ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΣΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ ΟΥΡΑΝΗ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ (1922-2016)
Τα βιβλία έχουν την τύχη τους και, πριν εκδοθούν, έχουν συνήθως τις ταλαιπωρίες τους. Τον κανόνα αυτόν δεν απέφυγε το ανά χείρας βιβλίο, η έκδοση του οποίου διακυβεύτηκε επί δέκα συναπτά έτη. Η αρχική απόφαση για την έκδοση της Βιβλιογραφίας Γιώργου Σεφέρη είχε ληφθεί από την Επιτροπή Έτους Σεφέρη, υπό την προεδρία του αείμνηστου φίλου Δ. Ν. Μαρωνίτη, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων του επετειακού έτους 2000 -εκατό χρόνια από τη γέννηση του ποιητή. Με την ίδια απόφαση ανατέθηκε η διεκπεραίωση του βιβλίου στον εκδοτικό οίκο "Ίκαρος" ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕ ΑΞΟΝΑ ΤΟ ΦΩΣ
«Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να ανιχνεύσει τα βασικά ζητήματα της ποιητικής του Οδυσσέα Ελύτη. Δεν φιλοδοξεί επομένως να προσφέρει μια ερμηνεία της ποίησής του, αλλά ορισμένα από τα κλειδιά για τη δημιουργική ανάγνωσή της. Στόχος μου είναι η συστηματική εξέταση των δοκιμίων, της ποίησης και του εικαστικού έργου του, προκείμενου να διερευνήσω τις εσωτερικές λειτουργίες που ενεργοποιούν την ποιητική του, εστιάζοντας στη διακειμενική διασταύρωσή της με τη μοντέρνα ποιητική του, και κυρίως, με την υπερρεαλιστική θεωρία και πράξη. Ο σκοπός μου ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑ ΕΙΔΥΛΛΙΟ
Το έργο του Κώστα Ουράνη είναι μια περιοχή αρκετά εξερευνημένη. Μια ακόμα περιήγηση σ' αυτήν δεν θα είχε παρά το νόημα της νοσταλγικής επιστροφής σ' έναν τόπο που αγαπήσαμε ή, έστω, τη χάρη της ανακάλυψης κάποιων αποχρώσεων που είχαμε προσπεράσει κατά τις προηγούμενες επισκέψεις μας. Εδώ όμως δεν πρόκειται γι' αυτό: κρυμμένο εντελώς από τα μάτια μας παρέμενε ως τώρα ένα τοπίο που όχι απλώς εμπλουτίζει, αλλά και μετατρέπει την εντύπωση. Σαν να έχουμε περιηγηθεί μια έρημο και, στη νέα μας επίσκεψη, ανακαλύπτουμε μια όαση. Και βέβαια, η εικόν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΡΦΑΝΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ Ή Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ - Ο ΠΙΘΗΚΟΣ ΞΟΥΘ Ή ΤΑ ΗΘΗ ΤΟΥ ΑΙΩΝΟΣ
Η παρούσα έκδοση δεν περιορίζεται απλώς στο να προσφέρει την ανατύπωση των αφηγηματικών έργων τον Πιτζιπίου, αλλά και μια αναδίφηση της δραστηριότητας και του συγγραφικού έργον αυτής της τόσο επίμαχης προσωπικότητας. Η παρουσίαση εδώ του συγγραφέα δεν είναι εξαντλητική όσο ενδεικτική του εύρους των δραστηριοτήτων και των απόψεών του και γι αυτό το λόγο ανατυπώνεται σε Παράρτημα το Υπόμνημα περί της ενεστώσης καταστάσεως και του μέλλοντος της Ελληνικής φυλής (1859). Με αφορμή επίσης το αφηγηματικό του έργο, επιχειρείται στην εισαγωγή μια γε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ: ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Στην ποίηση του Χατζόπουλου οι πρώτες "ρεαλιστικές" αναζητήσεις του μπορούν ν' ανιχνευτούν ήδη σε μερικά, ελάχιστα ποιήματα των "Βραδινών θρύλων" (1920), αλλά η συμπαγέστερη συγκέντρωσή τους βρίσκεται σε αρκετά ποιήματα των "Απλών τρόπων" (1920). Την "αμιγέστερη", αν και προβληματικότερη, μορφοποίηση του νεόκοπου αυτού "ρεαλισμού" του Χατζόπουλου συγκροτεί, κατά γενική αναγνώριση, η προγραμματική και μακρόσυρτη εκείνη "μπαλάντα" με τον τίτλο "Ένα παραμύθι" της τελευταίας αυτής συλλογής, που είχε δημοσιευτεί για πρώτη φορά ακριβώς ένα έτος ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ex nihilo...
