ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

50 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Πολλοί πιστεύουν ότι είμαστε στην εποχή του τέλους της τηλεόρασης. Άλλοι, πάλι, ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας χρυσής εποχής της. Το βέβαιο είναι ότι στην ψηφιακή εποχή τίθεται επιτακτικά το ερώτημα τι είναι και τι ήταν η τηλεόραση. Οι εργασίες που φιλοξενούνται στον παρόντα τόμο, πρωτοπαρουσιάσθηκαν στο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για τα 50 χρόνια της ελληνικής τηλεόρασης και εξετάζουν από διάφορες οπτικές το μέσο επικοινωνίας που αποτέλεσε την κυρίαρχη πηγή ενημέρωσης και ψυχαγωγίας της σ...
Διαβάστε περισσότερα...

«ΤΑ ΕΓΓΟΝΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ»
Περιφρονημένη για χρόνια από την ηγεμονική κουλτούρα, άγνωστη ακόμη και στον κοντινό περίγυρο, σήμερα η ελληνική γλώσσα της Καλαβρίας, γκρέκο/γκρεκάνικα, ανεξαρτήτως του εάν ομιλείται και σε ποιο βαθμό, με ανακτημένο το γλωσσικό κύρος και το κοινωνικό της γόητρο, έχει επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής της Καλαβρίας. Ακόμη και οι εξαίσιοι Πολεμιστές του Ριάτσε σε αυτήν τη γλώσσα μας προσκαλούσαν την προηγούμενη χρονιά (2022) να γιορτάσουμε την 50ή επέτειο από την ανακάλυψή τους. Από γλώσσα των "...
Διαβάστε περισσότερα...

ΞΕΦΥΛΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ:
Η μικρασιατική καταστροφή έχει χαρακτηριστεί, ίσως όχι άδικα, ως η μεγαλύτερη εθνική ήττα για τον ελληνισμό. Η Καθημερινή ανέλαβε να εκφράσει τη δική της "αλήθεια", να υποδείξει την ενδεδειγμένη πολιτική, κυρίως, να καταγγείλει στο πλαίσιο μιας αδυσώπητης πολεμικής τις πράξεις και τις παραλείψεις του αντιπάλου. Η οξύτητα των κρίσεών της ήταν απολύτως συνυφασμένη με την οξύτητα των πολιτικών αντιπαραθέσεων της εποχής. Θύτης και θύμα ενός αενάως αναπαραγόμενου και αυτοτροφοδοτούμενου φανατισμού, βρέθηκε με την αρθρογραφία της στο επίκεντρο τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΘΟΣ ΧΩΡΑ
Ο Καρλ και ο Φρεντερίκ είναι δύο αδέλφια από το Τερς της Αλβανίας: μια φανταστική κωμόπολη που κουβαλάει τα έντονα χνάρια της Βαλκανικής ιστορίας, από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι τις ημέρες μας. Ο πατέρας τους, ένας φανατικός σταλινικός που έχει βαφτίσει τους δυο γιους του προς τιμή του Μαρξ και Έγκελς, πεθαίνει και ο Καρλ επιστρέφει στο Τερς για την κηδεία. Ενώ ετοιμάζονται να θάψουν τον πατέρα τους, τα δυο αδέλφια «ξεθάβουν» απωθημένα και εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές του παρελθόντος. Ο Καρλ είναι ο άσωτος γιος, ο μετανάστης που έγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΡΚΙΖΑ ΣΤΟ ΜΠΟΥΛΚΕΣ
«Τώρα θα μου πεις, με ρώτησε, ήταν τόσο μεγάλο το κακό που κοιμόμασταν πάνω από τους στάβλους, παρέα με τις αγελάδες και με τις πολλές ή λίγες μυρωδιές τους και τ' αναφέρω; Όχι αδερφέ, από τέτοια ήμασταν μαθημένοι, το κακό ήταν η συμπεριφορά αυτών που μας φύλαγαν ακόμα και αυτές τις ώρες της ανάπαυσης. Ήταν οι κλωτσιές, οι γροθιές, το βρίσιμο και η κάθε λίγο και λιγάκι υπενθύμιση πως ήμασταν οι "εχθροί του λαού" και φυσικά και του κόμματος, που μας κόστιζε. Τη σωματική βία την αντέχεις, την ψυχολογική δεν υποφέρεις. Η καθημερινή ταπείνωση,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ
Επιδίωξη του παρόντος συλλογικού τόμου αποτελεί η διεπιστημονική παρουσίαση των πλέον σύγχρονων θεωρητικών και ερευνητικών δεδομένων, ως προς τον ρόλο των μορφολογικών διαδικασιών στη μάθηση του γραπτού λόγου στο ορθογραφικό σύστημα της Ελληνικής. Το πόνημα αυτό αποτελεί συλλογικό οικοδόμημα εξειδικευμένων και έγκριτων επιστημόνων από την Ελλάδα, την Κύπρο και τη διεθνή ερευνητική κοινότητα. Με τον σημαίνοντα ρόλο τους στα γνωστικά τους αντικείμενα, προσφέρουν ένα γόνιμο και στέρεο θεωρητικό υπόβαθρο καθώς και πλούσιο ερευνητικό υλικό που ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΩΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Ο Μιχαήλ Ρίκλιν (1948) ανήκει στην πλειάδα των Ρώσων στοχαστών που, ενώ γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε ασφυκτικά ελεγχόμενο περιβάλλον, όχι μόνο διατήρησαν την πνευματική τους ανεξαρτησία και ελευθερία, μα συνέχισαν τη μεγάλη παράδοση της πατρίδας του, διαπρέποντας στο τομέα της Φιλοσοφικής Ανθρωπολογίας, της Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού αλλά και της μετάφρασης, παραδίδοντας στον Ρώσο αναγνώστη κείμενα του Τζ. Φρέιζερ, του Κλοντ Λεβί-Στρος και άλλων. Δίδαξε σε πολλά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και είναι μέλος επιστημονικών εταιρειών. Θιασώτη...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ
Ποιος πραγματικά δημιουργεί πλούτο στον κόσμο μας; Και πώς αποφασίζουμε ποια είναι η αξία αυτού που δημιουργείται; Στο επίκεντρο της σημερινής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης αυτό είναι ένα εμφανές πρόβλημα. Στον σύγχρονο καπιταλισμό, η εξόρυξη αξίας επιβραβεύεται περισσότερο από τη δημιουργία αξίας: την παραγωγική διαδικασία που αποτελεί την κινητήρια δύναμη μιας υγιούς οικονομίας και κοινωνίας. Από εταιρείες που ωθούνται αποκλειστικά από το κίνητρο να μεγιστοποιήσουν την αξία των μετόχων μέχρι τις αστρονομικά υψηλές τιμές των φα...
Διαβάστε περισσότερα...

Σκοτεινές αλέες
Πολλά από τα διηγήματα ξεκινούν με λεπτομερή περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος, του καιρού, των κτισμάτων, ως μια, ίσως, νοσταλγική διάθεση του συγγραφέα για την πατρίδα του, από την οποία έλειπε για περισσότερα από είκοσι χρόνια. Το στοιχείο αυτό, όμως, αποτελεί και τον συνδετικό κρίκο με όλη την προηγούμενη, μεγάλη, ρωσική λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Το Σκοτεινές αλέες είναι έργο της πλέον ώριμης περιόδου της δημιουργικής πορείας του συγγραφέα. Είναι μια συλλογή που μας προσφέρει μια καλειδοσκοπική ματιά στα ανθρώπινα πάθη, αδυναμίες κα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΠΙΘΑΝΗ ΗΡΩΙΔΑ
Η Λέλα Καραγιάννη (1898-1944) ήταν μια εύπορη μεσήλικη νοικοκυρά με επτά παιδιά, η οποία δεν είχε καμία εμπειρία στην πολιτική ή στις στρατιωτικές υποθέσεις. Ωστόσο, έγινε μέσα σε τρία χρόνια "η μεγαλύτερη Βρετανίδα κατάσκοπος στα Βαλκάνια", όπως παραδέχτηκαν οι Γερμανοί που την συνέλαβαν μετά από την προδοσία και την εκτέλεσαν έναν μήνα πριν εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Αυτή είναι η πρώτη βιογραφία που περιγράφει την αξιοσημείωτη σταδιοδρομία της, πώς εντάχθηκε στην Αντίσταση τυχαία και πώς έχτισε μια τρομερή οργάνωση διαφυγής, κατασκοπίας κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
