ΘΕΜΕΛΙΟ

Η ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ
Η ΑΔΕΛΦΗ ΦΙΝΤΕΛΜΑ επιστρέφει βιαστικά από το μακρινό της προσκύνημα μόλις μαθαίνει ότι ο πιστός της σύντροφος, ο Σάξονας Αδελφός Αδόλφος, έχει φυλακιστεί στην πρωτεύουσα του εχθρικού βασιλείου του Λάγκιν, κατηγορούμενος για φόνο. Φτάνοντας στο Αββαείο της Φιάρνα, η Φιντέλμα θα έρθει σε σύγκρουση με την τρομερή Ηγουμένη Φάιντερ, η οποία διευθύνει με σιδερένια πυγμή την κοινότητά της και δεν τρέφει καμία αμφιβολία για την ενοχή του Αδόλφου. Πράγματι, τα στοιχεία και οι μαρτυρίες σε βάρος του σάξονα μοναχού μοιάζουν συντριπτικά. Μα είναι δυνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Στα 163 χρόνια που πέρασαν από την έκδοση του Κεφαλαίου του Καρλ Μαρξ, η θεωρία που φέρει το όνομά του, ο μαρξισμός, έχει εμπνεύσει και κινητοποιήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τα καθεστώτα που εγκαθιδρύθηκαν στο όνομά του και ισχυρίζονταν πως εμπνέονταν από τις ιδέες του κατέρρευσαν, συμπαρασύροντας και τα κομμουνιστικά κινήματα στον δυτικό κόσμο. Οι εξελίξεις αυτές περιόρισαν προσωρινά την απήχηση του Καρλ Μαρξ. Η τελευταία κρίση όμως του καπιταλισμού, η οποία έχει ήδη σκορπίσει το χάος στην παγκόσμια οικονομία -που ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΖΑΜΙΛΙΑ
Η παράξενη επιτυχία της Τζαμίλια χρωστιέται στο ότι μαθαίνουμε για έναν τόπο άγνωστο, για τη ζωή των αντρών και των γυναικών του, που είναι ακόμα σφιχτά δεμένοι με τις πατριαρχικές παραδόσεις και τα έθιμα των νομάδων, που πέρασαν κιόλας, χωρίς συγκρούσεις, στη σοβιετική εποχή - κι όλα αυτά τα μαθαίνουμε από τα μέσα, από πλάσματα, που όλα τους φαίνονται φυσικά και δε χρειάζονται καμία εξήγηση, έτσι που η αφήγηση αποκτά καταπληκτική άνεση στην εξέλιξή της, που λείπει τόσο πολύ από τις σύγχρονες λογοτεχνίες, που καταγίνονται με ρεπορτάζ και ό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ 1925-1937
[...] Τα τρία δοκίμια που απαρτίζουν τον τόμο αυτό είναι χαρακτηριστικά. "Κριτική της κριτικής", το πρώτο κείμενο διαγράφει τα τυπικά γνωρίσματα μιας τρέχουσας κριτικογραφίας και προκαλεί ενδιαφέρον με τη διαχρονικότητά του. Στο ίδιο σατιρικό κλίμα κινείται και το δεύτερο κείμενο. Γνώστης των ποιητικών πραγμάτων, ο Ηλιού απαντάει με την καυστική του ειρωνεία. Ενώ δώδεκα χρόνια αργότερα, με το δοκίμιό του "Κουτίων εγκώμιο" φανερώνει μιαν ακόμη πλευρά της καλαισθησίας του, αλλά και της σύνολης πνευματικής του εποπτείας. (Από την παρουσίαση σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Τοπικό, διεθνικό και παγκόσμιο στην Ευρωπαϊκή ιστορία
Ποιο είναι το παρελθόν της παγκοσμιοποίησης; Πόσο πρόσφατη είναι; Πώς, με ποιους όρους και υπό ποίες προϋποθέσεις διασυνδέονταν μεταξύ τους οι κοινωνίες του παρελθόντος; Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ερωτήματα που πραγματεύεται ο ανά χείρας τόμος. Τις τελευταίες δεκαετίες η "παγκοσμιότητα" έχει αναδυθεί σε εξέχον ερμηνευτικό παράδειγμα που τροφοδοτεί ποικιλοτρόπως όχι μόνο την καθημερινότητά μας αλλά και την ιστορική σκέψη και πράξη. Η παγκόσμια και διεθνική ιστορία, οι διασταυρούμενες ιστορίες, οι διαπολιτισμικές συναντήσεις, οι ωκεάνιες ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΓΕΝΙΑ ΓΚΡΑΝΤΕ
