ΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ > ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
Πώς ένα βιολογικό είδος στα πρόθυρα της εξαφάνισης, που χρησιμοποιούσε πέτρινα τσεκούρια για να εξασφαλίσει μια πενιχρή επιβίωση, κατάφερε να καταστεί η κυρίαρχη δύναμη πάνω στη Γη; Πώς κατάφερε να χτίσει μια γνώση της φύσης που να εκτείνεται από τα μικροσκοπικά άτομα μέχρι τις τεράστιες δομές του σύμπαντος; Ο Λέοναρντ Μλοντίνοφ συλλαμβάνει και αφηγείται με μοναδικό τρόπο την ιστορία της προόδου του ανθρώπου από την εποχή που ζούσε στις αφρικανικές σαβάνες μέχρι τη σημερινή κατάκτηση της κβαντικής φυσικής. Καθ' οδόν εξερευνά τις ενδιαφέρου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΥΝ ΚΑΤΑ ΠΟΠΠΕΡ
Το 1965 ο Τόμας Κουν και ο Καρλ Πόππερ συναντήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου σε μια από τις πιο βαρυσήμαντες (όπως έμελλε να φανεί) φιλοσοφικές διαμάχες του 20ού αιώνα. Το διακύβευμα ήταν ούτε λίγο ούτε πολύ η ψυχή της επιστήμης και κανένας κλάδος δεν έμεινε άθικτος από τις συνέπειες της αναμέτρησης. Σήμερα, το κορυφαίο βιβλίο του Κουν, Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων, παραμένει ένα από τα πιο πολυσυζητημένα και ευπώλητα ακαδημαϊκά έργα των προηγούμενων δεκαετιών. Αντίθετα, το σπερματικό έργο του Πόππερ, Η λογική της επιστημονικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΟΠΕΡΑΣ
Τούτο το βιβλίο χτίζεται πάνω σε μια αλληγορία. Στο Φάντασμα της Όπερας -το πασίγνωστο μιούζικαλ- ένας ιδιοφυής συνθέτης με παραμορφωμένο πρόσωπο διευθύνει τις παραστάσεις από τα σκοτεινά υπόγεια της Όπερας του Παρισιού. Οι θεατές απολαμβάνουν τις δημιουργίες του, το πρόσωπό του όμως αρνούνται να το αντικρίσουν. Η επιστήμη, ως άλλο φάντασμα της όπερας, είναι μια δημιουργική δύναμη που επίσης κυβερνά τον κόσμο από το "υπόγειο". Εμφανίζεται όμως σε δύο διαφορετικές εκδοχές: το φάντασμα στη φύση και το φάντασμα στον πολιτισμό μας. Το φάντασμα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Ελάχιστοι μπορούν να φανταστούν έναν κόσμο χωρίς τηλέφωνα και τηλεοράσεις. Οι υπολογιστές και το διαδίκτυο έχουν γίνει απαραίτητα στοιχεία της καθημερινής μας ζωής. Χωρίς την επιστημονική θεωρία, όμως, οι κατακτήσεις αυτές θα ήταν αδύνατες. Σε αυτή την εξαιρετικά διαυγή και συναρπαστική εισαγωγή στη φιλοσοφία της επιστήμης, ο James Ladyman διερευνά τα φιλοσοφικά ερωτήματα που ανακύπτουν όταν επιχειρούμε να μελετήσουμε τη φύση της επιστημονικής μεθόδου και της γνώσης που η μέθοδος αυτή παράγει. Ο Ladyman εξετάζει αν τα θεμελιώδη φιλοσοφικά ...
Διαβάστε περισσότερα...

