ΑΣΙΝΗ

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΩΝ
Το εθνικό κίνημα των Ελληνοκύπριων, ως κίνημα αυτοδιάθεσης και ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, πήρε μεταπολεμικά τη μορφή ενός μαζικού, αντιαποικιακού και εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Στο βιβλίο αυτό καταβάλλεται προσπάθεια να ακουστεί η φωνή των Ελληνοκύπριων και να παρουσιαστεί η δική τους πλευρά μέσα από τον Τύπο και τις αρχειακές πηγές. Επιπλέον εξετάζεται η πολιτική της αποικιοκρατικής κυβέρνησης και ο τρόπος με τον οποίο επηρέασε τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό του νησιού και όχι τόσο η «βρετανική πλευρά των γεγονότων» ή η διεθνής διά...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ
Τα Δεκεμβριανά, η αποκαλούμενη "μάχη των 33 ημερών" μεταξύ των κυβερνητικών και βρετανικών δυνάμεων και του ΕΛΑΣ, κατέχουν εξέχουσα θέση στην ελληνική ιστοριογραφία. Το ανά χείρας βιβλίο επιχειρεί να αναδείξει μία παράμετρο του Δεκέμβρη του 1944 που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή και αφορά την καταγραφή και ερμηνεία του από τον αθηναϊκό Τύπο της περιόδου. Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στις πολιτικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα από τις αρχές Νοεμβρίου 1944 έως και την υπογραφή της ανακωχής, τον Ιανουάριο του 1945. Έμφαση δίνεται στη στάση που τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΣ
Οι 40+1 ιστορίες του βιβλίου είναι όπως ο υπότιτλος τις ορίζει: δημόσιες. Όχι μόνο διότι θέλουν να είναι εύληπτες και ελκυστικές, έτσι που ν' απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινό, μα επίσης διότι αναμετριούνται με τις συλλογικές μας μνήμες όπως αυτές διαχέονται στη δημόσια σφαίρα: Ποια από τα ίχνη του παρελθόντος αναδείχθηκαν σε σύμβολα, ποια ανασύρουμε από τη σκόνη του χρόνου (και ποιοι τα ανασύρουμε), ποια αφέθηκαν οριστικά στη λήθη και γιατί; Τι γίνεται με τις δύσκολες, τις επώδυνες, τις διαιρεμένες και διαιρετικές μνήμες; Πώς εξηγείται η αντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΕΙΟΜΑΡΞΙΣΤΕΣ
Οι αρχειομαρξιστές, αυτοί οι αγνοημένοι άλλοι κομμουνιστές του Μεσοπολέμου, ανήκουν σε εκείνες τις κατηγορίες που χαρακτηρίζονται από σύγχρονους ιστορικούς ως "blind alleys, lost causes and losers" [αδιέξοδα, χαμένες περιπτώσεις, διαρκώς ηττημένοι]. Όμως, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας, οι άσημοι αυτού του κόσμου, αρτεργάτες, υποδηματεργάτες, καπνεργάτες, οικοδόμοι, μυλεργάτες, ζαχαροπλάστες, γκαρσόνια, καπνοπώληδες και ανάπηροι πολέμου, γίνονται οι πρωταγωνιστές του. Κόκκινα Σχολεία της εργατικής αυτο...
Διαβάστε περισσότερα...

