ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

ΑΣ ΖΗΣΕΙ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑΣ
Το βιβλίο αυτό, είναι μια αφήγηση, μια καταγραφή των γεγονότων, όπως τα έζησε η Κατίνα Δημητρίου -κορίτσι τότε- και όπως τα περιγράφει σήμερα, εβδομήντα χρόνια μετά. Δεν έχει η αφήγηση αυτή καμιά φιλοδοξία, ούτε επιστημονικά ιστορική, ούτε λογοτεχνική βέβαια. Δεν πρόκειται για πλήρη ιστορική αποτύπωση, δεν αναλύει τις πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, τις αφορμές, τις αιτίες και τους παράγοντες που προκάλεσαν αυτόν τον διχασμό και οδήγησαν στον τραγικό εμφύλιο σπαραγμό, τα δραματικά απομεινάρια και αποτελέσματα του οποίου ακόμα μας συνταράζουν ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΡΠΑΘΟΥ
Εις την σειράν των "Καρπαθιακών μνημείων" προτίθεμαι, Θεού θέλοντος, να εκδώσω εκτός των ανά χείρας "Δημοτικών τραγουδιών Καρπάθου", "ιστορίαν της Καρπάθου, Λαογραφικά σύμμεικτα Καρπάθου και Λεξικόν, μετά γραμματικής, της Καρπαθιακής διαλέκτου", τινά εκ των οποίων ευρίσκονται ήδη υπό προπαρασκευήν. Προέκρινα την παράδοσιν εις την δημοσιότητα των "Δημοτικών τραγουδιών" δια δύο λόγους. Πρώτον, ότι αι διάφοροι συλλογαί, αι περιλαμβάνουσαι Καρπαθιακά τραγούδια, από πεντηκονταετίας υφίστανται προϊούσαν εξάντλησιν, ούτως ώστε να μη είναι εύκολος...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΖΟΥΛΙΟ ΚΑΙΜΗ: ΕΝΑΣ ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΟΣ
Το πρώτο βήμα πιστεύω πως έγινε το καλοκαίρι του 1993. Τότε, στο εκτενές επίμετρο που συνόδευε την επανέκδοση των Ελληνικών τοπίων, επιχείρησα να σκιαγραφήσω τόσο τον άνθρωπο όσο και το έργο επιδιώκοντας, ως ένα βαθμό, να δημιουργήσω κάποιο υπέδαφος στην, σχεδόν ανύπαρκτη, βιβλιογραφία του. Από το 1989, που πείστηκα για τη σημασία της φιλολογικής και καλλιτεχνικής αποκατάστασης του Τζούλιο Καΐμη και από το 1991, που άρχισα συστηματικά να αποδελτιώνω τα κατάλοιπά του, να αναζητώ τα "χαμένα" του έργα, τα διασκορπισμένα του σχέδια και τους π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΦΟΚΛΗΣ: ΗΛΕΚΤΡΑ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Ο Αγαμέμνων, μετά την επιστροφή του από την Τροία, φονεύεται με δόλο από την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο, τον εραστή της και εξάδερφο του Αγαμέμνονα. Η Ηλέκτρα, φοβούμενη για την τύχη του μικρού της αδελφού Ορέστη, κατορθώνει να τον φυγαδεύσει κρυφά μ' έναν πιστό της δούλο στον Στρόφιο, που βασιλεύει στην Κρίσα της Φωκίδας. Ύστερα από οκτώ χρόνια, επιστρέφει ο Ορέστης στις Μυκήνες, με σκοπό να τιμωρήσει τους φονιάδες του πατέρα του, έχοντας συμβουλευτεί πρώτα το μαντείο των Δελφών. Βρίσκει την αδελφή του, η οποία θρηνεί τον χαμένο της πα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΗΝ «ΤΕΧΝΗ» ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ
Από την τοξοβολία έως τη διαμόρφωση του εν τω γίγνεσθαι ψυχαναλυτή και την ψυχική του λειτουργία στην ανάλυση και στη ζωή, τίθενται πολλά ζητήματα. Κατά τον Φρόυντ, "φαίνεται σχεδόν ότι το αναλύειν αποτελεί το τρίτο από τα ανέφικτα επαγγέλματα στα οποία μπορεί κανείς να είναι εκ προοιμίου βέβαιος για την ανεπαρκή επιτυχία του. Τα δύο άλλα που είναι γνωστά από πολύ παλιά είναι το εκπαιδεύειν και το κυβερνάν". Τι να σκεφτεί κανείς για τους δρόμους που οδηγούν στην άσκηση ενός "σχεδόν ανέφικτου" επαγγέλματος, αν όχι ότι είναι δύσβατοι, δύσκο...
Διαβάστε περισσότερα...

