ΕΣΤΙΑ

ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
-...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1914-1918)
Το πρώτο ερώτημα που διατυπώνει ο καλοπροαίρετος αναγνώστης αυτού του βιβλίου αφορά ασφαλώς τη σκοπιμότητα της συγκεκριμένης έκδοσης. Η απάντηση εστιάζεται σε δύο βάσιμες, κατά την εκτίμησή μας, παραδοχές. Η πρώτη έχει να κάνει με τη σπουδαιότητα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, εξεταζόμενου στο σύνολό του, ως ιστορικού γεγονότος και η δεύτερη με τη σχετικά μικρή εξοικείωση του ελληνικού κοινού με τις πραγματικές του διαστάσεις και τη συνολική του δυναμική στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία του 20ού αιώνα. [...] Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να προ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΗΡΩΑΣ
Ο Μπαλτάσαρ Γκρασιάν (1601-1658), ο αποκαλούμενος Νίτσε της Ισπανίας, δεν έχει πάψει να απασχολεί την επικαιρότητα. Μοναχός του τάγματος των Ιησουϊτών, εμπνευσμένος ιεροκήρυκας, πολεμιστής, είναι ο συγγραφέας του El Criticon, του ογκωδέστερου συμβολικού μυθιστορήματος στην ιστορία της ευρωπαϊκής γραμματείας. Είναι επίσης συγγραφέας σύντομων κειμένων που περιγράφουν υποδειγματικούς ανθρώπινους χαρακτήρες, όπως ο Ήρωας, ο Πολιτικός, ο Καλός Καγαθός, εκπροσώπους μιας πνευματικής αριστοκρατίας, ικανούς να υπερβαίνουν μεν το μέτρο, γνωρίζοντας ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
(...) «Ο Γιώργος Πρεβελάκης μάς εισάγει σε μια βαθιά λογική της αθηναϊκής κοινωνίας. Αναλύει τους μηχανισμούς μιας ανάπτυξης που θεμελιώθηκε πάνω στην πρωτοβουλία των εργολάβων και τη δίψα για κοινωνική αναγνώριση και ιδιοκτησία εκ μέρους του πληθυσμού: Όσοι έχουν λίγα χρήματα, αγοράζουν, χάρη στο σύστημα της αντιπαροχής, ένα διαμέρισμα στις πολυκατοικίες που αντικαθιστούν προοδευτικά τις μονοκατοικίες και τους κήπους του Μεσοπολέμου όσοι δεν έχουν χρήματα, διευρύνουν τις ζώνες της αυθαίρετης δόμησης, που αναπτύσσεται εν γνώσει της διοίκη...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΜΟΥ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ
Σιλύκος τ' όνομά μου. Ο πατέρας μου Υφίων και η μητέρα μου Υπερείνα. Άλλοτε δημότης Κνίδου. Επομένως ολόκληρο τ' όνομά μου: Σιλύκος ο Υφίωνος, Κνίδιος. Ίσως υπερβολικό ν' αυτοπαρουσιάζομαι έτσι, εγώ, ο ανάπηρος απελεύθερος, που πέρασα τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου στο σπίτι του Περικλή του Ξανθίππου κάνοντας τα πιο παράξενα θελήματα και τρέχοντας οληνώρα για να ικανοποιήσω τις κακογνωμιές του κυρίου μου Αλκιβιάδη. Αλλά, στο κάτω κάτω, δεν υπηρετούσα κανέναν τυχαίο και η θέση μου δεν ήταν κακή. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΦΡΟΥΡΟΙ ΤΗΣ ΑΧΑΙΑΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Οι Φρουροί της Αχαίας εξελίσσονται στην περιοχή της Αχαίας, με επίκεντρο δράσης τους την Πάτρα και το Αίγιο την εποχή της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Διάλεξα την Αχαία - από τις πιο ανεπτυγμένες κοινωνικά και πολιτιστικά περιοχές της Ελλάδας - για τα διονυσιακά τοπία της, το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της, τη γραφική ρυμοτομία της, τη διάχυτη λαγνεία της, χαρίσματα που εμπνέουν στον μυθιστοριογράφο έναν ενδιαφέροντα σε πλοκή ιστό. Σ' αυτόν τον ιστό εμπλέκονται πρόσωπα απ' όλες τις γενεές και τις κοινωνικές τάξεις: βιομήχανοι, εισοδηματί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΕΝΙΝ, ΠΡΩΗΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Κι αν η Ελλάδα είχε γίνει κι αυτή κομμουνιστική; Αν, αντί για τις ΗΠΑ, κυριαρχούσε στην πολιτική μας ζωή η Σοβιετική Ένωση; Αν η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 ήταν αντεστραμμένη; Η ζωή μας πώς θα ήταν, καλύτερη ή χειρότερη; Ή, μήπως, σε άλλα καλύτερη και σε άλλα χειρότερη; Από το 1947 η χώρα είναι η "Σοσιαλιστική Δημοκρατία Ελλάδας", που ακολουθεί πιστά τη Σοβιετική Ένωση. Το κυβερνών ΚΚΕ του σύντροφου Χαρισιάδη είναι το μοναδικό πολιτικό κόμμα, τα σύνορα βρίσκονται στον Όλυμπο, ο Ποιητής έχει γράψει τον νέο Εθνικό Ύμνο, η σημαία είνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΚΡΑΣΙΑ, ΧΑΙΡΕ
Το βιβλίο του Ηλία Βενέζη «Μικρασία, χαίρε» βρέθηκε μετά το θάνατό του μέσα σε φάκελο, με την ένδειξη «για το τυπογραφείο», και εκδόθηκε έναν χρόνο αργότερα, το 1974. Γράφει ο Ηλίας Βενέζης: «Τα κείμενα αυτού του βιβλίου πρωτοδημοσιευθήκανε στην εφημερίδα "Το Βήμα" στα 1972, στα 50 χρόνια της μικρασιατικής καταστροφής. Στα εφηβικά μου χρόνια η μοίρα μου ήταν να βρεθώ μες στην πύρινη ζώνη της καταστροφής εκείνης. Η ζωή μου συνδέθηκε με αυτά τα συμβάντα που σφράγισαν και τη μοίρα μου ως συγγραφέα: τα βασικά βιβλία μου έγιναν χρονικό και αφιέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
Όλες οι πολεμικές εμπειρίες του Στρατή Μυριβήλη ξαναζούν μέσα στις ιστορίες του «Κόκκινου Βιβλίου», που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1953 και που φανερώνει πώς ο συγγραφέας του δεν μπόρεσε να ελευθερωθεί απ’ τη συσσωρευμένη φρίκη τόσων πολέμων. Η νοσταλγία της Λέσβου, η τρυφερότητα προς τα μικρά παιδιά της Κατοχής, αλλά κυρίως ο πόλεμος και ο θάνατος κυριαρχούν στα διηγήματά του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΜΠΟΡΟΙ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911), ένας από τους πιο μεγάλους ευρωπαίους διηγηματογράφους, θα ξεκινήσει τη συγγραφική δραστηριότητά του ως μυθιστοριογράφος. «Οι έμποροι των εθνών» (1882) είναι το δεύτερο από τα τρία μυθιστορήματα του συγγραφέα. Η δράση του τοποθετείται μεταξύ του 1199 και 1207, δηλαδή λίγο πριν και λίγο μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της τέταρτης Σταυροφορίας. Πρόκειται άραγε για ιστορικό μυθιστόρημα, με θέμα τη σύγκρουση Βενετών και Ελλήνων στο Αιγαίο; Ή μήπως για ένα μυθιστόρημα «με θέση»...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΟΝΙΣΣΑ
«Η φόνισσα» (1903) κατέχει, κατά γενική ομολογία, ξεχωριστή θέση στο έργο του Παπαδιαμάντη (1851-1911). Ξεχωριστή και με τις δύο σημασίες της λέξης: ιδιαίτερη και εξέχουσα. Αν δεν υπήρχε «Η φόνισσα», το έργο αυτό θα έμενε λειψό, όσο τουλάχιστον αφορά το πρόβλημα του κακού, πρόβλημα που δεσπόζει στο παπαδιαμαντικό corpus. Το παπαδιαμαντικό κακό είναι, κατά κανόνα, το καθημερινό, το τρέχον κακό, πνιγηρά μίζερο συχνά, είναι το κακό του καθημερινού κανονικού ανθρώπου. Το κακό του Παπαδιαμάντη δεν είναι το έγκλημα, δεν είναι η ακραία παράβαση π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΚΟΗ
Η ανάδυση της αντίστασης των πολιτών στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1941-1944 ήταν αποτέλεσμα τόσο της ραγδαίας και σχεδόν ομόθυμης άρσης της κοινωνικής συναίνεσης του πληθυσμού προς την κατοχική εξουσία όσο και της απαξίωσης όλων των θεσμών του κράτους, πλην της Εκκλησίας. Η αντίσταση των πολιτών ακολούθησε τη στρατηγική της ευθείας ή συγκεκαλυμμένης άρνησης συνεργασίας με τον κατακτητή ή με τους εγχώριους υποστηρικτές του. Εκδηλώθηκε κυρίως στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας μέσα από τη μη ένοπλη δράση κοινωνικών, οικονομικών, θρησκευτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ
Ο Peter Brown έχει κατακτήσει την αθωότητα του βλέμματος. Καταγράφει την κοινωνία, και κυρίως το χριστιανισμό της ύστερης αρχαιότητας (από τον Μάρκο Αυρήλιο στον Κωνσταντίνο), με τον ίδιο τρόπο που ο ανθρωπολόγος επισκέπτεται σήμερα μια πρωτόγονη κοινωνία: χωρίς δογματικές προκαταλήψεις, ξεφεύγοντας από τις συμβατικές αναπαραστάσεις στις οποίες μας είχαν άλλοτε συνηθίσει. Οι μεταλλάξεις στον κοινωνικό ιστό και στις θρησκευτικές αντιλήψεις περιγράφονται στο κλασικό βιβλίο του Brown, με παραδείγματα από τις εντυπωσιακές επιτυχίες ατόμων που ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΦΑΟΥΣΤ ΤΟΥ ΓΚΑΙΤΕ
[...] Ο Φάουστ του Γκαίτε ανήκει στα έργα που έχουν απόλυτη καλλιτεχνική αξία. Εσωτερικός και εξωτερικός κόσμος συγχωνεύονται μέσα του και πλαστουργούνται σε ποιητική ενότητα που εκφράζει τον ανώτατο βαθμό αυτοσυνειδησίας του νεωτέρου Ευρωπαίου. Όση πρωτοτυπία και αν έχη η γερμανική φιλοσοφία και μεταφυσική και όσο και αν επηρέασε τη σύγχρονη πνευματική ζωή της λοιπής Ευρώπης, όμως δεν είναι αυτή που επεσφράγισε το είδος του γερμανικού πνεύματος, αλλά η ποίηση του Γκαίτε και ιδιαίτερα ο Φάουστ, με τον οποίον ο ποιητής διεκδικεί την ισοτιμί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΙΓΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΟΥ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
"Δεν μ' αρέσουν οι αυτοβιογραφίες. Γι' αυτές, όπως και για τα ημερολόγια, ισχύει εκείνο που έγραψε ο ποιητής Γιάννης Δάλλας στο έξοχο βιβλιαράκι του Χρονοδείκτες: "Τα περισσότερα απολογίες αζήτητες και άλλα νάρκισσοι: φριχτά επιμύθια, πληχτική διανόηση - τα γνωστά και τα δηλωμένα". Έτσι, διάλεξα μερικά επεισόδια από την μακρά πολιτική μου ζωή μέσα από τα οποία παρουσιάζονται συνθήκες και άνθρωποι, σ' ένα τοπίο που δεν ήταν πάντα το χειρότερο δυνατό, που διαβάζοντάς τα χαμογελώ, όπως ελπίζω να χαμογελάσεις και συ, αναγνώστη", γράφει ο Λεωνί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΜΕ ΣΤΑ ΝΕΡΑ
