ΕΡΑΣΜΟΣ

ΔΟΚΙΜΙΑ
Ο Τζωρτζ Όργουελ (φιλολογικό ψευδώνυμο του Eric Blair) γεννήθηκε στη Βεγγάλη στα 1903 αλλά σε πολύ μικρή ηλικία πήγε στην Αγγλία όπου σπούδασε στο Ήτον. Από τα 19 μέχρι τα 24 χρόνια του υπηρέτησε στην Ινδική Αυτοκρατορική Αστυνομία στη Βιρμανία. Η εμπειρία του αυτή, που πέρασε και στο πρώτο του βιβλίο "Ήμερες της Μπούρμα" (1934), καθορίζει όλη τη μετέπειτα αντιμιλιταριστική στάση του. Μετά την παραίτησή του από τη θέση του έζησε μιαν ακατάστατη ζωή αλλάζοντας επαγγέλματα στο Λονδίνο και στο Παρίσι μέχρι το ξέσπασμα του Ισπανικού εμφυλίου π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΑΙ Η ΕΥΡΩΠΗ
Το βαρυσήμαντο άρθρο «Οι Εβραίοι και η Ευρώπη» («Die Juden und Europa») του Μαξ Χορκχάιμερ γράφτηκε τον Σεπτέμβριο του 1939, και δημοσιεύθηκε την ίδια χρονιά στο περιοδικό του Ινστιτούτου Κοινωνικής Έρευνας, το Zeitschrift fur Sozialforschung, που ο εξόριστος τότε στη Νέα Υόρκη κύκλος της Φραγκφούρτης συνέχιζε να εκδίδει στα γερμανικά. Θύματα του ναζιστικού αντισημιτισμού και οι ίδιοι, μέσα σε συνθήκες καταδίωξης και εξορίας αφιέρωσαν το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών τους στην κατανόηση και την καταπολέμηση του ολοκληρωτικού φαινομένου που...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ
Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον πρώτο τόμο κειμένων του Βύρωνα Λεοντάρη για την ποίηση, δημοσιευμένων κατά την περίοδο 1960-1965. Η "Ιδεολογία της ελληνικής μεταπολεμικής ποίησης" δημοσιεύτηκε, σε πρώτη μορφή, στο περιοδικό "Κριτική" τεύχ. 7-8, με τίτλο "Ιδεολογικοί προσανατολισμοί της μεταπολεμικής ελληνικής ποίησης". Η "Ποίηση της ήττας" και το σχετικό κείμενο "Λίγα ακόμη για την ποίηση της ήττας" στο περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης", τεύχος 106-107 και 110. Τα αλλά περιεχόμενα του τόμου είναι επιλογή από κείμενα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΦΟΡΕΣ
ΕΙΔΩΛΟΥ ΕΙΔΩΛΟΝ: ΠΑΝΩ ΣΕ ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΖΗΣΙΜΟΥ ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ "ΚΡΙΣΗ" ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ Η ΑΡΝΗΣΗ: ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΒΑΡΝΑΛΗΣ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΟΥΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Β. ΛΕΟΝΤΑΡΗ Ο "ΦΑΣΙΣΜΟΣ" ΤΟΥ ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ ΕΠΙΜΕΤΡΟ : Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ, 3 ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΜΟΝΟΙ
Τι προτείνει ο Μπάουμαν, στους άντρες και στις γυναίκες που εναντιώνονται στις επιλογές του νεοφιλελευθερισμού και αρνούνται να γίνουν συνένοχοι στην πολιτική του που καταδικάζει την πλειονότητα των ανθρώπων στην αθλιότητα; Σε όσους και όσες αμφισβητούν το "ξαναγράψιμο" της κοινωνίας ως μέθοδο δημιουργίας του νέου "ηθικού" ανθρώπου - μέθοδος που πολλές φορές σε αυτόν τον αιώνα οδήγησε στο "σβήσιμο" εκατομμυρίων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης; Σε όσους και όσες στέκονται κριτικά απέναντι στον μοντερνισμό, αλλά δεν διολισθαίνουν στην φαντασίωση ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΓΡΑΦΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Τα ερωτήματα που μέσα από την Άγραφη Φιλοσοφία θέτει ο Φ. Κόρνφορντ δεν αφορούν μόνο την ανάγνωση της κλασικής ελληνικής φιλοσοφίας. Επεκτείνονται, αναμφισβήτητα, πέρα από αυτή σε μια θεμελιώδη κριτική της στάσης μας, οσάκις προσεγγίζουμε το οποιοδήποτε φιλοσοφικό κείμενο, σύγχρονο ή παλαιό, και έχουν άμεση σχέση με τον τρόπο με τον οποίο επιχειρούμε κάθε φορά να εισπράξουμε αυτή την «περί της ουσίας γιγαντομαχία» μέσα από τους προσωπικούς δρόμους της πολιτείας των Ιδεών. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΙΩΒ ΣΤΙΣ ΔΥΤΙΚΟΑΦΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ
Το δοκίμιο αυτό είναι μία επέκταση της Διάλεξης Frazer που δόθηκε στο πανεπιστήμιο της Γλασκώβης στις 28 Νοεμβρίου 1957 με τον τίτλο "Η ιδέα του Πεπρωμένου στις δυτικοαφρικανικές θρησκείες" από μία ιδρυτική φιγούρα της βρετανικής ανθρωπολογίας, τον Mayer Fortes. Δημοσιεύθηκε στο HAU: Journal of Ethnographic Theory 8 (1/2): 394-413, και αποτελεί ένα είδος σύνοψης του βιβλίου του Fortes, Oedipus and Job in West African Religion (Cambridge University Press: Λονδίνο 1958 επανέκδοση 1984, Νέα Υόρκη, με εκτενές εισαγωγικό δοκίμιο του Robin Hort...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ
Τα τέσσερα δοκίμια, που συναπαρτίζουν αυτό το βιβλίο, απόπειρες επανασύνδεσης του φροϋδικού κειμένου με τη φιλοσοφική κοίτη του, στηρίζονται σε μιαν απαίτηση του Νίτσε: Πρέπει να ψάξουμε να βρούμε τον εαυτό μας, έλεγε το γεγονός ότι τον αγνοούμε έχει τους λόγους του. . . Η ψυχανάλυση ανιχνεύει αυτούς τους λόγους, μέσα στον λόγο. Στην παράδοξη συνάντηση του σώματος με την απορία του (που συνηθίσαμε να ονομάζουμε νεύρωση, παραπραξία, γλίστρημα της γλώσσας), η ψυχανάλυση θέτει το ερώτημα του υποκειμένου της απορίας, καθώς και του τόπου στον ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΜΒΟΛΕΣ ΣΕ ΜΙΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΥΛΙΣΜΟΥ
Το 2004-5, δύο νεαροί αμερικανοί ακαδημαϊκοί, γερμανιστές και με ειδικό ενδιαφέρον για την Κριτική Θεωρία, ο John Abromeit και ο Eric Oberle, με τη μεταφραστική συνεργασία του Richard Wolin, είχαν την ιδέα να συλλέξουν, να μεταφράσουν και να εκδώσουν τα νεανικά κείμενα του Χέρμπερτ Μαρκούζε, γραμμένα μεταξύ 1928-32, που απηχούν την επιρροή του από τον Χάιντεγγερ και αποτελούν την πρώτη ιστορικά προσπάθεια για έναν "γάμο" μεταξύ μαρξισμού και φαινομενολογία - την ίδια ακριβώς εποχή που ο πυρήνας του Ινστιτούτου της Φραγκφούρτης πραγματοποιο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ
Είναι γνωστή η επίθεση του Γερμανού πολιτικού φιλόσοφου Καρλ Σμιτ ενάντια στον ρομαντισμό. Επίθεση, η οποία πυροδότησε έναν διάλογο σχετικά με τις πολιτικές ιδέες των ρομαντικών, και γενικότερα σχετικά με τη σχέση του ρομαντισμού προς την ενεργό πραγματικότητα. Ο Σμιτ υποστήριξε ότι οι ρομαντικοί "αρνούνται να αναγνωρίσουν τα αιτήματα που η πραγματικότητα θέτει πάνω στη σκέψη" και "βλέπουν τον κόσμο ως μία ευκαιρία του καλλιτεχνικού νου να βεβαιώσει την κυριαρχία του". Διότι στον ρομαντισμό, αποφαίνεται ο Σμιτ, "η πραγματικότητα θεωρείται ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΜΠΛΟΧ
Στο ανά χείρας κείμενό του, ο Maynard Solomon, επιχειρεί μιαν εξαιρετικά σημαντική παρέμβαση στον σύγχρονο φιλοσοφικό, ιστορικό και κοινωνικοπολιτικό διάλογο σχετικά με την ουτοπική θέαση του κόσμου, όπως αυτή έχει εκφρασθεί από την ενορατική σύλληψη του Έρνστ Μπλοχ, και τον μεταβολισμό της στις ιδρυτικές αρχές της μαρξικής κοσμοθεωρίας και της επαναστατικής προοπτικής των μαρξικών ιδεών, μέσα από την οποία αναδύεται το όραμα της μελλοντικής κομμουνιστικής κοινωνίας. Ο Solomon ξεκινά από την ορθή διαπίστωση ότι "ο μαρξισμός ισχυρίσθηκε πως...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΧΑΙΝΤΕΓΓΕΡ
Η εργασία που ακολουθεί γράφτηκε έξω από τη Γερμανία το 1939 με μοναδικό σκοπό να αποσαφηνίσω τις ιδέες μου και χωρίς πρόθεση να την εκδώσω. Σήμερα (1946), την τυπώνω σε γαλλική μετάφραση, μιας και πείσθηκα ότι οι άμεσες πολιτικές - δηλαδή εθνικοσοσιαλιστικές - συνέπειες της χαϊντεγγεριανής σύλληψης της ύπαρξης - αν και πιθανόν να φαίνονται ξεπερασμένες από τα σύγχρονα γεγονότα - έχουν μια ιστορική σημασία, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ τον ίδιο τον Χάιντεγγερ, καθώς και την κατάσταση της Γερμανίας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου. [...] (Α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΣ
Το 1910, σε μια μελέτη του περί ουσίας και λειτουργίας, ο Έρνστ Κασσίρερ διατύπωσε την ιδέα πως το μαθηματικό σύμβολο, αυτό το τοπίο "καθαρής επιστήμης" που τις αρχές του ο Πυθαγόρας συνήγαγε παραγωγικά κι αναπαρέστησε "αύλως και νοερώς", αποτελεί έναν μετασχηματισμό της αισθητηριακής εντύπωσης - μετασχηματισμό ευθυνόμενο αποκλειστικά για οποιαδήποτε αντικειμενική αξία μπορεί να αποκτήσει η αισθητηριακή εντύπωση μέσα στη γνώση. Παράδοξη τότε υπόθεση, που πάγωνε την αυτοπεποίθηση του "απτού" και άμεσα δεδομένου στις αισθήσεις, αλλά και το α...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΟΥΤΟΠΙΑ ΤΟΥ ΒΑΛΤΕΡ ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ
Ο Μεσσιανισμός του Μπένγιαμιν είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την προσκόλλησή του στη ρομαντική κοσμοαντίληψη από την οποία εκπηγάζει με έναν ιδιάζοντα τρόπο πέρα από τις καμπαλιστικές καταβολές του, ή εξ αιτίας των καμπαλιστικών καταβολών του ίδιου του ρομαντικού κοσμοειδώλου, όπως αυτό διαμορφώθηκε ως καθολικό πρόταγμα για τη φιλοσοφία, την τέχνη και την ιστορία. Στην περίπτωση του Μπένγιαμιν, ο Μεσσιανισμός είναι un-etre-a-dire του Ρομαντισμού και μάλιστα ένα «είναι-που-πρέπει-να-ειπωθεί» προκειμένου να εισχωρήσουμε στον πυρήνα της ρομαντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΓΕΛΙΑΝΟΙ
Ο Lawrence Stepelevich, γεννημένος το 1930, είναι Αμερικανός καθηγητής φιλοσοφίας, που έχει ασχοληθεί εκτενώς με την εγελιανή φιλοσοφία καθώς και με το έργο των επιγόνων του Χέγκελ, κι έχει παρουσιάσει αρκετές συναφείς μεταφράσεις στα αγγλικά. Για μια εικοσαετία περίπου (1977-1996) υπήρξε εκδότης της επιθεώρησης The Owl of Minerva που εκδιδόταν από τη Hegel Society της Αμερικής. Στα ελληνικά, παρότι τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί αρκετές μεταφράσεις έργων του Χέγκελ, τα έργα των μαθητών του παραμένουν ελάχιστα έως καθόλου μεταφρασμέν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙ - ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α΄. 1. ΑΝΤΙΝΟΜΙΕΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΟ ΛΟΓΟ ΣΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΟΥ κ. ΚΩΝΣΤ. ΤΣΑΤΣΟΥ 2. ΕΝΝΟΜΟΣ ΤΑΞΙΣ 3. ΠΡΑΞΕΙΣ «ΒΑΣΙΛΙΚΑΙ» Β΄. Ο ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΓΑΛΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Το κείμενο που παρουσιάζουμε δημοσιεύτηκε το 1985, τέσσερα σχεδόν χρόνια πριν τα αλυσιδωτά γεγονότα στην Ανατολική Ευρώπη υποχρεώσουν την εμπειρική πολιτική σκέψη, ένθεν και ένθεν του πάλαι ποτέ «Σιδηρού παραπετάσματος», να πάρει κάποιους δρόμους οι οποίοι φαίνονταν πριν αδιανόητοι. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΥΛΗ
Όταν το 1980 ο Ζακ Ντερριντά υπέβαλε μία επιλογή από το έργο του στη Σορβόννη, στην υποστήριξη της θέσης του αναγνώριζε τον ρόλο που έπαιξε η φαινομενολογία του Χούσσερλ τόσο στα διαμορφωτικά γι' αυτόν χρόνια της δεκαετίας του 1950 όσο και την περίοδο που έγραψε τα πρώτα του σημαντικά κείμενα. Αποκαλεί τη χουσσερλιανή φαινομενολογία "μια επιστήμη απαράμιλλης αυστηρότητας", αλλά διευκρινίζει ποιαν ακριβώς επιστήμη είχε κατά νου: "Όχι -ειδικά όχι- τις εκδοχές που πρότειναν ο Σαρτρ και ο Μερλώ-Ποντύ οι οποίες υπήρξαν κυρίαρχες, αλλά μάλλον σε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΡΗΣΚΕΙΑ - ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ - ΟΥΤΟΠΙΑ
Η πολύχρονη ενασχόληση του Michael Lowy με τον Ρομαντισμό και την Ουτοπία από μια νεομαρξιστική σκοπιά έχει στόχο της να υφαρπάξει, και έτσι να διασώσει, τον Μαρξισμό μεταφέροντάς τον από την έρημη χώρα της «ψυχρής ιδεολογίας», στα εύκρατα κλίματα ενός νέου επαναστατικού ουμανισμού. Η μεταφορά γίνεται ασφαλέστερα με την καθοριστική παρεμβολή μεταξύ Ρομαντισμού και επαναστατικής Ουτοπίας ενός τρίτου συντελεστή: της «θρησκευτικότητας». Το θρησκευτικό στοιχείο μετέχει, μέσω του μαρξισμού, του επαναστατικού στοιχείου, ενώ το ουτοπικό στοιχείο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (ΕΝΑΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΣ Περί «πνευματικής ελευθερίας» κ.λπ. ΜΑΡΙΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ Η ποιήτρια και ο θάνατος ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΡΟΖΑΝΗΣ «Ο Κρητικός» του Σολωμού: ένα αποκαλυπτικό σύνθεμα ΘΩΜΑΣ ΜΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ Η συμβολική του ηλίανθου. Παρατηρήσεις για τη σχέση του ήλιου και των λουλουδιών στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη ΜΑΡΚΟΣ ΜΕΣΚΟΣ Για τον ποιητή Κλείτο Κύρου ΤΑΣΟΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ Η αντοχή των ονείρων, II ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΣ «Ήμουν κι εγώ εκεί» ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ Ημών των άλλων...
Διαβάστε περισσότερα...