ΙΔΡΥΜΑ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΧΟΡΝ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΡΝ
Στο σχολείο, σε κάτι μαθητικές παραστάσεις που κάναμε, στην απαγγελία, στην ωδική, ήμουν ο τελευταίος των τελευταίων. Φαίνεται πως ήταν τέτοιο το χάλι μου, ώστε δεν με βάζαν πια να παίζω σε τίποτα άλλο παρά σε tableaux vivents. Σε βουβές εικόνες, δηλαδή, να μη λέω λέξη. Αυτό βέβαια, δεν θα πει ότι ήμουν καλός στα άλλα μαθήματα. Διατηρούσα πάντα, με σθένος μάλιστα, τον τίτλο του τελευταίου. Ήμουν η απελπισία των δασκάλων. Και φυσικά η απόγνωση των γονέων μου. Με είχαν για έξυπνο παιδί -ε, παιδί τους ήμουνα- και δεν μπορούσαν να εξηγήσουν πω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΛΑΒΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
«Το πρόβλημα της εγκατάστασης των Σλάβων στον ελληνικό χώρο κατά τους μέσους χρόνους, ο χρόνος, η έκταση και η σημασία τους, οι σχέσεις των σλάβων εποίκων με τον γηγενή ελληνικό πολιτισμό και τη Βυζαντινή αυτοκρατορία απασχόλησαν και απασχολούν σήμερα την επιστημονική έρευνα, γιατί ορισμένα επιμέρους σημεία του θέματος δεν έχουν ακόμη απόλυτα διευκρινιστεί. (...) Πριν εξετάσουμε καθαυτό το πρόβλημα των σλαβικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα, είναι, νομίζω, σκόπιμο να μιλήσουμε πολύ σύντομα γι' αυτόν το λαό, για τους ίδιους τους Σλάβους και την...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1967-1977
[. . .] Ο αναγνώστης των σημειώσεων αυτών, δεν θα πρέπει να διαμορφώσει γνώμη απομονώνοντας παραγράφους ή σελίδες, αλλά να έχει υπόψη του το σύνολο των γραφομένων. Καταγράφονται πράξεις και λάθη των ανθρώπων της Χούντας και των πολιτικών, καθώς και η συνεχής προσπάθεια του Βασιλέως προς κάθε κατεύθυνση για να επιτύχει τη λήξη της νόθου καταστάσεως και την επάνοδο της χώρας στη νομιμότητα, ώστε ο ενδιαφερόμενος να ανεύρει πληροφορίες που θα τον βοηθήσουν να σχηματίσει ιδία αντίληψη για συγκεκριμένα γεγονότα. [. . .] (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΤΟ ΝΑ ΙΣΧΥΡΙΣΘΩ ότι ανέγνωσα όλη τη βυζαντινή γραμματεία, ώστε να παρουσιάσω στη διάρκεια μιας διάλεξης ένα θέμα που θα έχει σχέση και θα αποδεικνύει τη συνάφεια κειμένων και τέχνης θα ήταν πράγματι μία απάτη. Θα προσπαθήσω ωστόσο να εκφράσω μερικές απόψεις, στηριγμένες σε όσα κείμενα στάθηκε δυνατό να συλλέξω, για να καταδείξω την αξία που έχει για την έρευνα σήμερα ένας τέτοιου είδους κόπος, ο οποίος κάποτε πρέπει να αρχίσει. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι όροι που χρησιμοποιούνται στη βυζαντινή γραμματεία και στις εικαστικές τέχνες είναι όμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Ανεξάρτητα από αν το έγκλημα συνίσταται σε μια συμπεριφορά που θίγει θεμελιώδεις πολιτειακές, κοινωνικές και ηθικές αρχές σε έναν ορισμένο τόπο, μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή ή αντίθετα, σε συμπεριφορά που απειλεί τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, η οποία -άρχουσα τάξη- έχει διαμορφώσει στα μέτρα της τα προστατευόμενα έννομα αγαθά (πόλοι ανάμεσα στους οποίους κινείται η σύγχρονη εγκληματολογική θεωρία), το έγκλημα αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο. Από το φαινόμενο αυτό δεν μπορούσε να απαλλαγεί και το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος. Η βυζαντιν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΝ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ
Μετά την επιτυχή επανέκδοσιν του συγγράμματος του Αρχιστρατήγου Αλ. Παπάγου "Ο Πόλεμος της Ελλάδος 1940-1941", εθεωρήθη απαραίτητη η αναδημοσίευσις του βιβλίου του "Ο Ελληνικός Στρατός και η προς πόλεμον προπαρασκευή του. Το ένα σύγγραμμα αποτελεί συμπλήρωμα του άλλου στο δεύτερο διαγράφονται τα πλαίσια της πολιτικοστρατιωτικής θωρακίσεως του έθνους, που οδήγησε στο έπος της Αλβανίας. Και τα δύο βιβλία του Αρχιστρατήγου αποτελούν πολύτιμη πηγή ιστορίας για όποιον θέλει να μελετήση τα γεγονότα των ετών 1923-1940 και 1940-1941. Ιδιαίτερο εν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΙΔΙΟΠΡΟΣΩΠΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ (ΔΙΤΟΜΟ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Ας αρχίσουμε με μιαν αναγνώριση αδυναμίας: ο τίτλος της παρούσης εκδόσεως συνιστά σύζευξη δύο όρων, των οποίων η σάρκωση είναι υπό συζήτησιν και διόλου γενικώς αποδεκτή. Ορισμένοι συγγραφείς αμφιβάλλουν αν ο Νέος Ελληνισμός κατόρθωσε να σχηματίση δικό του πρόσωπο· άλλοι χαρακτηρίζουν τη σχετική συζήτηση σαν προσπάθεια καλύψεως των μυθολογικών αναγκών της κοινωνίας· άλλοι διερωτώνται αν μπορή να νοηθή διάσταση προσωπική μέσα στο μαζισμό που εκτρέφει η τεχνολογική κοινωνία· άλλοι αμφισβητούν τη δυνατότητα συστάσεως προσώπου με κάποια σταθερά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΕΡΙΘΩΡΙΑΚΟΙ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Ο όρος περιθωριακός είναι νέος. Με την έννοια που τον προσδίδεται σήμερα (από επίθετο κατέληξε να χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό) δηλώνει ταυτόχρονα τόσο εκείνον που εκουσίως τοποθετείται στο περιθώριο, απορρίπτοντας τις αξίες μιας κοινωνίας, όσο και εκείνον που η ίδια η κοινωνία απορρίπτει, τοποθετώντας τον στο περιθώριο. Το ζητούμενο, συνεπώς, στην εξέταση της έννοιας της κοινωνικής περιθωριακότητας δεν είναι μόνον η εξέλιξη στη διαδρομή του χρόνου των περιθωριακών κοινωνικών ομάδων, αλλά κυρίως το βλέμμα που η ίδια η κοινωνία ρίχνει κάθε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΜΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ KIERKEGAARD
Το βιβλίο αυτό δε γράφτηκε από την αρχή σαν βιβλίο. Περιέχει στην πραγματικότητα πέντε διαλέξεις ή καλύτερα πέντε "μαθήματα" που έγιναν στο νεοσύστατο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, μέσα στα πλαίσια των πνευματικών και πολιτιστικών εκδηλώσεών του κατά το 1982 - 83. Και συγκεκριμένα, στις 16,18, 20, 23 και 25 Μαΐου του 1983. Ο γενικός τίτλος της σειράς αυτών των μαθημάτων ήταν "Ενδοκοσμικότητα και υπερβατικότητα στο έργο του Σ. Κίρκεγκωρ". Βέβαια, για την προτίμηση του όρου "εμμένεια" στον τίτλο του βιβλίου μας, αντί "ενδοκοσμικότητα", που αν και τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΕΝΟΣ ΡΩΜΑΙΩΝ : ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1940-1941

ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΨΗΦΟΘΕΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΨΙΜΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (3ος - 7ος ΑΙΩΝΑΣ)
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 1. ΠΩΣ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΝ ΟΙ ΨΗΦΟΘΕΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 2. ΤΟ ΕΠΙΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 3. ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 4. ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΝΑΡΚΙΣΣΟΥ
Είναι ευρέως παραδεκτή αντίληψη σήμερα ότι η ψυχαναλυτική έρευνα, και συνεπώς τα θεωρητικά συμπεράσματα και παραδείγματά της, πραγματοποιούνται και αποκτούν αξία μέσα στον κλινικό χώρο. Σε αυτόν που παράγεται από τη συνάντηση του αναλυτή με τον αναλυόμενο, με σκοπό βεβαίως όχι την έρευνα καθ' εαυτήν ή τη διανοητικοποιημένη εργασία, αλλά την επίγνωση και την ψυχική αλλαγή. Υποστηρίζεται, λοιπόν, ότι έρευνα και θεραπεία είναι αλληλένδετα στοιχεία του ψυχαναλυτικού κλινικού πεδίου, και ότι δεν υπάρχει έρευνα ψυχαναλυτική χωρίς αυτή την προϋπό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΥΚΙΠΠΗ ΚΑΙ ΚΛΕΙΤΟΦΩΝ

Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ
Έχουν περάσει δώδεκα χρόνια από την έκδοση αυτής της εργασίας. Το γεγονός ότι το πρόβλημα της αποσπασματικότητας του Σολωμικού έργου, με τους όρους τους οποίους επεχείρησε να θέσει η εργασία μου ή άλλους παραπλήσιους, απασχόλησε έκτοτε και εξακολουθεί να απασχολεί ένα σημαντικό τμήμα των Σολωμικών μελετών, αποτελεί ασφαλώς απόδειξη της κρισιμότητας του προβλήματος τόσο για τη συνολική θεώρηση και κατανόηση του Σολωμικού έργου, όσο και για την προώθηση των Σολωμικών μελετών μεταξύ των νεωτέρων ερευνητών. Τα δοκίμια που συγκροτούν τον τόμο α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
«Με τη διδακτική ματιά μας προσανατολισμένη στην επικοινωνιακή προσέγγιση της γλώσσας δεν αποκλείουμε από τις διδακτικές δραστηριότητες κανένα είδος κειμένου που υπηρετεί τις αναρίθμητες επικοινωνιακές περιστάσεις, στις οποίες εμπλέκεται ο κοινωνικός άνθρωπος. Προέχει, επομένως, να επιλεγούν τα κατάλληλα κείμενα που θα συμβάλουν στο να καταστεί η σχολική τάξη επικοινωνιακό εργαστήρι. Ανάμεσα σ' αυτά μπορούν να συμπεριληφθούν και λογοτεχνικά κείμενα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι εξισώνουμε τη διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη διδασκαλία της ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
Στην μυστική θεωρία ένας άνθρωπος δεν βλέπει ούτε με το νου ούτε με το σώμα, αλλά με το Πνεύμα· και με πλήρη βεβαιότητα ξέρει ότι κοιτάζει υπερφυσικά ένα φως που ξεπερνάει όλα τ' άλλα φώτα. Αλλά δεν ξέρει με ποιο όργανο βλέπει αυτό το φως, ούτε μπορεί ν' αναλύσει τη φύση του οργάνου· γιατί οι δρόμοι του Πνεύματος μέσω του οποίου βλέπει, είναι ανεξιχνίαστοι. Και αυτό είναι που ο Απ. Παύλος βεβαίωσε, όταν άκουσε πράγματα που δεν είναι θεμιτό για τον άνθρωπο να εκφράσει και είδε πράγματα που κανείς δεν μπορεί να δει: "...είτε εν σώματι είτε χ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ
Μπορεί ποτέ να αναλογισθούμε έστω και μια στιγμή το αδύνατο, την Ευρώπη δηλαδή χωρίς την Ελλάδα; Δεν θα απαντήσω στο δίλημμα αυτό. Το έθεσα μονάχα προεισαγωγικά για να δείξω με τον πιο λακωνικό τρόπο ότι Ελλάδα και Ευρώπη συνυπάρχουν. Ότι κάπως, κάπου, Ελλάδα και Ευρώπη ταυτίζονται. Και αυτή βέβαια η ταύτιση δεν είναι ούτε γεωγραφική και θα έλεγα ότι δεν είναι καν σημερινή. Διατρέχει την ύπαρξη της Ευρώπης σαν συνεκτική ιδέα του σύγχρονου παγκόσμιου πολιτισμού. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΡΑΤΗΣ: ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΒΙΟ-ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑΣ
Το μικρό αυτό βιβλίο είναι, μαζί με δύο άλλα δημοσιεύματα, καρπός της εξάχρονης (διδακτικής και ερευνητικής) ενασχόλησής μου με το έργο του Γιάννη Μπεράτη. Σ' αυτό περιλαμβάνονται δύο εκτεταμένες μελέτες. Πρώτα γράφτηκε η δεύτερη ("Το πλατύ ποτάμι") μαζί με το Χρονολόγιο αρχικά ως εισαγωγή στο κείμενο. Το Ίδρυμα Γουλανδρή-Χόρν δέχτηκε με τη γνωστή του γενναιοφροσύνη να την εντάξει στις εκδόσεις του· το πολυτονικό σύστημα στο κείμενό μου είναι η ανταπόκρισή μου στη δική τους επιλογή. Για λόγους μιας πιο ολοκληρωμένης θεώρησης του συγγραφέα ...
Διαβάστε περισσότερα...