24 ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ
Στον πρόλογο του βιβλίου του, Η Αθήνα της μιας διαδρομής, ο Πέτρος Μάρκαρης ομολογεί ότι δίστασε να συμφωνήσει με τον εκδότη του, όταν του πρότεινε να το εκδώσουν στα ελληνικά. Πίστευε ότι δεν είναι αυτονόητο ένα βιβλίο γραμμένο για ξένους να παρουσιάζει ενδιαφέρον για τους Έλληνες αναγνώστες. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως το συγκεκριμένο βιβλίο είναι γραμμένο κυρίως για Έλληνες. Καλοκαίρι του 2013, μόλις το βιβλίο κυκλοφόρησε, έσπευσα να το αποκτήσω. Ο βασικός λόγος δεν ήταν η θεματολογία του αλλά η αδυναμία μου στον Πέτρο Μάρκαρη κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΙΓΜΕΣ...
[...] Βάζει τον Μπιθικώτση να παίξει στο κασετόφωνο και σερβίρει ένα ποτηράκι στον εαυτό του - είναι νωρίς ακόμα αλλά δεν τον νοιάζει. Πίνει τις πρώτες γουλιές καθώς ακούγονται οι πρώτοι στίχοι του Στου Μπελαμί. Το δωμάτιό του ξαφνικά μυρίζει Ελλάδα. Σηκώνει το τηλέφωνο και σχηματίζει γρήγορα έναν αριθμό. "Παρακαλώ". "Αγγελική μου... δεν ξέρω πώς το κατάφερες αλλά σ' ευχαριστώ..." [...] Δεκαοκτώ διηγήματα, δεκαοκτώ στιγμές Polaroid. Κάθε "στιγμή" αφηγείται μια απλή ανθρώπινη ιστορία, μα όλες έχουν ένα κοινό παράγοντα, την αγάπη. Αγάπη γονι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΛΓΑΜΕΣ, ΟΜΗΡΟΣ, ΒΙΒΛΟΣ ΚΑΙ ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΗΣ: ΕΝΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ
Παλιότερα θεωρούνταν από πολλούς και μάλιστα ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα, αλλά και ευρύτερα, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ότι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός δημιουργήθηκε από μόνος του, με ένα είδος παρθενογένεσης. Και ενώ όλοι αναγνώριζαν τη μεγάλη επίδραση και προσφορά του ελληνικού πολιτισμού στο ρωμαϊκό, ελάχιστοι ή πολύ λίγοι αναγνώριζαν αντίστοιχα την πολύ μεγάλη προσφορά και επίδραση των ανατολικών πολιτισμών στον ελληνικό. Αυτό βέβαια είχε και τις αιτίες του. Μεταξύ άλλων τους τελευταίους αιώνες είχαν αναπτυχθεί πρώτα η Ευρώπη και μετά ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΚΡΗ ΦΥΣΗ ΠΡΟΣ ΔΟΞΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
"Νυχτερινό φως": Σφαίρα στην καρδιά, χειμωνιάτικο βράδυ, γύρω στις 9.00 μμ: Η πόλη μαθαίνει για τον πυροβολισμό και κύμα ξεχύνεται στους δρόμους. Ο Αδάμ Και Η Εύα (παραμένουν) Κρυμμένοι Κάτω Από Το Τραπέζι. πολίτες, ένας νεκρός, όργανα της τάξης, ανθρώπινοι σκελετοί, νυφικό φόρεμα, πρωινό κοστούμι, λουλούδια, παπούτσια, βέρες, λάσπη, μπουκάλια αλκοόλ, τσιγάρα, γυαλιά, καθρέφτης, φρούτο, φαρμακευτικά εξαρτήματα, σταχτοδοχεία, καλαμάκια και μικρό τραπέζι ροτόντα από ξύλο πεύκης του 19ου αιώνα (...) (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Η Τέχνη είναι αισθητική επικοινωνία. Αυτή η απλή φράση μοιάζει να είναι ο ορισμός της Τέχνης. Όμως δεν είναι, γιατί οι δύο έννοιες που περιέχονται σε αυτήν δεν έχουν καταληκτικά οριστεί. Είναι, ωστόσο, η φράση-κλειδί που ανοίγει τη θεματική είσοδο: η Τέχνη είναι αισθητική επικοινωνία. Έχουμε, λοιπόν, εδώ την έννοια της αισθητικής και την έννοια της επικοινωνίας, που μαζί ορίζουν κατά προσέγγιση την έννοια της Τέχνης. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ
"Η αφορμή": Τα νεοελληνικά γλωσσικά ιδιώματα, από τα μεταβυζαντινά χρόνια και ως τα μέσα του 20ού αιώνα, αποτελούν γνωσιολογικό και κοινωνικό πολυδιάστατο υλικό πέντε αιώνων τουλάχιστον. Η καταγραφή αυτού του υλικού έχει σημασία από ιστορική άποψη, μελέτη των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων στο εσωτερικό της σημερινής Ελλάδας και -πολύ περισσότερο μάλλον- στις ελληνικές κοινότητες ανά τον κόσμο, ιδιαιτέρως στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, όπου η ελληνόγλωσση παρουσία υπήρξε συνεχής και καθοριστική στην παιδεία, τη συνείδηση, τον πολιτισμό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΝΤΑΖ
Έχω ετοιμάσει και έχω χρησιμοποιήσει αρκετά στα νιάτα μου (δηλαδή όταν ήμουν μόνο 75 χρόνων) ένα master-class για τον "αθέατο σκηνοθέτη". Βασίζεται στη θεωρία ότι ο σκηνοθέτης δεν πρέπει να φαίνεται στο έργο του γιατί τότε παρακολουθείς τον σκηνοθέτη και όχι το έργο. Υποστηρίζει πως σ' ένα έργο δεν πρέπει να φαίνονται οι "ραφές". Γιατί όλες οι τέχνες βασίζονται στο μοντάζ. Όχι μόνο ο κινηματογράφος. Μια κολόνα του Παρθενώνα είναι κομμάτια μάρμαρο το ένα πάνω στο άλλο. Αλλά δεν βλέπουμε κομμάτια. Βλέπουμε κολόνα. Ακόμα καλύτερα, βλέπουμε να...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΥΣ ΖΥΓΟΥΣ ΛΥΣΑΤΕ
(Σκοτάδι. Ακούγεται off η φωνή του Φωκίωνος Καπνίδη) Ελληνικέ λαέ. Γνώριμη είναι η φωνή του ακούεις. Είμαι ο Φωκίων. Και είμαι νεκρός. Άρα ζωντανός εφόσον στην Ελλάδα μόνον οι νεκροί δεν πεθαίνουν ποτέ. (Φως. Κλίμα προεκλογικής συγκέντρωσης. Μπαλόνια, κονφετί, ακούγονται συνθήματα όπως, Φωκίων, ζούμε αφέντη να σε δούμε. Μπράβο, Ζήτω! Μαζί σου, Φωκίων, και χέσε το ταμείον, και άλλα) [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

IN GIRUM IMUS NOCTE ET CONSUMIMUR IGNI
Γραμμένο το 1978, το «In girum imus nocte et consumimur igni» είναι η τελευταία ταινία του Ντεμπόρ. Πρόκειται πριν απ’ όλα για έναν θαυμάσιο λόγο, ποιητικό, φιλοσοφικό, κοινωνικό και πολιτικό. Τόσο το σενάριο καθ’ εαυτό όσο και οι εικόνες λειτουργούν συμπληρωματικά προς το κείμενο, στο πλαίσιο μιας εικονοκλαστικής στην κυριολεξία μεταχείρισης του κλασικού κινηματογράφου. Ο λόγος έχει μιαν αξία εγγενή, ανεξάρτητα από τη λειτουργία της εικόνας. Είναι ενδεικτικό ότι, το 1990, ο Ντεμπόρ, ανατύπωσε το κείμενο μόνο του, χωρίς το σενάριο, προσθέτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΤΣΟΥ:ΣΑΡΑΝΤΑ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΜΠΑΛΤΙΣ / ΡΙΛΚΕ: ΓΡΑΜΜΑΤΑ Σ' ΕΝΑΝ ΝΕΟ ΖΩΓΡΑΦΟ
ΜΙΤΣΟΥ: ΣΑΡΑΝΤΑ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΜΠΑΛΤΙΣ Σε ό, τι αφορά τα σχέδια καθ' εαυτά του Μιτσού ας αφήσουμε να μας μιλήσει η Σαμπίν Ρίουολντ (Sabine Rewald), έφορος του τμήματος Μοντέρνας Τέχνης του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης: "...Όταν άρχισα να οργανώνω αυτή την έκθεση, βρήκα ένα παλιό, δακτυλογραφημένο γράμμα του 1981 που είχα στείλει στους κληρονόμους του Ρίλκε, οι οποίοι μου είχαν πει τότε πως θα με βοηθούσαν να εντοπίσω τα σχέδια του Μιτσού. Τηλεφώνησα στο άτομο που απευθυνόταν εκείνο το γράμμα και το οποίο επιθυμεί να μην αναφερθεί τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΜΥΝΑ ΖΩΝΗΣ