Δράξασθε παιδείας και ελευθερίας
«Δράξασθε παιδείας», προέτρεπε στις αρχές του 19ου αιώνα μια πεφωτισμένη ομάδα ανθρώπων. Τα μέλη της, που πολιτισμικά διέφεραν κατά πολύ από τους ελληνορθόδοξους οθωμανούς υπηκόους και διαβιούσαν έξω από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, επεδίωξαν να διαποτίσουν τις παραδοσιακές κοινωνίες των «ομογενών» τους με το πνεύμα της δυτικής νεωτερικότητας. Οι λόγιοι, των οποίων τα κείμενα πληθαίνουν πενήντα χρόνια πριν από την Επανάσταση, στόχο είχαν τον «φωτισμό του γένους», ώστε να αποκτήσουν σταδιακά οι ρωμιοί ραγιάδες εθνική αυτοσυνειδησία.Ο ανά χεί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
Δικαιοσύνη (Justice): λέξη της χρονιάς 2018 κατά το έγκυρο και διάσημο λεξικό Merriam-Webster, βάσει των αναζητήσεων στον ιστότοπό του. Λέξη που βρέθηκε στο επίκεντρο πολλών από τις συζητήσεις που διεξήχθησαν κατά την παρελθούσα δεκαετία. Η έννοια της Δικαιοσύνης σταθερά συγκεντρώνει υψηλό ενδιαφέρον, μαζί με όσες την συμπληρώνουν και την περιστοιχίζουν νοηματικά. Σταθερά εξελίσσει τις διαστάσεις της: ποινική δικαιοσύνη, κοινωνική δικαιοσύνη, οικονομική δικαιοσύνη, φυλετική δικαιοσύνη, αλλά και εθνικά δίκαια, δίκαια των λαών, εξάλειψη των ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Αντίθετα απ' ό,τι θα περίμενε κανείς, 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης, η βιβλιογραφική συγκομιδή στα οικονομικά του Αγώνα εξακολουθεί να είναι ισχνή. Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται, καταγράφονται και εξετάζονται για πρώτη φορά με συστηματικότητα, από ανέκδοτες κυρίως πηγές, σειρές προϋπολογισμών και ισολογισμών της κεντρικής διοίκησης, εκτεταμένα και συνεχή ποσοτικά στοιχεία για τις δαπάνες και τα κυριότερα έσοδα (φόροι, έρανοι, εκποιήσεις εθνικών κτημάτων, λείες-λάφυρα), τα βασικά κονδύλια των εξωτερικών δανείων σε συνδυασμό με...
Διαβάστε περισσότερα...

Ονομασίες και μετονομασίες οικισμών και διοικητικών περιφερειών στην Ελλάδα 1821-2021
Από τα προεπαναστατικά χρόνια ένα κύμα ρομαντικού κλασικισμού τροφοδότησε τη σκέψη της ελληνικής και φιλελληνικής διανόησης για την απελευθέρωση των Ελλήνων και τη συγκρότηση ενός ελληνικού εθνικού κράτους, κέντρου και τροφού του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Κύριο μέσο επίτευξης του σκοπού η χρήση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Εξαρχής εκδηλώθηκε και η τάση αντικατάστασης κυρίως ξενικών τοπωνυμίων με αρχαία ελληνικό. Το 1833 η Αντιβασιλεία σε όλες σχεδόν τις διοικητικές περιφέρειες της χώρας, και ύστερα και στους δήμους, έδωσε αρχαία ελληνικά ον...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Οι Φιλικοί είτε ως "ηθικά όντα", όπως σημείωνε ο Ιωάννης Φιλήμων, είτε ως "άνθρωποι δευτέρας τάξεως", όπως παρατηρούσε ο Απόστολος Βακαλόπουλος, απασχολούσαν και θα απασχολούν για πολλά χρόνια τους ιστορικούς. Ενδιαφέρουν όμως και τη συλλογική μνήμη των κοινωνιών από τις οποίες οι Φιλικοί προήλθαν, έδρασαν, ταξίδεψαν και οραματίστηκαν το κορυφαίο γεγονός της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας: την Ελληνική Επανάσταση. Μια Επανάσταση που δεν έγινε μόνο με έργο αλλά και με λόγο. Στον παρόντα τόμο ο αναγνώστης θα βρει πρωτότυπες ιστορικές προσεγγίσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΣΘΑΝΘΗΚΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΓΡΑΨΩ ΟΣΑ ΘΥΜΑΜΑΙ. . .
