ΕΚΚΡΕΜΕΣ

ΓΝΩΣΗ, ΗΔΟΝΗ, ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ
Οι μελέτες που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό τον τόμο αφορούν κυρίως δύο ευρύτερα γνωστικά αντικείμενα, τους λεγόμενους ελάσσονες Σωκρατικούς και τους φιλοσόφους της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής περιόδου. Το πρώτο μέρος του τόμου, το οποίο αποτελείται από πέντε άρθρα, εστιάζει στους Κυρηναϊκούς - μία από τις σχολές των οποίων τα μέλη ισχυρίζονται, όπως άλλωστε και ο Πλάτων και οι διάδοχοί του στην Ακαδημία, ότι είναι οι μόνοι φιλόσοφοι που διασώζουν και συντηρούν το αυθεντικό πνεύμα του Σωκράτη. Σύμφωνα με την ερμηνεία που αναπτύσσεται εδώ, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΡΜΙΔΗΣ
Ο Χαρμίδης, ένας γοητευτικός μικρός και συνάμα απαιτητικός διάλογος, "περίεργος και δύσκολος" κατά τον Guthrie είναι ο πρώτος αφηγηματικός διάλογος του Πλάτωνα. Αφηγητής σε αυτόν είναι ο Σωκράτης που περιγράφει σε κάποιον απροσδιόριστο και μη εμφανιζόμενο ακροατή μια συνάντησή του σε αθηναϊκή παλαίστρα με γνώριμους συμπολίτες του και τη συζήτησή του μαζί τους. Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η σωφροσύνη: Προσπαθούσαν να προσεγγίσουν μια αρετή που λογιζόταν ως ένα είδος σύνεσης, ορθοφροσύνης, περίσκεψης, και συγκαταλεγόταν στις αρετές που θ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΟΥΣ ΥΠΟ ΕΞΩΗΘΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ
Σε κάποια απόμερη γωνιά του εκχυμένου σε αναρίθμητα λαμπυρίζοντα ηλιακά συστήματα σύμπαντος, υπήρξε μια φορά κι έναν καιρό ένα αστέρι, πάνω στο οποίο ευφυή ζώα επινόησαν τη γνώση. Ήταν η πιο υπερφίαλη και η πιο απατηλή στιγμή της "Παγκόσμιας Ιστορίας", αλλά ήταν βέβαια μονάχα μια στιγμή. Έπειτα από λιγοστές ανάσες της φύσης, το αστέρι πάγωσε και τα δαιμόνια ζώα έπρεπε να πεθάνουν". Το "Περί αληθείας και ψεύδους υπό εξωηθική έννοια" (1873) είναι ένα από τα σκαριφήματα με τα οποία ο Νίτσε γέμιζε το ένα σημειωματάριο μετά το άλλο με περιστασι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝΟΣ «ΙΩΝ»
Ο «Ίων» είναι ένας από τους απλούστερους και συντομότερους σωκρατικούς διάλογους που έγραψε ο Πλάτωνας, και διακρίνεται για το ευτράπελο, σχεδόν αριστοφανικό σε ορισμένα σημεία, ύφος του. Εκ πρώτης όψεως, εδώ μοιάζει να απουσιάζουν εντελώς οι ζοφεροί ή ενίοτε και δραματικοί τόνοι που χρωματίζουν το σκηνικό ορισμένων άλλων πρώιμων διαλόγων σε ευθύ λόγο, με παρόμοια δηλαδή δραματουργική τεχνική, όπως λ.χ. ο «Ευθύφρων», ο «Κρίτων», ο «Λάχης» και ο «Γοργίας». Η κουβέντα αναδίνει κάτι από την άθολη χάρη και τη σπιρτάδα των ανέμελων λεκτικών δι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ
"Άξονας όλου του βιβλίου είναι ο Συμβολικός Νόμος και η -τραγική- απουσία του στον τοξικομανή. Αυτόν αναζητά μέσα από τις περιπλανήσεις του στον κόσμο του περιθωρίου, τις παρορμητικές πράξεις του, την παραβατικότητα. Σε αυτή την πορεία της διαρκούς και ατελέσφορης αναζήτησης του Νόμου θα συναντήσει και το νόμο, θα τον παραβεί και θα βρεθεί στη φυλακή. Σε αυτό τον τόπο του εγκλεισμού και του μαρτυρίου θα συναντήσει η Ρόδη Καγγελάρη τα εξαρτημένα κορίτσια και αγόρια και θα μας μυήσει, όσο είναι δυνατό, στον κόσμο τους. Ψυχολόγος-εγκληματολόγ...
