ΔΩΔΩΝΗ

Πάρτυ γενεθλίων (3η έκδοση)
Το "Πάρτυ Γενεθλίων" ανέβηκε για πρώτη φορά το 1958 στο Arts Theatre στο Cambridge. Ο Στάνλεϋ, κεντρικός ήρωας του έργου, βρίσκει καταφύγιο σε μια μίζερη, παραθαλάσσια πανσιόν. Εκεί αισθάνεται ασφαλής, αποδεχόμενος τις περιποιήσεις της Μεγκ, της σπιτονοικοκυράς του. Μέχρι τη στιγμή που καταφθάνουν ο Γκόλντμπεργκ και ο Μακ Καν και γίνεται φανερό ότι τον κυνηγούν. Μετά από μια παράλογη ανάκριση, στην οποία τον υποβάλλουν, του οργανώνουν ένα Πάρτυ Γενεθλίων το οποίο σταδιακά μετατρέπεται σε εφιάλτη. Το ερώτημα ποια είναι αυτά τα πρόσωπα δεν θ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟΨΕ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ
"Δέκα σχεδόν χρόνια μετά το "Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα", γράφει ο Πιραντέλλο το "Απόψε αυτοσχεδιάζουμε" (1929), που κινείται στο ίδιο επίπεδο με το περιφημότερο απ' τα έργα του σικελού δραματουργού: τις σχέσεις Τέχνης και Ζωής. Ένας θίασος, μ' επικεφαλής τον σκηνοθέτη-διευθυντή του, προσπαθεί να «κατασκευάσει» ένα θεατρικό δράμα, ξεκινώντας από ένα διήγημα (του ίδιου του Πιραντέλλο, φυσικά). Ο σκηνοθέτης θέλει να υποτάξει την ιστορία, τα πρόσωπα και τους ηθοποιούς στις δικές του αντιλήψεις για το θέατρο, σε σχήματα και φόρμουλες, σε εφέ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΦΙΑΚΑΣ - Ο ΔΟΥΞ ΤΗΣ ΒΛΑΚΕΙΑΣ
Ο ΦΙΑΚΑΣ Ο Χαρίλαος Πλουτίδης ή Χαράλαμπος Πεταλούδης ή Φιάκας ζει παρασιτικά στην Κωνσταντινούπολη του 1870, βουτηγμένος στα χρέη. Νεαρός κομψευόμενος και πανούργος παριστάνει τον πλούσιο γόνο καλής οικογενείας και πολιορκεί ερωτικά την εύπιστη Ευανθία, προσβλέποντας στην προίκα της. Αυτή, συνεπαρμένη από τα μυθιστορήματα της εποχής και ευφάνταστη, γίνεται εύκολα θύμα του. Η σπαρταριστή πλοκή κορυφώνεται όταν ο Φιάκας, στα πρόθυρα να αποκαλυφθεί η πραγματική του κατάσταση, μηχανεύεται τη μεταμφίεσή του σε γερμανό βαρόνο που βρίσκεται inco...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Ένα προσωπικό ημερολόγιο έχει αναμφισβήτητη ιστορική αξία. Αξία σαν ιστορική μαρτυρία για την εποχή που γράφτηκε, για τις νοοτροπίες και τον τρόπο ζωής, για τα γεγονότα και πρόσωπα που αναφέρει και περιγράφει, αλλά ακόμα περισσότερο, και κατά κύριο λόγο, έχει αξία γιατί φωτίζει την προσωπικότητα εκείνου που το έγραψε. Και νομίζω πως το συγκεκριμένο ημερολόγιο του Φίλιππου Δραγούμη, επειδή γράφτηκε σε μιαν ιδιαίτερα κρίσιμη και δύσκολη περίοδο για τη χώρα αλλά και για τον ίδιο προσωπικά, είναι ιδιαίτερα φορτισμένο συναισθηματικά, με πολλές ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ 1912-1913
Από τη σειρά των ημερολογίων που άφησε ο Φίλιππος Στ. Δραγούμης, αναμφισβήτητα το πιο ενδιαφέρον είναι εκείνο που αναφέρεται στην περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913. Το τμήμα αυτό του ημερολογίου που εκδίδεται σήμερα παρουσιάζει διπλό ενδιαφέρον. Από τη μία μεριά αποτελεί ένα ιστορικό τεκμήριο για τη μελέτη της περιόδου εκείνης, μια και προέρχεται από αυτόπτη μάρτυρα που περιγράφει μέρα με τη μέρα τα όσα συμβαίνουν, ενώ παράλληλα παρακολουθούμε τα συναισθήματα που γεννιούνται σ' ένα νέο ευαίσθητο άνθρωπο με ανάλογη μόρφωση και διαμορ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΝΙΦΕΣΤΑ ΤΟΥ ΣΟΥΡΡΕΑΛΙΣΜΟΥ
