ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΤΖΩΝ ΠΕΝΤΕΛΜΠΕΡΥ
Ο ΤΖΩΝ ΠΕΝΤΕΛΜΠΕΡΥ (1904-1941), ο "Κρητικός Λώρενς", σκοτώθηκε κατά τις πρώτες ημέρες της γερμανικής κατοχής της Κρήτης, ενώ οργάνωνε ντόπιες ομάδες ανταρτών για να πολεμήσουν τους εισβολείς. Παρότι δεν ήταν εκπαιδευμένος στρατιώτης, ο Πέντελμπερυ επιλέχθηκε για τον συγκεκριμένο σκοπό εξαιτίας της ολοκληρωμένης γνώσης του της Κρήτης, των ανθρώπων της και της γλώσσας τους, γνώση που αποκτήθηκε μέσα από τα χρόνια της αρχαιολογικής του εμπειρίας στο νησί. Στα 1928-35, η αθλητική του κράση και η όρεξή του για περιπέτεια τον είχαν ωθήσει στην π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ 149 (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον παρόντα τόμο, που είναι ο δεύτερος της νέας σειράς δημοσιευμάτων της Βικελαίας Βιβλιοθήκης, η οποία έχει τον τίτλο "Βενετικές πηγές της Κρητικής Ιστορίας", δημοσιεύεται με επιμέλεια του Μανόλη Δρακάκη το πρώτο μέρος από το κατάστιχο 149 (b. 149) του συμβολαιογράφου του Χάνδακα Μιχαήλ Μαρά. Πρόκειται για το δεύτερο κατά χρονολογική σειρά από τα 18 συνολικά σωζόμενα κατάστιχα (1538-1578) στη σειρά των νοταρίων της Κρήτης (notai di Candia) του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας (Archivio di Stato di Venezia), που συνέταξε ο Μαράς, ένας από το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ
Κατάλογος έκθεσης τεκμηρίων για τη ζωή και το έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο από την 1 Σεπτεμβρίου - 10 Οκτωβρίου 1990, με αφορμή τα 450 χρόνια από τη γέννησή του. (Από τον εκδότη)...
Διαβάστε περισσότερα...

EPIGRAMMATA CRETICA
«Την άνοιξη του 1991 συνέδεσα μέσα μου για πρώτη φορά την Κρήτη με τα επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας. (...) Με τον καιρό το πράγμα ζυμώθηκε μέσα μου και έλαβε πιο ευρείες διαστάσεις: Αφενός η έρευνα επεκτάθηκε όχι μόνο στα προϊόντα της ελληνιστικής και ύστερης ποιητικής λογιοσύνης που μας παραδόθηκαν χειρογράφως, αλλά και στις έμμετρες επιγραφές που χαράχθηκαν στην πέτρα. Αφετέρου, ενώ η εργασία ξεκίνησε ως μια καταγραφή και ερμηνεία της παρουσίας των Κρητών στην επιγραμματική ποίηση, εστράφη και σε μια γενικότερη δοκιμαστική θεώρηση...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΥΘΩΝ
"Η Φύση των ελληνικών μύθων": φαίνεται ένα σύνηθες είδος εγκυκλοπαιδικού τίτλου αλλά σημαίνει ό,τι λέει. Δηλαδή, ο βασικός σκοπός του βιβλίου θα είναι να συζητήσουμε το είδος των πραγμάτων που είναι και δεν είναι οι ελληνικοί μύθοι, οι λειτουργίες και τα όριά τους καθώς και την πιθανή εξέλιξή τους μάλλον, παρά να περιγράψομε το περιεχόμενό τους. Αυτό το κάνει πλήθος άλλων βιβλίων η δυσκολία έγκειται στο ότι συνήθως δεν αναφέρουν κάτι διαφορετικό εκτός ίσως από το να τοποθετούν τους μύθους στο ευρύτατο πεδίο των πολιτισμικών πλαισίων. Αν π...
Διαβάστε περισσότερα...