Τα γεγονότα που περιγράφει το βιβλίο είναι τραγικά και φαντάζουν απίστευτα, είναι όμως πέρα για πέρα πραγματικά. Ας σκεφτούμε μόνο πως η Αργολίδα είναι ένας νομός που βρίσκεται κυριολεκτικά δίπλα στην Αθήνα. Πόσοι όμως από όσους κάνουν την κυριακάτικη βόλτα τους μπροστά στο Δικαστικό Μέγαρο του Ναυπλίου γνωρίζουν πως εκεί ακριβώς είχε διαδραματιστεί ένα λυντσάρισμα; Πως λίγο πιο πέρα από το μαγευτικό Πόρτο Χέλι, στις σπηλιές των Διδύμων, γίνονταν ομαδικές σφαγές; Ή πως μπροστά στο εντυπωσιακό Ποσειδώνιο των Σπετσών είχαν στηθεί κρεμάλες; Σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Μεσεγγυούχοι και δοσίλογοι και το τέλος της εβραϊκής επιχειρηματικότητας στην κατοχική Θεσσαλονίκη
Η Θεσσαλονίκη των τελευταίων ετών πριν από τον Β'ΠΠ προσπαθούσε να απορροφήσει τις αναταράξεις της περασμένης 15ετίας: την έλευση των προσφύγων σε μια κατεστραμμένη από πυρκαγιά πόλη, την οικονομική κρίση, τον διάχυτο αντισημιτισμό, τα συνεχή πραξικοπήματα κ.ο.κ. Η 5ετία της Δικτατορίας του Ι. Μεταξά έφερε την διάλυση της ΕΕΕ και των χαλυβδόκρανων, των προσκόπων και παρεμφερών οργανώσεων, μια οικονομική σταθερότητα και μια επιβαλλόμενη κοινωνική γαλήνη που βασίζονταν στην εκτόπιση-εξορία των αριστερών "ταραξιών" του μεσοπολέμου, παράλληλα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΧΑΝΑ ΑΡΕΝΤ
Τα βιβλία της Χάνα Άρεντ έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες. Σε όλο τον κόσμο ενδιαφέρονται με πάθος για το έργο της, πληθαίνουν συνεχώς τα βιβλία, συνέδρια και άρθρα που επικεντρώνονται στις ιδέες της, συζητήσεις και αναφορές κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γιατί αυτή η έκρηξη ενδιαφέροντος για τη ζωή και το έργο της; Ο R.J. Bernstein θεωρεί ότι η διεισδυτική σκέψη της Χάνα Άρεντ μας βοηθά να σκεφθούμε και για τον ζόφο της εποχής μας και για τις πηγές φωτός που μπορούν να τον διαλύσουν. Στο βιβλίο αυτό διερευνά τα θέματα που τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΡΥΑΚΙΑ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΠΟΤΑΜΟΣ
Το βιβλίο αυτό δεν επιχειρεί μια ιστοριογραφική προσέγγιση της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα. Πρόκειται περισσότερο για ένα υβρίδιο με αναφορές στην πολιτική επιστήμη, την ιστορία και την κοινωνιολογία με σκοπό την ανάδειξη του ρόλου των συλλογικών φορέων σε αυτό που αποκαλούμε "αντίσταση" κατά του δικτατορικού καθεστώτος. Στις σελίδες του παρ' όλα αυτά σκιαγραφείται το ιστορικό περίγραμμα εντός του οποίου εξετάζονται οι θεσμικές και κοινωνικές διεργασίες, η διαμάχη ανάμεσα στο αυταρχικό καθεστώς και την κοινωνία πολιτών και το φάσμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΒΙΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ '40 ΣΤΗΝ ΠΙΕΡΙΑ
Για τον συγγραφέα, η Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδος, και ιδιαίτερα μετά το 1850 στον βορειοελλαδικό χώρο και ιδιαίτατα της δεκαετίας του '40, ήταν πάντα ένας τομέας που από τα παιδικά του χρόνια τον έλκυε και τον γοήτευε ιδιαίτερα. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται οι μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν από κοντά, μέσα στο σπίτι τους, την Κόκκινη Βία που σημειώθηκε κατά τη δεκαετία 1940-50 από τους μηχανισμούς του ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Μια βία που δεν ήταν τυχαία αλλά ήταν υποκινούμενη, μεθοδευμένη και οργανωμένη από κάποια "αθέατα" κέντρα. Που εκτελούνταν ...
Διαβάστε περισσότερα...