Ο σουρεαλισμός -όπως τον αντιμετωπίζω- διακηρύσσει αρκετά τον απόλυτο μη-κονφορμισμό μας ώστε να μην υπάρξει θέμα μετάφρασής του στη διαδικασία του πραγματικού κόσμου. Δεν θα μπορούσε, αντίθετα, να δικαιολογήσει παρά την πλήρη κατάσταση αφαίρεσης στην οποία ελπίζουμε να φθάσουμε εδώ κάτω. Η αφαίρεση της γυναίκας στον Kant, η αφαίρεση «των κόκκων» στον Pasteur, η αφαίρεση των αγωγών στον Curie, είναι προς αυτήν την κατεύθυνση βαθύτατα ενδεικτικές. Αυτός ο κόσμος υπόκειται πολύ σχετικά στα μέτρα της σκέψης και τα συμπτώματα του είδους αυτού ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
Ουσιαστικά για το ανέβασμα του έργου δε χρειάζεται παρά μια άδεια σκηνή και ένα υπερυψωμένο επίπεδο. Παρ' όλα αυτά το σκηνικό του Michael Annals ήταν τόσο εντυπωσιακό και έλυσε το οπτικό πρόβλημα του έργου τόσο απλά, που δεν μπορώ να μην το αναφέρω εδώ. Βασικά το σκηνικό ήταν ένας τεράστιος μετάλλινος δίσκος σαν μενταγιόν που κρεμόταν, θα μπορούσε να πει κανείς, στο κέντρο ενός ξύλινου τοίχου - φόντο. Το μενταγιόν αυτό ήταν μια μετάλλινη στεφάνη δώδεκα πόδια διαμέτρου. Στην περιφέρεια αυτής της στεφάνης ήταν τοποθετημένα - ένθετα - με μαγν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΛΚΑΔΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΜΕΑ

Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Το θέατρο της πρόζας στην Ιταλία δεν βρίσκεται, ούτε βρισκόταν ποτέ στον αιώνα μας, σε αξιοζήλευτη γενική κατάσταση. Δεν έλειψαν βέβαια ορισμένες σπουδαίες προσωπικότητες συγγραφέων, ηθοποιών και σκηνοθετών, ακόμα και με λάμψη σε όλο τον δυτικό κόσμο, αλλά αυτές στάθηκαν και στέκουν νησίδες μέσα σε πέλαγος χρόνιου μαρασμού και δεν μπόρεσαν ως τώρα να σηκώσουν την πρόζα από την αδιαφορία του μεγάλου κοινού και να την οδηγήσουν σ' εθνική άνθηση. Το παραδοσιακό πάθος των Ιταλών για την όπερα και η αγάπη τους για τη νεότερη τέχνη θεάματος, την...
Διαβάστε περισσότερα...

Η έννοια της αγωνίας
Αυτή εδώ η μελέτη έχει σκοπό να πραγματευτεί την έννοια «αγωνία» ψυχολογικά, έχοντας πάντα in mente [κατά νου] και κατάντικρύ της το δόγμα του προπατορικού αμαρτήματος. Κατά κάποιον τρόπο θα την απασχολήσει, αν και σιωπηλά, η έννοια «αμαρτία». Κι όμως η αμαρτία δεν προσφέρεται για ψυχολογικό ενδιαφέρον, κι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πως αυτός που θέλει να την πραγματευτεί έτσι, αφήνεται να υπηρετεί έναν παρανοημένο αισθητισμό. Η αμαρτία έχει την καθορισμένη της θέση, ή μάλλον δεν έχει καμία θέση, γιατί αυτό ακριβώς είναι και ο ορισμός τη...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο γλάρος
Οι πρωτοπόροι συγγραφείς σπανίως αναγνωρίζονται άμα τη εμφανίσει. Ο γιατρός Άντον Τσέχωφ, ταπεινής καταγωγής, φυματικός από φοιτητής, με μεγάλη ευαισθησία για τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής του, πεζογράφος και κωμωδιογράφος με ανθρωπιστική κατεύθυνση, συνάντησε μεγάλη ψυχρότητα με το πρώτο πολύπρακτο θεατρικό του έργο, τον Πλατόνωφ που γράφτηκε το 1881 αλλά παίχτηκε το 1920, αφού κανένας δεν δέχτηκε να το ανεβάσει κι ο εύθικτος συγγραφέας το έκρυψε στα συρτάρια του. Αυτή η πικρία αντανακλάται στον ήρωα του Γλάρου που γράφτηκε 14 χρόνια...