Βήματα στην επιστήμη και τη ζωή (δεύτερος τόμος)
Στο βιβλίο αυτό περιέχονται τα κείμενα δεκαέξι επιστημονικών ανακοινώσεών μου στην Ακαδημία Αθηνών και αλλού μεταξύ των ετών 2009 και 2023. Κύριο θέμα τους είναι η ενέργεια, οι αξίες, τα προβλήματα και η επίδραση της επιστημονικής τεχνολογίας στον άνθρωπο και στην κοινωνία γενικότερα. Το κείμενο κάθε μελέτης παρατίθεται όπως ακριβώς αυτή εκφωνήθηκε, εκτός από μερικές μικρές αλλαγές και προσθήκες. Πιστεύω ότι, μέσα από έναν ανοικτ? διάλογο πάνω στα θέματα που πραγματεύονται οι μελέτες αυτές, η επιστήμη και η κοινωνία θα ξεπεράσουν τις τυχόν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΛΕΒΙΑΘΑΝ ΚΑΙ Η ΑΝΤΛΙΑ ΚΕΝΟΥ
Το Ο Λεβιάθαν και η Αντλία Κενού εξετάζει τις διαμάχες σχετικά με την αξία και την ορθότητα των πειραματικών μεθόδων ανάμεσα σε δύο μεγάλους διανοητές του δέκατου έβδομου αιώνα: του Τόμας Χομπς, συγγραφέα της πολιτικής πραγματείας Λεβιάθαν και σφοδρού επικριτή του συστηματικού πειραματισμού στη φυσική φιλοσοφία, και του Ρόμπερτ Μπόιλ, μηχανιστικού φιλοσόφου και κατόχου της νεοεφευρεθείσας αντλίας κενού. Τα ζητήματα που διακυβεύονταν στις μεταξύ τους διαμάχες εκτείνονταν από τη φυσική ακεραιότητα της αντλίας κενού μέχρι τη διανοητική ακεραι...
Διαβάστε περισσότερα...

Τεχνολογία (χαρτόδετη έκδοση)
Στον νεωτερικό βίο, η τεχνολογία είναι πανταχού παρούσα. Ωστόσο, ως έννοια, η τεχνολογία είναι χαώδης. Στον καθημερινό λόγο, η τεχνολογία δεν είναι παρά ένας τρόπος αναφοράς στις πιο πρόσφατες καινοτομίες σε ό,τι έχει να κάνει με τις ψηφιακές συσκευές. Οι λόγιοι δεν τα πάνε και πολύ καλύτερα, αφού το μόνο που κάνουν είναι να προτείνουν ανταγωνιστικούς μεταξύ τους ορισμούς οι οποίοι καλύπτουν τα πάντα, από τη χαλυβουργία έως το τραγούδι. Στο "Τεχνολογία - Κριτική ιστορία μιας έννοιας", ο Eric Schatzberg εξηγεί το γιατί είναι τόσο δύσκολος ο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
Το Βυζάντιο αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην ελληνική αρχαιότητα και τη σύγχρονη εποχή, ενώ στο Βυζάντιο βρίσκονται οι ρίζες του νεότερου Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Έως σήμερα, εν πολλοίς, προσεγγίζαμε τον πολιτισμό του Βυζαντίου κυρίως μέσα από τη θεολογία, παρότι πολλοί λόγιοι στη Βυζαντινή αυτοκρατορία διακρίθηκαν και στις θετικές επιστήμες. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία διατηρήθηκε για πάνω από χίλια εκατό χρόνια, άλλοτε σε μεγάλη ακμή και άλλοτε δοκιμαζόμενη από ισχυρές εχθρικές επιβουλές, για να καταλήξει συρρικνωμένη γύρω ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ ΚΑΙ Ο ΝΟΥΣ
Σ' αυτό το συναρπαστικό βιβλίο θα βρείτε όλα όσα θέλετε να μάθετε για το άπειρο αλλά δεν τολμούσατε να ρωτήσετε... Το άπειρο στον μικρόκοσμο, το «δυνάμει άπειρο» της κλασικής σκέψης, το «μοντέρνο», πολυεπίπεδο, ολοκληρωμένο άπειρο του «νοόχωρου» που μελετά η θεωρία των συνόλων και η μαθηματική λογική, αλλά και το άπειρο στην παράδοξη λογοτεχνία του Μπόρχες. Το βιβλίο περιέχει επίσης μια από τις πιο εύληπτες και όμορφες παρουσιάσεις του θεωρήματος της μη-πληρότητας του Godel που ίσως μαρτυρά τον χιμαιρικό χαρακτήρα που έχει κάθε απόπειρα η ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΟ ΛΕΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΗ;