Μνήμες από τη ζωή των Ελλήνων στην Αίγυπτο από το 1930 ως το 1960. Η μικρή ελληνική παροικία του Ζαγαζίκ, μιας πόλεως στο Δέλτα του Νείλου, και η στενή επαφή με τους Αιγύπτιους. Η διήγηση περνά από την ελληνική κοινότητα και τα εκπαιδευτήρια ως τις διομολογήσεις και το προσκύνημα στη Μέκκα καθώς και τις γιορτές του Ραμαζανιού, σκιαγραφεί τον Έλληνα μηχανικό για τις αρδεύσεις, τον παπά, τον Αιγύπτιο κουρέα, τα καφενεία, τις μικρές χαρές και τις λύπες, το χορό της κοιλιάς, τους Έλληνες και Αιγυπτίους γιατρούς, τους υπαίθριους κινηματογράφους...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΚΑΛΟΓΕΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
Η μυθιστορηματοποίηση της ζωής ορισμένων συγγραφέων μας με απασχολούσε από τότε που ήμουν παιδί. (. . .) Η μορφή του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη μου παράστεκε μέρα και νύχτα κι η αγιότητα της ψυχής του διαπότιζε τη διάθεσή μου. Κουβέντιαζα μαζί του, ερχόταν στον ύπνο μου, και πολλές φορές στο δρόμο νόμιζα πάλι πως τον βλέπω να στρίβει αθόρυβος σε κάποια γωνιά. Ο Παπαδιαμάντης βρισκόταν συνεχώς μπροστά μου. Κι ήταν περίπου σαν να συνεργαζόμαστε. Όταν κατέστρωνα το σχέδιο της ψυχολογίας του, όταν πάσχιζα να εισδύσω στις εσωτερικές του κυμάνσεις,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΦΡΟΥΡΟΙ ΤΗΣ ΑΧΑΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Οι Φρουροί της Αχαΐας εξελίσσονται στην περιοχή της Αχαΐας, με επίκεντρο δράσης τους την Πάτρα και το Αίγιο την εποχή της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Διάλεξα την Αχαΐα - από τις πιο ανεπτυγμένες κοινωνικά και πολιτιστικά περιοχές της Ελλάδας - για τα διονυσιακά τοπία της, το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της, τη γραφική ρυμοτομία της, τη διάχυτη λαγνεία της, χαρίσματα που εμπνέουν στον μυθιστοριογράφο έναν ενδιαφέροντα σε πλοκή ιστό. Σ' αυτόν τον ιστό εμπλέκονται πρόσωπα απ' όλες τις γενεές και τις κοινωνικές τάξεις: βιομήχανοι, εισοδηματί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
"Τα δοκίμιά μου", έγραφε ο Γιώργος Θεοτοκάς το 1937, "είναι προσπάθειες που κάνω από καιρό σε καιρό για να προσανατολιστώ μες στην ραγδαία πνευματική, καλλιτεχνική και κοινωνική εξέλιξη του 20ού αιώνα. Δεν πρέπει να κρίνονται σαν έργα οριστικά, ούτε σαν έργα συστηματικής σκέψης, αλλά σαν μικροί σταθμοί μιας αδιάκοπης αναζήτησης. Είναι κομμάτια ενός πνευματικού ημερολογίου". Τα 283 κείμενα του Γιώργου Θεοτοκά που περιλαμβάνονται στη συλλογή αυτή αναδεικνύουν την ενότητα αλλά και τις αντιφάσεις του πνευματικού αυτού ημερολογίου. Ακριβέστερα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ
Η "Φαινομενολογία του νου" (ή του πνεύματος, κατά την ως τώρα συνηθισμένη απόδοση), δημοσιευμένη πριν 200 χρόνια, είναι το γνωστότερο έργο του Έγελου ή Χέγκελ (Hegel, 1770-1831). Παρ' όλο που το έργο μπορεί να θεωρηθεί ακόμη νεανικό, η φήμη του δεν είναι τυχαία: Κανένα άλλο έργο στην ιστορία της σκέψης δεν αναλαμβάνει με τόση ενεργητικότητα και ακρίβεια να δείξει πως αναπτύσσεται η γνώση κι εδραιώνεται ανά την ιστορία. Ο Έγελος θεωρεί ότι η εποχή του κατέκτησε τελικά την ορθή έννοια του επίσταμαι, αλλά μόνον η πορεία που οδήγησε σ' αυτήν α...
Διαβάστε περισσότερα...