Διαβάστε περισσότερα...

Λοκαντιέρα
Λοκάντα είναι το ξενοδοχείο ύπνου και φαγητού, κάτι σαν τις δικιές μας πανσιόν. Σε μια τέτοια λοκάντα παίζεται η κωμωδία: σκηνικό που μας θυμίζει τη "Βαβυλωνία" του Βυζαντίου. Μόνο που εδώ το κύριο πρόσωπο είναι γυναίκα, η γεμάτη τσαχπινιά και χάρες Μιραντολίνα (τ' όνομά της σημαίνει «θαυμαστούτσικη») και γύρω απ' το πρόσωπό της πλέκεται όλη η δράση. Όλα σχεδόν τ' ανδρικά πρόσωπα της κωμωδίας μ' αυτήν έχουν να κάνουν, ενώ οι δυο θεατρίνες μπαίνουν για να διευκολύνουν τη δράση· δίνουν την ευκαιρία οι δυο ερωτοχτυπημένοι άντρες ν' απομακρυνθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΝΟΜΑΧΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Η ΜΙΑ ΕΡΩΤΙΚΗ ΜΟΝΟΜΑΧΙΑ
Το έργο "Μονομαχία Γυναικών" ή "Μία ερωτική Μονομαχία" παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το θίασο Κοτοπούλη στο θέατρο "Ρεξ", το Νοέμβρη του 1952. Σκηνοθέτης της παράστασης ήταν ο Δημήτρης Μυράτ που έπαιξε και τον ρόλο του Βαροόνου ντε Μονρισάρ. Τον ρόλο της Κόμησας ντ' Οτρεβάλ ερμήνευσε η Αλέκα Κατσέλη, το Γουσταύο ντε Γκρινιόν ο Ντίνος Ηλιόπουλος, τη Λεονή ντε λα Βιλγκωτιέ η Άννα Συνοδινού και τον Ερρίκο ντε Φλαβινιέλ ο Βύρων Πάλλης. Η αισθηματική κωμωδία γυναικών (Bataille de dames ou, un Duel en amour) θεωρείται το τελειότερ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΣΑΙ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΘΕΙΑ
Το "Τσάι και συμπάθεια" γράφτηκε το 1952 από τον σχεδόν άγνωστο ως τότε Ρόμπερτ Άντερσον (αμερικανός γεννημένος το 1917). Το διάβασε στην Μόλλυ Καζάν, γυναίκα του περίφημου σκηνοθέτη Ηλία Καζάν και στις 30 Σεπτεμβρίου του 1953 έγινε η παγκόσμια πρεμιέρα του στο "Έθελ Μπάρυμορ θήατερ" με την Ντέμπορα και Τζων Κερ, τον Λ. Έρικσον και σκηνοθέτη τον Ηλία Καζάν. [...] Στην Ελλάδα το παρουσίασε ο Κωστής Λειβαδέας, στις 25 Μαρτίου 1959 με δική του μετάφραση και σκηνοθεσία, στο θέατρο "Κυβέλης" με την Αλίκη (Θεοδωρίδου), τον Τ. Βανδή, Ν. Φιλιππόπο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΑΓΚΑΒΑΤ ΓΚΙΤΑ
Η «Μπαγκαβάτ Γκίτα» είναι ένα κείμενο με παγκόσμια ακτινοβολία που έχει μεταφρασθεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες και η βιβλιογραφία που αναφέρεται στην ερμηνεία του, είναι πλουσιότατη. Στην ελληνική, έχουμε δύο μεταφράσεις. Η μία, του Δημητρίου Γαλανού (1848), και δυσεύρετη είναι και δυσνόητη. Η άλλη, του Τ. Βρατσάνου, που κυκλοφόρησε πριν από αρκετά χρόνια, έχει κι' αυτή εξαντληθεί. Έτσι, ήταν πια επιτακτική ανάγκη να προσφέρουμε στο Ελληνικό κοινό, μια νέα μετάφραση, σε αντιπαραβολή με τη μετάφραση του Δ. Γαλανού. Μια εκτενέστατη εισαγωγ...
Διαβάστε περισσότερα...