Διαβάστε περισσότερα...

Προς μια πράσινη δημοκρατική επανάσταση
Η κρίση του κορωνοϊού και η κλιματική έκτακτη ανάγκη έφεραν στο προσκήνιο την ισχυρή ανάγκη για προστασία, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση αυταρχικών μορφών πολιτικής. Η Σαντάλ Μουφ υποστηρίζει ότι η κατάσταση αυτή απαιτεί μια αριστερή λαϊκιστική στρατηγική που θα συναρθρώσει τον αγώνα ενάντια στον αυταρχισμό με τον αγώνα για την προστασία του πλανήτη. Αυτό που χρειάζεται είναι μια "οικολογική διακλάδωση" που θα αντιμετωπίσει την ανισότητα σε κάθε της μορφή. Η Μουφ επιχειρηματολογεί υπέρ μιας Πράσινης Δημοκρατικής Επανάσταση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ
Είναι δύσκολο να πει κανείς σε ποιο ερώτημα ή σε ποια ερωτήματα απαντά η "Λογική του νοήματος". Είναι άραγε η έρευνα για τη γλώσσα που αρμόζει στη φιλοσοφία της διαφοράς, την οντολογία της οποίας είχε ήδη σκιαγραφήσει η "Διαφορά και επανάληψη"; Είναι η αναζήτηση των υπερβατολογικών προϋποθέσεων της γλώσσας που εκφράζει το γίγνεσθαι και τη διαφορά (τη διαφο/ωροποίηση); Είναι η ανάδειξη του νοήματος σε ανεξάρτητη διάσταση του είναι και του λέγειν και η εκτύλιξη της γε-νεσιουργικής του ικανότητας; Είναι η ανύψωση του παραδόξου και του μη νοήμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΥΤΡΩΣΗ
"Συναρπαστική η έρευνα του Δημήτρη Αλικάκου. Οι σαφείς απαντήσεις, και απολύτως τεκμηριωμένες, που έδωσε ο ερευνητής στα κρίσιμα ερωτήματα -πότε; πού; πώς; ποιος; γιατί;- δεν είναι κάποιες απόψεις που έρχονται να προστεθούν σε όσες υπάρχουν από παλιά. Προέκυψαν από συστηματικό και ακριβοδίκαιο έλεγχο των πραγμάτων και από τις αλλεπάλληλες επαφές του με τους πρωταγωνιστές ενός θαύματος που έχει τα γνωρίσματα του δράματος. Ο Αλικάκος δεν λειτουργεί με την έπαρση του κρημνιστή. Τιμά και σέβεται, αλλά προτιμά την πικρή αλήθεια από το γλυκό και...
Διαβάστε περισσότερα...

Βαγγέλης Μπιτσώρης
Με τον τόμο αυτόν -τον αφιερωμένο στον Βαγγέλη Μπιτσώρη- το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Εκκρεμές, εγκαινιάζει τη σειρά «Αναγορεύσεις Επίτιμων Διδακτόρων». Σκοπός είναι να καταγραφούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προσώπων στα οποία το Πάντειο αποφασίζει να απονείμει τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα, αναδεικνύοντας στρατηγικές επιλογές του Ιδρύματος. Η αναγόρευση του Μπιτσώρη έγινε στην κατάμεστη Αίθουσα Τελετών «Αριστοτέλης» του Παντείου στις 27 Ιουνίου 2023 εις αναγνώρισιν της μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΣΥΜΠΤΩΜΑ
«Γι' αυτό μπορεί το σύμπτωμα να διαβαστεί, επειδή είναι ήδη το ίδιο εγγεγραμμένο σε μια διαδικασία γραφής». Ιδού η κλασική θέση του Λακάν που ορίζει το σύμπτωμα σαν σημαίνουσα δομή όπως αυτό συμβαίνει με κάθε μόρφωμα του ασυνειδήτου. Εκ φύσεως το ασυνείδητο κωδικοποιεί. Το μήνυμά του, τα λεγόμενα «μορφώματα του ασυνειδήτου», συμπεριλαμβανομένου του συμπτώματος, οφείλει επομένως να αποκωδικοποιηθεί. Απαιτεί να "διαβαστεί". Η ασυνείδητη «γνώση» είναι καθαρή γνώση δίχως στόχο και προθετικότητα, ακέφαλη γνώση. «Ιδανικός εργαζόμενος» το ασυνείδ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΜΙΚΡΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΠΑΙΔΙΑ
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται κυρίως σε παιδαγωγούς βρεφών και παιδιών προσχολικής ηλικίας και δημοτικού αλλά και σε όσους άλλους ειδικούς ή γονείς θα ήθελαν να καταλάβουν πως τα παιδιά κατακτούν σταδιακά την έννοια του χρόνου. Προσπαθεί, αφού αναπτύξει, με όσο το δυνατό σαφέστερο και συντομότερο τρόπο, τα δεδομένα της εξελικτικής, κυρίως, ψυχολογίας σε ό,τι αφορούν στην έννοια, να παραθέσει τις λογικές σκέψεις που είναι το επακόλουθο μιας τέτοιας γνώσης στον παιδαγωγικό τομέα. Προσπαθεί, δηλαδή, να οδηγήσει τον αναγνώστη σε μορφές συμπεριφορ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΤΕΛΕΖ - ΠΑΡΝΕ: ΔΙΑΛΟΓΟΙ
Είναι πολύ δύσκολο "να εξηγείσαι" - σ' ένα ιντερβιού, σ' έναν διάλογο, σε μια συνέντευξη. Τις πιο πολλές φορές, όταν μου κάνουν μια ερώτηση, έστω κι αν αυτή με αφορά προσωπικά, βλέπω ότι, στ' αλήθεια, δεν έχω τίποτα να πω. Οι ερωτήσεις φτιάχνονται σαν τα άλλα πράγματα. Αν δεν σ' αφήνουν να φτιάξεις τις ερωτήσεις σου, με στοιχεία που έρχονται από παντού, απ' οπουδήποτε, αν σου τις "δίνουν έτοιμες", τότε δεν έχεις να πεις πολλά πράγματα. [...] Οι ερωτήσεις, γενικώς ειπείν, στρέφονται προς το μέλλον ή το παρελθόν: το μέλλον των γυναικών, το ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΩΗ ΣΤΟ ΟΡΙΟ
Ποια είναι η σχέση της ανθρώπινης ζωής με το πολιτικό στο πλαίσιο της δυτικής μετααποικιακής νεωτερικότητας; Σε ποιες μορφές ζωής αναγνωρίζεται η ιδιότητα της ανθρώπινης υποκειμενικότητας στις σύγχρονες συνθήκες θεαματοποίησης και ιδιοποίησης της κοινωνικής τρωτότητας από τις τεχνολογίες και τις γραφειοκρατίες του βιοπολιτικού ανθρωπισμού; Πώς οι κοινοί τόποι της έμφυλης ιεράρχησης και της εθνικο-κρατικής κυριαρχίας χαράσσουν τα όρια και θέτουν τους όρους της ιδιότητας του πολίτη και της ιδιότητας του ανθρώπου; Συνομιλώντας με τη θεωρία τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ
Τούτος ο συλλογικός τόμος επιχειρεί να συνεισφέρει στη συζήτηση πάνω στα πολιτικά διακυβεύματα της σύγχρονης τέχνης μια κριτική και θεωρητικά εναργή οπτική γωνία. Η πλειονότητα των κειμένων αναζητεί εννοιολογικό έρεισμα στη θεώρηση του πολιτικού, όπως αναπτύσσεται στο έργο σύγχρονων στοχαστών, από τον Claude Lefort και τον Jacques Ranciere μέχρι τον Ernesto Laclau και τη Chantal Mouffe. Αν στο πρώτο και βραχύτερο μέρος του βιβλίου ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με σημαντικούς τόπους του πολιτικού στοχασμού, στα δύο επόμενα θα συναντήσει κρι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
Το αντικείμενο που πραγματεύομαι εδώ πλανάται προφανώς στον αέρα της εποχής μας, και οι ενδείξεις είναι πολλές: Ο όλο και πιο έντονος προσανατολισμός του Χάιντεγκερ προς μια φιλοσοφία της οντολογικής Διαφοράς· η πρακτική του στρουκτουραλισμού βασισμένη στη νομή διαφορικών στοιχείων μέσα σ' έναν χώρο συνύπαρξης· η τεχνική του σύγχρονου μυθιστορήματος που στρέφεται γύρω από τη διαφορά και την επανάληψη, όχι μόνο στον πλέον αφηρημένο στοχασμό του αλλά ακόμη και στις επιτυχημένες τεχνικές του· η ανακάλυψη σε ποικίλους τομείς μιας δύναμης που α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑΤΙ ΟΧΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ;