«ΑΡΧΕΙΟ ΦΡΑΙΜΠΟΥΡΓΚ» (ΠΡΩΤΟ ΤΟΜΟΣ)
Στην πλούσια Αρχειακή Συλλογή της "Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης", μοναδική για μία επαρχιακή πόλη, συμπεριλαμβάνεται πολύτιμο αρχειακό υλικό, όπως, το Βενετσιάνικο, το Τούρκικο και το Αρχείο της Δημογεροντίας. Σημαντικό τμήμα της Συλλογής αυτής καταλαμβάνει και το Αρχείο της Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης περιόδου 1940-1945, από τα Στρατιωτικά Αρχεία της Ομοσπονδιακής Γερμανίας, στο Φράιμπουργκ, γνωστό και ως "Αρχείο Φράιμπουργκ", που αναφέρεται κυρίως στην Κρήτη. Το αρχείο αυτό, το οποίο σήμερα υπάρχει σε μικροφίλμ, απέκτησε η Βιβλι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Επιχειρώντας κανείς να εξετάσει την κινηματογραφική δραστηριότητα σε μια πόλη όπως το Ηράκλειο, ανακαλύπτει πως, ακόμα και μέσα στα στενά γεωγραφικά όρια μιας επαρχιακής πόλης, πρόκειται για ένα ερευνητικό πεδίο πιο πολύπλευρο απ' ό,τι ίσως αρχικά να περίμενε. Οι τοπικοί διανομείς, η δημιουργία ταινιών από ντόπιους επαγγελματίες κι ερασιτέχνες από ελληνικές και διεθνείς εταιρείες παραγωγής, η κριτική, οι φυσιογνωμίες των κινηματογραφικών επιχειρηματιών, ειδικότητες όπως οι μηχανικοί προβολής κι οι ταξιθέτες/ταξιθέτριες, οι πλανόδιοι κινημα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Το ΚΡΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ, καρπός πολύχρονης συλλεκτικής απασχόλησης και δημιουργίας, αποτελεί ασφαλώς μια πρωτότυπη προσέγγιση της κρητικής ντοπιολαλιάς και ιδιαίτερα του Νομού Ηρακλείου. Κατατάσσει τα λήμματα κατά τον συνήθη γνωστό τρόπο προσέχοντας τη φωνητική προφορά των λέξεων, αλλά και τη λειτουργία τους, καθώς ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ένα ή περισσότερα δίστιχα αναφέροντας σε πολλές περιπτώσεις και λαϊκές παροιμίες, που περιέχουν τις αναφερόμενες λέξεις. Δεν είναι, λοιπόν, μια απλή λεξικογραφική εργασία, αλλά μια δημιουργία, που προδίδει ένα καθόλου τυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ)
ΜΕΡΟΣ Β΄ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1688-1689 (ΣΕΛ. 186-308 ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ) ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΚΡΗΤΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 1971-2005 (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον παρόντα πρώτο τόμο περιλαμβάνονται 36 μελετήματα, άνισα σε έκταση, που αναφέρονται σε θέματα ιστορίας της Κρήτης, πολιτικής και εκκλησιαστικής, και σε θέματα προσωπογραφικά, δηλαδή βιογραφικά και βιβλιογραφικά διαπρεπών σύγχρονων κρητολόγων, οι οποίοι με τη δράση και τις συγγραφές τους πολλαπλασίασαν και στερέωσαν τις γνώσεις μας για την Κρήτη, την οποία και κατέστησαν κέντρο διεθνούς επιστημονικού ενδιαφέροντος (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΚΡΗΤΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 1971-2005 (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ελάχιστα είναι τα παλαιά χειρόγραφα που διασώζονται σήμερα στις βιβλιοθήκες της Κρήτης και τα περισσότερα από αυτά είναι γνωστά. Θα ήταν όμως ενδιαφέρουσα