Στα εξήντα τέσσερα χρόνια της η Αφρώ Βουδούρογλου (1915-1991) κατέγραψε όσα θυμόταν για τη ζωή της ως το 1939. Γεννημένη στη Σπάρτη της Πισιδίας, τρίτο παιδί του δικηγόρου και Δημογέροντα Χαράλαμπου Χρηστίδη, ήρθε μικρή στην Ελλάδα μαζί με όλους του Σπαρταλήδες πρόσφυγες. Η αφήγησή της ξεκινάει με κάποιες αναμνήσεις από τη μικρασιατική πατρίδα και συνεχίζεται με τη ζωή στην Ελλάδα: καταυλισμός, προσφυγικό σπίτι στη Νέα Ιωνία, φτώχεια, μαθητική ζωή, εργοστάσιο. Η καταγραφή της καθημερινότητάς της παρέχει πλήθος πληροφοριών για κοινωνικές δι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΜΙΛΑΝΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΤΟΥ 2008
Τον Γενάρη του 2010 ο Όμιλος για τη Μελέτη της Κοινωνίας (Ο.Μ.Ι.Κ) οργάνωσε μια ανοιχτή συζήτηση ανάμεσα σε τρεις γνωστούς ιστορικούς και στο κοινό, με αφετηρία τρία ερωτήματα για τον "Δεκέμβρη του 2008". Ήταν η πρώτη δημόσια συλλογική τοποθέτηση που έγινε από έλληνες ιστορικούς για την εξέγερση και μία από τις λίγες φορές που έλληνες ιστορικοί συναντήθηκαν με μη ειδικό κοινό, συζητώντας από κοινού πάνω σε ένα σύγχρονο πρόβλημα. Η έκδοση αυτή περιέχει τόσο τις τρεις σύντομες εισηγήσεις των ιστορικών, όσο και τη συζήτηση που ακολούθησε. Η...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ [ΜΗ]ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ
Στις σελίδες αυτές η νεωτερικότητα δεν είναι συνυφασμένη με τις αξίες του Διαφωτισμού και της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αντιθέτως, το βιβλίο βασίζεται εξ αρχής στην ανάγκη περιγραφής μιας γενεαλογίας ηθικής. Μιας συναρμολόγησης πρακτικών λόγου, θεσμικών συμβάσεων και φανταστικών επιστημονικών επενδύσεων με "θεοκρατική" βάση, η οποία όρισε την έννοια άνθρωπος. Ως εκ τούτου, παρουσιάζονται η διαμόρφωση του πλαισίου και η ανάλυση του τρόπου με τον οποίο αναδείχθηκε η "κανονικότητα", με γνώμονα κυρίαρχα ηθικά γνωρίσματα. Έτσι διαμο...
Διαβάστε περισσότερα...

"ΚΑΤΣΕ ΚΑΛΑ, ΓΕΡΑΣΙΜΕ..."
"Κάτσε καλά, Γεράσιμε..." ήταν το σύνθημα που κυριαρχούσε στα συλλαλητήρια των μαθητών εναντίον της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Γεράσιμου Αρσένη την περίοδο 1998 - 1999. Το βιβλίο ιχνηλατεί την ιστορία της κλιμακούμενης μαθητικής διαμαρτυρίας από την αρχή της Μεταπολίτευσης, με σκοπό να αναδείξει τη σταδιακή διαμόρφωση του μαθητικού κινήματος. Η έρευνα, βασισμένη σε πλήθος τεκμηρίων (μαθητικές εφημερίδες και περιοδικά, μπροσούρες, προκηρύξεις και ημερήσιο Τύπο) καθώς και σε προφορικές μαρτυρίες μαθητών που πρωτοστάτησαν στις κινητοποιή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΘΕΑΤΕΣ ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ο τόμος αυτός αποτελεί μια συλλογή κειμένων που γράφτηκαν προς τιμήν του ιστορικού Γιάνη Γιανουλόπουλου. Συλλογικά πονήματα όπως το ανά χείρας, προϊόν έμπρακτης αναγνώρισης και απόδοσης τιμής σε έναν σημαντικό ιστορικό, εύλογα παίρνουν τη μορφή ενός γνωστικού παλίμψηστου με θεματικές που διαχέονται, αλληλοσυμπληρώνονται αλλά και που κάποτε αποκλίνουν. Τα μοτίβα, οι μύθοι και οι μηχανισμοί ανάδυσης του εθνικισμού στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τα Βαλκάνια, ο ρόλος της θρησκείας στη διαμόρφωση "εθνικών ταυτοτήτων" και ο αναστοχασμός πάνω στη θέ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ (ΕΜΕΠ) ΚΑΙ Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟ ΑΓΩΝΑ (1970-1972)
