ΕΤΒΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ

ΠΥΡΗΝΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑ, ΡΑΦΙΝΑΡΙΑ, ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΙΑ
Πρόκειται για συγγενείς παραγωγικές διαδικασίες, που οι απαρχές τους σε βιομηχανική κλίμακα, στην περιοχή των Βαλκανίων, εντοπίζονται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα (Πυρηνελαιουργείο Αφών Τραγάκη, Σκάλα Πολυχνίτου). Οι βασικές τεχνικές παραμένουν οι ίδιες μέχρι σήμερα, με μόνες αλλαγές τη χημική σύσταση μερικών ουσιών ή την ταχύτητα επεξεργασίας και την αυτοματοποίηση (κατά τη δεκαετία του 1990) ορισμένων σταδίων. Μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1960, ο κανόνας ήταν το τρίπτυχο: πυρηνελαιουργείο, ραφιναρία, σαπωνοποιείο να συνυπάρχει στη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑ
Κατά τις αρχές του 19ου αιώνα, η μέθοδος παραγωγής ελαιόλαδου από τον ελαιόκαρπο στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στη μυϊκή δύναμη των ανθρώπων και των υποζυγίων (βόδια ή μουλάρια). Η παραγωγική διαδικασία, ως διαδοχική επεξεργασία της πρώτης ύλης, είχε κατασταλάξει, ήδη αρκετούς αιώνες πριν, στα εξής τρία βασικά στάδια: τη σύνθλιψη, τη συμπίεση και το διαχωρισμό λαδιού-νερού. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

«Ο ΑΡΤΟΣ ΗΜΩΝ» - ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΑΡΙ ΣΤΟ ΨΩΜΙ
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει τις εισηγήσεις και συζητήσεις του Γ' Τριημέρου Εργασίας, που οργάνωσε το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ στο Πήλιο τον Απρίλιο του 1992 με χορηγία της Εταιρείας "Κυλινδρόμυλος Λούλη" Α.Ε. Θέμα του ήταν "ο άρτος ημών", η ιστορία της διαδικασίας που αρχίζει με το σιτάρι και καταλήγει στο ψωμί. Τριάντα τέσσερις ειδικοί συμμετείχαν στην πολυεπιστημονική αυτή προσπάθεια μελέτης του άρτου, την πρώτη στη χώρα μας. Αρχαιολόγοι, εθνολόγοι, αρχιτέκτονες, ιστορικοί, οικονομολόγοι κ.ά. ανακοίνωσαν τα πορίσματα των μελ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ
Η παρούσα "Εισαγωγή στην Ιστορία των Τεχνικών" δεν φιλοδοξεί να δώσει, συνοπτικά, μια "πρόγευση" αυτής της ιστορίας, αλλά να αναλύσει σε βάθος το χαρακτήρα της, τις βασικές συνιστώσες, τις πολύ διαφορετικές όψεις της και τις σχέσεις της με τους άλλους κλάδους των ιστορικών σπουδών. Πολλοί θα αμφισβητήσουν τη χρησιμότητα ή την αναγκαιότητα ενός τέτοιου θεωρητικού διαβήματος, αφού όσοι γράφουν μελέτες ΙΤ δηλώνουν ότι ξέρουν τι κάνουν, και όσοι διαβάζουν τέτοιες καλογραμμένες μελέτες, που άλλωστε δεν λείπουν, τις βρίσκουν ενδιαφέρουσες, χωρίς...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ ΚΑΥΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ (1811-1885)
(. . .) Οι λίβελοι του Καυταντζόγλου ενάντια σε όσους κακοποιούσαν τη σύγχρονη αρχιτεκτονική και τα ιστορικά μνημεία του τόπου, όπως και οι "Λόγοι" του, που εκφωνούσε κάθε χρόνο στο Πολυτεχνείο σε ειδική τελετή βράβευσης των καλύτερων μαθητών, επιτρέπουν σήμερα τη διερεύνηση των θεωρητικών του θέσεων για την αρχιτεκτονική και την τέχνη. (. . .) Στη μονογραφία αυτή αξιοποιείται για πρώτη φορά το πλούσιο υλικό των γραπτών κατάλοιπων του Καυταντζόγλου, σκόρπιων σε φυλλάδια ή σε εφημερίδες, και το μεγάλο αρχείο σχεδίων του, σήμερα στις συλλογέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (ΔΙΤΟΜΟ) (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Υποκείμενα αυτής της ιστορίας είναι οι ελληνικοί πληθυσμοί της οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των βενετικών κτήσεων: πρόκειται συνεπώς για μια ιστορία των κατακτημένων που θέλει να δείξει όσους μηχανισμούς ρύθμιζαν την οικονομία στην οποία αυτοί μετείχαν ως συντελεστές της παραγωγής, είτε