ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ
"Κύριο μέλημα της αντι-κουλτούρας είναι να εξαγγείλει έναν νέο ουρανό και μια νέα γη τόσο απέραντα, τόσο θαυμαστά ώστε οι άμετρες αξιώσεις της τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης να εξαναγκαστούν σε οπισθοχώρηση, περιοριζόμενες σε μια δευτερεύουσα και περιθωριακή θέση στη ζωή των ανθρώπων": με αυτά τα λόγια ο Theodore Roszak εξαγγέλλει το πρόγραμμα που στη δεκαετία του '60 επρόκειτο να γεννήσει την ελπιδοφόρα αντιπαράθεση ανάμεσα σε έναν πολιτισμό της νεανικής αμφισβήτησης και στο κύριο ρεύμα των κοινοβίων μας που διορατικά ονομάζει "τεχνολογικό ολ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΕΥΣΗ ΑΠΟ ΜΕΛΙ
Μισόν αιώνα μετά το δάσκαλό της, τον Κλωντ Λεβί-Στρως, η Κατρίν Κλεμάν παίρνει το δρόμο. Διασχίζοντας τη Βραζιλία και την Ινδία, τη Ρωσία του 17ου αιώνα και τη χώρα των μύθων μας, μας διηγείται την ιερή αυτοκτονία των γυναικών της Ινδίας που μένουν χήρες, τις σχολές της σάμπας, τον αγώνα για την επιβίωση στο Νορντέστε, την πυρά στην Κοβαντσίνα... Και θέτει το ερώτημα: υπάρχει ένας ηθικός νόμος πραγματικά παγκόσμιος; Αναλύοντας, συγκρίνοντας, αντιπαραβάλλοντας, η Κατρίν Κλεμάν δείχνει την παράδοξη επιμονή των λαϊκών πολιτισμών, ακόμα και α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Όπως επεσήμανε ο Χέγκελ, οι κοινωνίες εκσυγχρονίζονται όταν οι ειδήσεις αντικαθιστούν τη θρησκεία ως βασική πηγή καθοδήγησης και ακρογωνιαίος λίθος κύρους. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, οι ειδήσεις κατέχουν πλέον μία θέση ισχύος τουλάχιστον αντίστοιχη με εκείνη που παλαιότερα απολάμβαναν τα δόγματα. Στο εντυπωσιακό νέο του βιβλίο ο Αλαίν Ντε Μποττόν παίρνει είκοσι πέντε αρχετυπικές ειδήσεις - από τη συντριβή ενός αεροσκάφους μέχρι μια δολοφονία, από τη συνέντευξη με έναν διάσημο ως ένα πολιτικό σκάνδαλο - και τις υποβάλλει σε μια ασυνήθιστ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΨΑΡΟΥ
Το εικοσιτετράωρο της καθημερινότητάς μας; Μια κόλαση περισπασμού. Περνάμε ώρες ολόκληρες μπροστά σε οθόνες, με συνεχείς ειδοποιήσεις, ατέλειωτα μηνύματα, αιτήματα, πληροφορίες, ανεξακρίβωτες ειδήσεις, φωτογραφίες, βίντεο. Οι συσκευές που κρατάμε μάς καλούν, μας καταδιώκουν, μας κατέχουν. Έχουμε άραγε μετατραπεί σε χρυσόψαρα, στερούμενοι κάθε δυνατότητα να ζήσουμε διαφορετικά, ανίκανοι να σκεφτούμε ή να ελπίσουμε, δεσμώτες της απόλυτης διαφάνειας, βυθισμένοι στον ωκεανό του Ίντερνετ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, υποκείμενοι στον έλεγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΡΕΝΣ
Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Ντιντιέ Εριμπόν επιστρέφει στη Ρενς, τη γενέτειρά του στη βόρεια Γαλλία, ύστερα από 30 χρόνια. Το ταξίδι αυτό τον φέρνει αντιμέτωπο με ένα παρελθόν με το οποίο είχε κόψει κάθε δεσμό, σηματοδοτώντας για τον συγγραφέα μια τολμηρή κατάδυση στην οικογενειακή ιστορία του και τις κοινωνικές καταβολές του. Ο Εριμπόν ανασύρει στη μνήμη του τον κόσμο της εργατικής τάξης -τον κόσμο των παιδικών του χρόνων- και ανασυστήνει την πορεία της κοινωνικής του ανέλιξης. Μέσα από αυτή την προσωπική αφήγηση, αναπτύσσει τις σκέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΞΑΡΤΗΣΗ, ΜΙΑ ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ - ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ, ΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
