ΘΕΜΕΛΙΟ

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΤΡΥΠΙΑ ΠΟΔΙΑ
Ο Εμφύλιος, η Μακρόνησος, ένας ασύμβατος έρωτας, μια παρέα άσπονδων «φίλων» κι ένας ελληνοαμερικανός αναλυτής που φιλοδοξεί να γίνει συγγραφέας συνθέτουν το τραγικό παζλ της ταραγμένης εκείνης εποχής που ακόμη στοιχειώνει το παρόν μας... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Η φιλοσοφική παραγωγή του νεοελληνικού Διαφωτισμού, το ίδιο όπως και οι υπόλοιπες θεωρητικές και ιδεολογικές του εκφάνσεις, τεκμηριώνει ιδιόμορφα τον τρόπο, με τον οποίο ένα τμήμα του τοτινού ελληνισμού πήρε συνείδηση του εαυτού του, ζητώντας να ανδρωθεί και να καθορίσει αυτόβουλα τις τύχες του. Αυτό αρχικά γίνεται μέσω της προσπάθειας να μετακενωθούν τα ευρωπαϊκά "Φώτα" στον ελληνόφωνο χώρο. Η φιλοσοφική μελέτη του νεοελληνικού Διαφωτισμού δείχνει ποιες μορφές πήρε η προσπάθεια αυτή, αλλά και σε τι εμπόδια πρόσκοψε. Έχει λοιπόν όχι μόνο ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Η αναγνώριση του ΕΑΜ, υπό το σχήμα της ενιαίας, καθολικής και αδιαίρετης Εθνικής Αντίστασης, το 1982, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας. Η Εθνική Αντίσταση δεν αναγνωρίστηκε, όμως, για πρώτη φορά το 1982. Το βιβλίο εξετάζει την αναγνώριση ως μια μακρά και σύνθετη διαδικασία κρατικών πολιτικών και κοινωνικών διεκδικήσεων, η οποία ξεκίνησε από την απελευθέρωση της χώρας, το 1944, και ολοκληρώθηκε το 2006. Με άξονα το επιχείρημα πως η αναγνώριση αποτέλεσε πρωτίστως ένα ζήτημα εθνικής ένταξης και αποκλεισμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΙΓΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΑΚΟΜΑ
Στις εκλογές του 1958 η ΕΔΑ έκανε τη μεγάλη έκπληξη, καταλαμβάνοντας τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με ποσοστό 24,42%. Η εντυπωσιακή αυτή επανάκαμψη των ηττημένων του Εμφυλίου, μόλις εννέα χρόνια μετά τη λήξη του, προκάλεσε πανικό στις τάξεις του καθεστώτος. Οι μετεμφυλιακές διώξεις και η τρομοκρατία, που μέχρι τότε έβαιναν αργά αλλά σταθερά προς αποκλιμάκωση, αναζωπυρώθηκαν. Τα Στρατοδικεία ξαναπήραν μπροστά, αδρανοποιημένοι αντισυνταγματικοί νόμοι βγήκαν από τα συρτάρια, η Ασφάλεια, η Χωροφυλακή και τα ΤΕΑ εξαπολύθηκαν στο κυνήγι...
Διαβάστε περισσότερα...