γιατί την πραγματοποιούσαν είτε γιατί την ιδιοποιούνταν ως συντελεστές πλέον της αγοράς. Είναι ένας οικονομικός κόσμος πολύμορφος το βιβλίο τον εξετάζει διακρίνοντάς τον στις θεματικές ενότητες και στις χρονικές κατηγορίες που προκύπτουν απ’ αυτόν τον ίδιο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει τις εισηγήσεις από το Στ' Τριήμερο Εργασίας που οργανώθηκε από το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, την Κοινότητα Νικήτης Χαλκιδικής και τον Μελισσοκομικό Συνεταιρισμό Νικήτης «Σίθων» στη Νικήτη, τον Σεπτέμβριο του 1996, με θέμα τη μέλισσα και τα προϊόντα της. Σαράντα πέντε ειδικοί συμμετέχουν στην πολυεπιστημονική αυτή προσπάθεια μελέτης: αρχαιολόγοι, θεολόγοι, ιστορικοί, γλωσσολόγοι, γεωπόνοι, χημικοί, βιολόγοι, μελισσοκόμοι, αρχιτέκτονες, οικονομολόγοι κ.α. που ανακοίνωσαν τα πορίσματα των μελετών τους και τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΛΑΤΙ
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει τις εισηγήσεις από το Η’ Τριήμερο Εργασίας που οργανώθηκε από το Υπουργείο Αιγαίου και το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ, στη Μυτιλήνη, το Νοέμβριο του 1998, με θέμα το ελληνικό αλάτι. Τριάντα εννέα ειδικοί συμμετέχουν στην πολυεπιστημονική αυτή προσπάθεια μελέτης: αρχαιολόγοι, εθνολόγοι, ιστορικοί, γλωσσολόγοι, χημικοί, φυσικοί, αρχιτέκτονες, οικονομολόγοι, συγγραφείς κ.α. που ανακοίνωσαν τα πορίσματα των μελετών τους και τεκμηρίωσαν τη σημασία του θέματος και το πολυδιάστατο μιας έρευνας που ήδη αποδεικ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΑ ΣΤΟ ΣΟΥΦΛΙ

ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει τις εισηγήσεις του Ε' Τριημέρου Εργασίας, που οργανώθηκε από το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ και το Ίδρυμα Φανή Μπουτάρη στη Νάουσα το Σεπτέμβριο του 1993 με χορηγία της Εταιρείας Ι. Μπουτάρης και Υιός Α.Ε. με θέμα την αμπελοοινική ιστορία στο χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης. Σαράντα πέντε ειδικοί συμμετείχαν στην πολυεπιστημονική αυτή προσπάθεια μελέτης: αρχαιολόγοι, εθνολόγοι, ιστορικοί, αρχιτέκτονες, οικονομολόγοι κ.ά. που ανακοίνωσαν τα πορίσματα των μελετών τους και τεκμηρίωσαν τη σημασία του θέματο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ
Ο Οδηγός του Υπαίθριου Μουσείου Υδροκίνησης σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της δεκαετούς προσπάθειας του Πολιτιστικού Τεχνολογικού Ιδρύματος της ΕΤΒΑ για τη δημιουργία του πρώτου Ανοικτού Μουσείου στην Ελλάδα. Εκφράζει εύγλωττα και έμπρακτα τη γενική πολιτική του Ιδρύματος για τη δημιουργία Μουσείων που καταγράφουν και διασώζουν τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής, που ανθούσε στις μικρές κοινωνίες των χωριών μας μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50, παράλληλα με τη βιομηχανική ανάπτυξη ορισμένων αστικών κέντρων. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ
Το βιβλίο αυτό είναι ο καρπός της προσπάθειας για ανασύνθεση της ιστορίας της τομής τον Ισθμού της Κορίνθου. Το βασικό μέρος της εργασίας αποτελεί τμήμα της έρευνας πού ανέλαβα το 1980-81 στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στο Παρίσι, κάτω από τη διεύθυνση της κ. Ελένης Αντωνιάδη-Μπιμπίκου, που το 1985 κατέληξε στην υποστήριξη της διδακτορικής διατριβής μου, υπό την προεδρία του Guy Burgel, με θέμα τα μεγάλα έργα ναυτικής υποδομής στην Ελλάδα, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Έκτοτε, η αρχική δουλειά μου εμπλουτίσθηκε από τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΛΑΔΙ
