ΕΚΚΡΕΜΕΣ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα όψιμο έργο του Αμερικανού φιλοσόφου και περιλαμβάνει μια σειρά διαλέξεων που είχε δώσει στη Βοστώνη και στη Νέα Υόρκη. Η σειρά αυτή των διαλέξεων συνοψίζει τη συνεισφορά του Τζαίημς στο φιλοσοφικό ρεύμα του πραγματισμού. Η θεμελιακή υπόθεση που διατρέχει το σύνολο των οκτώ διαλέξεων του βιβλίου είναι ότι το νόημα των ιδεών μας διαπλέκεται άμεσα με τις δυνητικές συνέπειές του. Χωρίς τις τελευταίες οι ιδέες είναι άνευ νοήματος. Ο Τζαίημς φρονεί ότι αυτή είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται από τους επιστήμονες για ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑ
Μια συνέντευξη που έδωσε ο Ζακ Ντεριντά στον Μάικλ Σπρίνγκερ τον Απρίλιο του 1989 στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Irvine. Ορισμένες ερωτήσεις είχαν υποβληθεί γραπτώς στον Ζ. Ντεριντά εκ των προτέρων και αυτές αποτέλεσαν τα βασικά σημεία τα οποία καθοδήγησαν τη συζήτηση. Ωστόσο, όπως συνηθίζεται σε ανάλογες περιπτώσεις, η συζήτηση επεκτάθηκε σε περισσότερες κατευθύνσεις που δεν προβλέπονταν από τις γραπτές ερωτήσεις. Το κείμενο της συνέντευξης έμεινε κατά μεγάλο μέρος όπως είχε. Το κυρίαρχο θέμα που έδωσε το έναυσμα για ολόκληρη την σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Βαγγέλης Μπιτσώρης
Με τον τόμο αυτόν -τον αφιερωμένο στον Βαγγέλη Μπιτσώρη- το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Εκκρεμές, εγκαινιάζει τη σειρά «Αναγορεύσεις Επίτιμων Διδακτόρων». Σκοπός είναι να καταγραφούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προσώπων στα οποία το Πάντειο αποφασίζει να απονείμει τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα, αναδεικνύοντας στρατηγικές επιλογές του Ιδρύματος. Η αναγόρευση του Μπιτσώρη έγινε στην κατάμεστη Αίθουσα Τελετών «Αριστοτέλης» του Παντείου στις 27 Ιουνίου 2023 εις αναγνώρισιν της μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΓΝΕΙΑ
«Η Λαγνεία της Ελφρίντε Γέλινεκ, μια αδρή και αθυρόστομη αντιπορνογραφία, έγινε ήδη Bestseller. Μια τέτοια γλωσσική και διανοητική πρόκληση για τους αναγνώστες δεν έχει το όμοιό της στη σημερινή γερμανόφωνη λογοτεχνία» (WOLFRAM SCHUTTE, Frankfurter Rundschau), «Η Λαγνεία πρέπει να τοποθετηθεί ανάμεσα στα κορυφαία έργα της σημερινής γερμανόφωνης λογοτεχνίας. . . Αυτό που ερεθίζει είναι η ανελέητη προσβολή κάθε κοσμιότητας, καθώς η συγγραφέας υιοθετεί τη γλώσσα της τυφλής ασέλγειας και με αποφασιστικότητα της δίνει κωμικές και γκροτέσκες δια...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝ ΝΤΥΦΟΥΡΜΑΝΤΕΛ ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ ΤΟΝ ΖΑΚ ΝΤΕΡΙΝΤΑ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΠΕΡΙ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ
Το 1995-96 το σεμινάριο του Ντεριντά στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales είχε τον τίτλο «Εχθρότητα / Φιλοξενία» (Hostilite / Hospitalite). Στο ανά χείρας βιβλίο, ο Ζακ Ντεριντά αποδέχεται την «πρόσκληση» της Αν Ντυφουρμαντέλ και της προσφέρει προς έκδοση δυο συνεδρίες από το εν λόγω σεμινάριό του. Συνεπώς ο Έλληνας αναγνώστης μπορεί να διαβάσει το παρόν κείμενο ως εάν ήταν παρών τη στιγμή της εκφώνησης-ανάγνωσής του στο αμφιθέατρο της εν λόγω Σχολής. Εδώ ο Ντεριντά προβαίνει στη θεμελιακή διάκριση μεταξύ του απροϋπόθετου Νόμο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΘΙΚΗ
Αυτό το ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο του Τζ. Μάκι είναι μια πλήρης και διαυγής πραγμάτευση της ηθικής θεωρίας. Οι απόψεις του για την κανονιστική ηθική -οι ηθικές αρχές τις οποίες προτείνει- προσφέρουν μια νέα προσέγγιση σε ένα επί μακρόν παραμελημένο ζήτημα, και το έργο ως σύνολο αποτελεί αναμφισβήτητα μια σημαντικότατη συμβολή στη σύγχρονη φιλοσοφία. Ο συγγραφέας ασχολείται κατ' αρχάς με το status της ηθικής, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχουν αντικειμενικές αξίες, ότι η ηθική δεν μπορεί να ανακαλυφθεί αλλά πρέπει να δημιουργηθεί. Στη συνέχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΡΜΙΔΗΣ
Ο Χαρμίδης, ένας γοητευτικός μικρός και συνάμα απαιτητικός διάλογος, "περίεργος και δύσκολος" κατά τον Guthrie είναι ο πρώτος αφηγηματικός διάλογος του Πλάτωνα. Αφηγητής σε αυτόν είναι ο Σωκράτης που περιγράφει σε κάποιον απροσδιόριστο και μη εμφανιζόμενο ακροατή μια συνάντησή του σε αθηναϊκή παλαίστρα με γνώριμους συμπολίτες του και τη συζήτησή του μαζί τους. Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η σωφροσύνη: Προσπαθούσαν να προσεγγίσουν μια αρετή που λογιζόταν ως ένα είδος σύνεσης, ορθοφροσύνης, περίσκεψης, και συγκαταλεγόταν στις αρετές που θ...
Διαβάστε περισσότερα...

«ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΕΦΑΝΗ ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΤΥΠΟΣ»
"Εις τας Αθήνας εφάνη παράξενος τύπος. Κατατομή ιδιαζόντως ανατολική, ήτο εκ των προνομοιούχων εκείνων, οίτινες εγχαράττονται διαρκώς εις την μνήμην..." Από την πρώτη του εμφάνιση στην ελληνική πρωτεύουσα, στα 1873, μέχρι και τον θάνατό του, στα 1896, ο Γεώργιος Βιζυηνός δεν θα πάψει να διχάζει τον Άλλο της αθηναϊκής κοινωνίας και της λογοτεχνικής παραγωγής με την εμφάνιση, τον χαρακτήρα και το έργο του. Ποιος ήταν, όμως, αυτός ο "παράξενος τύπος" και σε τι συνίστατο η παραξενιά του; Η ολοένα αυξανόμενη, τις τελευταίες δεκαετίες, έρευνα γι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΗΣΗ
Ο Αμερικανός φιλόσοφος Donald Davidson ήταν ένας από τους προεξάρχοντες φιλοσόφους του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Οι εργασίες του στη φιλοσοφία της πράξης, στη φιλοσοφία του νου και στη φιλοσοφία της γλώσσας αποτέλεσαν ορόσημο για την αναλυτική φιλοσοφία. Με ενιαία και συνεκτική φιλοσοφική θεώρηση ο Davidson διαφωτίζει ζητήματα όπως η δυνατότητα γνώσης του εξωτερικού κόσμου και του άλλου νου, ο σκεπτικισμός, ο σχετικισμός, η έννοια του τεκμηρίου και της εμπειρίας και οι συνθήκες συγκρότησης της γλώσσας και της νόησης. Ίσως να μην αποτε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΝΕΥ ΟΡΩΝ
Τον Απρίλιο του 1998, στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, στην Καλιφόρνια, ο Ζακ Ντερριντά εξεφώνησε τη διάλεξη ''Το πανεπιστήμιο άνευ όρων''. Η ίδια διάλεξη εκφωνήθηκε εκ νέου από τον ίδιο στις 2 Ιουνίου 1999 στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και ένα χρόνο αργότερα στη Φρανκφούρτη, κατόπιν προσκλήσεως του Γιούργκεν Χάμπερμας. Η ομιλία του εγγράφεται στην παράδοση της ευρωπαϊκής φιλοσοφικής θεώρησης (ιδιαίτερα της γερμανικής: Καντ, Σέλλινγκ, Χούμπολντ, Φίχτε, Χέγκελ, Νίτσε, Χάιντεγγερ), η οποία διερωτάται πρωτίστως για τους όρους δυνατότητας της ο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ
Το ανά χείρας βιβλίο είναι προϊόν μιας εκτεταμένης συνομιλίας που μαγνητοφωνήθηκε το 2004, στη Βιέννη, από την Κριστίν Λεσέρ. Η συγκλονιστική συζήτηση μεταξύ δύο γυναικών, που συμμερίζονται πολλά πράγματα και είναι παθιασμένες με τη λογοτεχνία, αποκαλύπτει τελείως άγνωστες πτυχές μιας οξυδερκούς, ευαίσθητης συγγραφέως, προικισμένης με δηκτικό χιούμορ. Μεταξύ των δύο γυναικών γίνεται λόγος για την παιδική ηλικία, για τους ομαδικούς τάφους της ιστορίας, για τη γλώσσα του άνδρα, την ομιλία της γυναίκας, την ανατρεπτική δύναμη της φράσης και τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΛΑΩ ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ
"Μιλάω στους τοίχους", λέει ο Λακάν και αυτό σημαίνει: "Ούτε σε σας ούτε στον μεγάλο Άλλο. Μιλάω μόνος μου. Είναι για την ακρίβεια αυτό που σας ενδιαφέρει. Δική σας ευθύνη να με ερμηνεύσετε". Αυτοί οι τοίχοι είναι οι τοίχοι του παρεκκλησίου του ψυχιατρικού νοσοκομείου της Σαιντ-Αν. Ο Λακάν ξαναβρίσκει εκεί τα νεανικά του χρόνια όταν ήταν ειδικευόμενος ψυχίατρος. Διασκεδάζει, αυτοσχεδιάζει, μιλάει ελεύθερα. Η πρόθεση είναι πολεμική: οι καλύτεροι από τους μαθητές του, αιχμαλωτισμένοι από την ιδέα ότι η ψυχανάλυση διαγράφει κάθε προϋπάρχουσα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
Από το 1847 ο Μαρξ άρχισε να συνειδητοποιεί ότι η ανατροπή του καπιταλισμού, το μείζον πρόταγμα της νιότης του, προϋποθέτει την ορθή κατανόησή του. Κλειδί σε αυτή τη μετάβαση είναι η αλλαγή στάσης του Μαρξ στο status και τη σημασία της αφαίρεσης, τόσο ως τμήματος της επιστημονικής μεθόδου όσο και ως τμήματος της μεταφυσικής δομής της πραγματικότητας. Η αφαίρεση ως μέθοδος γνώσης μιας μη αισθητής, αλλά εξηγητικά αναπόδραστης, πραγματικότητας μετατράπηκε από επιστημολογικό εμπόδιο σε επιστημονικό εργαλείο. Όμως αποτέλεσμα αυτής της μεθοδολογ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΜΟΥ ΨΥΧΟΥΛΑ!
"...τα γράμματα που ανταλλάσσουμε εσύ κι εγώ έχουν κάτι απόλυτο όσο δεν μπορούμε ακόμη να πραγματοποιήσουμε τις συνθήκες μιας ανεμπόδιστης ζωής με ζωντανή εγγύτητα όλες τις ώρες. τα γράμματα είναι ένας τρόπος να είμαστε ψυχοπνευματικά μαζί, βέβαια κάπως χλωμά, αλλά από την άλλη ανεμπόδιστα και ολοκληρωμένα", έγραφε ο Μάρτιν Χάιντεγκερ στη μνηστή του Ελφρίντε Πέτρι λίγο πριν το γάμο τους. Στα σχεδόν εξήντα χρόνια γάμου το ζευγάρι έζησε συχνά χωριστά, έτσι ώστε η αλληλογραφία ήταν σχεδόν μέχρι τέλους μια σημαντική μορφή επικοινωνίας. (Από τη...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΛΑΚΑΝ ΚΑΙ Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
Ο Ζακ Λακάν δίδαξε τον Φρόιντ. Τον δίδαξε με τα βιβλία στο χέρι προωθώντας την επιστροφή στον Φρόιντ. Ναι, όλα αυτά είναι αλήθεια. Ίσως όμως δεν έχουμε δίκιο να υιοθετούμε μια νοοτροπία ιστορικού να πιστεύουμε δηλαδή ότι υπήρχε κάτι στις απαρχές, που με το πέρασμα του χρόνου έγινε θολό, ξεχάστηκε. Τη δεκαετία του 1950 ο Λακάν δεν απέρριπτε αυτή την ιδέα, που τότε ήταν διαδεδομένη ("η παράδοση, λήθη των καταβολών"). Έκανε μια ιστορική παρουσίαση του ασυνειδήτου, υποστηρίζοντας ότι ήταν το λογοκριμένο κεφάλαιο της ιστορίας, ωσάν η ιστορία ν...
Διαβάστε περισσότερα...