Το «κίνημα του ναυτικού» 1972-1973
Τον Μάιο του 1973 το αντιτορπιλικό «Βέλος» του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού αποχώρησε από τη νατοϊκή άσκηση στην οποία συμμετείχε στα ανοιχτά της Σαρδηνίας και κατέφυγε στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, ως συνέπεια της εξάρθρωσης της συνωμοσίας ανώτερων και κατώτερων εν ενεργεία αξιωματικών, που στόχο είχε την κινητοποίηση του ελληνικού Στόλου για την ανατροπή της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Περίπου 40 χρόνια αργότερα, το ελληνικό κράτος είχε καθιερώσει επίσημο εορτασμό για το Κίνημα του Ναυτικού, όπως έμεινε να ονομάζεται η συνωμοσία, και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ MILLENNIALS ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ
Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να συμβάλει στη συζήτηση για τον ρόλο των γενεών στην πολιτική και, πιο συγκεκριμένα, στην κινηματική δράση. Πώς αλληλεπιδρούν οι ιστορικές συνθήκες, τα κοινωνικά κινήματα και οι γενιές; Και πώς τεκμηριώνεται και ερμηνεύεται ο πρωταγωνιστικός ρόλος των νέων στα κοινωνικά κινήματα; Με αυτά τα ερωτήματα ξεκινά η μελέτη, η οποία όμως εστιάζει στη γενιά των Millennials, που ηγήθηκε των αγώνων ενάντια στη νεοφιλελεύθερη επέλαση των δύο πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα, και τη συγκρίνει με τις προηγούμενες γενιές. Για τον...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Η σύντομη λάμψη μιας αστραπής αποκαλύπτει τον επιβλητικό κόκκινο όγκο του παλαιού κτιρίου που ήταν χτισμένο ψηλά, στην άγρια ορεινή περιοχή του Χαν-γιουάν. Στο ταοϊστικό Μοναστήρι των Πρωινών Σύννεφων θα καταφύγουν ο Δικαστής Τι και η συνοδεία του, βρίσκοντας εκεί καλόδεχτη προστασία από τη θύελλα που μαίνεται γύρω τους. Το μοναστήρι όμως δεν είναι το ήρεμο ησυχαστήριο που δείχνει. . . Περικλείει σκοτεινά στοιχεία, φευγαλέες ματιές σε στιγμές και αδικήματα του μακρινού παρελθόντος και μια υποψία ότι στα αδικήματα του παρόντος περιλαμβάνοντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
Η πρόσφατη αναζωπύρωση της ελληνοτουρκικής διένεξης θέτει το εύλογο ερώτημα: Πώς μπορεί η διένεξη αυτή να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά, με στόχο την επιστροφή στην ύφεση της περιόδου 1999-2011, η οποία ήταν προς όφελος και των δύο χωρών; Και πώς μπορεί να αποφευχθεί η μετωπική σύγκρουση και να επέλθει εκτόνωση; Το βιβλίο αυτό 50+1 όψεων, υπό τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων, στοχεύει στην καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων που αναφύονται στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο (με σημείο αναφοράς το Κυπριακό), με τελικό στόχο την ειρη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Το ζήτημα της επιχειρηματικότητας απασχολεί τις κοινωνικές επιστήμες και ιδιαίτερα την οικονομική επιστήμη αρκετές δεκαετίες. Οι προϋποθέσεις ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, η μεγάλη σημασία της για την ανάπτυξη μιας χώρας ή περιφέρειας, οι φορείς της επιχειρηματικότητας, ο ρόλος της καινοτομίας στην επιχειρηματικότητα και πολλές άλλες παράμετροι που σχετίζονται με τη δυνατότητα του "επιχειρείν" αποτελούν αντικείμενα μελέτης με στόχο την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες ύφεσης, όπου η ανάπτυξη είνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ
Τα μικρά κείμενα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν εδώ τον τόμο είναι πολυθεματικά. "Υπομνήσεις", δηλαδή ανασύσταση πραγμάτων ή σωστότερα μιας θεματολογίας που ήδη ήταν γνωστή. "Ιστορικότροπα", όχι ιστορικά σημειώματα. Δηλώνεται έτσι ένα είδος μετοχής σ' ορισμένα από τα πλατιά πεδία της ιστοριογραφίας. Κάποια από τα σημειώματα τα υπαγόρευσε η συγκυρία δεν τη σχολιάζουν, απλώς είναι η αφορμή τους. Κάποια αποτελούν προσχέδια ευρύτερης μελέτης, ενώ ορισμένα από αυτά αντλούνται από τον τεκμηριωτικό πλούτο της ιδιαίτερης πατρίδας του συγγραφέα. (Απ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Στα δοκίμια που περιλαμβάνονται σ' αυτόν τον τόμο, αρκετά από τα οποία ήταν μέχρι σήμερα αδημοσίευτα, ο E. J. Hobsbawm στοχάζεται πάνω στη θεωρία, την πρακτική και την εξέλιξη της ιστορίας καθώς και για τη σημασία που έχει η ιστορία στο σύγχρονο κόσμο. Τα κείμενα αυτά καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων και ανακλούν το ενδιαφέρον που είχε καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του ο E. J. Hobsbawm για τις σχέσεις μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος. Μεταξύ των άλλων ασχολούνται: με τα προβλήματα της γραφής της ιστορίας με τις χρήσεις της και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ
Η Αδελφή Φιντέλμα ξεκινά ολομόναχη ένα προσκύνημα ως τον Τάφο του Αγίου Ιακώβου, στη μακρινή Ιβηρία, επειδή νιώθει την ανάγκη να ξεκαθαρίσει τη στάση της απέναντι στη ζωή - και ιδιαίτερα απέναντι στον Αδόλφο, το σάξονα μοναχό που τη συντρόφεψε στις προηγούμενες περιπέτειές της. Εκείνο που κυρίως χρειάζεται είναι ηρεμία για να σκεφτεί. Όμως, η επιλογή της να ταξιδέψει με την Αγριόχηνα μαζί με μια συντροφιά προσκυνητών απ' το βορρά αποδεικνύεται λανθασμένη. Την πρώτη κιόλας νύχτα του ταξιδιού, ένα μέλος της ομάδας εξαφανίζεται. Όλα δείχνουν ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ
Η ΑΔΕΛΦΗ ΦΙΝΤΕΛΜΑ επιστρέφει βιαστικά από το μακρινό της προσκύνημα μόλις μαθαίνει ότι ο πιστός της σύντροφος, ο Σάξονας Αδελφός Αδόλφος, έχει φυλακιστεί στην πρωτεύουσα του εχθρικού βασιλείου του Λάγκιν, κατηγορούμενος για φόνο. Φτάνοντας στο Αββαείο της Φιάρνα, η Φιντέλμα θα έρθει σε σύγκρουση με την τρομερή Ηγουμένη Φάιντερ, η οποία διευθύνει με σιδερένια πυγμή την κοινότητά της και δεν τρέφει καμία αμφιβολία για την ενοχή του Αδόλφου. Πράγματι, τα στοιχεία και οι μαρτυρίες σε βάρος του σάξονα μοναχού μοιάζουν συντριπτικά. Μα είναι δυνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Στα 163 χρόνια που πέρασαν από την έκδοση του Κεφαλαίου του Καρλ Μαρξ, η θεωρία που φέρει το όνομά του, ο μαρξισμός, έχει εμπνεύσει και κινητοποιήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τα καθεστώτα που εγκαθιδρύθηκαν στο όνομά του και ισχυρίζονταν πως εμπνέονταν από τις ιδέες του κατέρρευσαν, συμπαρασύροντας και τα κομμουνιστικά κινήματα στον δυτικό κόσμο. Οι εξελίξεις αυτές περιόρισαν προσωρινά την απήχηση του Καρλ Μαρξ. Η τελευταία κρίση όμως του καπιταλισμού, η οποία έχει ήδη σκορπίσει το χάος στην παγκόσμια οικονομία -που ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΖΑΜΙΛΙΑ
Η παράξενη επιτυχία της Τζαμίλια χρωστιέται στο ότι μαθαίνουμε για έναν τόπο άγνωστο, για τη ζωή των αντρών και των γυναικών του, που είναι ακόμα σφιχτά δεμένοι με τις πατριαρχικές παραδόσεις και τα έθιμα των νομάδων, που πέρασαν κιόλας, χωρίς συγκρούσεις, στη σοβιετική εποχή - κι όλα αυτά τα μαθαίνουμε από τα μέσα, από πλάσματα, που όλα τους φαίνονται φυσικά και δε χρειάζονται καμία εξήγηση, έτσι που η αφήγηση αποκτά καταπληκτική άνεση στην εξέλιξή της, που λείπει τόσο πολύ από τις σύγχρονες λογοτεχνίες, που καταγίνονται με ρεπορτάζ και ό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ 1925-1937
