ΕΤΒΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ
Η παρούσα συλλογή κειμένων για την ελληνική βιομηχανία κατά τον 19ο αιώνα προτάθηκε από τον επιμελητή της έκδοσης στο Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ μετά την από 1.2.1991 επιστολή του διευθυντή του Ιδρύματος κ. Στ. Παπαδόπουλου προς Έλληνες πανεπιστημιακούς και έγινε δεκτή από το Α.Σ. του Ιδρύματος στις 8.6.1992. Επειδή τα υπάρχοντα κείμενα ξεπερνούσαν κατά πολύ την έκδοση ενός ογκώδους τόμου, τέθηκε θέμα διαχωρισμού του υλικού σε "δημοσιεύσιμα" και "μη απολύτως απαραίτητα προς δημοσίευση", διαχωρισμού στον οποίο εμφιλοχωρεί ο υπο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ
Οδοιπορώντας σήμερα στη ζακυνθινή ύπαιθρο, στα χωριά του κάμπου και των βουνών, στις ράχες και στα μοναστήρια, ακολουθώντας τα αμέτρητα φιδογυριστά καντούνια της εξοχής, διασχίζοντας τα λιοστάσια με τις αιωνόβιες ντόπιες και κορωνέϊκες ελιές, παρατηρώντας και ρωτώντας δεξιά κια αριστερά, δεν φαντάζεται κανείς πόσα πράγματα μπορεί να βρεί και να καταγράψει, ακόμη και σήμερα, σαράντα τόσα χρόνια μετά το 1953. Λιθάρια σκόρπια σε κάθε σου σχεδόν βήμα, ερειπωμένα λιτρουβιά και άλλα που να μισοστέκονται ή και, καμιά φορά, να νομίζεις πως είναι έ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
Τα τελευταία τριάντα χρόνια το τοπίο στο πεδίο των ευρωπαϊκών μουσείων έχει αλλάξει πολύ. Η ραγδαία αύξηση και ανάπτυξη των μουσείων επιχείρησης είναι, αναμφισβήτητα, ένα από τα χαρακτηριστικά αυτού του νέου τοπίου. Το Εγχειρίδιο μουσειολογίας για τα μουσεία επιχείρησης του Massimo Negri, με συνεργασίες του αείμνηστου Kenneth Hudson, δημιουργού του European Museum Forum, και της Cristina Menegazzi, απευθύνεται σε όλους εκείνους (ιδιοκτήτες και στελέχη επιχειρήσεων, συλλέκτες, ειδικούς της επιχειρησιακής επικοινωνίας, κ.ά.) που διευθύνουν, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΩΜΕΡΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Η αγροτική κατοικία της Τήνου είναι μια πρωτογενής, αρχέτυπη θα έλεγε κανείς, μορφή κατοικίας, που επιλύει με θαυμαστή λιτότητα και πληρότητα πρωταρχικές ανάγκες ζωής και απασχόλησης. Διαπνέεται από την έννοια της οικονομίας και αποτελεί τον κρίκο μιας οικολογικής αλυσίδας, τόσο στο χρονικό διάστημα που είναι ενεργή, "ζωντανή", καθώς γερνά, αλλά και όταν "πεθαίνει". Η αγροτική κατοικία της Τήνου ήταν παλιότερα η πρώτη και μοναδική, και πιο πρόσφατα η δεύτερη, η εποχιακή κατοικία του κτηνοτρόφου ή καλλιεργητή, που βρίσκεται έξω και μακριά α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΡΟΣ Α΄. Η ΕΚΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗΣ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΑΙΟΜΥΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ ΟΙ ΜΗΧΑΝΟΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ ΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Β΄. «Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ» ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΛΕΣΒΟΥ Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΤΗΣ «ΜΗΧΑΝΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ» ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ
Τα βιομηχανικά κτήρια της Νέας Ιωνίας αποτελούν τα σημαντικότερα υλικά τεκμήρια της πολιτιστικής κληρονομιάς της σημερινής πόλης και αναδεικνύουν την ιστορική, κοινωνική και οικονομική της ταυτότητα. Αποτελούν, παράλληλα, τεκμήρια της ιστορίας και της μνήμης των προσφύγων, που με τον καθημερινό τους μόχθο και αγώνα δημιούργησαν μία νέα πατρίδα και συνέβαλαν στην ανάπτυξη της ταπητουργίας και της κλωστοϋφαντουργίας, στον ελληνικό χώρο. Παρά τις λειτουργικές και οικονομικές μεταλλαγές που έχουν συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια στην περιοχή, έ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ
ΤΟΠΙΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Με έκταση 4.419 τ.χλμ., η Αρκαδία είναι ο μεγαλύτερος νομός της Πελοποννήσου. Καταλαμβάνοντας το κεντρικό τμήμα της συνορεύει με όλους τους υπόλοιπους νομούς της χερσονήσου και ο συνολικός πληθυσμός της είναι σήμερα 105.000 κάτοικοι, κατά 50.000 μικρότερος απ' ό,τι ήταν στις αρχές του αιώνα (151.000 κατά την απογραφή του 1920). Το ορεινό ανάγλυφο και η δυσκολία προσπέλασης της πελοποννησιακής ενδοχώρας δεν ευνόησαν τη δημιουργία μεγάλων αστικών κέντρων στην περιοχή. Η μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα του νομού, η ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει την πρώτη ολοκληρωμένη προσέγγιση στο θέμα της αξιολόγησης, της προστασίας, της ερμηνείας, της οικονομικής διαχείρισης και της οργάνωσης της σύνθετης κληρονομιάς του βιομηχανικού πολιτισμού. Ανοίγει νέους ορίζοντες, καθώς οι συγγραφείς (πού και οι δύο ασχολούνται ενεργά με τον τομέα αυτό) εξηγούν πώς οι αντιλήψεις για την έννοια της κληρονομιάς πρέπει να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις των βιομηχανικών προϊόντων και των κοινωνιών που τα παράγουν. Οι συγγραφείς καθιέρωσαν μια συγκριτική έρευνα σε διεθνές επίπεδο, η...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΕΙΑ
Η μελέτη αυτή που περιγράφει και ερμηνεύει την ιστορική εξέλιξη των κλωστοϋφαντουργείων στην Ελλάδα, εφαρμόζοντας την τυπολογική μέθοδο ανάλυσης, βασίζεται στη χρήση της έννοιας του "τύπου" που έχει χρησιμοποιηθεί από παλιά στην αρχιτεκτονική ως εργαλείο περιγραφής και ανάλυσης του χώρου. Η "ιδέα" όμως του τύπου έχει τις ρίζες της στις βιολογικές επιστήμες και στην αρχαιολογία. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Σε αυτό το βιβλίο ο Arnold Pacey υποστηρίζει ότι η διάδοση της τεχνολογίας δεν είναι μονόδρομος γιατί σπάνια οι τεχνικές μεταβιβάζονται χωρίς τροποποιήσεις. Η πυρίτιδα και τα βασικά πυροβόλα όπλα, για παράδειγμα, εφευρέθηκαν στην Κίνα, αλλά προκάλεσαν την εφεύρεση του πολύ πιο ισχυρού και φονικού κανονιού στην Ευρώπη. Με ανάλογο τρόπο προκύπτουν σήμερα μετατροπές και βελτιώσεις, καθώς οι δυτικές εφευρέσεις αναπροσαρμόζονται στις ασιατικές βιομηχανίες. Ο συγγραφέας περιγράφει τη διαδικασία , με την οποία οι εφευρέσεις δανείζονται από μια κο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΡΑΚΗ (ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΙ ΟΔΗΓΟΙ)