Ξαφνικά, στις διακοπές του, ο Χαρίτος βρίσκεται με το πτώμα ενός αγνώστου, που δεν ξέρει γιατί τον σκότωσαν. Ενώ ψάχνει στο σκοτάδι να βρει τον δολοφόνο, ο προϊστάμενός του του φορτώνει κι έναν δεύτερο φόνο, του πασίγνωστου ιδιοκτήτη νυχτερινών κέντρων Κούστα. Αρχίζοντας να ξετυλίγει το νήμα των δύο φόνων, ο Χαρίτος ανακατεύεται με τον κόσμο της νύχτας, του ποδοσφαίρου και των εταιρειών δημοσκοπήσεων. Προσπαθώντας ν' ανακαλύψει πώς συνδέονται όλα αυτά μεταξύ τους, κινδυνεύει να απολυθεί γιατί κάποιοι δεν θέλουν να εξιχνιασθούν τα εγκλήματα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΑΜΟΤΡΑΓΟΥΔΑ
Την Καθαροδευτέρα του 1983 στο χωριό Αγιάννα της βόρειας Εύβοιας ηχογράφησα τα γαμοτράγουδα που ακολουθούν (1-71). Δημοσιεύονται με τη σειρά τους, όπως ακριβώς ακούστηκαν σ' αυτό -το μοναδικό ίσως- πριαπικό πανηγύρι. Το πολύτιμο αυτό λαογραφικό υλικό έχει καταγράψει ο Δημ. Χρ. Σέττας κ' ένα μικρό μέρος δημοσιεύτηκε στο βιβλίο του "Εύβοια, λαϊκός πολιτισμός", εκδ. Σπανού, Αθήναι 1974. Στο Β' μέρος της μικρής Ανθολογίας ξανατυπώνονται όσα τραγούδια είχαν δημοσιευτεί στην α' έκδοση (Γαμοτράγουδα δημοτικά, Ανθολογία, "Κείμενα", Αθήνα 1981). Πα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΗ ΤΗΣ ΣΤΑΧΤΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΜΑΝΤΙΩΝ
Τον Απρίλιο του 1994, στο ακριανό ράφι της βιβλιοθήκης μου, βρήκα 26 γράμματα που μου έστειλε ο Γιέρζι Γκροτόφσκι από τον Ιούλιο του 1963 έως και τον Αύγουστο του 1969. Το πρώτο απ' αυτά μου το έστειλε όταν ήμουν στην Ινδία και το τελευταίο μου το έστειλε όταν πήγε για πρώτη φορά στην Ινδία. Η Ινδία ήταν σημείο συνάντησης για μας. Ποτέ δεν πήγαμε εκεί μαζί. Όμως, ο πολιτισμός της, τα παράδοξά της και οι αντιθέσεις της μας βοήθησαν να δημιουργήσουμε έναν κοινό τρόπο σκέψης. Τα περισσότερα γράμματα χρονολογούνται από το 1964 έως το 1966. Για...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΡΑΝΟ ΝΤΕ ΜΠΕΡΖΕΡΑΚ
Η αίθουσα του Μεγάρου της Βουργουνδίας, το 1640. Κάτι σαν παράπηγμα για σφαιροβολία που έχει διαρρυθμιστεί και εξωραϊστεί για τις ανάγκες των παραστάσεων. Η αίθουσα, ένα μεγάλο τετράγωνο. Τη βλέπουμε λοξά: μία από τις πλευρές της διαμορφώνει το βάθος, που ξεκινά από το πρώτο επίπεδο, στα δεξιά, και φτάνει ως το τελευταίο επίπεδο αριστερά, για να σχηματίσει εκεί γωνία με τη σκηνή, που φαίνεται κομμένη. Πάνω στη σκηνή, κι από τις δύο πλευρές, κατά μήκος των παρασκηνίων, ξύλινοι πάγκοι. Η αυλαία αποτελείται από δύο παραπετάσματα που ανοίγουν....
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙΣΣΕΥΕΙ ΕΝΑ ΠΛΟΙΟ
Γλιστρούσε από τα χέρια μου κι έπρεπε να έχω μεγάλη τέχνη στην απόχη. Όχι βαρύ καμάκι, θα πονέσει. Όχι το αγκίστρι, θα ματώσουν τα καλοδουλεμένα του βράγχια. Κι ενώ ήταν ξένος και βουβός και κρύος ασήμιζαν τα μάτια μου όταν τον κοιτούσα κι όταν χανόταν στα βαθιά, πνιγόμουν από τα φιλντισένια του κόκαλα. "Αντίο" και "πρόσεχε, θα βρέξει" σε ποια γλώσσα να πω. Στεγνή ομηρία τα πόδια μου στο χώμα ριζωμένα. Από είδος σε είδος, δίχως μεταλλάξεις θα περπατά η σιωπή. Ίσως να συναντιόμαστε, καμιά φορά, στις όχθες. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...