Το έρημο νησί και άλλα κείμενα
Ο πρώτος αυτός τόμος συγκεντρώνει όλα τα κείμενα του Ζιλ Ντελέζ που δημοσιεύτηκαν στη Γαλλία και στο εξωτερικό από το 1953 μέχρι το 1974, από το "Εμπειρισμός και υποκειμενικότητα", το πρώτο του έργο, μέχρι τις συζητήσεις που ακολούθησαν την εμφάνιση του Αντι-Οιδίποδα, που έγραψε μαζί με τον Φελίξ Γκουατταρί. Η ανά χείρας συλλογή απαρτίζεται ουσιαστικά από άρθρα, ανακοινώσεις, προλόγους, συνεντεύξεις, συμπόσια, που έχουν ήδη δει τη δημοσιότητα αλλά δεν εμφανίζονται σε κανένα από τα υπάρχοντα κείμενα του Ντελέζ. ...αν ένα νησί είναι έρημο, ο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
Πώς να αποφύγουμε την υπερβολή ή την κοινοτοπία όταν μιλούμε για αγάπη; Ένας τρόπος να ανοίξουμε έναν δρόμο ανάμεσα σ' αυτά τα δύο άκρα συνίσταται στο να προσανατολίσουμε τις αναλύσεις μας στη διαλεκτική μεταξύ αγάπης και δικαιοσύνης. Υπό τον όρο «διαλεκτική» ο Πωλ Ρικέρ εννοεί εδώ αφενός την αναγνώριση της πρωταρχικής ασυμμετρίας ανάμεσα στις δύο έννοιες και αφετέρου την αναζήτηση πρακτικών διαμεσολαβήσεων. Μια τέτοια διαλεκτική διαμεσολάβηση επιτελείται, κατά τον Γάλλο διανοητή, στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο και πιο συγκεκριμένα στο κεφ. στ΄...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΛΑΚΑΝ
Στο "Σημείωμα προς τους Ιταλούς" ο Λακάν προτείνει στον λεγόμενο ιταλικό τρίποδα, την ιταλική ομάδα του, "να χρίσει μέλη της εκείνους που θα αιτούνται την είσοδό τους βάσει της αρχής του περάσματος". Τους προτείνει δηλαδή τη δοκιμασία που μπορεί να οδηγήσει στην επαλήθευση ότι "υπάρχει αναλυτής". Υπάρχει αναλυτής μόνο εφόσον μια ορισμένη επιθυμία του έχει έρθει. Αυτή είναι η συνθήκη "της οποίας, μέσα από κάποια πλευρά των περιπετειών του, ο αναλυτής οφείλει να φέρει το σημάδι". Η επιθυμία του αναλυτή είναι μια επιθυμία γνώσης. Ο Λακάν αν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΤΕΛΕΖ - ΠΑΡΝΕ: ΔΙΑΛΟΓΟΙ
Είναι πολύ δύσκολο "να εξηγείσαι" - σ' ένα ιντερβιού, σ' έναν διάλογο, σε μια συνέντευξη. Τις πιο πολλές φορές, όταν μου κάνουν μια ερώτηση, έστω κι αν αυτή με αφορά προσωπικά, βλέπω ότι, στ' αλήθεια, δεν έχω τίποτα να πω. Οι ερωτήσεις φτιάχνονται σαν τα άλλα πράγματα. Αν δεν σ' αφήνουν να φτιάξεις τις ερωτήσεις σου, με στοιχεία που έρχονται από παντού, απ' οπουδήποτε, αν σου τις "δίνουν έτοιμες", τότε δεν έχεις να πεις πολλά πράγματα. [...] Οι ερωτήσεις, γενικώς ειπείν, στρέφονται προς το μέλλον ή το παρελθόν: το μέλλον των γυναικών, το ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΩΗ ΣΤΟ ΟΡΙΟ
Ποια είναι η σχέση της ανθρώπινης ζωής με το πολιτικό στο πλαίσιο της δυτικής μετααποικιακής νεωτερικότητας; Σε ποιες μορφές ζωής αναγνωρίζεται η ιδιότητα της ανθρώπινης υποκειμενικότητας στις σύγχρονες συνθήκες θεαματοποίησης και ιδιοποίησης της κοινωνικής τρωτότητας από τις τεχνολογίες και τις γραφειοκρατίες του βιοπολιτικού ανθρωπισμού; Πώς οι κοινοί τόποι της έμφυλης ιεράρχησης και της εθνικο-κρατικής κυριαρχίας χαράσσουν τα όρια και θέτουν τους όρους της ιδιότητας του πολίτη και της ιδιότητας του ανθρώπου; Συνομιλώντας με τη θεωρία τη...
Διαβάστε περισσότερα...