Σε μερικές επαρχιακές πόλεις βρίσκονται σπίτια που η όψη τους προκαλεί μελαγχολία σαν εκείνη που γεννάνε τα πιο θλιβερά ερείπια. Στα σπίτια αυτά συναντάς ίσως ταυτόχρονα και τη σιγαλιά του μοναστηριού και την ξεραΐλα των χερσότοπων και τα σκέλεθρα των ερειπίων. Η ζωή και η κίνηση είναι τόσο ήσυχες εκεί, που ένας ξένος θα τα έπαιρνε για ακατοίκητα, αν δεν αντίκριζε ξαφνικά το χλωμό και κρύο βλέμμα ενός ασάλευτου προσώπου, που η μισομοναστηριακή του μορφή προβάλλει πάνω από το περβάζι του παράθυρου, μόλις ακουστεί θόρυβος από ασυνήθιστα πατή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ ΕΡΑΣΤΩΝ
Το Χρονικό των φτωχών εραστών είναι το μυθιστόρημα που επέβαλε τον Πρατολίνι ως έναν απ' τους πιο ζωντανούς και πλούσιους σε ανθρωπιά αφηγητές του καιρού μας. Φιορεντίνος στην καταγωγή, στην παιδεία, στην κουλτούρα του, δεμένος με την πόλη του με όλη του τη στοργή, ο Πρατολίνι σύνθεσε με το Χρονικό μιαν ανεπανάληπτη τοιχογραφία της Φλωρεντίας των πρώτων χρόνων του φασισμού, ξαναζώντας την με τη δροσιά των χρωμάτων και των συναισθημάτων πού 'χαν χαράξει την καρδιά και τη φαντασία του σαν εφήβου. Κέντρο και «πολλαπλή σκηνή» της αφήγησης είνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΑΔΑ - ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ
Η κατάρρευση του κομμουνισμού, το τέλος του ψυχρού πολέμου και ο εμφύλιος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία έφεραν πάλι στο προσκήνιο τα ζητήματα των σχέσεων με τους βόρειους γείτονες και τη βαλκανική πολιτική. Για την Ελλάδα, οι σχέσεις με τη Γιουγκοσλαβία είναι πάντα το πιο «καυτό» και ευαίσθητο θέμα λόγω του «αγκαθιού» του μακεδονικού. Όμως τα ζητήματα αυτά έχουν μια μακρά ιστορία που παρουσιάζει διαφορές, αλλά και αναλογίες με τη σημερινή κατάσταση, και που πάντως έχει να μας διδάξει και για το σήμερα. Η παρούσα μελέτη εξετάζει τη γέννηση και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΨΥΧΡΟ ΠΟΛΕΜΟ
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η κατάρρευση του κομμουνισμού δεν σημαίνουν ούτε το "τέλος της Ιστορίας" ούτε την απλή μετάβαση του διεθνούς συστήματος από μια διπολική σε μια πολυπολική δομή. Αποτελούν απεναντίας, μιαν ιστορική τομή και την απαρχή μιας νέας φάσης στην ιστορία της πλανητικής πολιτικής των Νέων Χρόνων, η οποία άρχισε με τις μεγάλες ανακαλύψεις και τον εμπορικό καπιταλισμό για να γνωρίσει ακολούθως τις μεγαλύτερες τροπές της με τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό του 19ου αιώνα και με τον ανταγωνισμό Ανατολής και Δύσης στον 20ό. Για ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΚΗ
Καμμιά απαισιοδοξία δεν είναι νοητή χωρίς ρητή ή σιωπηρή αναφορά σε μια καλύτερη πραγματικότητα, που κάποτε υπήρξε ή θα έπρεπε να υπάρξει και καμμιά αισιοδοξία δεν μπορεί να θεωρηθεί εύλογη, αν δεν αναφέρεται στην υπερνίκηση των υφισταμένων κακώς κειμένων. Γιατί, αν αποδεχτούμε την ανθρώπινη πραγματικότητα όπως ήταν και εξακολουθεί να είναι, δίχως την παραμικρή επιθυμία για τούτη ή εκείνη την αλλαγή και δίχως να τρέφουμε κανέναν φόβο και καμμιά ελπίδα ως προς τις ενδεχόμενες μεταβολές της, τότε γίνεται περιττή κάθε απαισιόδοξη ή αισιόδοξη...