Οποιαδήποτε προσπάθεια υλοποίησης σοσιαλιστικών ιδεών έρχεται σε σύγκρουση με την τεράστια, εδραιωμένη καπιταλιστική δύναμη και με τον ανθρώπινο εγωισμό. Οι πολιτικοποιημένοι άνθρωποι οφείλουν να πάρουν πολύ σοβαρά αυτά τα εμπόδια. Ωστόσο, η ύπαρξη εμποδίων δεν είναι λόγος να υποβαθμίζουμε το ιδεώδες καθεαυτό. Να υποβαθμίζουμε ένα ιδεώδες μόνο επειδή αντιμετωπίζει πρακτικά εμπόδια δημιουργεί σύγχυση και η σύγχυση παράγει αποπροσανατολισμένη πρακτική: υπάρχουν δηλαδή συνθήκες στις οποίες το ιδεώδες θα μπορούσε να υλοποιηθεί, αλλά δεν προωθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
Η "Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση" είναι το εναρκτήριο κείμενο του λακανισμού. Με αυτό ο Λακάν έγινε ο Λακάν. Μέχρι το θάνατό του συνέχισε να λέει: «Είμαι καταρχάς εκείνος που εκφώνησε την Ομιλία της Ρώμης». Πώς να χαρακτηρίσουμε την προσπάθεια του Λακάν σε αυτό το κείμενο; Στοχεύει στα θεμέλια της ψυχανάλυσης. Δεν κάνει μια μερική πολεμική στο τάδε ή στο δείνα σημείο της κλινικής. Θέτει υπό αμφισβήτηση και την ίδια τη σύλληψη αυτού που δρα στην ψυχανάλυση και, ταυτόχρονα, τα ίδια της τα θεμέλια. Προσφέρει...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΟΥ
Καθεμία από τις τρεις διαλέξεις του παρόντος τόμου είναι μια επιχείρηση κομάντος. Ο Λακάν προσγειώνεται μπροστά σε τυχαία ακροατήρια. Έχει μια ώρα για να τους πει ποιος είναι και τι κάνει. Ευαισθητοποιεί το ακροατήριό του στην ακόλουθη αντίθεση: α) Το ασυνείδητο είναι αποδεκτό, δεν εντυπωσιάζει πλέον κανέναν, όμως αυτό είναι αποτέλεσμα προπαγάνδας. Την ψυχανάλυση τη συνηθίσαμε, αλλά τη συνηθίσαμε όπως μια θεραπεία της μόδας που υπηρετούν "διαλαλήματα" που την ανάγουν σε κάτι ήδη γνωστό. β) Εντούτοις, η ψυχανάλυση εισάγει σε μια ασύγκριτη...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΜΕΝΟΣ ΘΕΑΤΗΣ
Η χειραφέτηση ξεκινά όταν αμφισβητήσουμε την αντίθεση ανάμεσα στη θέαση και τη δράση, όταν κατανοήσουμε ότι τα προφανή δεδομένα που δομούν έτσι τις σχέσεις ανάμεσα στον λόγο, την παρατήρηση και την πράξη ανήκουν τα ίδια στη δομή της κυριαρχίας και της υποταγής. Ξεκινά όταν κατανοήσουμε ότι και η θέαση είναι μια δράση που επιβεβαιώνει ή μετασχηματίζει την κατανομή των θέσεων. Ο θεατής δρα και αυτός, όπως ο μαθητής ή ο επιστήμονας. Παρατηρεί, επιλέγει, συγκρίνει, ερμηνεύει. Συνδέει αυτό που βλέπει με πολλά άλλα πράγματα που έχει δει σε άλλες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Το βιβλίο που δημοσίευσε ο Le Corbusier το 1923 ήταν μια ολοκληρωμένη έκφραση της νεωτερικότητας και αποτέλεσε πραγματικό σταθμό για την αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα. Η ριζοσπαστική αναζήτηση του νέου πνεύματος απέρριπτε το ακαδημαϊκό παρελθόν, αλλά αυτό το νέο πνεύμα στηριζόταν προκλητικά στην επανερμηνεία του κλασικού ιδεώδους του Παρθενώνα μέσα σε ένα απρόσμενο περιβάλλον μηχανών (αεροπλάνα, αυτοκίνητα, πλοία). Αυτές οι ιδέες ξεπέρασαν το στενό πλαίσιο της εποχής τους και αποτέλεσαν πεδίο προβληματισμού για την πορεία της σύγχρονης αρχι...
Διαβάστε περισσότερα...