10 ΚΑΙ ΜΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΑΙΡΕΣΕΩΝ. ΟΙ ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΤΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1910-2017
Η κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας σήμανε το κλείσιμο μιας εξηντάχρονης πολλαπλά έκρυθμης πολιτικής περιόδου, στη διάρκεια της οποίας η ελληνική Δημοκρατία -όταν λειτουργούσε- ήταν ελλειμματική, ασθμαίνουσα, "καχεκτική", διωκτική για τους αντικυβερνητικούς, αενάως διακοπτόμενη. Η Μεταπολίτευση του 1974 σήμανε την ανατολή μιας νέας φάσης με πρωτόγνωρες πολιτικοκοινωνικές συναινέσεις: καθολική αποδοχή του δημοκρατικού πολιτεύματος ως αδιαπραγμάτευτης αυταξίας, "εθνική αντιδικτατορική ενότητα", διάχυτη "σοσιαλμανία", μη αμφισβήτηση ακό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΡΕΣ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΕΣ
Ο Ιβάν Μπούνιν, κατέχει μία ιδιαίτερη, ξεχωριστή θέση στα ρωσικά γράμματα του 20ού αιώνα. Και αυτό όχι μόνο γιατί ήταν ο πρώτος Ρώσος συγγραφέας που τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ (1933), αλλά γιατί, ουσιαστικά, ήταν εκείνος που με τα έργα και το ήθος του έχτισε τη γερή και στερεή γέφυρα που συνδέει τη ρωσική γραμματεία του 19ου αιώνα, με εκείνη του 20ού. Ευπατρίδης στην ζωή και τη λογοτεχνία, δεν αποδέχτηκε ποτέ την ανελευθερία ως πρόταση κοινωνικής οργάνωσης είτε αφορούσε το τσαρικό καθεστώς, είτε εκείνο των Μπολσεβίκων. Απορρίπτοντας τη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Είναι γενικά αποδεκτό ότι οι καλλιτέχνες αποτελούν τα υποκείμενα κάθε κοινωνίας που αφουγκράζονται τις υποβόσκουσες ανησυχίες της και τις οπτικοποιούν. Ένα έργο τέχνης ενέχει τόσο συνειδητές επιλογές του καλλιτέχνη ή του παραγγελιοδότη, όσο και χαρακτηριστικά που έχουν ενσωματωθεί σε αυτό με έμμεσο τρόπο. Σε αντίθεση δηλαδή με τη θρησκεία, τη φιλοσοφία και την επιστήμη που αποτελούν συνειδητά διαμορφωμένους τρόπους ερμηνείας και εξήγησης του κόσμου, η τέχνη λειτουργεί σε ένα βαθμό ασυνείδητα αποκαλύπτοντας τις γενικότερες αντιλήψεις κάθε ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΤΥΧΩΣ ΗΤΤΗΘΗΚΑΜΕ, ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ...
Ο νεαρός Τάκης Λαζαρίδης υπηρετούσε κανονικά τη στρατιωτική θητεία του όταν, τον Νοέμβριο του 1951, ξέσπασε στην Αθήνα η υπόθεση των ασυρμάτων του ΚΚΕ, με εξέχοντα κατηγορούμενο τον Νίκο Μπελογιάννη. Η δίκη, με την κατηγορία της κατασκοπείας (Α.Ν. 375/1936) έγινε το Φεβρουάριο του 1952. Οκτώ από τους 29 κατηγορουμένους καταδικάστηκαν σε θάνατο: Νίκος Μπελογιάννης, Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης, Νικόλαος Καλούμενος, Έλλη Ιωαννίδου, στρατιώτης Φιλάρετος (Τάκης) Λαζαρίδης, Χαράλαμπος Μπισμπιάνος. Οι καταδικασμένοι σε θάνατο της δίκης Μπε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ
Τα πεπραγμένα κάθε ζωής από μόνα τους, ως διαδοχή σκέτων περιστατικών, στερούνται νοήματος. Εκείνο που τα μετατρέπει σε ιστορία και έτσι τους δίνει νόημα, είναι η αφήγηση. Ακόμη και ο Οδυσσέας κατάλαβε τις περιπέτειές του και συγκινήθηκε από αυτές, μόνον όταν τις άκουσε τραγουδισμένες από τον ραψωδό. Και ο Τίμος Παπαδόπουλος γίνεται ο ραψωδός της δικής του ιστορίας. Όχι μόνον αυτής που όρισε η τύχη με το να γεννηθεί Πόντιος, αλλά κυρίως εκείνης που ήταν αποτέλεσμα των επιλογών του. Έτσι λοιπόν μας ιστορεί την δική του συμμετοχή στη μεγάλη ...
Διαβάστε περισσότερα...