Οι τρεις αδελφές - Ο βυσσινόκηπος - Ο Γάμος - Το κύκνειο άσμα
Υπάρχουν δυο ειδών συγγραφείς καινοτόμοι: εκείνοι που φέρνουν κάτι το καινούριο - το καινούριο παλιώνει. Και υπάρχουν εκείνοι που φέρνουν κάτι το ανεπανάληπτο - απ' αυτούς ο Τσέχωφ. Η εποχή μας αγωνίζεται με ζήλο για το καινούριο - αυτό της έχει γίνει ψύχωση. Δεν είναι όμως απόλυτα βέβαιο και πως έχει νιώσει τη διαφορά του και από το ανεπανάληπτο. Ανεπανάληπτο στην τέχνη είναι όχι απλά ένας "τρόπος", αλλά κάτι το αναφαίρετα προσωπικό, μια μελωδία που δεν μεταφέρεται σε άλλο όργανο. Αν ο Τσέχωφ είχε φέρει στο θέατρο μια πρωτόφαντη τεχνοτροπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΓΙΣΜΕΝΑ ΝΙΑΤΑ
Τα "Οργισμένα Νιάτα" επέδρασαν για πολλά χρόνια, στο αγγλικό θέατρο, γιατί για πολλά χρόνια, αυτοί που εκφράζανε τη μεσαία και την κάτω τάξη, παρουσιάζονταν σαν άνθρωποι που τους έλειπε το καλό γούστο, που υποκρίνονταν για να μοιάσουν με την ανώτερη τάξη στην κοινωνία κτλ. Ο Τζων Όσμπορν, έφερε καινούριο αέρα μ' έναν άνθρωπο, που ανήκε στην εργατική τάξη αλλά ήτανε απαιτητικός, μορφωμένος, μπλαζέ, κυνικός και είχε ευφράδεια λόγου. Ο Τζίμμυ Πόρτερ, μιλούσε με πεποίθηση για το δίκιο του και ήτανε σε θέση να εκφράσει αυτό που τον βασανίζει. Μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΛΩΤΑ ΝΗΣΙΑ - ΠΕΡΑ ΑΠ΄ ΤΑ ΠΛΩΤΑ ΝΗΣΙΑ
Ποια είναι η εικόνα του ονειροπόλου; Κάποιος που φεύγει από τη στεριά και ανοίγεται στο πέλαγος. Αλλά όχι απλώς για να ανακαλύψει ή να φτάσει σε άλλες χώρες. Μερικοί, αν και φαίνεται να απομονώνονται πολύ μακριά στο πέλαγος, επιθυμούν ωστόσο να έχουν κι άλλους κοντά τους. Προσπαθούν να χτίσουν πάνω στο νερό κομμάτια γης. Αυτά είναι τα πλωτά νησιά. Η κατοχή των πλωτών νησιών δεν μπορεί να μεταβιβαστεί στα παιδιά σου. Μόλις σταματήσεις το χτίσιμο, το έδαφός σου σταματά να υπάρχει. Είναι ένας μικρός ρευστός κήπος που καρποφορεί, αλλά που οι δ...
Διαβάστε περισσότερα...

Λεξικό θεωρίας και σημειολογίας του θεάτρου
Πίσω από τις λέξεις..., μέσα στις λέξεις. Από οποιαδήποτε οπτική γωνία, η ανάγκη των μετασχηματισμών του λόγου οδηγεί, όπως είναι φυσικό επακόλουθο, στη δημιουργία μεθόδου του ρευστού χώρου του θεάτρου. Ο λόγος, στην περίπτωση του θεάτρου, είναι δισυπόστατος, αποτελούμενος από το σημαίνον και το σημαινόμενον. Το παρόν λεξικό αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια, εκ μέρους μου, ερμηνείας του θεατρικού γλωσσικού Είναι και Φαίνεσθαι. Επίσης, η παρούσα εργασία αποτελεί δυνητικά μία προσέγγιση με αποδομιστικούς όρους του θεατρικού αντικειμένου, που πρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΕΧΝΗΣ
«Η προέλευση του έργου τέχνης» είναι το κείμενο που περιέχει τις κύριες αντιλήψεις του Martin Heidegger (1889-1976) σχετικά με τη φιλοσοφία της τέχνης. Εδώ διατυπώνεται η άποψη ότι μέσα στο καλλιτέχνημα αποκαλύπτεται η αλήθεια, και άρα η τέχνη δεν έχει να κάνει κυρίως με το ωραίο και την ομορφιά. Διατυπώνεται επίσης η πεποίθηση ότι «κάθε τέχνη είναι κατ’ ουσίαν ποίηση» αυτό δεν μειώνει τα άλλα είδη τέχνης, π.χ. την μουσική, την αρχιτεκτονική ή την γλυπτική, αλλά αντίθετα αναδείχνει το βαθύτερο νόημά τους. Συνάμα ο Χάιντεγκερ βρίσκει ευκαι...
Διαβάστε περισσότερα...