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ ΤΟΥ ΜΑΡΜΑΡΟΥ
Η Τήνος υπήρξε το σημαντικότερο κέντρο νεοελληνικής μαρμαρογλυπτικής. Ιδιαίτερα στην Έξω Μεριά, περιοχή άγονη και με πολλά λατομεία, ολόκληρες οικογένειες καλλιέργησαν την τέχνη του μαρμάρου, μεταβιβάζοντάς την κληρονομικά από πατέρα σε γιο. (. . .) Το κείμενο που ακολουθεί και ο χάρτης που το συνοδεύει δίνουν στον «οδοιπόρο του μαρμάρου» τη δυνατότητα να αναζητήσει όλα τα σημεία ενδιαφέροντος που σχετίζονται με τη μαρμαροτεχνία και τη γλυπτική του νησιού. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΤΕΧΝΙΑ (ΑΠΟ ΤΟΝ 18ο ΕΩΣ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ)
Η μεταλλοτεχνία στη μοναστική πολιτεία του Άθω, από τον 18ο ως τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα, παρουσιάζει πολύπλευρο ενδιαφέρον. Η δραστηριότητα των διαφόρων τομέων της σχετίζεται άμεσα με τον καθημερινό βίο, την παραγωγή, εν γένει, στο ίδιο το Άγιον Όρος αλλά και στις περιοχές, κοντινές ή μακρινές, με τις οποίες συνδέονταν ποικιλοτρόπως τα Ιερά καθιδρύματά του. Σχετίζεται επίσης, σε μεγάλο βαθμό, με την τέχνη και την αρχιτεκτονική του αθωνικού χώρου, με τη διαμόρφωση, δηλαδή, της ίδιας της πολιτισμικής του ταυτότητας στα νεότερα χρόνια. ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΗΝΙΑΚΗ ΜΑΡΜΑΡΟΤΕΧΝΙΑ
Το μάρμαρο -ή "ο μάρμαρος", όπως το ονομάζουν αρχαίοι συγγραφείς, επειδή "μαρμαίρει" (λαμπυρίζει) στο φως του ήλιου- είναι στενά δεμένο με την ελληνική ιστορία. Στα Ομηρικά χρόνια ο όρος δήλωνε τον ογκόλιθο οποιουδήποτε πετρώματος, ενώ γύρω στο 400 π.Χ. προσδιορίζει πλέον το συγκεκριμένο γεωλογικό υλικό, που καλείται επίσης "λίθος" ή "λίθος λευκή". Η πρώτη παρουσία μαρμάρινων γλυπτών στον ελλαδικό χώρο σημειώνεται με τα κυκλαδικά ειδώλια της 3ης π.Χ. χιλιετίας. Στην αρχιτεκτονική, το μάρμαρο εμφανίζεται αρκετά αργότερα, τον 7ο-6ο αιώνα π.Χ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΧΩΡΙΣ ΔΕΣΜΑ
Μια κλασική (1969) προσέγγιση της Βιομηχανικής Επανάστασης ως ριζικού μετασχηματισμού του τρόπου παραγωγής, καθώς και των τεχνολογικών και οικονομικών εξελίξεων που αυτή πυροδότησε στην Ευρώπη. Ο καθηγητής David S. Landes στη νέα αυτή έκδοση (2003) του βιβλίου του επανεπιβεβαιώνει τις θεμελιώδεις επισημάνσεις του υπό το φως σχετικά πρόσφατων συζητήσεων και δημοσιεύσεων. Με αφετηρία τη Βιομηχανική Επανάσταση και τις συνέπειές της κυρίως σε χώρες όπως η Μ. Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, ο D. S. Landes καλύπτει, μεταξύ άλλων, θέματα όπως ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΤΑ ΑΜΠΕΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΙΝΕΩΝΕΣ ΤΗΣ Β. ΕΛΛΑΔΑΣ