και πολλαχώς χρήσιμη μια μελέτη που θα διαφώτιζε τη συνέχεια της αντιγραφικής και καλλιγραφικής παράδοσης στην Κρήτη μετά την άλωση του Χάνδακα, κατά τους σκοτεινούς αιώνες της πρώιμης τουρκοκρατίας. Είναι βέβαιο ότι λόγιοι ή ημιλόγιοι Κρήτες αντιγραφείς, που ήσαν σε νεαρή ή και σε ώριμη ηλικία κατά την περίοδο της τουρκικής εισβολής και επέζησαν, εξακολούθησαν και κάτω από τις νέες δυσμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΣ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΧΘΕΣ! ΜΝΗΜΕΣ... ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Δεν έχουν μόνο οι άνθρωποι ιστορίες, έχουν και οι πόλεις τη δική τους που καταγράφεται στα μνημεία τους, αποτυπώνεται στην μνήμη των ανθρώπων, προσδιορίζει την πορεία και την εξέλιξή τους στο χρόνο. Η ιστορία συνήθως καταγράφει ηρωικά γεγονότα και, κατά κανόνα πράξεις σπουδαίων ανδρών. Είναι απρόσωπη και απαλλαγμένη από συναισθηματισμούς. Υπάρχει όμως και η λεγόμενη "μικρή ιστορία" ο ηρωισμός των μικρών πράξεων, ο αγώνας της καθημερινής ζωής. Η πόλη μας έχει το προνόμιο να διαθέτει πλούσια ιστορία και στις δυο της εκδοχές. Έχει μακρά διαδ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΕΙΜΕΝΑ
Αν κάποτε με ρωτούσαν για την αγάπη, θάλεγα, έτσι χωρίς τίποτε άλλο να σκεφτώ, τη λέξη "θάλασσα". Είναι το μόνο πράγμα στον κόσμο που παρουσιάζεται με χίλιες χιλιάδες πρόσωπα, που μένει κλεισμένο ερμητικά στον εαυτό του, που κρύβει το μυστήριο με ένα χάδι απαλό, που ο θάνατός του κάνει τη ζωή να ανθήσει... Την ίδια λέξη θα έλεγα και σήμερα, ύστερα από πάρα πολλά χρόνια, σαν την καλύτερη εικόνα της αγάπης. Μα ενώ η θάλασσα απέραντη απλώνεται δίπλα μας, η αγάπη ολοένα και πιο πολύ στην αφάνεια διολισθαίνει και χάνεται. Και βέβαια δεν εννοώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ
Χρειαζόταν ιδιαίτερη τόλμη, σε μιαν εποχή απόλυτης επιβολής των πειραματισμών και των υποκειμενικών διακυμάνσεων στα γράμματα και την τέχνη, για να προτείνει ένας δημιουργός ξανά τον παιδευτικό και λυτρωτικό χαρακτήρα τους, και ν' αφιερωθεί ολοζωής στις εσωτερικές διεργασίες που εκφράζουν αδιαίρετα την ατομική μοίρα και τη συλλογική πορεία προς ένα ορισμένο ιδανικό: τις πνευματικές αξίες της μακραίωνης παράδοσης του τόπου του σε συστοιχία με τα ζωτικά επιτεύγματα του δυτικού πολιτισμού, που έχουν ως κέντρο τον άνθρωπο - τον άνθρωπο ενταγμέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΟΥ ΤΟΥ ΣΑΜΙΟΥ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ
Το Επίγραμμα είναι ένα ποιητικό είδος που σφραγίζει έντονα την Ελληνιστική εποχή και απεικονίζει σαφέστερα τόσο τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της, όσο και τις άλλες πτυχές της κοινωνικής ζωής. Το Επίγραμμα δεν είναι πιστός καθρέφτης της κοινωνίας, αλλά δίνει εικόνες της καθημερινής ζωής. Τα σύντομα αυτά ποιήματα αποτελούν εξαιρετικά δείγματα γλωσσικής και θεματικής πρωτοτυπίας. Κατάφεραν, ιδίως σε περιπτώσεις λαμπρών ποιητών, να συγχωνεύσουν και να τροποποιήσουν προϋπάρχοντα ποιητικά μοτίβα και να δώσουν κίνηση σ' ένα, μέχρι τότε, κατεξοχή...
Διαβάστε περισσότερα...

