ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ;
«Η θεσμική δύναμη της επανάστασης δεν μπορεί να εκφραστεί παρά μόνο μέσω αυτού που θεσμίζει και το θεσμισμένο περιορίζει αναγκαστικά τις άπειρες δυνατότητες της ανθρώπινης δράσης στα όρια του εγκαθιδρυμένου. Επίσης, η επανάσταση δεν θα γίνει από τις υποκειμενικότητες των φωτισμένων συνειδήσεων, αλλά χρειάζεται η συλλογική δράση, η έγερση των μαζών, η εξέγερση. Και η εξέγερση θα βρίσκει πάντοτε μπροστά της την ισχύ της θεσμισμένης τάξης, που διαμορφώνει την ιεραρχική κοινωνία, την ισχύ του κράτους. Συνεπώς η επανάσταση δεν είναι μονάχα μια ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ - ΣΤΟΥΣ ΠΟΤΑΜΟΥΣ ΤΗΣ ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΣ
Ένα άρθρο του «πρίγκιπα του σκότους», Λώρενς της Αραβίας, για την αγγλική κατοχή της Μεσοποταμίας, που αν και γραμμένο το 1920 μοιάζει (με τις ελάχιστες απαραίτητες αλλαγές) να μπορεί να περιγράψει άριστα τη σημερινή κατάσταση στο Ιράκ της αμερικανοβρετανικής κατοχής, κι ένα κείμενο του Wu Ming 4 (από την ομώνυμη ιταλική ομάδα που στα κινεζικά σημαίνει «χωρίς όνομα») για τη θεωρία του ανταρτοπόλεμου που ο Λώρενς διατύπωσε και εφάρμοσε κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Αράβων στις αρχές του 20ου αιώνα, αποτελούν την ανά χ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ
"Δεν πρέπει συνεπώς να ξαφνιαζόμαστε που παρά τη διακήρυξη στα λόγια συγκεκριμένων στόχων (όπως η κατάργηση των τάξεων), χρησιμοποιούνται τέτοια μέσα που το αποτέλεσμα τους είναι η δημιουργία νέων τάξεων. Δεν μπορούμε να τασσόμαστε υπέρ της ελευθερίας και της αυτονομίας και να θέλουμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο με την εξουσία και τον συγκεντρωτισμό. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι επιδιώκουμε τη διεύρυνση της αυτοσυνείδησης των μαζών και να θέλουμε να τις απελευθερώσουμε καθοδηγώντας τις. Δεν μπορούμε, τέλος, να θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ
"Σε μια εποχή που μια τυφλή μηχανή αποκαλούμενη αγορά μετατρέπει το έδαφος σε άμμο, καλύπτει νόμιμη γη με μπετόν, δηλητηριάζει αέρα και νερό, ενώ προκαλεί σαρωτικές αλλαγές στο κλίμα και την ατμόσφαιρα, είμαστε αναγκασμένοι να θέσουμε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη φύση της κοινωνίας μας. Αυτό το βιβλίο είναι μια προσπάθεια αντιμετώπισης της οικολογικής κρίσης, από τη μια πλευρά, και της θλιβερής κρίσης της σύγχρονης κοινωνίας, από την άλλη. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις καταπιεστικές ή κατασταλτικές δομές της κοινωνίας μας, την ιεραρχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΑΝΑΡΧΙΑ
Ο Μαλατέστα θεωρήθηκε ο μεγαλύτερος ιταλός επαναστάτης, σε τέτοιον μάλιστα βαθμό, ώστε αποκαλέστηκε από τον σοσιαλιστικό τύπο της εποχής του (και παρά τη θέλησή του), "ο Λένιν της Ιταλίας". Λόγω της περιπετειώδους και αγωνιστικής ζωής του, ο Μαλατέστα δεν άφησε ένα ολοκληρωμένο έργο που να αποτυπώνει τη σύνθετη σκέψη του. Ωστόσο, παρουσιάζουμε εδώ μια μικρή ανθολογία άρθρων (από τα πολλά που έγραψε) των τελευταίων δέκα χρόνων της ζωής του όταν, όντας συντάκτης της "Umanita Nova" πρώτα και του "Pensiero e Volonta" στη συνέχεια, είχε περισσό...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ
Σε αυτό το μικρό δοκίμιο, ο Καμίλο Μπερνέρι, ιστορική μορφή του ιταλικού και του διεθνούς αναρχικού κινήματος στον μεσοπόλεμο, δολοφονηθείς από τους σταλινικούς στην εξεγερμένη Βαρκελώνη τον Μάη του 1937, πραγματεύεται ένα άκρως ενδιαφέρον και διαρκώς επίκαιρο ζήτημα, τη σχέση του χριστιανισμού με την εργασία. Γραμμένο το 1932 και ενώ ήδη ο Μπερνέρι βρισκόταν στην εξορία, κυνηγημένος από το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, ασχολείται με το πώς βλέπει την εργασία ο χριστιανισμός, ήδη από τις απαρχές του. Εδώ ο Μπερνέρι μας προσφέρει μια έν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΔΕΙΧΝΕΙ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ
«... Ολοκληρώνοντας τον σύντομο πρόλογό μου σε αυτό το δοκίμιο του Μπερναρντίνι, θα ήθελα να επαναλάβω την κοινή μας άποψη ότι η ιστορία δεν αποτελείται μόνο από θύματα και δήμιους, αλλά και από ιδεώδη, αξίες, προτάγματα, για τα οποία οι άνθρωποι μάχονται. Η ιστορία πρέπει να βγει από τα τείχη των πνευματικών και φυσικών περιορισμών της ακαδημίας, πρέπει να βρει τη δύναμη να μιλήσει για τους αγωνιστές, τους ακτιβιστές που προσπάθησαν να καθορίσουν οι ίδιοι το μέλλον τους. Η ιστορία δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι μόνο εκείνη των νικητών...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΟΚΤΟΝΙΑ
"Αν ο όρος γενοκτονία αναφέρεται στην ιδέα της "φυλής" και στην πρόθεση εξολόθρευσης μιας φυλετικής μειονότητας, η εθνοκτονία σηματοδοτεί όχι τη φυσική καταστροφή των ανθρώπων (οπότε, σε αυτή την περίπτωση, παραμένουμε σε μια γενοκτονική συνθήκη) αλλά την καταστροφή της κουλτούρας τους. Η εθνοκτονία είναι τότε η συστηματική καταστροφή των τρόπων ζωής και σκέψης ανθρώπων διαφορετικών από εκείνους που ηγούνται αυτής της διαδικασίας καταστροφής. Συμπερασματικά, η γενοκτονία δολοφονεί ανθρώπους σωματικά, ενώ η εθνοκτονία τους σκοτώνει πνευματι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΠΕΡΓΙΑ
Το 1933, έναν χρόνο μετά τον θάνατο του Ερρίκο Μαλατέστα στη Ρώμη, η Libreria del Risveglio με έδρα τη Γενεύη, δημοσίευσε το θεατρικό έργο του ιταλού αναρχικού "Η απεργία", το οποίο είχε μείνει αδημοσίευτο ενόσω ζούσε. Γράφει σχετικά ο Λουίτζι Φάμπρι: "Δεν με δυσαρεστεί που κυκλοφορήσατε την Απεργία. Εγώ δεν μπόρεσα να το κάνω αν και είχα το χειρόγραφο, γιατί όταν μου το έδωσε να το διαβάσω ο Ερρίκο το 1906 στο Λονδίνο, με έβαλε να του υποσχεθώ με τον πλέον απόλυτο τρόπο ότι δεν θα το δημοσίευα ποτέ, ακόμη και αν μου το έδωσε παρουσία και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΧΩΡΙΣ ΚΡΑΤΟΣ
Αναλύοντας τη διαχείριση της εξουσίας, της οικονομίας και την έννοια του χρέους στις πρωτόγονες κοινωνίες, στο παρόν βιβλίο ο Αντρέα Στάιντ, ακολουθώντας τα βήματα ριζοσπαστών εθνολόγων/ανθρωπολόγων όπως ο Πιέρ Κλαστρ, ο Μάρσαλ Σάλινς, ο Χάρολντ Μπάρκλεϊ και ο Νταίηβιντ Γκραίμπερ, μας προτείνει μια εναλλακτική θεώρηση της κοινωνίας ως, ακριβώς, μιας κοινωνίας χωρίς κράτος. Ένα επίκαιρο κείμενο, μια διαφορετική οπτική για τον μηχανισμό του χρέους, για την έννοια της εργασίας, του πλεονάσματος και της φτώχιας. Οι πρωτόγονες κοινωνίες αποτελο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΟΥΡΛΟΤΟ ΚΑΙ ΦΩΤΙΑ