[...] Τα τρία δοκίμια που απαρτίζουν τον τόμο αυτό είναι χαρακτηριστικά. "Κριτική της κριτικής", το πρώτο κείμενο διαγράφει τα τυπικά γνωρίσματα μιας τρέχουσας κριτικογραφίας και προκαλεί ενδιαφέρον με τη διαχρονικότητά του. Στο ίδιο σατιρικό κλίμα κινείται και το δεύτερο κείμενο. Γνώστης των ποιητικών πραγμάτων, ο Ηλιού απαντάει με την καυστική του ειρωνεία. Ενώ δώδεκα χρόνια αργότερα, με το δοκίμιό του "Κουτίων εγκώμιο" φανερώνει μιαν ακόμη πλευρά της καλαισθησίας του, αλλά και της σύνολης πνευματικής του εποπτείας. (Από την παρουσίαση σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Τοπικό, διεθνικό και παγκόσμιο στην Ευρωπαϊκή ιστορία
Ποιο είναι το παρελθόν της παγκοσμιοποίησης; Πόσο πρόσφατη είναι; Πώς, με ποιους όρους και υπό ποίες προϋποθέσεις διασυνδέονταν μεταξύ τους οι κοινωνίες του παρελθόντος; Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ερωτήματα που πραγματεύεται ο ανά χείρας τόμος. Τις τελευταίες δεκαετίες η "παγκοσμιότητα" έχει αναδυθεί σε εξέχον ερμηνευτικό παράδειγμα που τροφοδοτεί ποικιλοτρόπως όχι μόνο την καθημερινότητά μας αλλά και την ιστορική σκέψη και πράξη. Η παγκόσμια και διεθνική ιστορία, οι διασταυρούμενες ιστορίες, οι διαπολιτισμικές συναντήσεις, οι ωκεάνιες ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΓΕΝΙΑ ΓΚΡΑΝΤΕ
Σε μερικές επαρχιακές πόλεις βρίσκονται σπίτια που η όψη τους προκαλεί μελαγχολία σαν εκείνη που γεννάνε τα πιο θλιβερά ερείπια. Στα σπίτια αυτά συναντάς ίσως ταυτόχρονα και τη σιγαλιά του μοναστηριού και την ξεραΐλα των χερσότοπων και τα σκέλεθρα των ερειπίων. Η ζωή και η κίνηση είναι τόσο ήσυχες εκεί, που ένας ξένος θα τα έπαιρνε για ακατοίκητα, αν δεν αντίκριζε ξαφνικά το χλωμό και κρύο βλέμμα ενός ασάλευτου προσώπου, που η μισομοναστηριακή του μορφή προβάλλει πάνω από το περβάζι του παράθυρου, μόλις ακουστεί θόρυβος από ασυνήθιστα πατή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ ΕΡΑΣΤΩΝ
Το Χρονικό των φτωχών εραστών είναι το μυθιστόρημα που επέβαλε τον Πρατολίνι ως έναν απ' τους πιο ζωντανούς και πλούσιους σε ανθρωπιά αφηγητές του καιρού μας. Φιορεντίνος στην καταγωγή, στην παιδεία, στην κουλτούρα του, δεμένος με την πόλη του με όλη του τη στοργή, ο Πρατολίνι σύνθεσε με το Χρονικό μιαν ανεπανάληπτη τοιχογραφία της Φλωρεντίας των πρώτων χρόνων του φασισμού, ξαναζώντας την με τη δροσιά των χρωμάτων και των συναισθημάτων πού 'χαν χαράξει την καρδιά και τη φαντασία του σαν εφήβου. Κέντρο και «πολλαπλή σκηνή» της αφήγησης είνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΑΔΑ - ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ
Η κατάρρευση του κομμουνισμού, το τέλος του ψυχρού πολέμου και ο εμφύλιος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία έφεραν πάλι στο προσκήνιο τα ζητήματα των σχέσεων με τους βόρειους γείτονες και τη βαλκανική πολιτική. Για την Ελλάδα, οι σχέσεις με τη Γιουγκοσλαβία είναι πάντα το πιο «καυτό» και ευαίσθητο θέμα λόγω του «αγκαθιού» του μακεδονικού. Όμως τα ζητήματα αυτά έχουν μια μακρά ιστορία που παρουσιάζει διαφορές, αλλά και αναλογίες με τη σημερινή κατάσταση, και που πάντως έχει να μας διδάξει και για το σήμερα. Η παρούσα μελέτη εξετάζει τη γέννηση και ...
Διαβάστε περισσότερα...