Γιατί η επιστήμη είναι κάτι «περισσότερο» η κάτι «διαφορετικό» από την απλή «γενίκευση» των δεδομένων της εμπειρίας; Γιατί η «επιστημονική γνώση» είναι -αν είναι- περισσότερο έγκυρη από άλλες μορφές γνώσης; Ποια είναι τα εχέγγυα αυτής της εγκυρότητας; Και ποιος είναι, τελικά, ο ρόλος του πειράματος στη διαμόρφωση ή την αλλαγή των επιστημονικών θεωριών; Γραμμένο με γλαφυρότητα και σαφήνεια σπάνιο για βιβλία αυτού του είδους το «Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη;» αποτελεί μια εξαίρετη και πλήρως ενημερωμένη εισαγωγή στην επιστημονική περιο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Σε τούτη την πολύτιμη συλλογή δοκιμίων, ο Henri Poincare ερευνά τα χαρακτηριστικά των μαθηματικών (την εποπτεία και τη λογική στα μαθηματικά, τη μέτρηση του χρόνου, την έννοια του χώρου και τις διαστάσεις του) και των φυσικών επιστημών (τη σχέση μεταξύ ανάλυσης και φυσικής, την αστρονομία, την ιστορία και το μέλλον της μαθηματικής φυσικής). Για τον Henri Poincare, ο σκοπός της επιστήμης δεν είναι η δράση. Η επιστήμη είναι χρήσιμη επειδή είναι αληθινή, αλλά δεν είναι αληθινή επειδή πρόκειται να είναι χρήσιμη. Δεν υπάρχει άλλος σκοπός από αυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ
Το «Χρονικό των Επιστημονικών Ανακαλύψεων» του Ασίμοφ ερευνά διεισδυτικά όλα τα επιτεύγματα των επιστημών στη διαδρομή του χρόνου. Ο Ασίμοφ εξετάζει τις ανακαλύψεις και εφευρέσεις στην αστρονομία, τις εξερευνήσεις, τη βιολογία, τη φυσική, τη χημεία, τα μαθηματικά, και πολλά άλλα, αποκρυπτογραφώντας κάθε γεγονός με το δικό του, μοναδικό ύφος. Σύντομα κείμενα, που ακολουθούν τις επιστημονικές ανακαλύψεις κάθε έτους, δείχνουν πώς οι επιστήμονες επηρέασαν τον κόσμο και πώς ο κόσμος ανταποκρίθηκε στις επιστημονικές προόδους. Εδώ μπορεί να μάθε...
Διαβάστε περισσότερα...

Παραγωγός και συνέχεια συναρτήσεων μιας μεταβλητής (νέα έκδοση)
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σ' όσους θέλουν να επεκτείνουν τις μαθηματικές τους γνώσεις πέραν αυτών που κατέχουν από τη Μέση Εκπαίδευση. Μαζί με το βιβλίο που έχει τον τίτλο: ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ, στο οποίο και γίνονται παραπομπές, αποτελούν τη γέφυρα προς τα Ανώτερα Μαθηματικά. Στο πρώτο κεφάλαιο περιέχεται η συνέχεια συνάρτησης. Δίνεται έμφαση στους δύο (ισοδύναμους) ορισμούς της καθώς και στην κατανόησή της με την παρουσίαση πολλών παραδειγμάτων. Στα επόμενα κεφάλαια: - Κωδικοποιούνται οι ιδιότητες των παραγώγων - Παρουσιάζοντα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Ο Steven Weinberg μας καλεί να παρακολουθήσουμε το συναρπαστικό ταξίδι της επιστημονικής ενηλικίωσης της ανθρωπότητας μέσα από μία δεξιοτεχνική αφήγηση που αφορά τη βαθιά κατανόηση των διεργασιών της φύσης. Πρωτίστως, όμως, αποκαλύπτει πώς κατορθώσαμε να συλλάβουμε το ίδιο το νόημα της επιστημονικής γνώσης. Με αναζωογονητική ειλικρίνεια και λυρισμό, το "Πώς να εξηγήσουμε τον κόσμο" συνιστά ένα απολαυστικό εγκώμιο της άσβεστης επιθυμίας μας για κατανόηση. Αναμφισβήτητα, ο Steven Weinberg συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο διακεκριμένους και α...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΝ
Η Δομή των Επιστημονικών Επαναστάσεων του T.S. Kuhn είναι το πρώτο βιβλίο μιας σειράς που αποτελεί απόπειρα εισαγωγής στις σύγχρονες απόψεις για τη μέθοδο και την εξέλιξη των επιστημών. (. . .) Η επιλογή του συγκεκριμένου βιβλίου ως πρώτου στη σειρά έγινε για πολλούς λόγους. "Η Δομή των Επιστημονικών Επαναστάσεων" είναι από τα πιο συζητημένα βιβλία, στη μεταπολεμική ιστορία της φιλοσοφίας της επιστήμης και αποτελεί σημείο τομής της. Είναι το «μανιφέστο» του νέου επιστημονικού ρεύματος, μια ολοκληρωμένη «εναλλακτική πρόταση» στη θετικιστική...