Τζερόνιμο είναι το ψευδώνυμο ιστορικού στελέχους της γερμανικής αυτονομίας και το "Μπουρλότο και Φωτιά" είναι ένα βιβλίο, που όπως λέει και ο υπότιτλός του, ασχολείται με την ιστορία των γερμανών αυτόνομων από τα τέλη της δεκαετίας του '60 μέχρι αυτή του '90. Σπόντις, καταλήψεις στέγης, αντιπυρηνικός αγώνας, ένοπλη πάλη, γυναικείο ζήτημα, αντιφασισμός, αυτά και άλλα πολλά είναι τα θέματα της ιστορικής (και όχι μόνο) ανασκόπησης μιας πολύτιμης και μοναδικής εμπειρίας του ευρωπαϊκού μεταπολεμικού ανταγωνιστικού κινήματος, που φτάνει μέχρι τι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΣΤΟ ΜΙΛΑΝΟ
Στις 6 Νοέμβρη 1983, το Κέντρο Ελευθεριακών Μελετών "Giuseppe Pinelli" διοργάνωσε ένα σεμινάριο με τον Κορνήλιο Καστοριάδη στην έδρα του, που τότε βρισκόταν στη λεωφόρο Μόντσα 255. Αυτό που δημοσιεύουμε εδώ είναι η μετεγγραφή ενός εκτεταμένου αποσπάσματος από την έντονη συζήτηση που ακολούθησε τη δημόσια παρέμβαση σχετικά με το κοινωνικό φαντασιακό, την οποία είχε κάνει ο Καστοριάδης την προηγούμενη ημέρα. Όπως λένε και οι επιμελητές του Bolletino νο 42, Φλεβάρης 2014, του Κέντρου Ελευθεριακού Μελετών όπου δημοσιεύτηκε και το παρόν απόσπασ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Δημοσιεύουμε εδώ δύο συμβολές σε μια ημερίδα στο πανεπιστήμιο της Ναντέρ στις 11 Ιούνη 2016 για το βιβλίο του Μάριο Τρόντι "Εργάτες και Κεφαλαίο", θεμελιώδες έργο για την εξέλιξη της ανατρεπτικής σκέψης και πρακτικής στην Ιταλία τις δεκαετίες του '60 και του '70, που έγινε επ' ευκαιρία της συμπλήρωσης πενήντα χρόνων από την πρώτη κυκλοφορία του. Εμβληματικό κείμενο, στο οποίο αναδεικνύεται η σημασία των «από κάτω», των προλετάριων με την ευρύτερη έννοια, ως ο κινητήριος μοχλός για τις εξελίξεις στο καπιταλιστικό σύστημα, ενώ θα αποτελέσει ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΠΑΝΙΑ 1936-1939
Στις 19 Ιούλη 1936 ξεκίνησε μια από τις πιο σημαντικές σελίδες στην ιστορία της χειραφέτησης του ανθρώπου: ο ισπανικός λαός μπλόκαρε το πραξικόπημα του στρατηγού φράνκο και ξεκίνησε την κοινωνική επανάσταση. Ήταν το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας. Ποτέ στο παρελθόν ο αναρχισμός δεν είχε καταφέρει να ανέβει τόσο εντυπωσιακά στο κοινωνικό παλκοσένικο. Μετά από ογδόντα χρόνια, εκείνο το γεγονός διατηρεί αμείωτη την επικαιρότητά του, όχι τόσο για τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε ή για τα κοινωνικά υποκείμενα που το διεκπεραίωσαν, όσο για το γ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΡΓΑΤΟΛΑΤΡΕΙΑ
Σε αυτή τη μικρή μπροσούρα, ο Κάμιλο Μπερνέρι, ιστορική μορφή του ιταλικού αναρχισμού στον μεσοπόλεμο, που δολοφονήθηκε από τους σταλινικούς στην εξεγερμένη Βαρκελώνη το 1937, καταπιάνεται με ένα κρίσιμο ζήτημα στη θεωρία και την πρακτική του αναρχικού κινήματος: έχει την πρωτοκαθεδρία η εργατική τάξη (ή το προλεταριάτο) στην επίτευξη της ριζικής κοινωνικής αλλαγής, είναι η πάλη των τάξεων ο κινητήριος μοχλός της ιστορίας, υπάρχει η λεγόμενη "προλεταριακή ψυχή", που διακρίνει τους εργάτες-εκμεταλλευόμένους από όλους τους άλλους ανθρώπους κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ ΑΤΤΙΚΑ. Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ Η ΛΑΙΚΗ ΜΝΗΜΗ