LES ORACLES DE LEON LE SAGE ILLUSTRES PAR GEORGES KLONTZAS (ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Οι κυρίες Lydie Hadermann-Misguish και Jeannine Vereecken μελέτησαν συστηματικά το νέο χειρόγραφο του χρησμολογίου που εικονογράφησε ο Γεώργιος Κλόντζας, δώρο του ρεθυμνιώτη λόγιου Francesco Barozzi στον βενετό Γενικό Προνοητή της Κρήτης Giacomo Foscarini, και κατέληξαν σε εύστοχα συμπεράσματα και παρατηρήσεις. Η εργασία τους προσφέρει, μαζί με το πλούσιο εικονογραφικό υλικό, χρήσιμες ειδήσεις για την εικαστική ικανότητα και τις επινοήσεις του κρητικού ζωγράφου, το ύφος των μικρογραφιών, τους εικονογραφικούς τύπους, τις επιδράσεις και τις...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΑ' ΘΕΛΑ ΑΥΤΗ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΝΑ ΤΗΝ ΠΩ...
Το αφιέρωμα αυτό ξεκίνησε με την πρωτοβουλία της Εριέττας Δεληγιάννη όταν ακόμη ζούσε ο Γιάννης που πρόλαβε να χαρεί πολλά από τα κείμενα, προσφορά-αντίδωρο σε όσα, τυχόν, εκείνος είχε προσφέρει. Δεν είχε θελήσει ο ίδιος ένα "βαρύγδουπο" επιστημονικό τόμο, όπως αφιερώνεται συνήθως στους δασκάλους, αλλά μία ουσιαστική και συγχρόνως ευφρόσυνη κατάθεση της δράσης αλλά και της ζωής σε κάθε μία από τις ανασκαφές, όσων ήταν κοντά του, στις διάφορες επιστημονικές στιγμές, σαν δάσκαλος, ανασκαφέας, ή ανιχνευτής πολλών πραγμάτων. Η Εριέττα είχε ανα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ : ΘΥΡΣΙΣ Η' ΩΙΔΗ
Πυρήνας αυτής της έκδοσης αποτελεί η ενασχόλησή μου με την ποίηση του Θεοκρίτου κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών μου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η προσέγγιση του βουκολικού είδους και των συμβάσεών του μέσω της μελέτης του ειδυλλίου Θύρσις ή Ώιδη αφορμάται από τις σύγχρονες τάσεις στον χώρο της ελληνιστικής φιλολογίας - τάσεις που εκπροσωπούν, μεταξύ άλλων, οι S. Goldhill, A. Cameron, J. Van Sickle, K. Gutzwiller, D. M. Halperin, TH. G. Rosenmeyer και C. Segal. Εξαιρετικά γόνιμη υπήρξε και η παρακολούθηση του 3ου ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ
Ως ανεξίτηλες μαρτυρίες ιστορικοκοινωνικού περιεχομένου, ως σφραγίδες της γης και επιγραφές χαραγμένες επί του εδάφους ορίζουν τα τοπωνύμια παλαιότεροι και σύγχρονοι μελετητές. Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών Ελευθερία Γιακουμάκη, "με τον όρο μικρο-τοπωνύμιο δηλώνεται κάθε ονομασία τοποθεσίας που δεν έχει καταγραφεί στους επίσημους, κρατικούς στατιστικούς πίνακες και στις επίσημες χαρτογραφήσεις. Το κάθε μικρο-τοπωνύμιο προσδιορίζει μικρές εκτάσεις αγροτικές ή ποιμενικές, παραδίδεται από γενιά σε γενιά ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ (1645-1898) (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια νέα προσέγγιση της Ιστορίας: είναι η μελέτη της ζωής των "απλών πολιτών", των κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν, των συνηθειών των λαών και του πολιτισμού τους. Η Ιστορία της Ιατρικής στην Κρήτη επί Τουρκοκρατίας (1645-1898) του αείμνηστου Μανώλη Δετοράκη εντάσσεται σε αυτό το είδος της Ιστορίας. Μέσα από τη σκοπιά της ιατρικής και της υγείας, των πρακτικών ιατρικής περίθαλψης που εφαρμόζονταν και των νόμων που ίσχυαν για την άσκηση της ιατρικής, περιγράφει με λεπτομέρεια πώς ζούσαν, πώς αρρώσταιναν...
Διαβάστε περισσότερα...