Δεν είναι του παρόντος να δώσω ιδιαίτερη έκταση στα όσα σχετίζονται με τη γνωριμία μου με τον Κώστα Στεργιόπουλο. Ίσως όμως μερικά από αυτά δεν είναι τελείως εκτός θέματος, διότι αναφέρονται άμεσα στη συμμετοχή του σε κοινές δράσεις μετά το 1979-1980, ή, επίσης, αναφέρονται στον εκδοτικό προγραμματισμό του, τον οποίο, όπως θα δει ο αναγνώστης και ο ερευνητής αυτής της έκδοσης, κατέστρωνε συστηματικά από τα νεανικά του ακόμα χρόνια, αν και αυτό δεν σήμαινε ότι δεν συνέχιζε να τον κατέχει άγχος και αδημονία, καθώς ο προγραμματισμός γι' αυτόν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΗΡΩΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο Στέφανος Ξένος (1821-1894), μία από τις πιο ενδιαφέρουσες φυσιογνωμίες του ελληνικού 19ου αιώνα, είναι γνωστός κυρίως ως συγγραφέας πολύτομων έργων. Για τα ιστορικά του μάλιστα μυθιστορήματα και ιδιαίτερα για τη δίτομη Ηρωίδα της Ελληνικής Επαναστάσεως -πού από την πρώτη της κιόλας έκδοση (1861) αναδείχτηκε σε ένα από τα περισσότερο διαδεδομένα ελληνικά αναγνώσματα του 19ου αιώνα- ό Ξένος χαρακτηρίστηκε ως θεμελιωτής του πεζογραφικού αυτού είδους στην Ελλάδα. Σήμερα, έναν αιώνα σχεδόν μετά το θάνατο του συγγραφέα της Ηρωίδος, ό χαρακτη...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΗΡΩΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο Στέφανος Ξένος (1821-1894), μία από τις πιο ενδιαφέρουσες φυσιογνωμίες του ελληνικού 19ου αιώνα, είναι γνωστός κυρίως ως συγγραφέας πολύτομων έργων. Για τα ιστορικά του μάλιστα μυθιστορήματα και ιδιαίτερα για τη δίτομη Ηρωίδα της Ελληνικής Επαναστάσεως -πού από την πρώτη της κιόλας έκδοση (1861) αναδείχτηκε σε ένα από τα περισσότερο διαδεδομένα ελληνικά αναγνώσματα του 19ου αιώνα- ό Ξένος χαρακτηρίστηκε ως θεμελιωτής του πεζογραφικού αυτού είδους στην Ελλάδα. Σήμερα, έναν αιώνα σχεδόν μετά το θάνατο του συγγραφέα της Ηρωίδος, ό χαρακτη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
«Ο παρών τόμος περιλαμβάνει, στο κύριο σώμα του, το σύνολο των άρθρων με θέμα τα ελληνικά δημοτικά τραγούδια, που δημοσιεύτηκαν από τον γράφοντα κατά τα έτη 1972-2000. Η κατάταξή τους έγινε σύμφωνα με λογική και όχι χρονολογική σειρά. Μια πρώτη ομάδα κειμένων αφιερώνεται σε μεθοδολογικά προβλήματα. Οι παλαιότερες χρησιμοποιούσαν εν μέρει την "ιστορικο-γεωγραφική" μέθοδο, την επονομαζόμενη "φιλανδική". Η λογική της έρευνας, αλλά και η ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι νέες μέθοδοι, ανθρωπολογικού κυρίως τύπου, καθώς και παρατηρήσεις, συχνά αυθαίρε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΖΥΗΝΟΣ: ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Όταν επιχειρούσε την πρώτη συστηματική καταγραφή του έργου του Γ. Μ. Βιζυηνού, προκειμένου να διατυπώσει τη διαπίστωσή του πώς ούτε το έργο αυτό ήταν διαθέσιμο στους κριτικούς ούτε εξάλλου οι τελευταίοι ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα γι' αυτό, ο Γ. Βαλέτας βασιζόταν στον ευνόητο και μάλλον απλοϊκό συλλογισμό: για να μελετήσει κανείς το έργο ενός ποιητή, θα πρέπει πρώτα να το έχει γνωρίσει. Εβδομήντα σχεδόν χρόνια αργότερα, η κριτική αντιμετώπιση της ποίησης του Βιζυηνού εξακολουθεί να δίνει την εντύπωση μιας κάθε άλλο παρά δρομαίας εξέλιξης στη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΖΥΗΝΟΣ: ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