Το 1972, ένα χρόνο μετά την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης των φυλακισμένων στη φυλακή Άττικα, ο Μισέλ Φουκώ επισκέπτεται το "σωφρονιστικό" κατάστημα μαζί με τον Τζων Σάιμον, τότε καθηγητή συγκριτικής λογοτεχνίας και γαλλικών στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Από αυτή τους την επίσκεψη προέκυψε μια συζήτηση που δημοσιεύτηκε στην ιστορική αμερικανική επιθεώρηση της κριτικής αριστεράς "TELOS", τεύχος 19, άνοιξη του 1974. Το καλοκαίρι του 1974 και με αφορμή κάποιες ταινίες που έθιγαν το ζήτημα της αντίστασης του γαλλικού λαού κατ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ
"Έτσι υποστηρίζοντας ότι το συνδικάτο είναι, γενικά από τη φύση του ρεφορμιστικό, ο Μαλατέστα φτάνει στο συμπέρασμα ότι είναι και ενδογενώς μη επαναστατικό, γι' αυτό ακόμη και αν του προστίθεται το παντελώς άχρηστο επίθετο επαναστατικός, ο συνδικαλισμός είναι, κι έτσι θα είναι πάντοτε, ένα νομιμόφρον κίνημα, που σκοπεύει, πάνω απ' όλα, στην οικονομική βελτίωση των μελών του. Δεν μπορούμε ως εκ τούτου να πιστεύουμε στις ανατρεπτικές δυνατότητες του εργατικού κινήματος, του οποίου το συνδικάτο αποτελεί τη φυσική βάση. . . Συμπερασματικά, η κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΙΚΟΛΟ ΜΑΚΙΑΒΕΛΙ
"Ο Μακιαβέλι το επαναλαμβάνει πολλές φορές στα έργα του: αυτό που θέλει ο λαός, είναι να μην καταπιέζεται· ενώ αυτό που θέλουν οι δυνατοί, είναι να τον καταπιέζουν. Είναι απλό και ταυτοχρόνως ριζοσπαστικό: ο λαός δεν θέλει να καταπιέζεται και πρέπει να διαθέτει τους πόρους για να αντιπαλέψει την καταπίεση. Είναι μια θεώρηση της χειραφέτησης απολύτως απελευθερωμένη από την εικόνα του κυρίαρχου λαού. Στον Μακιαβέλι, η δημοκρατία δεν ορίζεται βάσει της κυριαρχίας του λαού: υπάρχει μια σύγκρουση στην αρχή και η προωθητική δύναμη της προόδου ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΚΚΙΝΗ ΖΩΝΗ
"Η κόκκινη ζώνη είναι όμως και επίδειξη του μονοπωλίου της ισχύος εκ μέρους των παγκόσμιων ελίτ. Και είναι ίσως γι’ αυτό το λόγο που πρώτα στο Κεμπέκ μετά στη Γένοβα, παρουσιάστηκε σαν το τείχος ενός άπαρτου οχυρού. Και αν στην καναδική πόλη θεωρήθηκε σαν το τείχος του αίσχους, στην πόλη της Λιγουρίας οι απαγορεύσεις που έθεταν τα όρια, έπρεπε να συμβολίσουν την αδυναμία του κινήματος των κινημάτων να επηρεάσει την πολιτική ατζέντα της συνάντησης των 8 πιο ισχυρών εθνών του πλανήτη. . ." Καθώς η κόκκινη ζώνη μετατρέπεται σε μόνιμη συνθήκη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΕ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Στο ανά χείρας δοκίμιο του Μάριο Περνιόλα, πέρα από την ποικιλία των εξεταζόμενων θεμάτων που μπορεί κανείς εύκολα να διαπιστώσει και μόνο ρίχνοντας μια ματιά στον πίνακα των περιεχομένων, έχει πολύ ενδιαφέρον η συνεχής επιστροφή του συγγραφέα σε κάποια σημαντικά θεωρητικά ζητήματα (με προεξάρχον το κατά τον Περνιόλα "αισθητικό παράδοξο"), που ανήκουν στην ιστορία της δυτικής κουλτούρας, στοχεύοντας όχι μόνο σε έναν διάλογο μεταξύ τους, αλλά και σε μια διερώτηση σε σχέση με το σήμερα. Αυτός ο διάλογος και αυτή η διερώτηση συνιστούν τον ενν...
Διαβάστε περισσότερα...