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει τις εισηγήσεις από το Θ’ Τριήμερο Εργασίας που οργανώθηκε από την Ένωση Οινοπαραγωγών του Αμπελώνα της Μακεδονίας και το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ στην Αδριανή της Δράμας τον Ιούνιο του 1999 με θέμα την τέχνη και την τεχνική στα αμπέλια και στους οινεώνες της Β. Ελλάδας. Τριάντα τρεις ειδικοί συμμετείχαν στην πολυεπιστημονική αυτήν προσπάθεια μελέτης: αρχαιολόγοι, φιλόλογοι, εθνολόγοι, ιστορικοί, αρχαιοβοτανολόγοι, χημικοί, οινολόγοι, γεωπόνοι, αρχιτέκτονες κ.α., που ανακοίνωσαν τα πορίσματα των μελετών ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει τις εισηγήσεις από την ημερίδα «Τεχνογνωσία στη λατινοκρατούμενη Ελλάδα» που οργανώθηκε από τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη στις 8 Φεβρουαρίου 1997. Στη συνάντηση αυτή ανακοινώθηκαν τα πορίσματα μελετών σχετικών με τη νομισματοκοπία, την υφαντουργία, την αγγειοπλαστική, την επεξεργασία της ζάχαρης, τους μηχανισμούς μέτρησης του χρόνου, την αρχιτεκτονική, την οικοδομική και οχυρωματική τέχνη, τη χαρτογράφηση, την τεχνολογία των εικόνων και τον υλικό πολιτισμό κατά την περίοδο της λατινοκρατίας στην Ελλάδα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΖΑΧΟ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Τα λευκώματα που εξέδωσαν τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, με τις φωτογραφίες του Αριστοτέλη Ζάχου από τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία, στάθηκαν αφορμή για την έκθεση «Αρχιτεκτονικές αντιστίξεις: από τον Ζάχο στο σήμερα», την οποία οργάνωσε το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, με στόχο να παρουσιαστεί στις Αίθουσες Πολλαπλών Χρήσεων του Δικτύου των Μουσείων του. Η πρόταση που διαμόρφωσε ο επιμελητής της έκθεσης, αρχιτέκτονας Γιάννης Κίζης, καλεί τον επισκέπτη να αντιπαραβάλει τα μνημεία που φωτογράφισε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει εισηγήσεις από το ΙΑ΄ Συμπόσιο Ιστορίας της Τέχνης με θέμα «Επικοινωνίες και μεταφορές στην προβιομηχανική περίοδο» που διοργανώθηκε από το Μονεμβασιώτικο Όμιλο και το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, στις 23-26 Ιουλίου 1998. Στην συνάντηση ανακοινώθηκαν τα πορίσματα μελετών σχετικών με τις χερσαίες και θαλάσσιες επικοινωνίες, το εμπόριο, τη ναυτιλία και τις μεταφορές κατά την προβιομηχανική περίοδο. Παρουσιάστηκαν αρχαία και νεότερα οδικά συστήματα, διάφορα μεταφορικά μέσα του παρελθόντος, οι φάροι, οι συνθή...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΤΙΖΕΛΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑΣ
Το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αφήνει την ελαιουργία σε σχεδόν πλήρη αποδιοργάνωση της παραγωγής. Τα ελαιοτριβεία είχαν παρακμάσει ή είχαν διακόψει τη λειτουργία τους για αρκετό διάστημα, πράγμα που δυσκόλευε και τεχνικά τις διαδικασίες συντήρησης και επαναλειτουργίας, κυρίως στην περίπτωση της ατμοκίνησης, όπου ο χρόνος ακινησίας προσμετράται ιδιαίτερα στη φθορά της εγκατάστασης. Από την άλλη, ο πόλεμος συνέβαλε πολύ θετικά στην εξέλιξη των μηχανών εσωτερικής καύσης, αλλά και στην εξοικείωση των τεχνιτών με τη λειτουργία και τη συντήρ...
Διαβάστε περισσότερα...