"ΤΗ ΚΥΡΙΑ... ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ": Άλλη φόρμιγξ ας ψάλλη Την Ελένην της Λήδας και ας διδάξη τα κάλλη πόσας είχον κηλίδας. Άλλη Μούσα σεμνή της Αγίας τον ζήλον κι' όπερ εύρ' ας υμνή θείον ξύλον. Σύ αρχαίων χορδών, νέος κύκνος μη θίγης κ' εγνωσμένην οδόν μην ανοίγεις. Σύ τοων πρώτων Θρακών υστερότοκος γόνος, μέλψον άσμ' ανδρικόν του αιώνος. Δύο κόσμους εν νεύμα ωκοδόμει του Πλάστου, τον μεν ζουν, τον δε πνεύμα, εκ μη όντος αφράστου. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ξεύρεις τα πράσιν' ακρογιάλια, που η λεμονιαίς ανθούνε; Που μέσ' στους ίσκιους πορτοκάλια χρυσά μοσχοβολούνε; Εκεί, εκεί, στην γην του Παραδείσου, να ταξιδεύσω 'πιθυμώ μαζί σου! [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Η ζωή του Γεράσιμου Μαρκορά (1826-1911) δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια σε αλλαγές και περιπέτειες. Αν εξαιρέσουμε τα τρία έτη των σπουδών του στην Ιταλία (1849-1852) και ένα σύντομο ταξίδι -προς το τέλος της ζωής του- στην Αθήνα, έζησε ως επί το πλείστον στην Κέρκυρα, τόσο όταν αυτή βρισκόταν στο κέντρο ενός εθνικού και πολιτικού αγώνα, όσο και όταν περιήλθε στην κατάσταση μιας επαρχιακής πόλης, χωρίς την παλιά της σημασία. Ή ζωή του, λοιπόν, ως ένα σημείο, μας δίνει και το στίγμα της ποίησης του, όσον άφορα το ύφος, την θεματολογία και την τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το χειρόγραφο "Λυρικά" των γενικών αρχείων του κράτους
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του πατέρα του Μιχαήλου, ο Γεώργις γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου 1849, στην κωμόπολη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης. Όμως ο Μιχαήλος έφυγε από τη ζωή λίγα χρόνια αργότερα και ο γιός του υποχρεώθηκε να αναζητήσει οικονομική προστασία προκειμένου να επιβιώσει και να σπουδάσει. Περίπου δωδεκαετής, βρέθηκε μαθητευόμενος ράπτης στην Κωνσταντινούπολη, ενώ αργότερα (1867) μετέβη στην Κύπρο και διέμεινε για ένα διάστημα στη Λευκωσία ως προστατευόμενος του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Σωφρονίου Γ'. Το καλοκαίρι του 1872 επέστρεψε στην Κωνστα...
Διαβάστε περισσότερα...

Το ελληνικό θέατρο (τρίτος τόμος)
Σήμερα που όλο το Έθνος, ενωμένο και σύμφωνο όσο ποτέ άλλοτε, έχει, μόνο μια σκέψη κι έναν πόθο, να διαφυλάξει την ελευθερία του, την κύρια αξία της ζωής, σήμερα που όλοι παλεύουν και εργάζονται για να εξελιχθεί ο αγώνας που άρχισε αμυντικός σε έναν ολοκληρωτικό θρίαμβο της ελληνικής ψυχής, οφείλει και η Τέχνη να υπηρετήσει την κοινή, τεράστια προσπάθεια. Είναι γνωστό πως έδωσα πάντα πρωταρχική σημασία στην Τέχνη, πως υποστήριξα πάντα ότι η Τέχνη πρέπει να είναι ανεξάρτητη, ότι η Τέχνη πρέπει ν' αναζητεί τις νέες κατευθύνσεις και να καθοδη...
Διαβάστε περισσότερα...

