επίμονο αρχαιολατρικό ήθος, η αρχαιοπολιτική εμφανίζεται υποδυόμενη μια ευγενών προθέσεων αρχαιοφιλία, ως επίκληση ενός υψηλότερου τρόπου ζωής και σκέψης που, αν και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΦΙΣΤΕΣ
«Οι σοφιστές αποτέλεσαν τον ακρογωνιαίο λίθο για την ανάπτυξη της δημοκρατίας και την κατοχύρωση των ανθρωπιστικών αξιών. Υπήρξαν οι ιδρυτές τής επ' αμοιβή διδασκαλίας και χάραξαν την πορεία της "διαλεκτικής αμφισβήτησης" των πάντων. Όσο κι αν πολεμήθηκαν από την αριστοκρατία και τους φιλοσόφους, η ιστορία καταξίωσε στη θέση των πνευματικών διδασκάλων της Ελλάδας και ολόκληρης της οικουμένης». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
«Ο ανθρωπομορφισμός του Ομήρου αποκάλυψε τον ουδέτερο χαρακτήρα της ηθικής των ολύμπιων θεών, που προσωποποιούσαν φυσικά στοιχεία, και η ανακάλυψη των άρρητων αριθμών από τους Πυθαγόρειους επιβεβαίωσε την παρουσία του παραλόγου και του χάους εντός του λόγου και του κόσμου. Η Πλατωνική Ακαδημία, με την τοποθέτηση στο θρόνο των θεών του ορθού λόγου και τη θεώρηση των αριθμών ως ευθύγραμμων τμημάτων (γεωμετρία) "έσωσε" την ηθική των θεών και τα μαθηματικά. Η αστρονομία με το γεωκεντρικό μοντέλο προσπαθεί να ικανοποιήσει το πλατωνικό αίτημα γι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Ο G. E. R. Lloyd είναι ένας από τους κορυφαίους μελετητές της αρχαίας ελληνικής επιστήμης και των σχέσεών της με τη φιλοσοφία. Οι κλασικές πλέον εργασίες του, που περιλαμβάνει αυτός ο τόμος, εκτείνονται στις περισσότερες περιοχές και περιόδους της ελληνικής επιστημονικής σκέψης, από την αστρονομία και την κοσμολογία ως τη βιολογία και την ιατρική και από τους Προσωκρατικούς ως τον Πτολεμαίο. Ορισμένες μελέτες εστιάζουν σε κρίσιμα μεθοδολογικά προβλήματα, άλλες στο κοινωνικό υπόβαθρο της επιστήμης, τα κίνητρα των αρχαίων επιστημόνων, τους σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ: ΠΕΡΙ ΠΟΛΕΜΟΥ
Μια προσιτή και σύγχρονη προσέγγιση των πιο εμβληματικών ομιλιών από την Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη, η οποία οδηγεί τον αναγνώστη στην ουσία της εκτεταμένης γνώσης του συγγραφέα σχετικά με θέματα διπλωματίας, εξωτερικής πολιτικής και πολέμου. Γιατί τα έθνη οδηγούνται σε πόλεμο; Για ποιες αξίες είναι πρόθυμοι να πεθάνουν οι πολίτες; Τι δικαιολογεί την εισβολή σε μια ξένη χώρα; Και η τεκμηρίωσή της την κάνει σωστή; Για σχεδόν 2.500 χρόνια, φοιτητές, στοχαστές και πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες διαβάζουν τις εύγλωττε...
Διαβάστε περισσότερα...

«ΠΟΘΕΝ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ;»
Πότε ξεκινά ο ελληνικός πολιτισμός; Πώς μπορούμε να ορίσουμε μεθοδολογικά την αφετηρία του και να την εντοπίσουμε στον χρόνο; Σε ποιους χρόνους και σε ποιες διαδικασίες μπορεί να αναχθεί η προέλευση του ελληνισμού των ιστορικών χρόνων; Το κυριότερο: πού μπορούμε να βρούμε, ως μέσοι Έλληνες αναγνώστες, υπεύθυνες απαντήσεις σε ερωτήματα τόσο σημαντικά και ευαίσθητα, μακριά από επικίνδυνες υπεραπλουστεύσεις και ακραίες ιδεοληψίες, από μυθομανείς "ερευνητές" χονδροειδούς ερασιτεχνισμού ή ενίοτε και αμφίβολης ψυχοπνευματικής ισορροπίας; Το βιβλ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΥΨΗΛΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΠΑΡΤΗΣ (750-192 π.Χ.)
Η συνηθισμένη εικόνα που έχει κανείς για τη Σπάρτη είναι αυτή της πόλης-στρατοπέδου, όπου σε μια ατμόσφαιρα λιτότητας και ισότητας οι -όχι ιδιαίτερα έξυπνοι- Σπαρτιάτες εξασκούνταν καθημερινά στην τέχνη του πολέμου. Η πραγματικότητα ήταν πιο περίπλοκη. Η στρατιωτική προπαρασκευή αναμφίβολα αποτελούσε τον κεντρικό στόχο του σπαρτιατικού κράτους, αλλά την ίδια στιγμή οι οικονομικές διαφορές δεν απουσίαζαν από τη Σπάρτη, η λιτότητα δεν ήταν τόσο αυστηρή και διατηρήθηκε για σχετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα, ενώ η θέση των γυναικών στη σπα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Γιατί το προσωπείο της Γοργώς απολιθώνει όποιον το αντικρίζει; Και γιατί η φοβερή και γκροτέσκα αυτή μορφή φέρει στο βλέμμα της το θάνατο; Στην αρχαία Ελλάδα ορισμένες θεϊκές δυνάμεις -η Γοργώ αλλά και η Άρτεμις και ο Διόνυσος- εκφράζουν τη γενικότερη αγωνία που προκαλούν οι παράξενες και ανησυχητικές εμπειρίες της μετάβασης από τον πολιτισμό στην αγριότητα, από την παιδική ηλικία στην ωριμότητα, από τη ζωή στο θάνατο. Μέσα απ’ αυτή την αγωνία και το φόβο ένας ολόκληρος πολιτισμός θέτει το ζήτημα της ετερότητας και των ποικίλων μεταμορφώσε...
Διαβάστε περισσότερα...