Η σύντομη ζωή της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων, γνωστότερης ως ΕΜΕΠ, σε εκείνα τα δύσκολα χρόνια 1970-1972 δεν έτυχε μέχρι σήμερα ιδιαίτερης ιστοριογραφικής προσοχής. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει η μελέτη που ολοκλήρωσε η ιστορικός Δήμητρα Σαμίου, αξιοποιώντας το πλούσιο αρχειακό υλικό που διαφύλαξαν τα ιδρυτικά μέλη της ΕΜΕΠ, καθώς και τις προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων που συμμετείχαν σε αυτή την αντιδικτατορική κίνηση. Το παρόν βιβλίο ανατρέχει όχι μόνο στις εκδηλώσεις που οργάνωσε η Εταιρεία αλλά και στα γεγονότα που οδήγη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΛΟΤΟΜΙΑ ΝΑΥΠΗΓΙΚΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΣΤΑ ΔΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ (1829-1843)
Η εξέλιξη της ναυπηγικής τους τρεις τελευταίους αιώνες στον ελληνικό χώρο έχει αποτελέσει πεδίο λαμπρών μελετών, στις οποίες το σκέλος της προμήθειας της ξυλείας έχει παραμεληθεί. Οι γνώσεις μας σχετικά με τους τύπους των πλοίων που κατασκευάζονταν, τους τρόπους σχεδιασμού και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνταν έχουν προχωρήσει, αλλά το τμήμα του έργου που αφορά την εξασφάλιση της πρώτης ύλης για τη ναυπήγηση εξακολουθεί να περιβάλλεται από ασάφεια. Η πλήρωση του κενού θα επιτρέψει να διαμορφώσουμε πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ναυπηγικής δρασ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί τομή για την ιστορία όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Τα γεγονότα που βίωσαν εκατομμύρια άνθρωποι, οι χιλιάδες θάνατοι, η πείνα και η εξαθλίωση των αμάχων, οι δύο ατομικές βόμβες αλλά και οι συνέπειες μετά τη λήξη του πολέμου με την καταστροφή και την ερήμωση άλλαξαν για πάντα ιδεολογίες, συμπεριφορές και νοοτροπίες. Σε αυτό το πλαίσιο η μνήμη της καταστροφής και της οδυνηρής εμπειρίας που βίωσαν οι κάτοικοι των ευρωπαϊκών χωρών θα γίνει και αυτή αντικείμενο διαχείρισης από τους νικητές α...
Διαβάστε περισσότερα...

Οι εργάτες τύπου της Αθήνας (1933-1967)
Το βιβλίο ερευνά τους ιστορικούς λόγους ανάδειξης της Ένωσης Εργατών Τύπου Αθηνών ως «αριστοκρατικού» εργατικού σωματείου, τον ρόλο της εκμηχάνισης της παραγωγής στη μεταβολή της δομής και οργάνωσης των επιχειρήσεων και των τυπογραφικών σωματείων, τη συμβολή του αρχιεργάτη στη διαμόρφωση των εργασιακών σχέσεων, τις σχέσεις εξάρτησης και σύγκρουσης της ΕΕΤΑ με την Ένωση Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, καθώς και τη στάση της απέναντι στα υπόλοιπα σωματεία του Τύπου και του βιβλίου. Οι υψηλές αποδοχές, η καθιέρωση της πεντάωρης εργασί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Ένας συλλογικός τόμος στον οποίο συγκεντρώνονται μελέτες ιστορίας της τέχνης από όλες τις θεματικές περιοχές τούτης της επιστήμης και καλύπτουν μια ευρύτατη χρονική έκταση, από τον ύστερο Μεσαίωνα έως την εποχή μας, είναι δυνατό να κατοπτρίζει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η σχετική έρευνα από όσους εκφράζονται (και) στην ελληνική γλώσσα. Δεν νομίζουμε ότι υπάρχει αμφιβολία πως η επιστημονική έρευνα στο πεδίο της ιστορίας της τέχνης τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται με μια ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική και απευθύνεται σε ένα ευρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΣΤΟ 1821
Η μελέτη αυτή παρουσιάζει και αναλύει τις πολύπλευρες δημογραφικές, οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές που γνώρισε η πόλη του Μεσολογγίου κατά την Επανάσταση του 1821: τις πληθυσμιακές μετακινήσεις, την εμπορική και γενικότερη οικονομική δραστηριότητα, τη δράση διάφορων κοινωνικών ομάδων, τον αντίκτυπο των εμφύλιων συγκρούσεων κ.ά. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν τα γεγονότα της τελευταίας πολιορκίας του Μεσολογγίου: ο πόλεμος και η οργάνωση της άμυνας, ο λιμός και οι συνέπειές του, το ζήτημα του εφοδιασμού της πόλης. Σημαντική είναι και η συμβολή...
Διαβάστε περισσότερα...