Το ελληνικό θέατρο (τέταρτος τόμος)
Ο νεοσύστατος Θίασος Μανωλίδου-Αρώνη-Χορν φιλοδόξησε, κι αυτό τον τιμά και προδιαγράφει ευοίωνα τη σταδιοδρομία του, ν' αρχίσει την εργασία του με μια παράσταση πρώτης ποιότητας, να μεταδώσει μιαν έντονη πνευματική και αισθητική συγκίνηση, την οποία τα θέατρα, που συχνά παραμελούν το καθήκον τους... και το συμφέρον τους (η συρροή του κοινού στο "Πάνθεον" υπήρξε μοναδική και πολύ διαφωτιστική με τις αξιώσεις που έχει πια διαμορφώσει), δεν προσφέρουν παρά σ' αραιότατα διαστήματα. Ο Θίασος Μανωλίδου-Αρώνη-Χορν μετέφερε το κοινό στους κόσμους ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το ελληνικό θέατρο (πέμπτος τόμος)
Διάβασα αρκετά από τα θεατρικά γαλλικά έργα της τελευταίας παραγωγής. Είτε το θέλω είτε δεν το θέλω (κι ασφαλώς δεν το θέλω, γιατί δεν είναι ποτέ ευχάριστο να διαπιστώνει κανένας έκλειψη του πνεύματος), πρέπει να αναγνωρίσω ότι η εντύπωση που αποκόμισα ήταν μιας κατακόρυφης πτώσης και παρακμής. Όχι τόσο γιατί τα έργα που κάπως ξεχωρίζουν, που σταματούν τον αναγνώστη, είναι ελάχιστα· τα αριστουργήματα πάντα σπανίζουν, και η στάθμη δεν υπολογίζεται με την παρουσία ή απουσία τους. Εκείνο που έχει σημασία είναι το χαμηλότατο επίπεδο στο οποίο ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το ελληνικό θέατρο (όγδοος τόμος)
Είναι αρκετή η καλή ερμηνεία για να επιβάλει ένα έργο; Μπορεί μια εξαίρετη ερμηνεία να προσελκύσει το κοινό έτσι, ώστε να παραβλέψει ότι το έργο, για κάποιο λόγο, δικαιολογημένα ή όχι, δεν του αρέσει και δεν το κατακτά; Σ' αυτό το ερώτημα, το οποίο, καθώς καθένας το καταλαβαίνει, έχει βασική σημασία για τη θεατρική ζωή, δυο παραστάσεις τελευταία έδωσαν κατηγορηματικά αρνητική απάντηση. Ο ηθοποιός μόνος του, χωρίς τη βοήθεια, χωρίς τη συμπαράσταση του έργου, του συγγραφέα, είναι απάνω στη σκηνή αδύναμος· το ίδιο άλλωστε ισχύει και για το άλ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το ελληνικό θέατρο (έκτος τόμος)
Το "Καίσαρ και Κλεοπάτρα" είχε παιχθεί τον καιρό της Κατοχής από το Θίασο Κατερίνας. Αυτό δε σημαίνει ότι το "Εθνικό Θέατρο" παρουσίασε μιάν επανάληψη. Η παράσταση του "Καίσαρ και Κλεοπάτρα" ήταν, ανάμεσα σε πολλές καλές ερμηνείες του Θιάσου Κατερίνας, μια κατηγορηματική αποτυχία του. Έτσι το έργο παρέμενε άγνωστο σε όσους δεν το έχουν διαβάσει. Το "Εθνικό Θέατρο" τουναντίον, με την εξαίρετή του παράσταση -ίσως ποτέ έως τώρα να μην είχε φθάσει σε μια τέτοια αρτιότητα- το αξιοποίησε όσο είναι δυνατό περισσότερο. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

Το ελληνικό θέατρο (δέκατος τόμος)
Πολύ γρήγορα υποχρεώνονται τα θέατρα, σχεδόν όλα τα θέατρα, ν' αλλάξουν πρόγραμμα, να παρουσιάσουν ένα δεύτερο έργο. Το ότι ο βεντετισμός, που είχε για επακόλουθο το σχηματισμό πάρα πολλών θιάσων (οι οποίοι δεν ήταν δυνατό ούτε να βρουν και να παρουσιάσουν μόνο καλά έργα, ούτε να συμπεριλάβουν στα στελέχη τους μόνο δυναμικούς ηθοποιούς), ήταν επικίνδυνος για το Θέατρο, όσοι το αγαπούμε, το είχαμε από καιρό επισημάνει. Κτυπήσαμε τον κώδωνα του κινδύνου. Δεν εισακουσθήκαμε. Εν τούτοις, και οι πιο απαισιόδοξοι δεν είχαμε φανταστεί ότι η κρίση...
Διαβάστε περισσότερα...