... οι εξαρτημένοι είναι θύματα των χαρισμάτων τους. Διαθέτοντας υπέρμετρη ευαισθησία, φαντασία και οξυδέρκεια, υφίστανται την επώδυνη επίδραση ερεθισμάτων που για το μέσο πολίτη μπορεί να περνούν απαρατήρητα. Αδυνατώντας να τα διαχειριστούν προσφεύγουν σε πλασματικές λύσεις!... Το εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα της εξάρτησης και της απεξάρτησης είναι το αντικείμενο του βιβλίου αυτού. Ο συγγραφέας, έχοντας ο ίδιος πολύχρονη εμπειρία, προσφέροντας τις υπηρεσίες του για την πρόληψη, την απεξάρτηση και την κοινωνική επαναδραστηριοποίηση των εξαρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ
«Η γοητεία του καπιταλισμού εντοπίζεται από τον ιδιοφυή αναρχικό σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ, από ταινία του οποίου δανειστήκαμε τον τίτλο του βιβλίου, στην ''αμαρτία'' ή, αν προτιμάτε, στην ανηθικότητα. Όμως, η ανηθικότητα του καπιταλισμού πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο διακριτική προκειμένου να είναι γοητευτική. Όπως δεν απατά κανείς τη γυναίκα του φανερά, έτσι δεν πρέπει να απατά και τον συνέταιρό του φανερά. Ο καπιταλισμός δεν χρειάζεται απατεώνες, αλλά πονηρούς και ευέλικτους απατεωνίσκους, προκειμένου το παιχνίδι να γίνεται όσο το δυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΟΥ
Αν και η ανάλυση της γλώσσας απασχολεί τους ανθρώπινους πολιτισμούς διαχρονικά, η γλώσσα στην καθημερινή χρήση της δεν αποτελεί πεδίο έρευνας μέχρι τον 20ό αιώνα. Η επικοινωνιακή διάσταση της γλώσσας, κυρίως σε ό,τι αφορά τη διεκπεραίωση της καθημερινότητας, αποτελεί ένα νεότερο πεδίο ανάπτυξης της γλωσσολογίας. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι η συνηθέστερη απάντηση στην ερώτηση "Τι είναι γλώσσα", είναι ότι πρόκειται για "μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων". Στο πλαίσιο αυτό, ο παρών τόμος συντίθεται για να αποδώσει κατά το δυνατόν την πολυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΟΥ
Οι μετανεωτερικές κοινωνίες είναι σε μεγάλο βαθμό κειμενικά διαμεσολαβημένες, γεγονός που αυξάνει το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τον λόγο. Έτσι, μέσα από την προσφορά πολλαπλών και αντιτιθέμενων κατασκευών της κοινωνικής πραγματικότητας το τι και το πώς λέγεται ότι συμβαίνει κάτι αποκτά τεράστια σημασία. Ως μέρος του ευρύτερου πεδίου της ανάλυσης λόγου η Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ) έδωσε εξαρχής το δικό της στίγμα, εστιαζόμενη στις έννοιες της ιδεολογίας, της εξουσίας και της κριτικής. Η ΚΑΛ έχει σημαντική απήχηση στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΧΟΙΡΟΣΦΑΓΙΑ ΣΤΗ ΜΥΚΟΝΟ
Τα χοιροσφάγια είναι η διαδικασία που αφορά στην κατ' έτος επαναλαμβανόμενη, σαν έθιμο πλέον, τακτοποίηση των προϊόντων του χοίρου. Η ομαδική εργασία, η γαστρονομική απόλαυση, το γλέντι και το τραγούδι, εξαγνίζουν το έθιμο, παρά το ότι το κυρίαρχο - αν και στιγμιαίο - γεγονός είναι η σφαγή του ζώου. Η γιορτή εξάλλου είναι συστατικό στοιχείο του χοιροσφαγιού. Είναι η διονυσιακή του φλέβα. Μέσα της ρέει πολιτισμικό υλικό κατευθείαν από την αρχαιότητα. Στις μέρες μας παραμένει ακόμα ζωντανή αυτή η παράδοση. Με ρίζες που χάνονται στα βάθη των...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ
Γιατί ο τόπος αυτός δεν δημιουργεί, γιατί δεν αφήνεται να δημιουργήσει; Γιατί η κρίση αυτή αγγίζει τα όρια της υπαρξιακής παραίτησης; Ποιος ήταν ο ανθρωπολογικός τύπος Νεοέλληνα που κυριάρχησε στη μεταπολίτευση; Ποιος ήταν ο νέος ρόλος της οικογένειας, της μητέρας, και πώς προκλήθηκε το έλλειμμα αυτονομίας; Πώς μεγιστοποιήθηκε η εθνική μας μειονεξία και πώς παγιδευτήκαμε σε μια αδιόρατη συλλογική ανεπάρκεια; Ποιο είναι το πραγματικό συλλογικό τραύμα μας; Γιατί εισάγουμε στο συλλογικό μας σώμα το τραύμα και τη θεραπεία των άλλων; Υπάρχουν κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΟ ΓΚΟΛ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΠΑΣΑ
Ταξιδεύοντας από το αριστοκρατικό dribbling game του 19ου αιώνα στο passing game που υιοθέτησε η λαϊκή εργατική παράδοση, κι από το θεαματικό, επιθετικό παιχνίδι των ευρωπαϊκών ποδοσφαιρικών σχολών -που συνιστούσε προϊόν συλλογικής δημιουργίας- μέχρι το «ρεαλιστικό», φιλελεύθερο ποδόσφαιρο των ημερών μας, που αποθεώνει τα ατομικά κατορθώματα των ακριβοπληρωμένων βεντετών, ο Μισεά διερευνά τις πολιτικές και φιλοσοφικές διαστάσεις του λαοφιλούς αθλήματος. Μια πρωτότυπη και οξυδερκής ανάλυση γύρω από τη γενεαλογία του ποδοσφαίρου, αλλά και φό...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΙΑΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Όταν η πανδημία COVID-19 έφτασε στην Ευρώπη, διαφάνηκε από νωρίς ότι οι επιπτώσεις της θα διατρέξουν οριζόντια και κάθετα το σύνολο της κοινωνικής ζωής. Διαφάνηκε ακόμα πως τα ΜΜΕ θα αποτελέσουν τον κατ' εξοχήν μηχανισμό ενημέρωσης του κοινού για την πορεία της πανδημίας και την αντιμετώπισή της και έτσι έναν κομβικό μηχανισμό που θα επηρεάσει την εξέλιξη της ίδιας της πανδημίας. Το βιβλίο εξετάζει ακριβώς αυτό, πώς δηλαδή τα ΜΜΕ συνέβαλαν στη διαμόρφωση της πανδημίας όχι μόνο ως κοινωνικού αλλά και ως επιδημιολογικού φαινομένου, δια της ε...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΥΡΥΔΙΚΗ
Η κλινική περίπτωση που παρουσιάζουμε είναι αντιπροσωπευτική και συνάμα εξαιρετική. Πρόκειται για το ιστορικό μιας τοξικομανούς, της Ευρυδίκης, που περιπλανήθηκε στον κόσμο των ναρκωτικών επί δέκα και πλέον χρόνια, βίωσε την οδύνη σε όλες τις εκφάνσεις της και κατάφερε, μέσα από τη θεραπεία της, να βγει σώα και να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή, "καθαρή" και δημιουργική. Η ιδιαιτερότητα τής περίπτωσης έγκειται, πέραν των άλλων, στο γεγονός ότι η ζωή της παρουσιάζεται μέσα από δικά της κείμενα. Μια δυσκολία στην ομιλία της του τύπου της βραδυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΥΛΟ, ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ, ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ
Τα κεφάλαια του συλλογικού τόμου βασίζονται σε πρωτότυπες εμπειρικές έρευνες που διερευνούν τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο φύλο, τη μετανάστευση και τις διαπολιτισμικές σχέσεις σε έξι θεματικά πεδία: τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, την ανάπτυξη της γειτονιάς και τα κινήματα της πόλης, τη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας μέσω του κινηματογράφου, τη βία κατά των γυναικών και την παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων, τις θρησκευτικές πρακτικές καθώς επίσης τους μεικτούς γάμους και τις δια-εθνικές οικογένειες. (Από την παρουσίαση στο οπισθό...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ 'Η ΟΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΥΜΝΙΑΣ
Πως προετοιμάζουμε μια ομιλία, πως την αποδίδουμε, πως ξεπερνάμε το τρακ και πως ελέγχουμε τα συναισθήματα και τη φωνή μας. Πως αναπτύσσουμε τα επιχειρήματά μας και πως εξασκούμε τη μνήμη μας. Τι εκφράζουν οι κινήσεις μας και ποια είναι η σημασία του βλέμματος σε μια ομιλία. Τι πρέπει να ξέρουμε για να μπορούμε να διδάξουμε ένα μάθημα, να πουλήσουμε ένα προϊόν, να επηρεάσουμε γενικά ένα οποιοδήποτε ακροατήριο. Οι "Αγαπημένοι της Πολύμνιας", της μούσας που προστάτευε το προφορικό λόγο, είναι όλοι όσοι μπορούν ν' απαντήσουν σωστά στα παραπάν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΜΑΣ
Ο άνωθεν κατευθυνόμενος ρατσισμός βέβαια είχε περιορισθεί, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω μιας συνταγματικής αποφόρτισης και συνάμα είχε υποστεί μια ορισμένη μεταλλαγή. Σ' αυτό έπαιξε ρόλο η γενικευμένη αντίθεση προς τις ναζιστικές θηριωδίες, η απόπειρα απώθησης του «Ολοκαυτώματος» και η ευρεία θέσπιση μέτρων για την κατοχύρωση των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Γι' αυτό γίνεται λόγος για «νεορατσισμό», μια και έθεσε σε δεύτερη μοίρα τη «φυλή» για να προτάξει τις πολιτιστικές διαφορές εθνικών ή εθνοτικών ομάδων που από ιστορικό δημιούργημα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΔΥΝΗ ΤΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ
Πόσο απέχει η ζωή και οι πρακτικές των ανέργων, αλλά και οι πραγματικές αρχές παραγωγής τους από την εικόνα που διαμορφώνουν γι' αυτούς, τόσο εκείνοι που καθορίζουν την εθνική πολιτική για την αντιμετώπιση της ανεργίας ή που αναλαμβάνουν την υλοποίηση αυτών των Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την Απασχόληση, όσο και εκείνοι που αναλύουν, ασκώντας κυρίως κριτική για την «ορθολογικότητα» των πολιτικών αυτών; Η απάντηση που επιχειρεί να δώσει η παρούσα εργασία είναι κρίσιμη, καθώς την τελευταία δεκαπενταετία οι πολιτικές απασχολήσεις αλλάζουν όλο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Αυτή η πρωτότυπη μελέτη πραγματεύεται τις κοινωνικές επιπτώσεις στο μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα από την Παγκόσμια οικονομική και εργασιακή αναδιάρθρωση. Το πρόβλημα του κοινωνικού αποκλεισμού των μεταναστών εστιάζεται κυρίως ως μια διαδικασία που έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην οικονομική και πολιτική ισχύ των ανθρώπων αλλά και στην προσωπική και κοινωνική τους ταυτότητα. Οι δύο πλευρές του κοινωνικού αποκλεισμού που παρουσιάζονται εδώ αφορούν τόσο τους χώρους εργασίας όσο και τους χώρους διαμονής των μεταναστών στην Αθήνα. ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΕΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ
Ανεξάρτητα από το αν το αισθανόμαστε ή όχι αυτή τη στιγμή, τελικά θα ζήσουμε σε έναν μεταπανδημικό κόσμο. Αλλά θα ακολουθήσουν και άλλες πανδημίες. Ο Zakaria, ο οποίος αποτελεί προσωποποίηση της στοχαστικής, ψύχραιμης κρίσης, σκιαγραφεί τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το Covid-19, παραθέτοντας ιστορίες επιτυχίας και συνιστώντας βελτιώσεις για ένα πιθανό μέλλον όπου θα είμαστε σε θέση να αντιμετωπίζουμε με επάρκεια παρόμοιες απειλές. Εν μέρει, γράφει, αυτό απαιτεί μια προσέγγιση όπου ο λαός ακούει τους ειδικούς - και οι ειδικοί ακούν τον λα...
Διαβάστε περισσότερα...