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει τις εισηγήσεις του Δ' Τριημέρου Εργασίας, που οργάνωσε το πολιτιστικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ στην Καλαμάτα τον Απρίλιο του 1993 με χορηγία της εταιρίας Ελαΐς και με θέμα την ελιά και το λάδι. Τριάντα δύο ειδικοί συμμετείχαν στην πολυεπιστημονική αυτή προσπάθεια μελέτης της ελιάς και του λαδιού: αρχαιολόγοι, εθνολόγοι, ιστορικοί, αρχιτέκτονες, οικονομολόγοι κ. ά. που ανακοίνωσαν τα πορίσματα των μελετών τους και τεκμηρίωσαν τη σημασία του θέματος και το πολυδιάστατο μιας έρευνας που, αν συνεχιστεί συστηματικά, θα είναι πλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Η ελληνικότητα της Μακεδονίας, όπως αυτή προκύπτει από πλήθος ιστορικών στοιχείων στη διαδρομή χιλιετιών, και οι σπάνιες φυσικές ομορφιές του -πραγματικά- μοναδικού Μακεδονικού τόπου αναδύονται γλαφυρά, μέσα από τις σελίδες της εξαιρετικής αυτής έκδοσης του Πολιτιστικού και Τεχνολογικού Ιδρύματος της Ε.Τ.Β.Α. Η εμβάθυνση στον πολυδιάστατο Μακεδονικό πολιτισμό που επιχειρεί, και επιτυγχάνει, η ομάδα των είκοσι και πλέον ειδικών που συνεργάστηκαν για την έκδοση αυτή, σε συνδυασμό με τη συνθετική εικόνα στο χώρο και το χρόνο, που αποδίδεται μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Το Σεπτέμβριο του 1997 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1o Διεθνές Συνέδριο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, "Θεσσαλονίκη 1997". Στο συνέδριο έλαβαν μέρος 239 επιστήμονες και παρουσιάσθηκαν 79 επιστημονικές ανακοινώσεις. Τα Πρακτικά του Συνεδρίου περιλαμβάνουν τις εργασίες που παρουσιάσθηκαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης και αναφέρονται στις ενότητες : Μεταλλευτική και Μεταλλουργία, Εργαλεία, Εργαστήρια, Μετρητικές μέθοδοι και Όργανα, Αγροτική τεχνολογία, Χημ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ
Η τεχνοτροπία αλλά και η τεχνική των βυζαντινών "καλών τεχνών" (ζωγραφικής, αρχιτεκτονικής, μικροτεχνίας, κ.ά.) στον ελληνικό χώρο έχουν μελετηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Αντίθετα, ελάχιστες είναι οι γνώσεις μας για τις "βάναυσες τέχνες" της ίδιας ιστορικής περιόδου, για τις βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, λ.χ., της βυρσοδεψίας, της μεταλλουργίας, της μεταλλοτεχνίας, της βαφικής. Η πρόσφατη συνειδητοποίηση της μεγάλης σημασίας που έχουν τα τεκμήρια της τεχνογνωσίας επιβάλλει τη συστηματική μελέτη και ανάδειξή τους, με απώτερο σκοπό τον εμπλουτι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ
Τα βιομηχανικά κτίρια της Ερμούπολης αποτελούν χαρακτηριστικό και αναπόσπαστο τμήμα της λειτουργικής δομής και της μορφής αυτής της ιδιότυπης νεοκλασικής πόλης, που δημιουργήθηκε το 19ο αιώνα και διέγραψε μια λαμπρή πορεία από τα μέσα περίπου αυτού του αιώνα και μέχρι τις αρχές του 20ού. Η καταγραφή των σημαντικών αυτών κτιριακών κατασκευών, η περιγραφή και η σχεδιαστική και φωτογραφική τους αποτύπωση αποτελεί το αντικείμενο της μελέτης, που αναπτύσσεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Η μελέτη, που έγινε το 1983, αποσκοπεί στο να αναδείξε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΗΣ ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑΣ ΑΙΓΙΟΥ
Η Χαρτοποιία Αιγίου υπήρξε μία από τις σημαντικότερες βιομηχανίες του νομού Αχαΐας. Από το 1927, οπότε άρχισε να λειτουργεί το εργοστάσιο, έως το 1991, οπότε και έκλεισε οριστικά, η επιχείρηση διέγραψε σημαντική πορεία, αποκτώντας πανελλαδική εμβέλεια, που κατά τις περιόδους της ακμής της επεκτεινόταν και εκτός συνόρων. Επιπλέον, η οικονομική επιρροή που άσκησε σε ολόκληρη την περιοχή της Αιγιαλείας προσέδωσε στη Χαρτοποιία ξεχωριστή θέση στην ιστορία της πόλης του Αιγίου και στη συλλογική μνήμη των κατοίκων της. Το συγκρότημα περιλαμβάνει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΙΜΩΝΟΠΕΤΡΑ (ΑΓΓΛΙΚΑ)

THRACE