Διαβάστε περισσότερα...

Φιλοσοφία της τεχνολογίας
Η προσδοκία των επιμελητών αυτού του τόμου είναι να αναδείξουν τη σημασία και την επικαιρότητα της Φιλοσοφίας της Τεχνολογίας, ιδιαίτερα σε μια εποχή που από πολλές απόψεις θυμίζει τη λεγάμενη πρώτη κρίση της νεοτερικότητας. Στις αρχές του 20ού αιώνα, η ιδέα περί της "εκτός ελέγχου τεχνολογίας" τροφοδότησε έναν συντηρητικό τρόπο σκέψης που αποτέλεσε ένα από τα κεντρικά νήματα του διανοητικού κλίματος του Μεσοπολέμου. Σήμερα, μοιάζει να διανύουμε μια παρόμοια περίοδο δαιμονοποίησης της τεχνολογίας, η οποία γίνεται αντιληπτή ως μια δύναμη πο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Το ζήτημα της σχέσης μεταξύ θεωρητικών και θετικών επιστημών αποτελεί επί δεκαετίες αντικείμενο εκτεταμένου στοχασμού και διαλόγου· έχει άραγε η σχέση αυτή τον χαρακτήρα μιας δημιουργικής, αλληλοτροφοδοτούμενης συνύπαρξης, ή πρόκειται για δύο απολύτως διακριτές «κουλτούρες» που τις χωρίζει ένα αγεφύρωτο ρήγμα; Το θέμα τέθηκε με εμφατικό τρόπο πριν από εξήντα περίπου χρόνια, με τη δημοσίευση του κλασικού πλέον δοκιμίου του C. P. Snow Οι δύο κουλτούρες και η επιστημονική επανάσταση. Εκκινώντας από τούτο το δοκίμιο, το παρόν βιβλίο στο πρώτο ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Στην παρούσα 2η έκδοση του κορυφαίου αυτού εγχειριδίου, οι Peter J. Bowler και Iwan Rhys Morus εξερευνούν τόσο την ίδια την ιστορία της επιστήμης όσο και την επίδραση που άσκησε στη νεότερη σκέψη εν γένει, και καταγράφουν όλες τις μείζονες εξελίξεις που έλαβαν χώρα στο πεδίο της επιστημονικής σκέψης, από τις επαναστατικές ιδέες του 17ου αιώνα μέχρι τα ζητήματα που εγείρονται στις μέρες μας από τη θεωρία της εξέλιξης, τη γενετική, την πυρηνική φυσική και τη σύγχρονη κοσμολογία. Γραμμένη από δύο έμπειρους ιστορικούς της επιστήμης, η Ιστορία ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται σε ελληνική μετάφραση μια ομιλία του M. Planck με τίτλο «Νόημα και Όρια της Θετικής Επιστήμης», που πρωτοεκφωνήθηκε το Νοέμβριο του 1941 στο Βερολίνο, στην Αίθουσα Goethe του Οίκου Harnack της επιστημονικής Εταιρείας Kaiser Wilhelm για την Προώθηση των Επιστημών. Όπως στην αντίστοιχη γερμανική έκδοση, συμπεριλαμβάνεται κι εδώ ένας επίλογος, που γράφτηκε από τον Fritz Krafft, τον επιμελητή της έκδοσης στα Γερμανικά. Μέσα από ένα μεστό αλλά και με μεγάλη εκφραστικότητα δοσμένο λόγο, ο Planck οικοδομεί στην ομιλί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ
Το βιβλίο αυτό σκοπεύει να αποτελέσει ένα παράδειγμα της εγκατάστασης της Ιστορίας των Επιστημών στο πεδίο των "Κριτικών και Πολιτισμικών Σπουδών της Επιστήμης", τις οποίες συνδυάζει με την Κριτική Εκπαίδευση. Χαρακτηριστικό στοιχείο και για τις Κριτικές και Πολιτισμικές Σπουδές της Επιστήμης και για την Κριτική Εκπαίδευση είναι "η δέσμευση". Ηθική δέσμευση, κοινωνική δέσμευση, συναισθηματική δέσμευση, πολιτική δέσμευση κλπ. Και η δέσμευση δεν αφορά μόνο τον ερευνητή και την ερευνήτρια, τον/την επιστήμονα, τον/την εκπαιδευτικό αλλά και του...
Διαβάστε περισσότερα...