Διαβάστε περισσότερα...

Η «ΑΛΛΗ» ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης γράφεται μια ακόμη σελίδα στην ιστορία της ελληνικής Αριστεράς. Καθώς η νομιμοποίηση των κομμουνιστικών κομμάτων και η έντονη πολιτικοποίηση που ακολουθεί την πτώση της Χούντας αλλάζουν το πολιτικό τοπίο, μια νέα μαχητική συνιστώσα της πολιτικής σκηνής αναδύεται. Σε αυτό το φόντο, οι άνθρωποι των εξωκοινοβουλευτικών οργανώσεων δημιουργούν τη δική τους ταυτότητα μέσα από την αντιπαράθεση με τα δύο "επίσημα" κομμουνιστικά κόμματα, τις συγκρούσεις με την καραμανλική Δεξιά, την προσδοκία της επικείμενης ανατ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ
Στο πρώτο του περισπούδαστο βιβλίο «Πολιτική εξουσία και κοινωνικές τάξεις» (Εκδ. «Θεμέλιο», 1975) ο Νίκος Πουλαντζάς προσπάθησε ν' απαντήσει στο ερώτημα: Μπορούμε να αντλήσουμε μια «πολιτική» από τον μαρξισμό; Από μια βαθιά και συστηματική μελέτη των κειμένων πρόβαλε μια γενική μαρξιστική απάντηση στα προβλήματα που θέτει η πολιτική επιστήμη μέσα στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία. Συνεχίζοντας τούτη την προσπάθεια, ο Πουλαντζάς αναλαμβάνει εδώ να εφαρμόσει τη μέθοδο ανάλυσης των συγκεκριμένων καταστάσεων, στις κοινωνικές συγκρούσεις που...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ, Η ΕΞΟΥΣΙΑ, Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ
Η Ιστορία δεν μας έχει δώσει ως τώρα επιτυχημένο πείραμα δημοκρατικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό: απεναντίας μάς έδωσε αρνητικά παραδείγματα προς αποφυγήν και σφάλματα για μελέτη, πράγμα όχι αμελητέο. Ασφαλώς, μπορεί κανείς ν' αντιτείνει, στο όνομα φυσικά του ρεαλισμού (του ρεαλισμού της δικτατορίας του προλεταριάτου ή του ρεαλισμού των άλλων, των υγιώς σκεπτόμενων νεοφιλελεύθερων) πώς αν αυτός ο δημοκρατικός σοσιαλισμός δεν υπήρξε ακόμη πουθενά, είναι διότι είναι ανέφικτος. Ίσως: δεν έχουμε πια τη χιλιαστική πίστη, τη βασισμένη σε μερικού...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
«Ο Φασισμός και η Δικτατορία» του Νίκου Πουλαντζά, είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα, αν όχι το σπουδαιότερο, που γράφτηκαν για την άνοδο του φασισμού στην Ιταλία και τη Γερμανία κατά τον Μεσοπόλεμο, την εμπέδωσή τους στην εξουσία και την άσκησή της από το ναζιστικό (Γερμανία) και το φασιστικό (Ιταλία) κόμμα. Πιο συγκεκριμένα, ο Πουλαντζάς προσπάθησε να δώσει απάντηση στο ερώτημα της τεράστιας κοινωνικής - αστικής και λαϊκής - βάσης του φασισμού. Ήτοι, ανέδειξε τη διαδικασία και το αποτέλεσμα του εκφασισμού των αντίστοιχων χωρών. Αυτός ο ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΩΝ
Η στρατιωτική δικτατορία των συνταγματαρχών 1967-1974, ως ειδική μορφή Κράτους Εκτάκτου Ανάγκης, κατά τον Πουλαντζά δεν ήταν φασισμός, σε αντίθεση με το σύνολο σχεδόν των άλλων αναλύσεων που υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο. Και τούτο διότι η Χούντα δεν ήταν κόμμα φασιστικό, όπως το ναζιστικό στη Γερμανία και το φασιστικό στην Ιταλία κατά τον Μεσοπόλεμο. Δεν είχε οργανώσει μάζες σε μηχανισμούς φασιστικού τύπου, δεν είχε δράσει ιδεολογικά και πολιτικά πριν την άνοδο των στρατιωτικών στην εξουσία, ούτε κατά τη διάρκεια της επταετίας. Έτσι, δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΠΟΛΕΩΝ
Ένα βιβλίο για την ιστορία της αστυνόμευσης στην Ελλάδα. Το βιβλίο παρακολουθεί μια ομάδα βρετανών αξιωματικών που κλήθηκαν το 1918 να δημιουργήσουν την Αστυνομία Πόλεων στην Αθήνα, τον Πειραιά, την Πάτρα και την Κέρκυρα. Έτσι ερχόμαστε σε επαφή με τα βασικά υλικά απ' τα οποία φτιάχτηκε η ελληνική αστυνομία: τις πρώτες πεζές περιπολίες, το Τμήμα Τροχαίας Κίνησης, τους κανόνες προστασίας των ζώων, τα δακτυλικά αποτυπώματα και τη στατιστική, τις μυστικές υπηρεσίες, τις παρακολουθήσεις, την αστυνομική σχολή της Κέρκυρας, την πρώτη αστυνομική ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΖΩΔΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ
Οι «Δολοφονίες στη σκιά του ζωδιακού κύκλου» περιλαμβάνουν δύο ιστορίες του Δικαστή Τι η καθεμιά τους περιγράφει ένα μυστηριώδες έγκλημα, που διαλεύκανε ο γενειοφόρος ντετέκτιβ της αρχαίας Κίνας σε διαφορετικές φάσεις της μακράς του σταδιοδρομίας και κάτω από εντελώς διαφορετικές περιστάσεις. (...) Ο συνδυασμός του Πιθήκου και του Τίγρη δεν είναι εντελώς συμπτωματικός στην κινέζικη αστρολογία αυτά τα δύο ζώδια αντικρίζονται ανάμεσα στον ζωδιακό κύκλο. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί αυτή την αντιπαράθεση ως τον σκελετό δύο αντιτιθέμενων ψυχολο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ
Που-γιανγκ 669 μ.Χ. Στη διάρκεια των ετήσιων λεμβοδρομιών, ο τυμπανιστής της λέμβου-φαβορί σωριάζεται νεκρός μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών, που πλημμύριζαν τις όχθες του Μεγάλου Καναλιού. Ερευνώντας αυτή την περίεργη υπόθεση ο Δικαστής Τι, ο διάσημος γενειοφόρος ντετέκτιβ της Αρχαίας Κίνας, βρίσκει δολοφονημένη μια όμορφη νεαρή γυναίκα σε μια εγκαταλελειμμένη εξοχική έπαυλη. Το μυστήριο περιπλέκεται ακόμη περισσότερο όταν ανακαλύπτει ότι οι δύο θάνατοι συνδέονται με μια παλαιά τραγωδία στην οποία εμπλέκεται το Μαργαριτάρι του Αυτοκ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Η πρόσφατη διεθνής συζήτηση για το "μοντέρνο" και το "μεταμοντέρνο" έγινε σε βάση αισθητική ή φιλοσοφική χωρίς να εξιχνιασθούν οι κοινωνικές προϋποθέσεις και αντιστοιχίες των όρων αυτών. Τούτο το βιβλίο ερευνά την εξέλιξη των δυτικών κοινωνιών στα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια και δείχνει πώς η κατάρρευση του αστικού τρόπου σκέψης και ζωής συμπορεύθηκε με τη διαμόρφωση των "μεταμοντέρνων" ιδεολογημάτων και στάσεων. Η ανάλυση κινείται σε πολλαπλά επίπεδα αγκαλιάζει τόσο τις πολιτικές αλλαγές που συντελέσθηκαν κατά τη μετάβαση από τον κλα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
«Μεγάλο μέρος αυτού του βιβλίου πραγματεύεται τις απόψεις του Marx και των μαρξιστών ή μαρξιστών-λενινιστών πάνω στον πόλεμο, και θα ήθελα με δύο λόγια να εξηγήσω γιατί θεωρώ τις αναλύσεις αυτές πάντοτε ουσιώδεις και καίριες από θεωρητική άποψη. Η κατάρρευση του κομουνισμού γέννησε σε πλείστους όσους την εντύπωση ότι η ενασχόληση με στοχαστές όπως οι Marx και Engels δεν έχει πλέον αντικείμενο κι ότι βιβλία που συζητούν τις θέσεις τους ανήκουν εξίσου στο παρελθόν όσο κι ο Ψυχρός Πόλεμος. Όμως η σκέψη του Marx έχει μια δεύτερη ιστορία, πολύ ...
Διαβάστε περισσότερα...